ទ. ២២២ ព្រះសាស្តាកាលប្រថាប់នៅក្នុងវត្តជេតពន ទ្រង់ប្រារព្ធព្រះនន្ទ ត្រាស់ព្រះធម្មទេសនានេះថា យថា អគារំ ទុច្ឆន្នំ (ផ្ទះដែលប្រក់មិនបានល្អ) ជាដើម។

សេចក្តីពិស្តារថា ព្រះសាស្តាញ៉ាំងព្រះធម្មចក្រដ៏បវរឲ្យប្រព្រឹត្តទៅហើយ ស្តេចទៅកាន់ក្រុងរាជគ្រឹះ ប្រថាប់នៅក្នុងវត្តវេឡុវ័ន បណ្តាទូត ១០ នាក់ មានបរិវារម្នាក់ ១.០០០ ដែលព្រះបាទសុទ្ធោទនៈមហារាជទ្រង់បញ្ជូនទៅដោយត្រាស់បង្គាប់ថា “អ្នកទាំងឡាយចូរនាំបុត្ររបស់យើងមកចុះ”។ ព្រះកាឡុទាយីទៅក្រោយទូតទាំងនោះ បានសម្រេចព្រះអរហត្តហើយ ជ្រាបកាលដែលព្រះមានព្រះភាគទ្រង់ចារិក ក៏បានពណ៌នានូវគាថា ប្រមាណ ៦០ គាថា នាំស្តេច (ព្រះសាស្តា) មានព្រះខីណាស្រពពីរម៉ឺន ហែហមហើយ ទៅកាន់ក្រុងកបិលវត្ថុ ទ្រង់ធ្វើភ្លៀងបោក្ខរ័ក្សឲ្យជាហេតុកើត នៃរឿង ហើយត្រាស់មហាវេស្សន្តរជាតកក្នុងសមាគមព្រះញាតិ។ លុះថ្ងៃស្អែក ស្តេចយាងបិណ្ឌបាត ប្រោសព្រះបិតាឲ្យតាំងនៅក្នុងសោតាបត្តិផលទ. ២២៣ ដោយព្រះគាថាថា ឧត្តិដ្ឋេ នប្បមជ្ជេយ្យ ជាដើម ប្រាសព្រះនាងមហាបជាបតិគោតមីឲ្យតាំងនៅក្នុងសោតាបត្តិផល និងប្រោសព្រះរាជា (ព្រះបិតា) ឲ្យតាំងនៅក្នុងសកទាគាមិផល ដោយព្រះគាថាថា ធម្មញ្ចរេ សុចរិតំ ជាដើម។ ក៏ក្នុងកាលភត្តកិច្ចស្រេចហើយ ទ្រង់អាស្រ័យការពណ៌នាព្រះគុណរបស់រាហុលមាតា ត្រាស់ធន្ទកន្នរីជាតក ក្នុងថ្ងៃទី ៣ ថ្ងៃនោះ ជាថ្ងៃវិវាហមង្គល អភិសេកនន្ទកុមារ។ ស្តេចយាងទៅដើម្បីបិណ្ឌបាត ប្រទានបាត្រ ទុកក្នុងព្រះហត្ថរបស់នន្ទកុមារ ត្រាស់មង្គល (ឲ្យពរ) រួចស្ដេចក្រោកចាកអាសនៈចៀសចេញទៅ ទ្រង់មិនបានទទួលបាត្រអំពីដៃរបស់នន្ទកុមារ។ ចំណែកនន្ទកុមារនោះ ដោយសេចក្តីគោរពក្នុងព្រះតថាគត ទើបមិនអាចទូល(ប្រាប់)ថា សូមព្រះអង្គ ទទួលបាត្រវិញព្រះអង្គ។ តែគិតយ៉ាងនេះថា ព្រះសាស្តាទ្រង់គង់នឹងទទួលបាត្រត្រង់ក្បាលជណ្តើរ។ សូម្បីក្នុងទីនោះ ព្រះសាស្តាក៏ទ្រង់មិនទទួល។ នន្ទកុមារក៏គិតថា ទ្រង់នឹងទទួលត្រង់ព្រះលានហ្លួង។ សូម្បីក្នុងទ. ២២៤ ទីនោះ ព្រះសាស្តាក៏ទ្រង់មិនទទួល។ ព្រះកុមារបំណងនឹងត្រឡប់ (តែ) តាមស្តេចទៅដោយការមិនពេញព្រះទ័យ ព្រោះមានសេចក្តីគោរពក្នុងព្រះតថាគត ទើបមិនអាចទូលថា “សូមព្រះអង្គទ្រង់ទទួលបាត្រ” ទ្រង់ដើរផង គិតផងថា “ព្រះអង្គទ្រង់នឹងទទួលក្នុងទីនេះ ព្រះអង្គទ្រង់នឹងទទួលក្នុងទីនេះ”។ ក្នុងខណៈនោះ ស្ត្រីពួកដទៃឃើញអាការនោះហើយ ទើបប្រាប់ដល់នាងជនបទកល្យាណីថា “ម៉ែម្ចាស់ ព្រះមានព្រះភាគទ្រង់នាំនន្ទកុមារ ទៅហើយ គង់នឹងព្រាត់ចេញពីម៉ែម្ចាស់”។ ចំណែកខាងជនបទកល្យាណី នោះ បានឮពាក្យនោះហើយ មានទឹកភ្នែកហូរចេញតែម្យ៉ាង ដែលមានផ្ទួន សក់ក្រងបានពាក់កណ្តាល ប្រញាប់ទៅទូលថា “បពិត្រព្រះអយ្យបុត្រ សូមព្រះអង្គឆាប់ត្រឡប់វិញ”។ ពាក្យរបស់នាងនោះ ដូចជាធ្លាក់ទៅតាំងនៅ ទទឹងក្នុងហឫទ័យរបស់នន្ទកុមារ។ សូម្បីព្រះសាស្តាក៏ទ្រង់មិនទទួលបាត្រ អំពីដៃរបស់នន្ទកុមារនោះឡើយ ទ្រង់នាំនន្ទកុមារនោះទៅកាន់វិហារ ហើយត្រាស់ថា “នន្ទ អ្នកបួសទេ”។ នន្ទកុមារ ដោយសេចក្តីគោរពក្នុងព្រះពុទ្ធ ទើបមិនចូលថា “មិនបួស” បានទួលទទួលថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន “ខ្ញុំទ. ២២៥ ព្រះអង្គបួស ព្រះអង្គ” ព្រះសាស្តាត្រាស់ថា “ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បើដូច្នោះ អ្នកទាំងឡាយចូរឲ្យនន្ទបួសចុះ”។

