[១] (សូត្រនេះ¹⁾ ) ខ្ញុំបានស្តាប់មកយ៉ាងនេះ។²⁾ សម័យមួយ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ពុទ្ធដំណើរ​ទៅ​កាន់​ផ្លូវឆ្ងាយ ក្នុងចន្លោះនៃក្រុងរាជគ្រឹះ និងចន្លោះនៃនាឡន្ទគ្រាម ជាមួយនឹង​ភិក្ខុសង្ឃច្រើន ចំនួន​៥០០រូប។ ចំណែកខាងសុប្បិយបរិព្វាជក ក៏បានដើរទៅកាន់ផ្លូវឆ្ងាយ ក្នុងចន្លោះ​នៃក្រុង​រាជ​គ្រឹះ និងចន្លោះនៃនាឡន្ទគ្រាម ជាមួយនឹងព្រហ្មទត្តមាណព ដែល​ជាកូនសិស្សដែរ។ បានឮថា ក្នុងផ្លូវឆ្ងាយនោះ សុប្បិយបរិព្វាជកពោលតិះដៀលព្រះពុទ្ធ ពោលតិះដៀលព្រះធម៌ ពោលតិះដៀលព្រះសង្ឃ ដោយអនេកបរិយាយ។ ឯព្រហ្មទត្តមាណព ដែលជាកូនសិស្ស របស់សុប្បិយបរិព្វាជក ក៏ពោលសរសើរគុណព្រះពុទ្ធ ពោលសរសើរគុណព្រះ​ធម៌ ពោល​សរសើរគុណព្រះសង្ឃ ដោយអនេកបរិយាយវិញ។ ព្រោះហេតុយ៉ាងនេះ បានជា​បរិព្វាជក​ទាំងពីរ​នាក់ គឺអាចារ្យ និងកូនសិស្សនោះ ពោលពាក្យជាសឹកសត្រូវ​ទៅរកគ្នានឹងគ្នា ដោយត្រង់ (ឥតមានបញ្ចៀសវាសវាង) ហើយដើរជាប់តាមក្រោយៗ ព្រះមានព្រះភាគ និងភិក្ខុ​សង្ឃទៅ។ លំដាប់នោះ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ស្តេចចូលទៅគង់នៅក្នុងរាជដំណាក់ ក្នុងសួន​ឈ្មោះ​អម្ពលដ្ឋិកា នៅអស់មួយរាត្រី ជាមួយនឹងភិក្ខុសង្ឃ។ ឯសុប្បិយបរិព្វាជក ក៏បានចូលទៅនៅ​ក្នុង​រាជ​ដំណាក់ ក្នុងសួនឈ្មោះអម្ពលដ្ឋិកា នៅអស់មួយរាត្រី ជាមួយនឹងព្រហ្មទត្តមាណព ដែល​ជាកូនសិស្សដែរ។ ក្នុងរឿងនោះ បានឮថា សុប្បិយបរិព្វាជក ពោលតិះដៀលព្រះពុទ្ធ ពោល​តិះដៀល​ព្រះធម៌ ពោលតិះដៀលព្រះសង្ឃ ដោយអនេកបរិយាយ។ ឯព្រហ្មទត្តមាណព ជា​កូន​សិស្ស របស់សុប្បិយបរិព្វាជក ក៏ពោលសរសើរគុណព្រះពុទ្ធ ពោលសរសើរគុណព្រះ​ធម៌ ពោលសរសើរគុណព្រះសង្ឃ ដោយអនេកបរិយាយវិញ។ ព្រោះហេតុយ៉ាងនេះ បានជា​បរិព្វាជកទាំង២រូប គឺអាចារ្យ និងកូនសិស្សនោះ ពោលពាក្យជាសឹកសត្រូវ​ ទៅរកគ្នានឹងគ្នា ដោយ​ត្រង់ ដើរជាប់តាមក្រោយៗ ព្រះមានព្រះភាគ និងភិក្ខុ​សង្ឃទៅ។ គ្រានោះឯង ភិក្ខុទាំងឡាយ​ច្រើន​រូប ក្រោកឡើងក្នុងបច្ចូសសម័យនៃរាត្រី ហើយអង្គុយប្រជុំគ្នា ក្នុងរោងសម្រាប់​សម្រាកកាយ បាន​ផ្តើម​ពាក្យ​ស្ងើចនេះឡើងថា ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ អស្ចារ្យណាស់តើហ្ន៎ ម្នាលអាវុសោទាំង​ឡាយ ហេតុនេះមិនធ្លាប់កើត បែរជាកើតឡើងបាន ព្រះមានព្រះភាគអង្គនោះ ជាអរហន្តសម្មា​សម្ពុទ្ធ ទ្រង់ជ្រាប ទ្រង់ឃើញច្បាស់ ទ្រង់ជ្រាបចំពោះនូវ​ភាវៈនៃសត្វទាំងឡាយ ដែលមាន​អធ្យា​ស្រ័យ​ផ្សេងៗគ្នា ដោយពិតប្រាកដ ព្រោះថា សុប្បិយបរិព្វាជកនេះ ពោលតិះដៀលព្រះពុទ្ធ ពោល​តិះដៀលព្រះធម៌ ពោលតិះដៀលព្រះសង្ឃ ដោយអនេកបរិយាយ ចំណែកខាង​ព្រហ្មទត្ត​មាណព ជាកូនសិស្ស របស់សុប្បិយបរិព្វាជក ពោលសរសើរគុណព្រះពុទ្ធ ពោលសរសើរ​គុណ​ព្រះ​ធម៌ ពោលសរសើរគុណព្រះសង្ឃ ដោយអនេកបរិយាយវិញ ព្រោះហេតុយ៉ាងនេះ បានជា​បរិព្វាជកទាំងពីរនាក់ គឺអាចារ្យ និងកូនសិស្សនោះ ពោលពាក្យជាសឹកសត្រូវ ​ទៅរកគ្នានឹងគ្នា ដោយត្រង់ ដើរជាប់តាមក្រោយៗ នៃព្រះមានព្រះភាគ និងភិក្ខុ​សង្ឃទៅ។ គ្រានោះឯង ព្រះមាន​ព្រះភាគ ទ្រង់ជ្រាបច្បាស់នូវពាក្យស្ងើចនេះ របស់ភិក្ខុទាំងឡាយនោះ ហើយទ្រង់​យាង​ចូលទៅ​ក្នុង​រោងសម្រាប់សម្រាកកាយ លុះយាងទៅដល់ហើយ ទ្រង់គង់លើអាសនៈ ដែល​គេតែងតាំង​ថ្វាយ។ លុះព្រះមានព្រះភាគ គង់ហើយ ក៏ទ្រង់ត្រាស់ហៅភិក្ខុទាំងឡាយ​មកថា ម្នាលភិក្ខុទាំង​ឡាយ អ្នកទាំងឡាយមកអង្គុយ​ប្រជុំគ្នាក្នុងទីនេះ និយាយពីរឿងរ៉ាវដូចម្តេច ចុះពាក្យ​ជាចន្លោះ³⁾ ដូចម្តេច ដែលអ្នកទាំងឡាយ ​និយាយ​មិនទាន់ចប់។ កាលព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់សួរ​យ៉ាងនេះ​ហើយ ភិក្ខុទាំងនោះ ក៏បានក្រាបបង្គំទូលសេចក្តីនុ៎ះ ចំពោះព្រះមានព្រះភាគ​ថា បពិត្រព្រះអង្គ​ដ៏​ចំរើន កាលខ្ញុំព្រះអង្គទាំងឡាយ ក្រោកឡើងក្នុងបច្ចូសសម័យនៃរាត្រី ហើយ​អង្គុយ​ប្រជុំគ្នា ក្នុង​រោង​សម្រាប់​សម្រាកកាយនេះ បានផ្តើមពាក្យ​ស្ងើចនេះឡើងថា ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ អស្ចារ្យ​ណាស់​តើហ្ន៎ ម្នាលអាវុសោទាំង​ឡាយ ហេតុនេះ មិនធ្លាប់កើត ក៏បែរជាកើត​ឡើង​បាន ព្រះមាន​ព្រះភាគ អង្គនោះ ជាអរហន្តសម្មា​សម្ពុទ្ធ ទ្រង់ជ្រាបឃើញច្បាស់ ទ្រង់ជ្រាប​ច្បាស់លាស់ នូវភាវៈ​នៃ​សត្វ​ទាំងឡាយ ដែលមាន​អធ្យាស្រ័យផ្សេងៗគ្នា ដោយពិតប្រាកដ ព្រោះថា សុប្បិយបរិព្វាជក​នេះ ពោលតិះដៀលព្រះពុទ្ធ ពោលតិះដៀលព្រះធម៌ ពោល​តិះដៀល​ព្រះសង្ឃ ដោយអនេក​បរិយាយ ឯ​ព្រហ្មទត្ត​មាណព ជាកូនសិស្ស របស់សុប្បិយបរិព្វាជក ក៏ពោលសរសើរគុណព្រះពុទ្ធ ពោលសរសើរ​គុណ​ព្រះ​ធម៌ ពោលសរសើរគុណព្រះសង្ឃ ដោយអនេកបរិយាយវិញ ព្រោះហេតុ​យ៉ាង​នេះ បានជា​បរិព្វាជកទាំង២នាក់ គឺអាចារ្យ និង​កូន​សិស្សនោះ ពោលពាក្យជាសឹកសត្រូវ ​ទៅ​រកគ្នានឹងគ្នា ដោយត្រង់ ដើរជាប់តាមក្រោយៗ នៃព្រះមាន​ព្រះភាគ និងភិក្ខុ​សង្ឃទៅ បពិត្រ​ព្រះអង្គ​ដ៏ចំរើន ពាក្យ​ជាចន្លោះនេះឯង ដែលខ្ញុំ​ព្រះអង្គទាំងឡាយ ​និយាយ​មិនទាន់ចប់នៅឡើយ ទទួលព្រះមានព្រះភាគ ស្តេច​មកដល់។ ព្រះអង្គ​ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោះបីពួក​សត្វ​ដទៃ ពោលតិះដៀលតថាគតក្តី ពោលតិះដៀល​ព្រះធម៌ក្តី ពោលតិះដៀលព្រះសង្ឃក្តី អ្នកទាំងឡាយមិនគួរធ្វើគំនុំ មិនគួរ​ធ្វើ​សេចក្តី​មិនត្រេកអរ មិនគួរ​ធ្វើសេចក្តី​អាក់អន់ចិត្ត ចំពោះ​ពួកសត្វ​ទាំងនោះឡើយ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោះបីពួកសត្វដទៃ ពោលតិះដៀលតថាគតក្តី ពោលតិះដៀល​ព្រះធម៌ក្តី ពោលតិះដៀលព្រះសង្ឃក្តី បើអ្នកទាំងឡាយក្រោធ ឬអាក់អន់ចិត្ត ចំពោះ​ពួកសត្វ​ទាំងនោះ​ហើយ មុខជាសេចក្តីអន្តរាយ (នៃគុណទាំងឡាយ មានបឋមជ្ឈាន​ជា​ដើម) នឹងកើតមាន​ប្រាកដ ​ដល់អ្នកទាំងឡាយ ដោយសេចក្តី​ក្រោធ និងសេចក្តីអាក់អន់ចិត្តនោះ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោះបីពួកសត្វដទៃ ពោលតិះដៀលតថាគតក្តី ពោលតិះដៀល​ព្រះធម៌ក្តី ពោល​តិះដៀល​ព្រះសង្ឃក្តី បើអ្នកទាំងឡាយក្រោធ ឬអាក់អន់ចិត្ត ចំពោះ​ពួកសត្វ​ទាំងនោះ​ហើយ អ្នកទាំងឡាយ នឹងបានដឹងច្បាស់ នូវសេចក្តី​នៃពាក្យពីរោះ ឬពាក្យអាក្រក់ របស់ពួក​សត្វ​ដទៃ​ដែរឬ។ ពួកភិក្ខុ​ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន យើងខ្ញុំមិនអាចដឹងច្បាស់ នូវសេចក្តី​នៃ​ពាក្យ​នោះទេ។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោះបីពួកសត្វដទៃ ពោល​តិះដៀល​តថាគត​ក្តី ពោលតិះដៀល​ព្រះធម៌ក្តី ពោលតិះដៀល​ព្រះសង្ឃក្តី អ្នកទាំងឡាយ គប្បី​​ឃាត់ពាក្យ​មិនពិត ដោយពាក្យមិនពិត ចំពោះពួកសត្វទាំងនោះថា ពាក្យនេះមិនពិត ដោយ​ហេតុ​នេះ ពាក្យនេះ​មិនប្រាកដ ដោយហេតុនេះ ហេតុនេះ ឥតមានក្នុងពួកយើង មួយវិញទៀត ពាក្យនេះ រកមិនបានក្នុងពួកយើងទេ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោះបីពួកសត្វដទៃ ពោល​សរសើរ​គុណ​​តថាគត​ក្តី ពោលសរសើរគុណព្រះធម៌ក្តី ពោលសរសើរគុណព្រះសង្ឃក្តី អ្នកទាំងឡាយ​មិនគួរ​ធ្វើសេចក្តី​រីករាយ មិនគួរធ្វើសោមនស្ស មិនគួរធ្វើសេចក្តីព្រើលចិត្ត ចំពោះពួកសត្វទាំង​នោះឡើយ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោះបីពួកសត្វដទៃ ពោលសរសើរគុណ​តថាគត​ក្តី ពោល​សរសើរ​គុណព្រះធម៌ក្តី ពោលសរសើរគុណព្រះសង្ឃក្តី ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បើអ្នកទាំងឡាយ មាន​ចិត្ត​​រីករាយ ត្រេកអរ ព្រើលចិត្ត ចំពោះពួកសត្វទាំង​នោះហើយ សេចក្តី​អន្តរាយ (នៃគុណ​ទាំង​ឡាយ មានបឋមជ្ឈានជាដើម) នឹងកើតមានប្រាកដ ដល់អ្នកទាំងឡាយ ព្រោះសេចក្តី​ត្រេកអរ​នោះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទោះបីពួកសត្វដទៃ ពោលសរសើរគុណ​តថាគត​ក្តី ពោល​សរសើរគុណព្រះធម៌ក្តី ពោលសរសើរគុណព្រះសង្ឃក្តី អ្នកទាំងឡាយ ត្រូវ​ប្តេជ្ញា​ពាក្យពិត តាមពាក្យពិត ចំពោះពួកសត្វទាំង​នោះថា ពាក្យនេះពិត ដោយហេតុនេះមែន ពាក្យនេះ ប្រាកដ ដោយហេតុនេះមែន ពាក្យនេះ តែងមានក្នុងពួកយើងមែន មួយវិញទៀត ពាក្យនេះ រមែង​រកបានក្នុងពួកយើងមែន។

