កាល​ណា​មនុស្ស​សាមញ្ញ​សរសើរ​ព្រះពុទ្ធ​ក៏​ព្រោះ​តែ​សីល​របស់​ព្រះអង្គ។ ប៉ុន្តែ​ជាការ​ត្រឹមត្រូវ​នឹង​ត្រូវ​សរសើរ​ព្រះពុទ្ធ​ចំពោះទិដ្ឋិ​ដែលពិសេស​របស់គាត់។ ពន្យល់​នូវ​ទិដ្ឋិ​ខុស​ទាំង​ ៥២​ យ៉ាង និងចាប់ខុសទាំងអស់ក្នុងសំណាញ់ព្រហ្ម ព្រះពុទ្ធទ្រង់​សំដែង​នូវ​ធម៌របស់សាសនា​ដែល​មាន​តែ​មួយ​គត់ ដែលនាំ​សត្វ​​ចេញ​ពី​ទុក្ខ។

ព្រះបាទ​អជាតសត្តុវេទេហីបុត្ត ទ្រង់​​ត្រាស់​​សួរ​​ព្រះ​ពុទ្ធ​​អំពី​​ប្រយោជន៏​ នៃ​​ជីវិត​ដ៏​វិសុទ្ធ ដែល​ត្រូវ​បាន​​ក្នុង​​នៅបច្ចុប្បន្ន​និង​ទី​នេះ​។ ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ​​ទ្រង់​​ពន្យល់​​យ៉ាង​លម្អិត​​អំពី​ផលរបស់សាមណៈ។

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)

អចេល កស្សប ចូល​ទៅជួប​ព្រះពុទ្ធ ដោយគាត់​​បាន​លឺ​ថា ព្រះពុទ្ធ បដិសេដ​រាល់​តបៈ​នៃ​សាសានា​ដទៃ។ ព្រះពុទ្ធ​បាន​ពន្យល់​គាត់​ពីកិច្ចប្រតិបត្តិ​ផ្សេងៗ ហើយ​ធ្វើ​ឲ្យ​កស្សប​ត្រេកអរ បន្ទាប់​មក​បាន​ស្វែង​រក​ការ​បំបួសរ​ហូត​សម្រច​ជាព្រះ​អរហន្ត។

តាបស​បោដ្ឋបាទ មាន​ការ​​ចម្ងល់​​អំពី​​ធម្ម​ជាតិ​​នៃ​​ការ​​យល់​​ឃើញឬសញ្ញា និងរកនាំ​​ឲ្យ​ព្រះពុទ្ធ​​​ដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា។ ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ​​ទ្រង់​ពន្យល់​នូវ​បញ្ហា​ដោយ​ពិនិត្យ​មើល​ឡើង​វិញ​នូវ​មូលដ្ឋាន​គ្រឹះ​នៃ​សមាធិ និង​បង្ហាញ​ពី​របៀប​ដែល​វា​អាច​នាំ​ទៅ​ដល់​ការ​រំដោះ។ ដើម្បី​​បង្កើន​​ការ​​សង្ស័យ​​ចំពោះ​​គ្រូ​​ដទៃ ព្រះពុទ្ធ​​បាន​​ប្រើ​ប្រ​ស្នា​ដ៏​ល្បី​​មួយ ​អំពី​​ការ​​កសាង​​ជណ្តើរ​​ឡើង​​ទៅ​​ឋានសួគ៌។ ការ​បង្រៀន​មួយ​ ពី​ការ​កំណត់​អត្តសញ្ញាណ​មួយ ទៅ​ការ​កំណត់​អត្តសញ្ញាណ​ល្អ​ជាង មួយ​ជំហាន​ម្តងៗ ឆ្ពោះ​ទៅ​រក​ការ​ចម្រាញ់​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើង ដើម្បី​ឡើង​ដល់​កំពូល ដែល​ជា​កន្លែង​ដែល​លទ្ធវត្ថុ​គ្រប់​ប្រភេទ​អាច​ត្រូវ​បាន​បោះ​ចោល។