ព្រះសាស្ដាស្ដេចទៅកាន់ក្រុងកបិលវត្ថុ ក្នុងថ្ងៃទី ៣ ទ្រង់ញ៉ាំង នន្ទកុមារឲ្យបួសហើយ ក្នុងថ្ងៃទី ៧ ព្រះមាតារបស់រាហុលទ្រង់តាក់តែងព្រះកុមារហើយ ទ្រង់បញ្ជូនទៅកាន់សំណាក់របស់ព្រះមានព្រះភាគដោយ ព្រះតម្រាស់ថា «បា! កូនចូរមើលព្រះសមណៈ ដែលមានសមណៈពីរម៉ឺន ហែហម ទ្រង់មានវណ្ណៈដូចមាស ទ្រង់មានវណ្ណៈនៃព្រះរូបដូចព្រហ្មនោះ ព្រះសមណៈនេះជាបិតារបស់កូន កំណប់ទ្រព្យធំបានមានហើយក្នុងវេលា ដែលព្រះបិតារបស់កូននោះប្រសូត តាំងពីព្រះអង្គចេញបួសម៉ែ មិនបានជួបឡើយ កូនចូរទៅទូលសូមមរតកចំពោះព្រះអង្គថា បពិត្រព្រះបិតា ខ្ញុំព្រះអង្គជាកុមារដល់នូវការអភិសេកហើយ និងជាស្តេចចក្រពត្តិ ខ្ញុំព្រះអង្គត្រូវការទ្រព្យ សូមព្រះបិតាប្រទានទ្រព្យដល់ខ្ញុំព្រះអង្គ ព្រោះបុត្ររមែងជាម្ចាស់នៃសម្បត្តិរបស់ព្រះបិតា”។ ព្រះកុមារ ស្តេចទៅកាន់សំណាក់របស់ទ. ២២៦ ព្រះមានព្រះភាគ ថ្វាយបង្គំហើយ ក៏បាននូវសេចក្តីស្រឡាញ់ក្នុងព្រះបិតា មានចិត្តរីករាយ ទូលថា “បពិត្រព្រះសមណៈ ព្រះឆាយារបស់ព្រះបិតា គួរឲ្យរីករាយ” បានឈរទូលពាក្យដទៃដ៏ច្រើន ដែលសមគួរដល់ខ្លួន។ ព្រះមានព្រះភាគទ្រង់ធ្វើភត្តកិច្ចហើយ ទ្រង់អនុមោទនា ស្ដេចក្រោកចាកអាសនៈចៀសចេញទៅ។ សូម្បីព្រះកុមារក៏ទូលសូមថា “បពិត្រព្រះសមណៈ សូមបានប្រទានមរតកដល់ខ្ញុំព្រះអង្គផងចុះ”។ បពិត្រព្រះសមណៈ សូមបានប្រទានមរតកដល់ខ្ញុំព្រះអង្គផងចុះ ដូច្នេះហើយស្តេចជាប់តាមព្រះមានព្រះភាគទៅ។ សូម្បីព្រះមានព្រះភាគ ក៏ស្ដេចមិនឲ្យកុមារត្រឡប់។ ចំណែក បរិជន (អ្នកជិតខាង) ក៏មិនអាចនឹងយាងព្រះកុមារដែលស្ដេចទៅជាមួយ ព្រះមានព្រះភាគឲ្យត្រឡប់បាន។ ព្រះកុមារនោះ ស្តេចបានដល់អារាម ជាមួយព្រះមានព្រះភាគ ដោយប្រការដូច្នេះ។ លំដាប់នោះ ព្រះមានព្រះភាគទ្រង់ព្រះតម្រិះថា “កុមារនេះប្រាថ្នាទ្រព្យដែលជាសម្បត្តិរបស់បិតា ទ្រព្យនោះប្រព្រឹត្តទៅក្នុងវដ្តៈ មានសេចក្តីចង្អៀតចង្អល់ច្រើន ណ្ហើយចុះ តថាគតនឹងឲ្យអរិយទ្រព្យ ៧ ប្រការ ដែលតថាតបានចំពោះត្រង់គល់ព្រះទ. ២២៧ ពោធិដល់គេ និងធ្វើគេឲ្យជាម្ចាស់នៃមរតកដែលជាលោកុត្តរៈ។