[២] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជន កាលបើពោលសរសើរគុណរបស់តថាគត តែង​សរសើរ​ដោយ​គុណ​ជាត​ណា គុណជាតនុ៎ះ មានប្រមាណតិច មានប្រមាណស្តួចស្តើង បានត្រឹម​តែ​សីល​ប៉ុណ្ណោះ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជន កាលបើពោលសរសើរគុណរបស់តថាគត ​ដោយ​គុណ​ជាត​ណា គុណជាតនុ៎ះ មានប្រមាណតិច មានប្រមាណស្តួចស្តើង បានត្រឹម​តែ​សីល​ប៉ុណ្ណោះ តើដូចម្តេច។

[៣] (បុថុជ្ជន តែងពោលសរសើរថា) ព្រះសមណគោតម លះបង់បាណាតិបាតហើយ វៀរ​ស្រឡះចាក​បាណាតិបាតហើយ មានដំបងដាក់ចុះហើយ មានគ្រឿង​សស្ត្រាដាក់ចុះហើយ មាន​សេចក្តី​ខ្មាសបាប ដល់នូវសេចក្តី​អាណិតអាសូរ មានសេចក្តីអនុគ្រោះ ដោយប្រយោជន៍ដល់​សព្វ​សត្វ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជន កាលពោលសរសើរគុណរបស់តថាគត តែងពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។ ថា ព្រះសមណគោតម លះបង់អទិន្នាទានហើយ វៀរ​ស្រឡះចាកអទិន្នាទានហើយ ព្រះអង្គ​​កាន់យក​តែរបស់​ដែលគេឲ្យ ប្រាថ្នាតែរបស់​ដែលគេឲ្យ មានអត្តភាព​ជាអ្នក​មិនលួច មាន​សភាពដ៏ស្អាត។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជន កាលពោលសរសើរគុណរបស់តថាគត តែងពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។ ថា ព្រះសមណគោតម លះបង់អព្រហ្មចរិយៈហើយ ជាអ្នក​ប្រព្រឹត្ត​នូវធម៌​ដ៏​ប្រសើរ ព្រះអង្គចៀសវាង (អំពីអព្រហ្មចរិយៈ) វៀរចាកមេថុនធម្ម ជាធម៌របស់អ្នកស្រុកហើយ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជន កាលពោលសរសើរគុណរបស់តថាគត តែងពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។

[៤] (បុថុជ្ជន តែងពោលសរសើរថា) ព្រះសមណគោតម លះបង់មុសាវាទហើយ វៀរ​ស្រឡះចាក​មុសាវាទហើយ ព្រះអង្គពោលតែពាក្យពិត តពាក្យពិត មានវាចាខ្ជាប់ខ្ជួន គួរ​អ្នក​ផងជឿបាន មិនពោលបំភ្លាត់សត្វលោក។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជន កាលពោលសរសើរ​គុណ​របស់​តថាគត តែងពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។ ថា ព្រះសមណគោតម ព្រះអង្គ​លះបង់បិសុណាវាចា​ហើយ វៀរ​ស្រឡះចាកបិសុណាវាចាហើយ ព្រះអង្គឮពាក្យក្នុងសំណាក់​នៃពួកជនឯណេះហើយ មិននាំយកទៅប្រាប់ដល់ពួកជនឯណោះ ដើម្បីបំបែកពួកជននេះឡើយ ឬឮពាក្យក្នុងសំណាក់​នៃពួកជនឯណោះហើយ មិននាំយកមកប្រាប់​ដល់ពួកជននេះ ដើម្បីបំបែកពួកជន​ឯណោះ​ឡើយ។ ព្រះអង្គ ជាអ្នកផ្សះផ្សានូវពួកជន ដែលបែកគ្នាហើយផង ជាអ្នកបន្ថែមកំឡាំង​ឲ្យដល់​ពួក​ជន ដែលព្រមព្រៀងគ្នាហើយផង ព្រះអង្គ មានសេចក្តីព្រមព្រៀងជាទីត្រេកអរ ត្រេក​អរក្នុង​សេចក្តី​​ព្រមព្រៀង រីករាយក្នុងការព្រមព្រៀង ទ្រង់ពោលវាចាដែលធ្វើឲ្យ​ព្រមព្រៀងគ្នា។ ម្នាល​ភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជន កាលពោលសរសើរគុណរបស់តថាគត តែងពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។ ថា ព្រះសមណគោតម ទ្រង់លះបង់នូវផរុសវាចាហើយ វៀរ​ស្រឡះចាក​ផរុសវាចាហើយ ក៏វាចាណា ដែលជាសំដីឥតមានទោស ជាសុខដល់ត្រចៀក គួរឲ្យអ្នកផងស្រឡាញ់ពេញហឫទ័យ ជាសំដី​របស់​អ្នកសប្បុរស ជាទីត្រេកអរនៃជនច្រើននាក់ ពេញចិត្តនៃ​ជនច្រើននាក់ ទ្រង់ពោលតែ​វាចា​បែប​នោះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជន កាលពោលសរសើរគុណរបស់តថាគត តែងពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។ ថា ព្រះសមណគោតម ទ្រង់លះបង់នូវសម្ផប្បលាបហើយ វៀរ​ស្រឡះចាក​សម្ផប្បលាបហើយ ព្រះអង្គពោលពាក្យក្នុងកាលគួរ ពោលតែពាក្យពិតប្រាកដ ពោលតែពាក្យ​ដែលជាអត្ថ ពោលតែពាក្យ​ដែលជាធម៌ ពោលតែពាក្យដែលជាវិន័យ ពោលតែពាក្យ​មានឱកាស​ ជាទីដំកល់ទុកក្នុងហឫទ័យ ប្រកបដោយគ្រឿងអាង មានគ្រឿងកំណត់ ប្រកបដោយប្រយោជន៍ ដោយកាលដ៏គួរ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជន កាលពោលសរសើរគុណរបស់តថាគត តែង​ពោល​​ដូច្នេះ​ក៏មាន។

[៥] ថា ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះចាកការធ្វើពីជគាម និងភូមតគាម⁴⁾ ឲ្យវិនាសហើយ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ដូច្នេះក៏មាន។បេ។

[៦] ថា ព្រះសមណគោតម ព្រះអង្គបរិភោគភត្តតែ១ពេល វៀរលែងបរិភោគក្នុងរាត្រី វៀរ​លែង​បរិភោគ​ក្នុងកាលខុស។ ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះចាកកិរិយាមើលនូវរបាំ និងការ​ស្តាប់​នូវចម្រៀង និងភ្លេងប្រគំ ដែលជាសត្រូវដល់កុសលធម៌។ ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះចាកកិរិយាទ្រទ្រង់ ប្រដាប់ស្អិតស្អាងរាងកាយ ដោយផ្កាកម្រង និងគ្រឿងក្រអូប និង​គ្រឿង​លាបផ្សេងៗ។ ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះចាកទីដេក ទីអង្គុយ​ដ៏ខ្ពស់ និងទីដេក​ ទី​អង្គុយ​ដ៏ប្រសើរ។ ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះចាកកិរិយាទទួលមាស និងប្រាក់។

[៧] ថា ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះចាកកិរិយាទទួលធញ្ញជាតឆៅ។ ព្រះសមណ​គោតម វៀរស្រឡះចាកកិរិយាទទួលសាច់ឆៅ។ ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះចាក​កិរិយាទទួល​ស្រី និងក្មេងស្រី។ ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះចាកកិរិយាទទួល​ខ្ញុំ​ស្រី និងខ្ញុំប្រុស។ ព្រះ​សមណ​គោតម វៀរស្រឡះចាកកិរិយាទទួលពពែ និងចៀម។ ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះ​ចាក​កិរិយា​ទទួល​មាន់ និងជ្រូក។ ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះចាកកិរិយាទទួលដំរី គោ សេះ ឈ្មោលញី។ ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះចាកកិរិយាទទួលស្រែ និងចំការ។

[៨] ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះចាកកិរិយាប្រកបនូវទូតកម្ម គឺនាំសំបុត្រ ឬពាក្យ​បណ្តាំ​ដល់គ្រហស្ថ និងទៅដោយ​គេបញ្ជូន អំពីផ្ទះ១ ទៅផ្ទះ១។ ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះ​ចាក​ការទិញ និងការលក់។ ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះចាកការឆបោក ឬបន្លំ ដោយជញ្ជីង និងឆបោក ដោយភាជន៍មាស ឆបោកដោយរង្វាស់រង្វាល់⁵⁾ ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះចាកកិរិយា​ប្រកបនូវ​អំពើ​វៀច គឺការបង្ខុសបំភាន់ បញ្ឆោត បោកប្រាស បន្លំដោយរបស់ប្លម។ ព្រះសមណគោតម វៀរស្រឡះចាកកិរិយាកាត់ (នូវ​អវៈយវៈ មានដៃជាដើម) និងការសម្លាប់​ ចង ធ្វើមនុស្សឲ្យវង្វេងផ្លូវ ប្លន់អ្នកស្រុក កំហែង​យកទ្រព្យ។ បុថុជ្ជន កាលពោលសរសើរគុណរបស់​តថាគត តែងពោលដូច្នេះក៏មាន។