បន្ទាប់​ពី​ព្រះ​ពុទ្ធ​បរមគ្រូ បរិនិព្វាន។ ព្រះ​អានន្ទ សម្តែង​ធម្ម​ទេសនា​លំអិត អំពី​ខន្ធ ទាំង​បីនៃ​អរិយ​មគ្គ ដល់​សុភមាណព ជា​កូន​ព្រាហ្នណ៍។

កេវដ្តគហបតីបុត្ត ក្រាប​ទូល​ព្រះ​មាន​ព្រះភាគ សូម​ឲ្យ​បង្គាប់​ភិក្ខុ​ឲ្យ​សម្តែង​ឥទ្ធបាទ​បរិហារ្យ ដើម្បី​ឲ្យ​ពុទ្ធបរិស័ទ​កើត​សទ្ធា​កាន់​តែ​ច្រើន។ ព្រះ​អង្គតបថា បដិហារ្យ ៣ យ៉ាង​នេះ… អនុសាសនីបដិហារ្យ នោះ​ទើប​គួរ​ដល់​ការ​ដោះ​ស្រាយ​បាន​បញ្ហា​បាន តើ​ដំ​ណើរ​រឿង​ដូ​ម្តេច​ខ្លះ?

បុគ្គល​ដែល​មិនមែន​ជា​ពុទ្ធសាសនិក ចោទ​សំណួរ​ល្អៗ ថា បើ​ធម៌​ជា​របស់​ដែល​បុគ្គល​ត្រូវ​ដឹង​ដោយ​ខ្លួន​ឯង តើ​គ្រូ​មាន​តួនា​ទី​អ្វី? តើ​​មាន​​គ្រូ​​ណា​​ដែល​​មិន​​សម​​នឹង​ទទួល​​ការ​​រិះ​គន់​​ខ្លះ​​ទេ? ការ​ឆ្លើយ​តប​របស់​ព្រះពុទ្ធ​រួម​បញ្ចូល​ការ​សង្ខេប​ យ៉ាង​ទូលំ​ទូលាយ នៃ​ផ្លូវ​នៃ​ការ​អនុវត្ត​ទាំង​មូល។

ព្រះពុទ្ធ​​បាន​​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​​ព្រាហ្មណ៍ និង​​ឥសី​​ដ៏​​ល្បី​ល្បាញ​​មួយ​ក្រុម​​ ដែល​មាគ៌​​របស់​​ពួក​​ព្រាហ្មណ៍​​គឺ​​ផ្អែក​លើ​​ជំនឿ​​សុទ្ធសាធ។ កាល​​ឃើញ​​វេទ​​របស់​​ខ្លួន​​គ្មាន​មូលដ្ឋាន ព្រះពុទ្ធ​​ទ្រង់​​បង្រៀន​​អំពី​​របៀប​​ឈាន​​ដល់​​ព្រហ្ម​ទាំង​ឡាយ​ និង​លើស​ពី​នេះ​​ដោយ​​ខ្លួន​​ឯង។

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)

ការ​បង្រៀន​ដ៏​ជ្រាល​ជ្រៅ​បំផុត​មួយ លើ​ការ​កើត​ឡើង​ដោយ​អាស្រ័យ និង​អនត្តា ដោលការ​ពន្យល់​អំពីមុខងាររបស់វាសម្រាប់ផ្លូវ។

ព្រះ​សូត្រ ដ៏​វែង​នេះ​រៀប​រាប់​ទំលាយ នូវ​ដើម​ហេតុ​ដំបូង នៃ​ការ​ដាក់​អាយុ​សង្ខារ​របស់​ព្រះ​បរមសាស្តារ​ហូត​ដល់​ការ​បរិនិព្វាន។ ការ​សម្តែង​ធម្ម​ទេសនា ជា​ខ្លឹម​សារ និង​ពាក្យ​បណ្តាំ​ជា​មរតក​ធម៌ ចុង​ក្រោយ​របស់​ព្រះអង្គ ជា​មួយ​នឹង​សាវក ព្រម​ទាំង​ពុទ្ធបរិស័ទ… ពិ​ធីបូ​ជា​ព្រះ​សព ការ​បែង​ចែក​ព្រះ​សារិកធាតុ ​សេចក្តី​តក់​ស្លុត សេចក្តី​ស្រលាញ់ និង​ការ​បូជា​ដ៏​ឧត្តម របស់​ពួក​មនុស្ស និង​ទេវតា ដល់​ព្រះ​តថាគត​ជា​អរហន្ត​សម្មាសម្ពុទ្ធ បាន​បរិនិព្វាន​ហើយ​ដោយ​អនុបាទិ​សេស​និព្វាន​ធាតុ។