គ្រានោះឯង ព្រះមានព្រះភាគត្រាស់បង្គាប់ឲ្យរកព្រះសារីបុត្រមក ហើយត្រាស់ថា “សារីបុត្រ អ្នកចូរឲ្យរាហុលកុមារបួសចុះ”។ ព្រះថេរៈ ញ៉ាំងកុមារនោះឲ្យបួសហើយ។ ក៏កាលព្រះកុមារបួសហើយ ទុក្ខមាន ប្រមាណក្រៃលែងបានកើតឡើងដល់ព្រះរាជា ព្រោះទ្រង់បានស្ដាប់ដំណឹងនោះ។ ព្រះរាជាទ្រង់មិនអាចអត់ទ្រាំក្នុងសេចក្តីទុក្ខនោះបាន។ ស្ដេចក៏បានទៅកាន់សំណាក់ព្រះមានព្រះភាគ ទូលប្រាប់ ហើយសូមប្រទានពរថា “ព្រះអង្គ ខ្ញុំព្រះអង្គសូមប្រទានឱកាស ភិក្ខុទាំងឡាយមិនគប្បីញ៉ាំង បុត្រដែលមាតាបិតាមិនអនុញ្ញត្តិ ឲ្យបួស”។ ព្រះមានព្រះភាគ ប្រទានពរនោះដល់ព្រះរាជាហើយ។ ស្អែកឡើង ព្រះរាជាទ្រង់សោយព្រះក្រយាហារ ពេលព្រឹកក្នុងព្រះរាជនិវេសន៍ហើយ កាលព្រះរាជាប្រថាប់នៅក្នុងទីដ៏សមគួរមួយ ទូលថា «បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន ក្នុងវេលាដែលព្រះអង្គបំពេញទុក្ករកិរិយា ទេវតាមួយអង្គចូលមករកខ្ញុំព្រះអង្គ ប្រាប់ថា ព្រះឱរសរបស់ព្រះ អង្គទិវង្គតហើយ ខ្ញុំព្រះអង្គមិនជឿពាក្យរបស់ទេវតានោះ ទើបជំទាស់នឹងទ. ២២៨ ទេវតានោះថា បុត្ររបស់ខ្ញុំនៅមិនទាន់សម្រេចពោធិញ្ញាណ រមែងមិនធ្វើកាលៈឡើយ» ព្រះមានព្រះភាគត្រាស់ថា «មហាបពិត្រ ឥឡូវនេះព្រះអង្គនឹងជឿម្តេចបាន សូម្បីក្នុងកាលមុនកាលគេសំដែងរាងឆ្អឹងដល់ព្រះអង្គ ទូលថាបុត្ររបស់ព្រះអង្គចូលទីវង្គតហើយ ព្រះអង្គក៏ទ្រង់មិនជឿ» បានត្រាស់មហាធម្មបាលជាតក ព្រោះហេតុកើតនៃរឿងនេះ។ ក្នុងកាលចប់ព្រះកថា ព្រះរាជាតាំងនៅក្នុងអនាគាមិផល។ ព្រះមានព្រះភាគប្រោសព្រះបិតាឲ្យតាំងនៅក្នុងផល ៣ ដោយប្រការដូច្នេះឯង។ ទ្រង់មានភិក្ខុសង្ឃហែហមហើយ ស្តេចក៏ត្រឡប់ទៅកាន់ក្រុងរាជគ្រឹះម្តងទៀត តពីនោះទ្រង់ប្តេជ្ញាទុកជាមួយអនាថបិណ្ឌិកសេដ្ឋី ដើម្បីប្រយោជន៍ដល់ព្រះអង្គយាងមកកាន់ក្រុងសាវត្ថី លុះព្រះជេតពនវិហារសម្រេចហើយ ស្តេចទៅចាំវស្សាក្នុងវត្តជេតពនវិហារនោះ។

កាលព្រះសាស្តាប្រថាប់នៅក្នុងព្រះជេតពន ព្រះនន្ទក៏កើតការអផ្សុក ទើបប្រាប់សេចក្តីនោះដល់ភិក្ខុទាំងឡាយថា «លោកមានអាយុ ខ្ញុំមិនត្រេកអរ ទ. ២២៩ ក្នុងការប្រព្រឹត្តព្រហ្មចារ្យ មិនអាចនឹងបន្តព្រហ្មចារ្យទៅបានទេ ខ្ញុំនឹងពោលលាសិក្ឋា ហើយសឹក»។ ព្រះមានព្រះភាគទ្រង់ស្តាប់ការប្រព្រឹត្តទៅនោះហើយ ទទួលត្រាស់ឲ្យហៅព្រះនន្ទមកគាល់ ទ្រង់ត្រាស់ថា «ពិតឬនន្ទ បានឮថា អ្នកពោលប្រាប់ដល់ភិក្ខុច្រើនរូបយ៉ាងនេះថា លោកមានអាយុ ខ្ញុំមិនត្រេកអរប្រព្រឹត្តព្រហ្មចារ្យ មិនអាចនឹងបន្តព្រហ្មចារ្យទៅបាន ខ្ញុំនឹងពោលលាសិក្ខា ហើយសឹក។