[៩] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជនដែលគេឲ្យដោយ​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ តែងប្រកបរឿយៗនូវកិរិយាធ្វើពីជគាម និងភូតគាម​ឲ្យ​វិនាស។ ពីជគាម និងភូតគាមនោះ តើដូចម្តេចខ្លះ។ គឺ ពូជគឺមើម ឬឫស១ ពូជគឺដើម១ ពូជ​គឺថ្នាំង១ ពូជគឺចុង ឬត្រួយ១ ពូជគឺគ្រាប់១ ជាគំរប់៥។ ព្រះសមណគោតម ទ្រង់វៀរ​ស្រឡះ​ចាក​កិរិយាធ្វើពីជគាម និងភូតគាមឲ្យវិនាស មានសភាពដូច្នេះ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោលសរសើរគុណ​របស់តថាគត តែងពោលដូច្នេះក៏មាន។

[១០] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេ​ឲ្យ​ដោយ​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ តែងប្រកបរឿយៗនូវការបរិភោគវត្ថុ ដែលសន្សំទុក មានសភាពយ៉ាងនេះ។ ការសន្សំទុកនោះ តើដូចម្តេចខ្លះ។ គឺការសន្សំ​គ្រឿងស៊ី​ខ្លះ សន្សំទឹកផឹកខ្លះ សន្សំសំពត់ខ្លះ សន្សំយានខ្លះ សន្សំទីដេកខ្លះ សន្សំគ្រឿងលាបខ្លះ សន្សំគ្រឿង​ក្រអូបខ្លះ សន្សំអាមិសខ្លះ។ ព្រះសមណគោតម ទ្រង់វៀរស្រឡះ​ចាកការ​បរិភោគវត្ថុ ដែល​សន្សំទុក មានសភាពដូច្នេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោលសរសើរគុណ​របស់តថាគត តែងពោលដូច្នេះក៏មាន។

[១១] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេឲ្យ​ដោយ​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ តែងប្រកបរឿយៗនូវការស្តាប់ និងការមើល​នូវល្បែង ដែលជាសត្រូវ​ដល់​កុសលធម៌ មានសភាពយ៉ាងនេះ។ ឯល្បែងដែលជាសត្រូវ ដល់​កុសលធម៌នោះ តើដូចម្តេច។ គឺល្បែងរាំខ្លះ ច្រៀងខ្លះ ប្រគំខ្លះ មហោស្រពខ្លះ ចម្បាំងស្តេច​ភារត និងព្រះរាមជាដើមខ្លះ គងខ្លះ រគាំងខ្លះ ស្គរមានជ្រុង៤ខ្លះ រូបគំនូរខ្លះ ល្បែងដុំដែកខ្លះ ល្បែង​រ៉ាវ​ខ្លះ ល្បែង​លាងឆ្អឹងខ្លះ ដំរីជល់គ្នាខ្លះ សេះប្រខាំគ្នាខ្លះ ក្របីជល់គ្នាខ្លះ គោជល់គ្នាខ្លះ ពពែជល់​គ្នាខ្លះ កែះជល់​គ្នាខ្លះ មាន់ជល់​គ្នាខ្លះ ចាបជល់​គ្នាខ្លះ ល្បែងគុណដំបងខ្លះ ប្រដាល់ខ្លះ ចំបាប់ខ្លះ ទីសម្រាប់ច្បាំងគ្នាខ្លះ ទីសម្រាប់​រៀបពលខ្លះ លំនៅកងទ័ពខ្លះ ទីមើលសេនាប្រកបដោយអង្គ៤​ខ្លះ។⁶⁾ ឯព្រះសមណគោតម ទ្រង់​វៀរ​ស្រឡះចាកកិរិយាស្តាប់ និងការមើលល្បែង ដែលជាសត្រូវដល់កុសលធម៌ មានសភាព​ដូច្នេះ​ឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោលសរសើរគុណ​របស់តថាគត តែងពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។

[១២] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេឲ្យ​ដោយ​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ តែងប្រកបរឿយៗនូវល្បែងបាស្កា ដែលជា​ហេតុ ជាទីតាំងនៃសេចក្តីប្រមាទ។ ល្បែងបាស្កានោះ តើដូចម្តេចខ្លះ។ គឺបាស្កា​មានក្រឡា​៨ខ្លះ បាស្កា​មានក្រឡា១០ខ្លះ បាស្កាដែលលេង​ឰដ៏អាកាសខ្លះ ល្បែងវាងផ្លូវ​ដែលគួរវាងខ្លះ ល្បែង​ផ្ទាត់​គ្រាប់​ ​មានគ្រាប់​ក្រួស​ជាដើមខ្លះ លេងបាស្កាក្នុងទីលាន​សម្រាប់​លេងខ្លះ ល្បែងហ៊ឹង ឬកូនគោល​ខ្លះ ល្បែងរលាស់ទឹក លាក់ឲ្យទាយរូបខ្លះ ល្បែង​អង្គញ់ខ្លះ ល្បែង​ប៉ីស្លឹកខ្លះ ល្បែង​នង្គ័លតូចខ្លះ ល្បែងដាំដូងខ្លះ ល្បែង​កង្ហារខ្លះ ល្បែង​វាល់ដីខ្សាច់ (បាយឡុកបាយឡ)ខ្លះ ល្បែង​រថតូចខ្លះ ល្បែង​ធ្នូតូចខ្លះ ល្បែងសរសេរអក្សរខ្យល់ឲ្យទាយខ្លះ ល្បែង​ទាយចិត្ត (ស្តេច​ចង់)​ខ្លះ ល្បែងកំប្លែង​ត្រាប់គេខ្លះ។ ឯព្រះសមណគោតម ទ្រង់​វៀរ​ស្រឡះចាកកិរិយាប្រកបរឿយៗ នូវ​ល្បែង​បាស្កា ដែលជា​ហេតុជាទីតាំង​នៃសេចក្តីប្រមាទ មានសភាពដូច្នេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោលសរសើរគុណ​របស់តថាគត តែងពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។

[១៣] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេឲ្យ​ដោយ​​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ តែងប្រកបរឿយៗនូវឧច្ចាសយនមហាសយនៈ (ទីដេកទីអង្គុយដ៏ខ្ពស់ និងទីដេក​ទីអង្គុយ​ដ៏ប្រសើរ) មានសភាព​យ៉ាងនេះ។ ឧច្ចាសយន​មហាសយនៈ​នោះ តើដូចម្តេចខ្លះ។ គឺអាសនៈ​ដែលខ្ពស់​ហួសប្រមាណខ្លះ គ្រែ​ដែល​មានជើង​វិចិត្រ​​ដោយរូបសត្វសាហាវខ្លះ ព្រំដែលមានរោមវែងជាង​បួនធ្នាប់ខ្លះ កម្រាល​ដែល​គេធ្វើដោយ​រោមវិចិត្រ ដោយរូបសត្វ​សាហាវខ្លះ កម្រាលមានពណ៌ស ដែល​គេធ្វើដោយរោម​សត្វខ្លះ កម្រាល​ដែល​ធ្វើដោយរោមសត្វមាន​ផ្កាដេរដាសខ្លះ កម្រាលដែលញាត់​ដោយសំឡីជា​ប្រក្រតីខ្លះ កម្រាល​ដែល​ធ្វើដោយរោមសត្វ វិចិត្រដោយរូប​សត្វសាហាវ (មានសីហៈ និង​ខ្លាធំជាដើម)ខ្លះ កម្រាល​ដែល​​ធ្វើដោយរោមសត្វ​ មានរោមច្រាង​ឡើងតែម្ខាងខ្លះ កម្រាល​ដែល​ធ្វើដោយរោមសត្វ មាន​រោម​ច្រាងឡើង​ទាំងសងខាងខ្លះ កម្រាល​ដែល​ធ្វើដោយឌិនខ្សែសយមាស និងសូត្រចាក់ស្រែះ​ដោយ​រតនវត្ថុ មានមាសជាដើមខ្លះ កម្រាល​ដែល​ធ្វើដោយសរសៃសូត្រ ចាក់ស្រែះដោយរតនៈខ្លះ កម្រាល​ដែល​ធ្វើដោយរោមសត្វ ល្មម​ចុះពួកស្រីរបាំ១៦នាក់ ឈរ​រាំបានខ្លះ កម្រាលសម្រាប់​ក្រាល​លើខ្នងដំរីខ្លះ កម្រាល​សម្រាប់ក្រាលលើខ្នងសេះខ្លះ កម្រាលសម្រាប់​ក្រាលលើរថខ្លះ កម្រាល​​ដែលគេ​ធ្វើដោយស្បែក​ខ្លាខ្លះ កម្រាល​ដ៏ឧត្តម ដែល​គេធ្វើដោយស្បែកសត្វឈ្មុសខ្លះ ទីដេក​ដែល​មានពិតានក្រហមពីខាងលើខ្លះ ខ្នើយ​មានពណ៌​ក្រហមទាំងពីរខាង គឺខ្នើយ​ក្បាល និងខ្នើយជើង ព្រមទាំងពិតាន មានពណ៌​ក្រហមខ្លះ។ ឯព្រះសមណគោតម ទ្រង់​វៀរ​ស្រឡះ​ចាក​ឧច្ចាសយន​មហាសយនៈ មានសភាពដូច្នេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោល​សរសើរ​គុណ​​របស់តថាគត តែងពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។