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)

អាទិទេ​ព​តូច​​មួយ​​ប្រាប់​​ព្រះពុទ្ធ​​អំពី​​ការ​​សន្ទនា និង​​ជំនួញ​​របស់​ពួក​ទេវតា​ជាន់​តាវត្តិង្ស។ ទេវៈ​​បាន​ប្រាប់​​រឿង​​អំពី​​គោវិន្ទ​​ព្រាហ្មណ៍ និង​ព្រះ​ពុទ្ធ​​ទ្រង់​​ប្រាប់​​ថា ខ្លួន​ជា​​ព្រាហ្មណ៍​​នេះ​​ហើយពី​មុន ដែល​​បាន​នាំ​​មនុស្ស​​ជា​ច្រើន​​ទៅ​​កាន់​​ព្រាហ្ម​លោក។ ឥឡូវ​នេះ​គាត់​បង្រៀន​ផ្លូវ​ទៅ​កាន់​ការ​រំដោះ​ពិត​ប្រាកដ។

ការ​ប្រជុំ​និង​បង្រៀន «អ្នកណាជានរណា»។

ហេតុ​អ្វី​ក៏ទេវ ​និង​មនុស្ស​មាន​ទំនាក់ទំនង​នឹង​ជម្លោះ ហើយ​តើ​​​ម្នាក់​អាច​គេច​ចេញ​ដោយ​របៀប​ណា? ប្រស្នា​របស់​សក្ក​ទេវ​រាជ បាន​ទូល​សួរ​ដល់​ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ។ ក្នុង​កាល​កំពុង​ស្តាប់​ព្រះ​ធម៌ នេះ​សក្ក​ទេវ​រាជ ជា​ស្តេច​នៃ​ទេវតា ក៏​បាន​ដល់​នូវ​សោតា​បត្តិមគ្គ ព្រម​ជា​មួយ​នឹង​ទេវតា ទាំង​៨​ហ្មឹន​អង្គ។

សូត្រ​នេះ​អធិប្បាយ​អំពី សតិ​ប្បដ្ធាន​ («ស៊ុមនែឯកសារយោង») ទាំង​៤ គឺពិចារណា​ឃើញ​រឿយៗ​នូវ​ កាយ ចិត្ត​ វេទនា និង​ធម៌ ​​ដើម្បី​បាន​នូវ​​អរិយ​មគ្គ​ប្រកប​ដោយ​អង្គ​ ៨​ ប្រការ​ដើម្បី​ធ្វើ​អោយ​ជាក់​ច្បាស់​នូវ​ព្រះ​និព្វាន។ សូត្រ​នេះ​ដូច​គ្នា​បេះ​បិទ​ទៅ​នឹង សតិបដ្ឋានសូត្រ នៅក្នុង មជ្ឈិមនិកាយ។

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)

សុនក្ខត្ត​លិច្ឆវិ​បុត្រ ជា​សិស្ស​​របស់​​ព្រះ​ពុទ្ធ​ ចង់​​ចាក​​ចេញ​​ពី​​គ្រូ ហើយ​​ស្វែង​​រក​ហេតុ​​ជា​​ច្រើន​ ដោយ​​សារ​​ព្រះពុទ្ធ​​សន្យា​ និងអះអាងខុស។ ក្រោយ​​មក​​ក៏​ព្យាយាម​​ដាក់​​គ្រូ​ដ​ទៃ​​ឲ្យ​​ខ្ពស់​​ជាង​ ទើប​​ឈ្នះ​​លើ​​ព្រះពុទ្ធ។ នៅ​ទី​បញ្ចប់ នៅ​ឯការជួប​ជុំគ្នា​ដ៏​ធំ របស់អ្នក​នៃសាសនាទៃ និង​ព្រាហ្មណ៍ ព្រះពុទ្ធ​ទ្រង់ប​ង្រៀន​អំពីមូល​ហេតុ​នៃ​របស់​ជំនឿ​ផ្សេងៗ។

