ហេតុ​៥យ៉ាង និង​ចម្រើន​ដល់​ធម៌ ដើម្បី​ការ​ត្រាស់​ដឹង។

«អ្នក​បរិបូណ៌​ដោយ​និស្ស័យ អ្នក​បរិបូណ៌​ដោយ​និស្ស័យ…» តើ​ភិក្ខុ អាស្រ័យ​នឹង​ធម៌​ដូ​ម្តេច ដើម្បី​បាន​នូវ​ទីពឹង ពិត​ប្រាកដ?

រឿង​នៃ​ព្រះ​មេឃិយៈ មិន​ទាន់​បាន​ចេត្តោវិមុត្តិ ជា​ឧបដ្ឋាក​របស់​ព្រះ​បរមសាស្តា កាល​គង់​លើ​ភ្នំ​ចាលិកា។ តើ​ធ្វើ​ដូច​ម្តេច​ដើម្បី​ទទួល​បាន​ចេត្តោវិមុត្តិ?

ព្រះនន្ទកៈ​ដ៏​មាន​អាយុ បាន​ព្រះ​សាស្តា សរ​សើរ ដោយ​សារ​លោក​បាន ជួប​គ្នា​ស្តាប់​ធម៌ និង​សម្តែង​ធម៌​ដល់​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ។ តើ​អ្នក​ប្រតិបត្តិ គួរ​ធ្វើ​ដូ​ម្តេច​ទើប​ហៅសម​គួរ នៅ​ពេល​ជួប​គ្នា? (អរិយតុណ្ហីភាព៖ ភាពស្ងៀមស្ងាត់ដ៏ថ្លៃថ្នូរ មានន័យថា ឈាន ទី៣។)

ដូ​ម្តេចជាក​ម្លាំង​របស់​ព្រះ​អរិយ ដើម្បី​យក​ឈ្នះ​លើ​ភ័យ​ទាំង​៥ បាន?

ព្រះ​សារីបុត្ត សម្តែង​នូវ​ធម៌​គួរ​សេព​គប់​១ និង​មិន​គួរ​សេព​គប់​១។ មនុស្ស អាហារ លំនៅ ប្រទេស… ល្អ​ចាក​ចេញ និង​ល្អ​ស្នាក់​នៅ។

បរិព្វាជក​ឈ្មោះ សតវន្តុ បាន​រៀន​ចេះ​ចាំ​ធម៌​របស់​ព្រះ​អរហន្ត អំពីព្រះពុទ្ធ។ ៩ ប្រការ​ដែល​ព្រះអរហន្ត​មិន​ធ្វើ​ទៀត​ទេ។

បរិព្វាជក​ឈ្មោះ សជ្ឈៈ បាន​រៀន​ចេះ​ចាំ​ធម៌​របស់​ព្រះអរហន្ត អំពី​ព្រះពុទ្ធ។ ៥ និង ៤ យ៉ាង​ទៀត ដែល​ព្រះ​អរហន្ត​មិន​ធ្វើ។

បុគ្គល​៩​ពួក ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​លោក។

បុគ្គល​ដូ​ម្តេច ប្រតិបត្តិ​ដូ​ម្តេច ទើប​គួរ​ហៅ​ថា​ជា​ស្រែ​បុណ្យ​របស់​សត្វ​ទាំង​ឡាយ?

រឿង​ព្រះ​សារីបុត្ត បន្លឺ​សីហនាទ ចំពោះ​ព្រះ​សាស្តា​ដើម្បីទ​ម្លាយ ពាក្យ​មួល​បង្កាច់ របស់​ភិក្ខុ​ម្នាក់។ គុណ​ភាព​តម្រូវ​ឱ្យ​ចាក​ចេញ​តែ​ម្នាក់​ឯង។

ព្រះពុទ្ធ​ពន្យល់​អំពី បុគ្គល​៩​ពួក​ដែល​មិន​ទាន់​បាន​ត្រាស់​ដឹង នៅ​តែ​មិន​ធ្លាក់​ទៅ​កាន់​ទី​ទាប ដល់​ព្រះ​សារីបុត្ត។

ព្រះ​មហាកោដ្ឋិតៈ សួរ​ព្រះ​សារីបុត្ត អំពី​ផល​ប្រយោជន៍ ដោយ​ការ​ប្រព្រឹត្​តធម៌ ក្នុង​សាសនា​នេះ។ សម្រាប់​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ឥទ្ធិពល​នៃ​កម្ម?