[១៤] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេឲ្យ​ដោយ​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ តែងប្រកបរឿយៗនូវវត្ថុ​ជាទីតាំងនៃ​ការប្រដាប់ស្អិតស្អាង​រាងកាយ មានសភាព​យ៉ាងនេះ។ វត្ថុជាទីតាំង​នៃការ​ប្រដាប់​ស្អិតស្អាង​រាងកាយ​នោះ តើដូចម្តេច។ គឺការដុសខាត់បំបាត់ក្លិនអាក្រក់⁷⁾ ខ្លះ ការ​ច្របាច់​រឺត⁸⁾ ខ្លះ ការផ្ងូតទឹកខ្លះ ការគក់​ច្របាច់⁹⁾ ខ្លះ កញ្ចក់​ខ្លះ វត្ថុសម្រាប់​លាបគ្រឿងប្រដាប់ខ្លះ ផ្កាកម្រងខ្លះ គ្រឿងលាបខ្លះ គ្រឿងលំអិតសម្រាប់​ប្រស់មុខខ្លះ វត្ថុសម្រាប់​លាបមុខខ្លះ គ្រឿងប្រដាប់ដៃខ្លះ ចំណង​ផ្នួងសក់ខ្លះ ដំបងខ្លះ បំពង់ថ្នាំខ្លះ ដាវខ្លះ ព្រះខាន់ខ្លះ ឆត្រខ្លះ ស្បែកជើងដ៏វិចិត្រខ្លះ មកុដ ឬក្បាំងមុខខ្លះ (ស្នៀតសក់) កែវមណីខ្លះ ផ្លិតធ្វើពីរោមកន្ទុយសត្វខ្លះ សំពត់សខ្លះ សំពត់​មាន​ជាយ​វែងខ្លះ។ ឯព្រះសមណគោតម ទ្រង់​វៀរ​ស្រឡះចាកការប្រកបរឿយៗ នូវ​វត្ថុជាទីតាំង​នៃការប្រដាប់​ស្អិតស្អាង​រាងកាយ មានសភាព​ដូច្នេះ​ឯង។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោលសរសើរគុណ​របស់តថាគត តែងពោល​ដូច្នេះ​ក៏​មាន។

[១៥] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេឲ្យ​ដោយ​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ តែងប្រកបរឿយៗនូវតិរច្ឆានកថា (ពាក្យ​និយាយទទឹងផ្លូវសួគ៌ នឹងផ្លូវព្រះនិព្វាន) មានសភាព​យ៉ាងនេះ។ តិរច្ឆានកថានោះ តើ​ដូចម្តេច។ គឺនិយាយអំពីស្តេចខ្លះ និយាយអំពី​ចោរខ្លះ និយាយអំពី​អាមាត្រធំខ្លះ និយាយអំពី​សេនាទាហាន​ខ្លះ និយាយអំពីភ័យខ្លះ និយាយអំពីចម្បាំងខ្លះ និយាយ​អំពី​បាយម្ហូបចំណីខ្លះ និយាយអំពី​ទឹកផឹកខ្លះ និយាយ​អំពីសំពត់ខ្លះ និយាយអំពី​ទីដេកខ្លះ និយាយ​អំពីផ្កាកម្រងខ្លះ និយាយ​អំពី​គ្រឿង​ក្រអូបខ្លះ និយាយអំពីញាតិខ្លះ និយាយ​អំពីយានខ្លះ និយាយ​អំពីស្រុកខ្លះ និយាយ​អំពី​និគមខ្លះ និយាយ​អំពី​នគរខ្លះ និយាយ​អំពីជនបទខ្លះ និយាយ​អំពីស្ត្រីខ្លះ និយាយ​អំពី​បុរសខ្លះ និយាយអំពីយោធាដែលក្លៀវក្លា¹⁰⁾ ខ្លះ និយាយអំពីច្រកផ្លូវខ្លះ និយាយអំពីកំពង់ទឹកខ្លះ និយាយអំពីញាតិដែលចែកឋានទៅកាន់​បរលោកហើយខ្លះ និយាយអំពីពាក្យដែល​ឥតប្រយោជន៍ មានសភាពផ្សេងៗខ្លះ និយាយអំពី​លោក¹¹⁾ ខ្លះ និយាយអំពីរឿង​ជីក​សមុទ្រ¹²⁾ ខ្លះ និយាយអំពីសេចក្តីចំរើន និង​មិន​ចំរើន¹³⁾ ខ្លះ ដែលជា​ហេតុ​ឥតប្រយោជន៍ ដូច្នេះខ្លះ ដូច្នោះខ្លះ។ ឯព្រះសមណគោតម ទ្រង់​វៀរ​ស្រឡះ​ចាក​តិរច្ឆានកថា មាន​សភាព​ដូច្នេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោលសរសើរគុណ​របស់​តថាគត តែង​ពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។

[១៦] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេឲ្យ​ដោយ​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ តែងប្រកបរឿយៗនូវពាក្យ​ប្រណាំង​ប្រជែង មានសភាព​យ៉ាងនេះ។ ពាក្យប្រណាំងប្រជែង​នោះ តើ​ដូចម្តេច។ គឺនិយាយថា អ្នកមិនមែន​ចេះដឹង​ធម៌ និងវិន័យនេះទេ ខ្ញុំទើបបានចេះដឹង​ធម៌ និងវិន័យនេះ។ អ្នកនឹងបានឈ្មោះថា ចេះ​ដឹង​ធម៌វិន័យនេះដូចម្តេចបាន អ្នកជាអ្នកប្រតិបត្តិខុស ខ្ញុំ​ទើបជាអ្នក​ប្រតិបត្តិត្រឹមត្រូវ។ ពាក្យ​របស់ខ្ញុំ ទើបប្រកបដោយប្រយោជន៍ ពាក្យរបស់អ្នក មិនប្រកបដោយប្រយោជន៍ទេ។ សំដី​ដែល​គេត្រូវនិយាយមុន អ្នកយកមកនិយាយក្រោយវិញ។ សំដី​ដែលគេត្រូវ​និយាយក្រោយ អ្នកយក​មក​និយាយមុនវិញ។ ពាក្យផ្ទុយអ្នកប្រព្រឹត្តមកជាយូរអង្វែងហើយ។¹⁴⁾ ទោសក្នុងសំដីរបស់អ្នក ខ្ញុំបាន​លើកឡើងហើយ។ អ្នកជាមនុស្ស ត្រូវខ្ញុំ​សង្កត់​សង្កិនបានហើយ។ អ្នកចូរទៅសិក្សា ដើម្បីដោះស្រាយនូវទោសក្នុងសំដី ឬបើអ្នកអាច ចូរ​អ្នកដោះស្រាយឲ្យរួចទោសចុះ។ ឯព្រះសមណគោតម ទ្រង់​វៀរ​ស្រឡះហើយ ចាកពាក្យ​ពោល​ប្រណាំង​ប្រជែង មាន​សភាព​ដូច្នេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោលសរសើរគុណ​របស់តថាគត តែង​ពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។