ព្រះនន្ទ៖ ពិតដូច្នោះមែន ព្រះអង្គ។

ព្រះ៖ នន្ទ ក៏អ្មកមិនត្រេកអរក្នុងការប្រព្រឹត្តព្រហ្មចារ្យ មិនអាចនឹងបន្តព្រហ្មចារ្យទៅបាន នឹងពោលលាសិក្ខាហើយសឹក ព្រោះអ្វី។

ព្រះនន្៖ទ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន កាលខ្ញុំព្រះអង្គចេញចាកផ្ទះ នាងជនបទកល្យាណីដែលជាសក្យៈ មានសក់ក្រងបានពាក់កណ្តាល បានស្រែកហៅដោយពាក្យនេះចំពោះខ្ញុំព្រះអង្គថា «បពិត្រអយ្យបុត្រ សូមអយ្យបុត្រឆាប់ត្រឡប់មកវិញ» បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន ខ្ញុំព្រះអង្គរឭកដល់ពាក្យនោះទើបមិនត្រេកអរប្រព្រឹត្តព្រហ្មចារ្យ មិនអាចនឹងបន្តព្រហ្មចារ្យទៅបាន នឹងទ. ២៣០ ពោលលាសិក្ខា ដើម្បីសឹក។

គ្រានោះឯង ព្រះមានព្រះភាគទ្រង់ចាប់នន្ទត្រង់ព្រះពាហា ហើយនាំទៅកាន់តាវតឹង្សទេវលោកដោយកម្លាំងឫទ្ធិ៍ ក្នុងរវាងផ្លូវទ្រង់សំដែងមេស្វាបោចរោមមួយ មានត្រចៀក ច្រមុះ និងកន្ទុយដាច់ អង្គុយនៅលើចុងដង្គត់ឈើភ្លើងឆេះ ក្នុងស្រែដែលភ្លើងឆេះមួយកន្លែង ហើយទ្រង់សំដែងស្រីទេពអប្សរ ៥០០ ដែលមានជើងដូចជើងនៃសត្វព្រាប មកកាន់ទីទំនុកបម្រុងរបស់សក្កទេវរាជក្នុងភពតាវតឹង្ស។ លុះទ្រង់សម្តែងហើយ ត្រាស់យ៉ាងនេះថា «នន្ទ អ្នកសំគាល់សេចក្តីនោះយ៉ាងណា ចំណែកណា មានរូបស្អាតជាង គួរមើលជាង និងគួរពេញចិត្តជាង រវាងនាងជនបទកល្យាណីដែលជាសក្យៈ ឬនាងអប្សរ ៥០០ ដែលមានជើងដូចជើងនៃសត្វព្រាបនេះ» ព្រះនន្ទបានស្តាប់ព្រះតម្រាស់នោះ ហើយទូលថា «បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន មេស្វាមានខ្លួនបោចរោម មានត្រចៀក ច្រមុះ និងកន្ទុយដាច់ នោះយ៉ាងណា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន នាងជនបទកល្យាណីដែលជាសក្យៈក៏ដូចគ្នានឹងស្វានោះ ដោយការប្រៀបធៀបគ្នា នាងរមែងមិនដល់ការទ. ២៣១ រាប់ខ្លះ មិនបាននូវចំរៀកខ្លះ មិនដល់នូវចំណែកខ្លះនៃនាងអប្សរ ៥០០ នេះដែលពិត នាងអប្សរ ៥០០ នេះឯងគួរមើលជាង និងគួរពេញចិត្តជាង»។

ព្រះ៖ នន្ទ អ្នកចូរត្រេកអរ នន្ទ អ្នកចូរត្រេកអរ តថាគតជាអ្នកធានារបស់អ្នក ដើម្បីបាននាងអប្សរ ៥០០ ដែលមានជើងដូចជាជើងនៃសត្វព្រាប។

ព្រះនន្ទ៖ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន បើព្រះមានព្រះភាគជាអ្នកធានាដល់ខ្ញុំព្រះអង្គ ដើម្បីបាននាងអប្សរ ៥០០ នាក់ ដែលមានជើងដូចជាជើងនៃសត្វព្រាបសោត បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន ខ្ញុំព្រះអង្គនឹងត្រេកអរក្មុងព្រហ្មចារ្យ។

គ្រានោះឯង ព្រះមានព្រះភាគទ្រង់នាំព្រះនន្ទត្រឡប់វិញ បានប្រាកដនៅក្នុងព្រះជេតពនដូចដើម។