ព្រះ​សមិទ្ធិ ឆ្លើយ​នូវ​ប្រស្នា អំពី​ការ​ត្រិះរិះ​ធម៌ របស់​សេក្ខ​បុគ្គល នឹង​ព្រះ​សារីបុត្ត បាន​ដោយ​ត្រឹម​ត្រូវ។

តើ​អ្វី​ដែល​ហៅ​ថា​បូស នៅ​ក្នុង​កាយ ជា​និច្ច? ភិក្ខុ​ចូរ​មើល​ឃើញ ចូរ​នឿយ​ណាយ។

សញ្ញា៩យ៉ាង ចម្រើនដើម្បីដល់នូវព្រះនិព្វាន ជាទីបំផុត។

ព្រះ​បរម​គ្រូ​បាន​ត្រាស់​សម្តែង​ពី​ត្រកូល​ប្រកប​ដោយ​អង្គ៩ ភិក្ខុ​មិន​គួរ​ចូល​ទៅ​ក្បែរ និង​ត្រកូល​ប្រកប​ដោយ​អង្គ​៩​ផ្សេង​ទៀត ភិក្ខុ​គួរ​ចូល​ទៅ​ក្បែរ។

អានិសង្សនៃ ឧបោសថ​ប្រកប​ដោយ​អង្គ ៩ ប្រការ។

បុគ្គល​មិន​ត្រូវ​ធ្វើ​កិច្ច​ការ​ដោយ​សេចក្តី​ធ្វេ​សប្រហែស​ ដើម្បី​ចៀស​វាង​ការ​ស្តាយ​ក្រោយ។

បុគ្គល​ទោះ​បាន​ធ្វើ​មហាទាន​ច្រើន​សម្បើម ដូច​ព្រាហ្មវេលាមៈ តែ​មិន​ធ្វើ​ចំពោះ​ទេក្ខិណេយ្យ​បុគ្គល មិន​មាន​អនិសង្ស​ទេ។ ព្រះ​ពុទ្ធ​ត្រាស់​ថា សីល ការ​ចម្រើន​មេត្តា​ចិត្ត​និង​ចម្រើន​អនិច្ច​សញ្ញា សូម្បី​តិច​តួច តែ​មាន​អនិសង្ស​​ច្រើន​ជាង​ការ​ថ្វាយ​ទាន​ទាំង​អស់។

បី​យ៉ាង ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​អ្នក​ក្លាយ​ជា​មនុស្ស ប្រសើរ​ជាង​មនុស្ស និង​ទេវតា។

អ្វី​ខ្លះ​ជា​ល្បឿន​របស់​សេះ​បី​ពួក និង​បុរស​បី​ពួក?

ពួក​ធម៌​៩ មាន​តណ្ហា​ជា​មូល​តែ​មួយ។

តើ​ប្រទេស ជា​លំនៅ​របស់​សត្វ​ទាំង​ឡាយ​មាន​ប៉ុន្មាន?

ភិក្ខុ​មាន​ការ​សន្សំអ្វី ដើម្បី​រួច​ស្រឡៈ?