[១៧] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេឲ្យ​ដោយ​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ រមែងប្រកបរឿយៗនូវទូតកម្ម គឺនាំ​សំបុត្រ ឬពាក្យបណ្តាំ​នៃគ្រហស្ថ ឬទៅដោយគេបញ្ជូនអំពីផ្ទះមួយ ទៅផ្ទះមួយ មានសភាព​យ៉ាងនេះ។ ទូតកម្មនោះ តើ​ដូចម្តេច។ គឺទៅដោយពាក្យប្រើរបស់ស្តេច ពួកអាមាត្រធំនៃស្តេច ពួក​ក្សត្រិយ៍ ពួក​ព្រាហ្មណ៍ ពួកគហបតិ ឬពួក​កុមារថា លោកចូរទៅក្នុងទីនេះ លោកចូរទៅក្នុងទីឯណោះ លោកចូរនាំយក​របស់នេះទៅ លោកចូរនាំយករបស់នេះ ពីទីឯណោះមក។ ឯព្រះសមណគោតម ទ្រង់​វៀរ​ស្រឡះហើយចាកការប្រកបនូវទូតកម្ម គឺនាំសំបុត្រ ឬពាក្យបណ្តាំនៃគ្រហស្ថ ឬទៅដោយ​គេ​បញ្ជូន​អំពីផ្ទះមួយ ទៅផ្ទះមួយ មាន​សភាព​ដូច្នេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោល​សរសើរគុណ​របស់តថាគត តែង​ពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។

[១៨] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេឲ្យ​ដោយ​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ជាអ្នកកុហក គឺញុំាងគេ​ឲ្យ​ភាន់ច្រឡំ (ឲ្យ​ជ្រះ​ថ្លា ដោយការប្រើប្រាស់បច្ច័យជាដើម)ខ្លះ ជាអ្នកពោលពាក្យរាក់ទាក់ (នឹងគ្រហស្ថ)ខ្លះ ជាអ្នក​ធ្វើ​និមិត្ត គឺពោល​បញ្ឆិតបញ្ឆៀងខ្លះ ជាអ្នកជេរប្រទេចខ្លះ ជាអ្នកស្វែងរក​លាភ ដោយលាភខ្លះ។ ឯព្រះសមណគោតម ទ្រង់​វៀរ​ស្រឡះហើយចាកការកុហក និងពាក្យ​រាក់ទាក់ មាន​សភាព​ដូច្នេះ​ឯង។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោលសរសើរគុណ​របស់តថាគត តែង​ពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។

[១៩] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេឲ្យ​ដោយ​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ចិញ្ចឹមជីវិតដោយមិច្ឆាជីវៈ ព្រោះ​តិរច្ឆាន​វិជ្ជា មាន​សភាព​យ៉ាងនេះ។ តិរច្ឆានវិជ្ជានោះ តើ​ដូចម្តេច។ គឺការទាយអវយវៈខ្លះ ទាយនិមិត្ត (ហេតុ)​ខ្លះ ទាយឧត្បាត គឺធ្លាក់ចុះនៃហេតុធំៗ មានរន្ទះបាញ់ជាដើមខ្លះ ទាយយល់សប្តិខ្លះ ទាយ​លក្ខណៈ​ខ្លះ ទាយវត្ថុមានសំពត់ជាដើម ដែលកណ្តុរកាត់ខ្លះ និយាយអំពីការបូជាដោយភ្លើង​ខ្លះ និយាយអំពីការបូជាដោយវែក¹⁵⁾ ខ្លះ និយាយអំពីការបូជាដោយ​អង្កាម​ខ្លះ និយាយអំពីការបូជាដោយកុណ្ឌកខ្លះ និយាយអំពីការបូជាដោយអង្ករខ្លះ និយាយអំពី​ការ​បូជា​ដោយទឹកដោះរាវខ្លះ និយាយអំពីការបូជាដោយប្រេងខ្លះ និយាយអំពីការបូជាដោយមាត់¹⁶⁾ ​ខ្លះ និយាយអំពីការបូជាដោយឈាមខ្លះ វិជ្ជាសម្រាប់​ទាយ​អវយវៈខ្លះ វិជ្ជាសម្រាប់​ទាយ​ទីភូមិឋាន (ថាឲ្យទុក្ខ ឲ្យសុខ)ខ្លះ វិជ្ជាសម្រាប់​ទាយទីស្រែ​ចម្ការ​ខ្លះ វិជ្ជាស្គាល់ព្រៃខ្មោច¹⁷⁾ ​ខ្លះ វិជ្ជាចាប់ខ្មោចខ្លះ វិជ្ជា​សម្រាប់ការពារ​រក្សាភូមិផ្ទះខ្លះ វិជ្ជា​ស្តោះពស់¹⁸⁾ ​ខ្លះ វិជ្ជារក្សាពិសខ្លះ វិជ្ជាស្តោះខ្ទួយ​ទិចខ្លះ វិជ្ជា​ស្តោះ​កណ្តុរខាំខ្លះ វិជ្ជាសម្រាប់​ទាយសម្រែក​សត្វស្លាប¹⁹⁾ ខ្លះ វិជ្ជាសម្រាប់​ទាយសម្រែកក្អែកខ្លះ វិជ្ជាសម្រាប់​ទាយ​អាយុខ្លះ វិជ្ជាសម្រាប់​រារាំងសរ​ខ្លះ វិជ្ជាសម្រាប់​មើលនូវ​ស្នាមជើងម្រឹគ គឺសត្វជើង៤ទាំងអស់​ខ្លះ។ ឯព្រះសមណគោតម ទ្រង់​វៀរ​ស្រឡះចាកមិច្ឆាជីវៈ ព្រោះតិរច្ឆានវិជ្ជា មាន​សភាព​ដូច្នេះ​ឯង។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោលសរសើរគុណ​របស់តថាគត តែង​ពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។

[២០] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេឲ្យ​ដោយ​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ចិញ្ចឹមជីវិតដោយមិច្ឆាជីវៈ ព្រោះ​តិរច្ឆាន​វិជ្ជា មាន​សភាព​យ៉ាងនេះ។ តិរច្ឆានវិជ្ជានោះ តើ​ដូចម្តេច។ គឺការទាយលក្ខណៈកែវមណីខ្លះ ទាយ​លក្ខណៈ​ដំបង ឬឈើច្រត់ខ្លះ ទាយលក្ខណៈសំពត់ខ្លះ ទាយលក្ខណៈសស្ត្រាខ្លះ ទាយ​លក្ខណៈ​ដាវខ្លះ ទាយលក្ខណៈសរខ្លះ ទាយលក្ខណៈធ្នូខ្លះ ទាយលក្ខណៈអាវុធខ្លះ ទាយលក្ខណៈស្រីខ្លះ ទាយលក្ខណៈប្រុសខ្លះ ទាយលក្ខណៈក្មេងប្រុសខ្លះ ទាយលក្ខណៈ​ក្មេង​ស្រីខ្លះ ទាយលក្ខណៈ​ខ្ញុំ​ប្រុស​ខ្លះ ទាយលក្ខណៈខ្ញុំស្រីខ្លះ ទាយលក្ខណៈដំរីខ្លះ ទាយលក្ខណៈ​សេះ​ខ្លះ ទាយលក្ខណៈ​ក្របី​ខ្លះ ទាយលក្ខណៈគោឧសភខ្លះ ទាយលក្ខណៈគោខ្លះ ទាយលក្ខណៈ​ពពែខ្លះ ទាយ​លក្ខណៈ​កែះខ្លះ ទាយលក្ខណៈមាន់ខ្លះ ទាយលក្ខណៈចាប ឬក្រួច​ខ្លះ ទាយលក្ខណៈទន្សង²⁰⁾ ខ្លះ ទាយលក្ខណៈគ្រឿងប្រដាប់ ឬកំពូលផ្ទះ²¹⁾ ខ្លះ ទាយលក្ខណៈអណ្តើក²²⁾ ខ្លះ ទាយលក្ខណៈម្រឹគខ្លះ។ ឯព្រះសមណ​គោតម ទ្រង់​វៀរ​ស្រឡះ​ចាកមិច្ឆាជីវៈ ព្រោះតិរច្ឆានវិជ្ជា មាន​សភាព​ដូច្នេះ​ឯង។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោល​សរសើរគុណ​របស់តថាគត តែង​ពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។