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)

ព្រះពុទ្ធ​ទ្រង់​ទូន្មាន​ដល់​ព្រះ​អរិយៈសិស្ស​របស់​គាត់ «ទាំង​ឡាយ ចូរ​មាន​ខ្លួន ជា​ទីពឹង មាន​ខ្លួន​​ជា​ទី​ពំនាក់ កុំ​មាន​របស់​ដទៃ ជា​ទីពឹង​ពំនាក់​ឡើយ ចូរ​មាន​ធម៌​ជា​ទីពឹង មាន​ធម៌​ជា​ទី​ពំនាក់ កុំ​មាន​​របស់​​ដទៃ ជា​​ទីពឹង​ពំនាក់​ឡើយ» ដើម្បី​ឱ្យ​ឆាប់​យល់ ព្រះពុទ្ធ​ទ្រង់​បង្រៀន​អំពី​ការ​ពុក​ផុយ​របស់​មនុស្ស​ដោយ​សារ​​នៃកាមរោគ និង​គ្មាន​សីល​ធម៌។ យ៉ាង​ហោច​ណាស់​ប្រាប់​អំពី​អនាគត​ព្រះពុទ្​ធមួយ​អង្គ​ក្នុង​អនាគត​ដ៏​ឆ្ងាយ ដើម្បី​កុំ​ឱ្យ​មាន​ហេតុ​ផល​មិន​ទទួល​យក​លទ្ធភាព​នេះ​កម្រ​ នឹង​គេច​ផុត។

សាមណេរ ២ អង្គ​មាន​ជាតិ​ជា​ព្រាហ្មណ៍ ប្រាថ្នា​បំបួស​ជា​ភិក្ខុ។ ព្រះពុទ្ធ​បានពន្យល់​ពួក​គេអំពី​ជាតិកំណើត និង​ជាតិ​កំណើត​ព្រហ្មណ៍​ថ្មី ជា​កូន​ព្រះពុទ្ធ។ បន្ទាប់​ពីនេះ​បានពន្យល់​អំពី ការ​វិវត្តន៍​នៃ​វណ្ណះ​នី​មួយៗ និង​​ព្រហ្មចារ្យ។

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)

ព្រះពុទ្ធ​ពន្យល់​ដោយ​សញ្ញា​ខាង​ក្រៅ​ អំពី​គុណ​សម្បត្ដិ​របស់​បុគ្គល​ដ៏​អស្ចារ្យ​គឺ​ព្រះពុទ្ធ​ទាំង​អស់។

«វិន័យ​របស់​គ្រហស្ថ​» ដែល​ជា​ផ្លូវ​សម្រាប់​ភាពរុងរឿង និង​សុភមង្គល​នៅ​ជុំវិញ។គល​នៅ​ជុំវិញ។ ការ​បង្រៀន​លម្អិត​អំពី​សីល កាតព្វ​កិច្ច មិត្តភាព ជីវិត​ប្រចាំ​ថ្ងៃ និង​សូម្បី​តែ​អាជីវកម្ម។

ទេវដ៏​​មាន​​ឫទ្ធិ​ ប្រជុំ​​គ្នា ហើយ​​ដាស់​តឿន​​ដល់​​ព្រះពុទ្ធ​ថា ភិក្ខុ​​ត្រូវ​​រៀន​​សូត្រ​​ធម៌​​ការពារ ព្រោះ​​មិន​​មែន​​ទេវៈ​​ទាំង​​ឡាយ ដែល​​ជា​​មិត្ត​ទេ ។

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)