ភិក្ខុទាំងឡាយបានស្តាប់ហើយថា «ឮដំណឹងថា ព្រះនន្ទជាព្រះភាតារបស់ព្រះមានព្រះភាគ ន័យថាព្រះមានព្រះភាគទ្រង់ជាអ្នកធានារបស់ព្រះនន្ទទ. ២៣២ នោះ ដើម្បីការបានចំពោះស្រីទេពអប្សរ ៥០០ ដែលមានជីងដូចជាជើង នៃសត្វព្រាប។ គ្រានោះឯង ពួកភិក្ខុដែលជាសំឡាញ់របស់ព្រះនន្ទ ហៅ ព្រះនន្ទដោយវាទៈថា ជាអ្នកទទួលឈ្នួលខ្លះ ដោយវាទៈថា ជាអ្នកដែល ព្រះមានព្រះព្រះភាគទ្រង់លោះទុកខ្លះ ថា “ន័យថា ព្រះនន្ទជាអ្នកស៊ីឈ្នួល ន័យថាជាអ្នកដែលព្រះសាស្តាលោះទុក ព្រះនន្ទប្រព្រឹត្តព្រហ្មចារ្យព្រោះហេតុ ហេតុនៃស្រីទេពអប្សរ ៥០០ បានឮថា ព្រះមានព្រះភាគទ្រង់ជាអ្នកធានារបស់លោក ដើម្បីបានស្រីទេពអប្សរ ៥០០ ដែលមានជើងដូចជាជើងនៃសត្វព្រាប”។ គ្រានោះ ព្រះនន្ទអៀនខ្មាស រង្កៀសដោយការទទួលវាទៈថា ជាអ្នកស៊ីឈ្នួលខ្លះ ដោយវាទៈថា ជាអ្នកដែលព្រះសាស្តាទ្រង់លោះទុកខ្លះ របស់ពួកភិក្ខុទាំងឡាយ ក៏គេចចេញទៅតែម្នាក់ឯង មិនប្រមាទមានសេចក្តីព្យាយាម មានខ្លួនបញ្ជូនទៅហើយ ក្នុងកាលមិនយូរប្រមាណ បានធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់នៅទីបំផុតនៃព្រហ្មចារ្យដ៏កំពូល ដែលកុលបុត្រទាំងឡាយចេញចាកផ្ទះ បួសមិនមានផ្ទះត្រូវការហើយដោយបញ្ហាដ៏ក្រៃលែង ក្នុងបច្ចុប្បន្នចូលដល់ហើយ ដឹងច្បាស់ថា “ជាតិអស់ហើយ ព្រហ្មចរិយៈទ. ២៣៣ នៅចប់ហើយ កិច្ចដែលត្រូវធ្វើ ធ្វើស្រេចហើយ កិច្ចដទៃទៀតដើម្បីសភាព ជាយ៉ាងនេះ មិនមាន” ព្រោះថា ព្រះនន្ទបានជាព្រះអរហន្តមួយអង្គ ក្នុងបណ្តាព្រះអរហន្តទាំងឡាយ។

គ្រានោះ ទេវតាមួយអង្គ ញ៉ាំងវត្តជេតពនទាំងមូលឲ្យភ្លឺស្វាងក្នុង ចំណែកនៃរាត្រី ចូលទៅគាល់ព្រះសាស្តា ថ្វាយបង្គំហើយ ក្រាបទូលថា “បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន ព្រះនន្ទ ជាព្រះភាតារបស់ព្រះមានព្រះភាគ ឱរសរបស់ព្រះមាតុច្ឆា ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់នៅចេតោវិមុត្តិ¹⁾ បញ្ញាវិមុត្តិ²⁾ ជាអ្នកមិនមានអាសវៈ ព្រោះការអស់ទៅនៃអាសវៈទាំងឡាយ ដោយបញ្ហាដ៏ក្រៃលែងឯងក្នុងបច្ចុប្បន្ន ចូលដល់ហើយ”។ ព្រះនន្ទនោះ ដោយកន្លងទៅ នៃរាត្រីនោះ បានចូលគាល់ព្រះមានព្រះភាគ ថ្វាយបង្គំហើយ បានក្រាបទូលពាក្យនេះថា “បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន ព្រះមានព្រះភាគទ្រង់ធានាខ្ញុំព្រះអង្គ ដើម្បីបាននាងស្រីអប្សរ ៥០០ ដែលមានជើងដូចជាជើងនៃសត្វ ព្រាប ដោយការធានាណា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន ខ្ញុំព្រះអង្គ ព្រះអង្គបានដោះព្រះទ. ២៣៤ មានព្រះភាគអំពីការធានានោះហើយ”។ ព្រះមានព្រះភាគត្រាស់ថា “នន្ទ សូម្បីតថាគតក៏កំណត់ក្នុងចិត្តរបស់អ្នកដោយចិត្ត (របស់តថាគត) ជ្រាបហើយថា នន្ទធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់នូវចេតោវិមុត្តិ បញ្ញាវិមុត្តិ ដែលមិនមានអាសវៈ ព្រោះការអស់ទៅនៃអាសវៈទាំងឡាយ ដោយបញ្ហាដ៏ក្រៃលែងក្នុងបច្ចុប្បន្ន ចូលដល់ហើយ ដូច្នេះ សូម្បីទេវតាក៏ប្រាប់សេចក្តីនេះដល់ គថាគតថា “បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន ព្រះនន្ទ ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់នូវចេតោវិមុត្តិ បញ្ញាវិមុត្តិ ដែលរកអាសវៈមិនបាន ព្រោះការអស់ទៅនៃអាសវៈ ទាំងឡាយ ដោយបញ្ញាដ៏ក្រៃលែងឯងក្នុងបច្ចុប្បន្ន ចូលដល់ហើយ ”នន្ទ កាលណាចិត្តរបស់អ្នកផុតហើយចាកអាសវៈទាំងឡាយ ព្រោះមិនមានការ ប្រកាន់មាំ កាលនោះឯង តថាគតក៏ចាកការធានានោះ។ គ្រានោះឯង ព្រះមានព្រះភាគទ្រង់ជ្រាបសេចក្តីនេះហើយ ទ្រង់បន្លឺឧទាននេះក្នុងវេលានោះថា