[២១] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេឲ្យ​ដោយ​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ចិញ្ចឹមជីវិតដោយមិច្ឆាជីវៈ ព្រោះ​តិរច្ឆាន​វិជ្ជា មាន​សភាព​យ៉ាងនេះ។ តិរច្ឆានវិជ្ជានោះ តើ​ដូចម្តេច។ គឺទាយការលើកទ័ពថា ព្រះរាជា គួរស្តេច​ចេញទៅ (ក្នុងថ្ងៃនោះ)។ ព្រះរាជា គួរស្តេច​ចូលមកវិញ (ក្នុងថ្ងៃនោះ)។ ព្រះរាជាខាងក្នុង នឹងរុក​រានចូលទៅ។ ព្រះរាជាខាងក្រៅ នឹងថយចេញទៅ។ ព្រះរាជាខាងក្រៅ នឹងរុករានចូលមក។ ព្រះរាជាខាងក្នុង នឹងថយចេញទៅ។ ព្រះរាជាខាងក្នុង នឹងមានជ័យជំនះ។ ព្រះរាជាខាងក្រៅ នឹង​បរាជ័យ។ ព្រះរាជាខាងក្រៅ នឹងមានជ័យជំនះ។ ព្រះរាជាខាងក្នុង នឹងបរាជ័យ។ ព្រះរាជា​អង្គនេះ នឹងមានជ័យជំនះ ឯព្រះរាជាអង្គនេះ នឹងបរាជ័យ។ ឯព្រះសមណ​គោតម ទ្រង់​វៀរ​ស្រឡះ​ចាកមិច្ឆាជីវៈ ព្រោះតិរច្ឆានវិជ្ជា មាន​សភាព​ដូច្នេះ​ឯង។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោលសរសើរគុណ​របស់តថាគត តែង​ពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។

[២២] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេឲ្យ​ដោយ​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ចិញ្ចឹមជីវិតដោយមិច្ឆាជីវៈ ព្រោះ​តិរច្ឆាន​វិជ្ជា មាន​សភាព​យ៉ាងនេះ។ តិរច្ឆានវិជ្ជានោះ តើ​ដូចម្តេច។ គឺការទាយថា (ក្នុងថ្ងៃឯណោះ) នឹងមាន​ចន្ទ្រគ្រាស។ នឹងមានសូរ្យគ្រាស។ នឹងមាននក្សត្រគ្រាស គឺផ្កាយ​ព្រះគ្រោះ ដើររួមចូលគ្នា ឬដើរ​រំលងព្រះ​អាទិត្យ ព្រះចន្ទ្រ ឬផ្កាយណាមួយ។ ព្រះចន្ទ្រព្រះអាទិត្យ នឹងដើរតាមផ្លូវត្រូវគ្នា។ ព្រះ​ចន្ទ្រព្រះអាទិត្យ នឹងដើរខុសផ្លូវគ្នា។ ផ្កាយទាំងឡាយនឹងដើរ​តាមផ្លូវត្រូវគ្នា។ ផ្កាយ​ទាំងឡាយ​ នឹងដើរ​ខុសផ្លូវគ្នា។ នឹងមានឧក្កាបាត។²³⁾ នឹងកើតមានកំដៅក្នុងទិស។ នឹង​មានកម្រើកផែនដី។ នឹងមានផ្គរលាន់ (ឥត​មាន​ភ្លៀង)។ ព្រះចន្ទ្រ ព្រះអាទិត្យ ផ្កាយ នឹងរះឡើង ឬអស្តង្គតទៅវិញ នឹងសៅហ្មង ឬ​ផូរ​ផង់។ ចន្ទ្រគ្រាស នឹងបណ្តាលឲ្យបានសុខទុក្ខយ៉ាងនេះ (ដល់សត្វលោក)។ សូរ្យគ្រាស នឹង​បណ្តាល​​ឲ្យមានសុខទុក្ខយ៉ាងនេះ (ដល់សត្វលោក)។ នក្សត្រគ្រាស នឹង​បណ្តាល​ឲ្យ​មាន​សុខ​ទុក្ខ​យ៉ាង​នេះ។ ព្រះចន្ទ្រ និងព្រះអាទិត្យ ដើរតាមផ្លូវត្រូវគ្នា នឹងបណ្តាលឲ្យមានសុខទុក្ខយ៉ាងនេះ។ ព្រះចន្ទ្រ និងព្រះអាទិត្យដើរខុសផ្លូវគ្នា នឹងបណ្តាលឲ្យមានសុខទុក្ខយ៉ាងនេះ។ ពួកផ្កាយ ដើរ​តាម​ផ្លូវ​​ត្រូវគ្នា នឹងបណ្តាលឲ្យមានសុខទុក្ខយ៉ាងនេះ។ ពួកផ្កាយដើរខុសផ្លូវគ្នា នឹង​បណ្តាល​ឲ្យមាន​សុខ​ទុក្ខ​យ៉ាងនេះ។ ឧក្កាបាត នឹងបណ្តាលឲ្យមានសុខទុក្ខយ៉ាងនេះ។ កំដៅក្នុង​ទិស នឹង​បណ្តាល​ឲ្យ​មានសុខទុក្ខយ៉ាងនេះ។ ការកម្រើកផែនដី នឹងបណ្តាលឲ្យមានសុខទុក្ខយ៉ាងនេះ។ ផ្គរលាន់ (ឥត​មានភ្លៀង) នឹងបណ្តាលឲ្យមានសុខទុក្ខយ៉ាងនេះ។ ព្រះចន្ទ្រ ព្រះអាទិត្យ និងផ្កាយរះឡើង ឬ​អស្តង្គត​ទៅវិញ សៅហ្មង ឬផូរផង់ នឹងបណ្តាលឲ្យមានសុខទុក្ខយ៉ាងនេះ។ ឯព្រះសមណ​គោតម ទ្រង់​វៀរ​ស្រឡះ​ចាកមិច្ឆាជីវៈ ព្រោះតិរច្ឆានវិជ្ជា មាន​សភាព​ដូច្នេះ​ឯង។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោល​សរសើរគុណ​របស់តថាគត តែង​ពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។

[២៣] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេឲ្យ​ដោយ​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ចិញ្ចឹមជីវិតដោយមិច្ឆាជីវៈ ព្រោះ​តិរច្ឆាន​វិជ្ជា មាន​សភាព​យ៉ាងនេះ។ តិរច្ឆានវិជ្ជានោះ តើ​ដូចម្តេច។ គឺការទាយថា (ក្នុងឆ្នាំនេះ) ភ្លៀង​ស្រួល។ នឹងមានភ្លៀងធ្លាក់មិនស្រួល។ នឹងមានបាយសម្បូណ៌។ នឹងមានបាយក្រ។ នឹងមានសេចក្តី​ក្សេម​ក្សាន្ត។ នឹងមានភ័យ។ នឹងមានរោគ។ នឹងមិនមានរោគ។ ការរាប់ដោយដៃទទេ ការរាប់​ដោយវិធី​នព្វន្ត រាប់បូក²⁴⁾ កាព្យឃ្លោង គម្ពីរ​លោកាយតៈ។²⁵⁾ ​ឯ​ព្រះសមណ​គោតម ទ្រង់​វៀរ​ស្រឡះ​ចាកមិច្ឆាជីវៈ ព្រោះតិរច្ឆានវិជ្ជា មាន​សភាព​ដូច្នេះ​ឯង។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោល​សរសើរគុណ​របស់តថាគត តែង​ពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។