ព្រះ​សារីបុត្ត ពន្យល់​ព្រះ​ចន្ទិកាបុត្ត ការ​ឃើញ​នូវ​ធម៌ មាន​ការ​ប្រតិបត្តិ​ធម៌​តាម​លំដាប់ ឯ​ទេវទត្ត​ភិក្ខុ គ្រាន់​តែ​ថា​តាម​ធម៌​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។

ព្រះពុទ្ធ បាន​ពន្យល់ ការ​ព្យា​ករណ៍​សោតា​ធម៌ ដល់​អនាថបណ្ឌិក​សេដ្ឋី។ «អាត្មា​អញ មាន​នរក​អស់​ហើយ មាន​តិរច្ឆាន​កំណើត​អស់​ហើយ មាន​បិត្តិវិស័យ​អស់​ហើយ មាន​អបាយ ទុគ្គតិ វិនិបាត​អស់​ហើយ អាត្មា​អញ ជា​អ្នក​ដល់​នូវ​សោតៈ មាន​សភាព​មិន​បាន​ធ្លាក់​ចុះ ជា​បុគ្គល​ទៀង មាន​ការ​ត្រាស់​ដឹង ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ខាង​មុខ។»

ព្រះពុទ្ធ បរមគ្រូ បាន​ពន្យល់ ការ​ព្យាក​រណ៍​សោតា​ធម៌ ដល់​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ។ «អាត្មាអញ មាន​នរក​អស់​ហើយ មាន​តិរច្ឆាន​កំណើត​អស់​ហើយ មាន​បិត្តិវិស័យ​អស់​ហើយ មាន​អបាយ ទុគ្គតិ វិនិបាត​អស់​ហើយ អាត្មាអញ ជា​អ្នក​ដល់​នូវ​សោតៈ មាន​សភាព​មិនបាន​ធ្លាក់​ចុះ ជា​បុគ្គល​ទៀង មាន​ការ​ត្រាស់​ដឹង ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ខាង​មុខ។»

ដំណើរ​ដែល​នាំ​ឲ្យ​មាន​ការ​ចង​គំនុំ​គ្នា មាន​៩ យ៉ាង។ ៩ យ៉ាង​នោះ​ដូ​ម្តេច​ខ្លះ?

ការ​ពិចារណា​ប្រកប​ដោយ​ប្រយោជន៍ នោះ​ទើ​បអាច​រារាំង​ការ​ចង​គំនុំ​គ្នា​បាន។

ឈាន មាន​ការ​ចូល និង​ការរ​លត់​ជា​បន្ទាប់​គ្នា តាម​លំដាប់​ទាំង ៩។

ឈាន ជា​ទី​នៅ​អាស្រ័យ​រៀប​តាម​លំដាប់​ទាំង ៩។

ព្រះ​បរមសាស្តា ទ្រង់​អនុញ្ញាត ​ឲ្យ​ប្រកាស​ប្រាប់​នូវ​ឈាន​តាម​លំដាប់​ជា​ទី​នៅ​អាស្រ័យ​របស់​ព្រះ​អរហន្ត ដល់​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ។ ភិក្ខុ​ណា​ដឹង​ខ្លួន នៅ​មាន​កិលេ​សសំ​គាល់​ហើយ​នូវ​ធម៌​រលត់​ទុក្ខ ដែល​ព្រះអរហន្ត​ទាំង​ឡាយ បាន​បើក​បង្ហាញ​ប្រាប់ ភិក្ខុ​នោះ​ចូរ​អនុមោទនា ថ្វាយ​បង្គំ សំពះ ហើយ​ចូល​ទៅ​អង្គុយ​ជិត​ចុះ។

ព្រះ​សារីបុត្ត ដ៏​មាន​អាយុ សម្តែង​ប្រាប់​សេចក្តី​សុខ​ក្នុង​ព្រះនិព្វាន​មាន​សភាព​យ៉ាង​ណា​ខ្លះ ដល់​ព្រះ​ឧទាយិ និង​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ។

ដំណើរ​រឿង​ប្រៀប​ធៀប តម្រិះ​របស់​មេគោ​ក្នុង​ការ​ចិញ្ចឹម​ជីវិត និង​ការ​ត្រិះ​របស់​ភិក្ខុ​នៅ​អាស្រ័យ​ក្នុង​ឈាន។ បើ​មិន​ស្គាល់​ទឹកដី​អាច​នឹង​វង្វេង​ភ្នំ!

ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ ទ្រង់​បាន​ពោល​នូវ​ការ​អស់​ទៅ​អាសវៈ និង​អាសវៈ​ដែល​នៅ​សេសល់​នៅ​ក្នុង​អង្គ​ឈាន​នី​មួយៗ ដូ​ម្តេច​ខ្លះ? ភិក្ខុ​អ្នក​ស្ទាត់​ក្នុង​សញ្ញា​មិន​មាន​សញ្ញា និង​រលត់​សញ្ញា ថា​ជា​ភិក្ខុ​ដូ​ម្តេច?

ព្រះ​អានន្ទ ដ៏​មាន​អាយុ សម្តែង​ការ​ឈ្វេង​យល់ អំពី​ព្រះសាស្តា ធម្ម​សញ្ញា​ក្នុង​ការ​ត្រាស់​ដឹង​អរហត្តផល ដល់​ព្រះ​ឧទាយិ និង​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ។

អ្នក​អាច​វង្វេង​ពិភពលោក​ទាំង​មូល ហើយ​មិន​អាច​រក​ឃើញ​ទី​បញ្ចប់​នៃ​ទុក្ខ​លំបាក​ឡើយ។ ប្រហែលជាអ្នកកំពុងមើលកន្លែងខុស។ ព្រះពុទ្ធ ទ្រង់​តាស់ ទៅ​នឹង​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​ឡាយ​ថា​សេចក្តី​ព្យាយាម​ក្នុង​លោក​នេះ យ៉ាង​ដូ​ម្តេច ដើម្បី​ចេញ​ចាក​លោក​បាន?

រឿង​សង្គ្រាម ទេវតា និង​អសុរ។ ភិក្ខុ និង​មារ។ តើ​អ្នក​យក​អ្វី ធ្វើ​ជា​ទី​ការ​ពារ​ភ័យពី​ការ​បៀត​បៀន​គ្នា?

ដំរី​ដ៏​ប្រសើរ មាន​ការ​ត្រិះរិះ ការ​ចិញ្ចឹម​ប្រសើរ​ដូច​គ្នា​នេះ​ដែរ ភិក្ខុ​មាន​សេចក្តី​ត្រិះ​ដូ​ម្តេច​ទើ​បអាច ប្រព្រឹត្ត​ធម៌​តាម​ធម៌​បាន?

ពាក្យ​ថា បុព្វជា ជា​ទំនាស់​នឹង​ជន​ច្រើនគ្នា ដំណើរ​នោះ តបុស្ស​គហបតី បាន​ទួល​សួរ​ព្រះអានន្ទ ត្រូវ​បាន​ចូល​គាល់​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ តាម​លំដាប់…

ព្រះ​ឧទាយិ​ដ៏​មាន​អាយុ ពោល​ទៅ​កាន់​ព្រះអានន្ទ​ដ៏​មាន​អាយុថា៖ ការ​ត្រាស់​ដឹង​នូវ​ឱកាស​ក្នុង​ទី​ចង្អៀត ដែល​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​សំដែង​ហើយ តើ​ដូច​ម្ដេច​ខ្លះ?

ដែល​ហៅ​ថា កាយ​សក្ខិ​បុគ្គល។

ដែល​ហៅ​ថា បញ្ញា​វិមុត្តិ​បុគ្គល។

សេចក្តី​ពន្យល់​ដោយ​ន័យ​ត្រង់ អំពី​ធម៌​របស់ ឧភតោភាគ​វិមុត្ត​បុគ្គល (បាន​រំដោះ​នៅ​សង​ខាង)។

ធម៌​ដែល​បុគ្គល​ឃើញ​ដោយ​បញ្ញា​ក្នុង អង្គ​ឈាន​នី​មួយ​ៗ។

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)

…និព្វាន… បេ។

…បរិនិព្វាន… បេ។

…តទង្គនិព្វាន… បេ។

…ទិដ្ឋធម្មនិព្វាន…