ភក់ គឺ កាមដែលបុគ្គលណាឆ្លងបានហើយ បន្លា គឺ កាម ដែលបុគ្គលណាញាំញីបានហើយ បុគ្គលនោះ សម្រេចការអស់ទៅនៃមោហៈ រមែងមិនញាប់ញ័រព្រោះសុខ និងទុក្ខ។

ទ. ២៣៥ តមកថ្ងៃមួយ ភិក្ខុទាំងឡាយសួរព្រះនន្ទថា នន្ទមានអាយុ កាលមុន លោកពោលថា ខ្ញុំជាអ្នកអផ្សុកហើយ ឥឡូវនេះ ចិត្តរបស់លោកដូចម្តេច។ ព្រះនន្ទឆ្លើយថា លោកមានអាយុ ការជាប់ជំពាក់ក្នុងភាពជាគ្រហស្ថរបស់ ខ្ញុំមិនមានឡើយ។ ពួកភិក្ខុបានស្តាប់ពាក្យនោះហើយ ពោលថា ព្រះនន្ទនិយាយមិនពិត រមែងព្យាករណ៍អរហត្តផល ក្នុងថ្ងៃមុនៗពោលថា ខ្ញុំជាអ្នកអផ្សុកហើយ (តែ) ឥឡូវនេះពោលថា ការជាប់ជំពាក់ក្នុងភាពជាគ្រហស្ថ របស់ខ្ញុំមិនមានទេ ដូច្នេះបានទៅក្រាបទូលសេចក្តីនោះដល់ព្រះមានព្រះភាគ។ ព្រះមានព្រះភាគត្រាស់ថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ក្នុងថ្ងៃមុនៗ នោះ អត្តភាពរបស់នន្ទ ប្រាកដដូចជាផ្ទះដែលគេប្រក់មិនល្អ (តែ) ឥឡូវនេះ ដូចជាផ្ទះដែលគេប្រក់ល្អហើយ ព្រោះថានន្ទនេះ តាំងពីខ្លួនបានឃើញស្រីទេពអប្សរហើយ ក៏ព្យាយាមដើម្បីសម្រេចទីបំផុតនៃកិច្ចរបស់បព្វជិត បានសម្រេចកិច្ចនោះហើយ ទើបទ្រង់បានភាសិតព្រះគាថានេះថា៖

យថា អគារំ ទុច្ឆន្នំ វុដ្ឋិ សមតិវិជ្ឈតិ ឯវំ អភាវិតំ ចិត្តំ វាគោ សមតិវិជ្ឈតិ។

ទ. ២៣៦ ផ្ទះដែលប្រក់ខ្ជីខ្ជាយហើយ ដំណក់ទឹកភ្លៀង រមែងលិច រហូត យ៉ាងណាមិញ ចិត្តដែលបុគ្គលមិនបានអប់រំទុក ហើយ រាគៈរមែងចាក់ដោតយ៉ាងនោះឯង។

យថា អគារំ សុច្ឆន្នំ វុដ្ឋី ន សមតិវិជ្ឈតិ ឯវំ សុភាវិតំ ចិត្តំ វាគោ ន សមតិវិជ្ឈតិ។

ផ្ទះដែលប្រក់ល្អហើយ ដំណក់ទឹកភ្លៀង រមែងមិនលិច រហូត យ៉ាងណាមិញ ចិត្តដែលបុគ្គលបានអប់រំទុកល្អ ហើយ រាគៈរមែងចាក់ដោតមិនបាន យ៉ាងនោះឯង។

បណ្តាបទទាំងនោះ បទថា អគារំ (ផ្ទះ) គឺ ផ្ទះប្រភេទណាមួយ។ បទថា ទុច្ឆន្នំ (ដែលប្រក់មិនល្អ) គឺ ដែលប្រក់រង្វើលៗ នៅមានចន្លោះប្រហោង។ បទថា សមតិវិជ្ឈតិ (រមែងលិច) គឺ គ្រាប់ភ្លៀងរមែងលិចបាន។ បទថា អភាវិតំ (ដែលមិនបានអប់រំ) ជាដើម។ សេចក្តីថា រាគៈ រមែងចាក់ដោតចិត្ត ដែលឈ្មោះថា មិនបានអប់រំ ព្រោះជាធម្មជាតិឃ្លាតទ. ២៣៧ ឆ្ងាយពីភាវនា ប្រៀបដូចជាភ្លៀង (លិចស្រក់) ក្នុងផ្ទះនោះបានដូច្នោះ មិនមែនតែរាគៈតែប៉ុណ្ណោះទេ កិលេសទាំងអស់មានទោសៈ មោហៈ និង មានះជាអាទិ៍ ក៏ចាក់ដោតចិត្តបែបនោះដូចគ្នា។

បទថា សុភាវិតំ (ដែលអប់រំល្អហើយ) បានដល់ ដែលអប់រំល្អហើយ ដោយសមថភាវនា និងវិបស្សនាភាវនា កិលេសទាំងឡាយមាន រាគៈជាដើម រមែងមិនអាចចាក់ដោតចិត្តបែបនោះបាន ប្រៀបដូចជាភ្លៀង មិនអាចស្រក់លិចផ្ទះ ដែលប្រក់ល្អហើយបានដូច្នោះ។

ក្នុងកាលចប់គាថា ជនដ៏ច្រើនបានសម្រេចអរិយផលទាំងឡាយ មានសោតាបត្តិផលជាដើម។ ទេសនាបានសម្រេចប្រយោជន៍ដល់ជនច្រើន។

តមក ភិក្ខុទាំងឡាយសន្ទនាគ្នាក្នុងធម្មសភាថា “អាវុសោ ឈ្មោះថា ព្រះពុទ្ធទាំងឡាយជាអច្ឆរិយបុគ្គល ព្រះនន្ទ ឈ្មោះថាអាស្រ័យនាងជនបទកល្យាណី ក៏អផ្សុកហើយ ត្រូវព្រះសាស្ដាធ្វើពួកនាងទេពអប្សរឲ្យជា អាមិស (នុយ) រីណែនាំហើយ”។ ព្រះសាស្តាស្ដេចមក ត្រាស់សួរថា “ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពេលនេះ ពួកអ្នកអង្គុយប្រជុំគ្នាដោយកថាអ្វី”។ កាលភិក្ខុទ. ២៣៨ ទាំងនោះក្រាបទូលថា ដោយកថាឈ្មោះនេះ ទ្រង់បានត្រាស់ថា “ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មិនមែនតែក្នុងកាលឥឡូវនេះទេ សូម្បីក្នុងកាលមុខ នន្ទនេះ តថាគតក៏បានបញ្ឆោតដោយមាតុគ្រាម ណែនាំហើយដូចគ្នា។ កាលភិក្ខុ ទាំងនោះទូលអង្វរ ទើបទ្រង់នាំអតីតនិទាន ត្រាស់ថា៖

ក្នុងអតីតកាល កាលព្រះបាទព្រហ្មទត្តគ្រងរាជសម្បត្តិក្នុងក្រុងពារាណសី មានឈ្មួញអ្នកក្រុងពារាណសី (ម្នាក់) ឈ្មោះថា កប្បកៈ។ សត្វលារបស់គេមួយក្បាល នាំភារៈ (របស់) ទៅបានមួយកុម្ភៈ វាដើរទៅបានក្នុងមួយថ្ងៃ ៧ យោជន៍។ សម័យមួយ គេទៅកាន់ក្រុងតក្កសិលា (ព្រម) ទាំងភារៈដែលនាំទៅដោយសត្វលា បណ្តោយលាឲ្យដើរទៅដរាប លក់ទំនិញអស់។ គ្រានោះ លារបស់គេនោះត្រាច់ទៅលើខ្នងប្រឡាយ បាន ឃើញមេលាមួយក្បាល ទើបចូលទៅរក។ នាងលា កាលនឹងធ្វើបដិសណ្ឋារៈជាមួយលានោះ ទើបពោលថា “អ្នកមកអំពីណា”។

លាឈ្មោល៖ មកអំពីក្រុងពារាណសី។

ទ. ២៣៩ មេលា៖ អ្នកមកដោយកម្មអ្វី។

លាឈ្មោល៖ ដោយកម្មរបស់ឈ្មួញ។

មេលា៖ អ្នកនាំភារៈទៅបានប៉ុន្មាន។

លាឈ្មោល៖ ភារៈប្រមាណមួយកុម្ភៈ។

មេលា៖ អ្នកកាលនាំភារៈប្រមាណប៉ុណ្ណោះទៅ ទៅបានប្រមាណយោជន៍។

លាឈ្មោល៖ បាន ៧ យោជន៍។

មេលា៖ ក្នុងទីដែលអ្នកទៅ មានមេលាណាខ្លះ ដែលជាអ្នកធ្វើការគក់ច្របាច់ជើង ឬថ្នាក់ថ្នមដល់អ្នក។

លាឈ្មោល៖ មិនមានទេ នាងដ៏ចម្រើន។

មេលា៖ បើដូច្នោះ អ្នកគង់បានទទួលទុក្ខច្រើន។

ពិតហើយ ដែលឈ្មោះថា អ្នកធ្វើកម្មមានការគក់ច្របាច់ជើងជាដើមសម្រាប់សត្វតិរច្ឆានទាំងឡាយ រមែងមិនមានដោយពិត តែមេលាពោល ពាក្យនោះដោយទាក់ទងដល់កាមសំយោជនៈ។ លានោះ ក៏កើតសេចក្តីទ. ២៤០ រសាប់រសល់ដោយពាក្យរបស់មេលានោះឯង។ ចំណែកកប្បកពាណិជ្ជ លក់ភណ្ឌៈអស់ហើយ ទៅកាន់ទីដែលលាសម្រាក ពោលថា “មកចុះ បា! យើងនឹងទៅ”។ លានោះតបថា “លោកចូរទៅចុះ ខ្ញុំមិនទៅទេ”។ លំដាប់នោះ កប្បកៈអង្វរលានោះហើយអង្វរទៀត រួចគិតថា “យើងនឹងញ៉ាំងលានេះ ដែលមិនប្រាថ្នានឹងទៅ ឲ្យតក់ស្លុតហើយនឹងទៅឲ្យបាន” ដូច្នេះ ហើយ ពោលគាថានេះថា៖

យើងនឹងធ្វើជន្លួញមានបន្លាស្រួចប្រវែង ១៦ ម្រាមដល់ឯង យើងនឹងចាក់កាយរបស់ឯង នែលា អ្នកចូលដឹងយ៉ាងនេះចុះ។

លាបានស្តាប់ពាក្យនោះហើយ ពោលតបថា “បើដូច្នោះ ខ្ញុំនឹងដឹងកិច្ចដែលត្រូវធ្វើដល់លោក” ដូច្នេះ ទើបពោលគាថានេះថា៖

លោកធ្វើជន្លួញមានបន្លាស្រួចប្រវែង ១៦ ម្រាមដល់ខ្ញុំ ខ្ញុំនឹងទុបជ្រែងខាងមុខ ហើយលើកបំបះខាងក្រោយឡើង ធ្វើភណ្ឌរបស់លោកឲ្យធ្លាក់ កប្បកៈ លោកចូរដឹងយ៉ាងទ. ២៤១ នេះ។

ឈ្មួញបានស្តាប់ពាក្យនោះ ទើបត្រិះរិះថា “ព្រោះហេតុអ្វី ទើបលានេះ ពោលយ៉ាងនេះចំពោះយើង ”ដូច្នេះ កាលក្រឡេកមើលជុំវិញៗ ក៏បានឃើញមេលានោះ ទើបគិតថា “លានេះគង់នឹងត្រូវមេលានោះដឹកនាំ ហើយ យើងនឹងលួងវាដោយមាតុគ្រាមថា “ខ្ញុំនឹងនាំមេលាមានរូបយ៉ាងនេះមកឲ្យអ្នក ហើយក៏នាំទៅ” ដូច្នេះទើបពោលគាថានេះថា៖

យើងនឹងនាំមេលាក្មេង មានជើង ៤ មានមុខដូចស័ង្ខ មានសព៌ាង្គកាយស្អាត មកជាភរិយាអ្នក នែលាសំឡាញ់ អ្នកចូរដឹងយ៉ាងនេះចុះ។

លាបានស្តាប់ពាក្យនោះ មានចិត្តត្រេកអរ ពោលគាថានេះថា៖

លោកនឹងនាំនាងលាក្មេង មានជើង ៤ មានមុខដូចស័ង្ខ មានសព៌ាង្គកាយស្អាត មកជាភរិយារបស់ខ្ញុំ បពិត្រកប្បកៈ លោកចូរដឹងយ៉ាងនេះ ខ្ញុំនឹងទៅដោយរហ័សរហូតដល់ ១៤ យោជន៍ កប្បកៈ។

ទ. ២៤២ ពេលនោះ នាយកប្បកៈទើបពោលចំពោះលានោះថា “បើដូច្នោះ អ្នកចូរមកចុះ” ដូច្នេះ ហើយបានទាញទៅកាន់ទីរបស់ខ្លួន។ ដោយការកន្លងទៅពីរបីថ្ងៃ លានោះទើបពោលចំពោះនាយកប្បកៈថា “លោកបាន និយាយចំពោះខ្ញុំថា នឹងនាំភរិយាមកឲ្យខ្ញុំ ដូច្នេះមិនមែនឬ”។ នាយ កប្បកៈឆ្លើយថា “អើ យើងពោលហើយ យើងនឹងមិនទម្លាយពាក្យរបស់ ខ្លួនទេ នឹងនាំភរិយាមកឲ្យអ្នក តែយើងឲ្យអាហារដល់អ្នកប៉ុណ្ណោះ អាហារទោះគ្រប់គ្រាន់ដល់អ្នក ដែលមានខ្លួនជាទីពីរ ឬមិនគ្រប់គ្រាន់ក៏ដោយ អ្នកគប្បីដឹងដោយខ្លួនឯងចុះ សូម្បីកូនទាំងឡាយ អាស្រ័យការរួមសង្វាស របស់អ្នកទាំងពីរ ក៏នឹងកើតឡើង អាហារនោះគ្រប់គ្រាន់ដល់អ្នក និងកូន ដ៏ច្រើនក្តី មិនគ្រប់គ្រាន់ក្តី អ្នកគប្បីដឹងដោយខ្លួនឯងចុះ”។ កាលនាយ កប្បកៈពោលដូច្នោះ លាក៏បានជាអ្នកអស់អាល័យហើយ។

ព្រះសាស្តា គ្រាទ្រង់នាំព្រះធម្មទេសនានេះមកហើយ ទ្រង់ញ៉ាំង ជាតកឲ្យចប់ដោយព្រះតម្រាស់ថា “ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មេលាក្នុងគ្រានោះ បានមកជានាងជនបទកល្យាណី លាឈ្មោលបានមកជានន្ទ ឈ្មួញបានមកទ. ២៤៣ ជាតថាគតនោះឯង សូម្បីក្នុងកាលមុន នន្ទនេះ តថាគតក៏បានលួងដោយ មាតុក្រាមណែនាំហើយ ដោយប្រការដូច្នេះឯង”។