[២៤] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេឲ្យ​ដោយ​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ចិញ្ចឹមជីវិតដោយមិច្ឆាជីវៈ ព្រោះ​តិរច្ឆាន​វិជ្ជា មាន​សភាព​យ៉ាងនេះ។ តិរច្ឆានវិជ្ជានោះ តើ​ដូចម្តេច។ គឺវិធីរៀបអាវាហមង្គលខ្លះ²⁶⁾ វិធីរៀប​វិវាហមង្គលខ្លះ²⁷⁾ វិធីធ្វើឲ្យព្រមព្រៀងគ្នា (ស្នេហ៍)ខ្លះ វិធីធ្វើ​ឲ្យព្រាត់ប្រាស​គ្នា (បង់ចំណែង)​ខ្លះ វិធីប្រមូលទ្រព្យខ្លះ វិធីប្រកបជំនួញខ្លះ វិធីធ្វើឲ្យចូល​ចិត្តស្រឡាញ់​គ្នា ឬ​ធ្វើ​ឲ្យ​មានសិរីខ្លះ វិធីធ្វើ​ឲ្យស្អប់គ្នាខ្លះ វិធីធ្វើ​គភ៌ដែល​បំរុងនឹងវិនាស មិនឲ្យវិនាសខ្លះ វិធីចងអណ្តាត​ឲ្យរឹង​ដោយមន្តខ្លះ វិធីចង​ចង្កា​ឲ្យរឹងខ្លះ វិធីសូត្ររបៀន ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរដៃខ្លះ វិធីសូត្រ​របៀន​ដើម្បី​មិន​ឲ្យឮសំឡេងដោយត្រចៀកខ្លះ²⁸⁾ ប្រស្នា​កញ្ចក់ គឺមន្តខាបយកទេវតាឲ្យមកនៅនឹងកញ្ចក់ ហើយសួរប្រស្នាខ្លះ ប្រស្នាកុមារី គឺមន្ត​បញ្ចូលទេវតា​ក្នុងសរីរៈនៃកុមារី ហើយសួរប្រស្នាខ្លះ ប្រស្នាទេវតា គឺមន្តបញ្ចូល​ទេវតា ក្នុងសរីរៈ​នៃ​​ទាសី ហើយសួរ​ប្រស្នាខ្លះ វិធីបម្រើព្រះអាទិត្យខ្លះ វិធីបម្រើ​មហាព្រហ្មខ្លះ វិធីបញ្ចេញភ្លើង​អំពី​មាត់​​ដោយ​មន្តខ្លះ វិធីហៅ​សិរីឲ្យមកឋិតក្នុងសរីរៈខ្លះ។ ​ឯ​ព្រះសមណ​គោតម ទ្រង់​វៀរ​ស្រឡះ​ចាក​មិច្ឆាជីវៈ ព្រោះតិរច្ឆានវិជ្ជា មាន​សភាព​ដូច្នេះ​ឯង។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោល​សរសើរគុណ​របស់តថាគត តែង​ពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។

[២៥] ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគភោជន​ដែល​គេឲ្យ​ដោយ​​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ចិញ្ចឹមជីវិតដោយមិច្ឆាជីវៈ ព្រោះ​តិរច្ឆាន​វិជ្ជា មាន​សភាព​យ៉ាងនេះ។ តិរច្ឆានវិជ្ជានោះ តើ​ដូចម្តេច។ គឺការបន់ស្រន់ខ្លះ លាបំណន់ខ្លះ ធ្វើមន្ត​សម្រាប់ការពារបិសាចខ្លះ ធ្វើមន្តសម្រាប់ការពារផ្ទះខ្លះ ធ្វើខ្ទើយ​ឲ្យដូចជាប្រុសខ្លះ ធ្វើប្រុស​ឲ្យដូច​ជាខ្ទើយ²⁹⁾ គឺ​ក្រៀវខ្លះ ធ្វើពីធីសង់ផ្ទះលើទីដី ដែលមិនធ្លាប់បានធ្វើខ្លះ ធ្វើពលិកម្មនៅទីដីសង់ផ្ទះខ្លះ ជំរះ​មុខ​ឲ្យស្អាតដោយទឹក​ឲ្យគេខ្លះ ស្រោចទឹកបង្កក់ប្រសិទ្ធិ៍ឲ្យគេខ្លះ បូជាភ្លើង​ឲ្យគេខ្លះ ផ្សំថ្នាំសម្រាប់​ឲ្យ​ក្អួតខ្លះ ផ្សំថ្នាំបញ្ចុះខ្លះ ផ្សំថ្នាំ​កំចាត់បង់​នូវទោស​ខាងលើខ្លះ ផ្សំថ្នាំ​កំចាត់បង់​នូវទោសខាង​ក្រោម​ខ្លះ ផ្សំថ្នាំ​កំចាត់បង់​នូវទោសក្នុងក្បាលខ្លះ ស្លប្រេងសម្រាប់បន្តក់​ត្រចៀកខ្លះ ស្លប្រេង​សម្រាប់​ស្អំ​ភ្នែកខ្លះ ផ្សំថ្នាំ​សម្រាប់ហិតខ្លះ ផ្សំថ្នាំសម្រាប់លាបបង្កាត់ខ្លះ ផ្សំថ្នាំត្រជាក់សម្រាប់លាប​ស្រលាប​ខ្លះ ធ្វើវេជ្ជកម្មរក្សាភ្នែកខ្លះ ធ្វើកម្មរបស់ពេទ្យខ្លះ ធ្វើពេទ្យរក្សាកូនក្មេងខ្លះ ដាក់ថ្នាំ​ក្រោយ​ឲ្យជួយ​កំឡាំង​ថ្នាំមុនខ្លះ លាងថ្នាំដើមចេញ³⁰⁾ ខ្លះ។ ឯ​ព្រះសមណ​គោតម ទ្រង់​វៀរ​ស្រឡះ​ចាក​មិច្ឆាជីវៈ ព្រោះតិរច្ឆានវិជ្ជា មាន​សភាព​ដូច្នេះ​ឯង។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោល​សរសើរគុណ​របស់តថាគត តែង​ពោល​ដូច្នេះ​ក៏មាន។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំងឡាយ បុថុជ្ជន កាល​ពោល​សរសើរគុណ​របស់តថាគត តែង​ពោលសរសើរ ដោយគុណជាត​ណា គុណជាតនុ៎ះ មានប្រមាណតិច មានប្រមាណស្តួចស្តើង បានត្រឹមតែសីល​ប៉ុណ្ណេះ។

[២៦] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ តថាគតធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ ដោយបញ្ញាដ៏ឧត្តមដោយខ្លួនឯង ហើយ​អាចសំដែងបាននូវធម៌ទាំងឡាយណា ពួកជន កាលនិយាយសរសើរគុណ របស់តថាគត​តាមសេចក្តីពិត ដោយធម៌ទាំងឡាយណា ធម៌ទាំងឡាយនោះ ជាធម៌ជ្រាលជ្រៅដទៃអំពី​សីល​ទាំង៣នោះ បុគ្គលឃើញបានដោយលំបាក ត្រាស់ដឹង​បានដោយកម្រ ជាធម៌ស្ងប់រម្ងាប់ ជាធម៌​ដ៏ថ្លៃថ្លា មិនជាទីស្ទង់ប្រមើលដោយសេចក្តីត្រិះរិះ ជាធម៌ដ៏ល្អិត មានតែអ្នកប្រាជ្ញទើបដឹងបាន។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ តថាគតធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ ដោយបញ្ញាដ៏ឧត្តម ដោយខ្លួនឯង ហើយ​អាច​សំដែង​បាននូវធម៌ទាំងឡាយណា ពួកជន កាលនិយាយសរសើរគុណ របស់តថាគត​តាម​សេចក្តី​ពិត ដោយធម៌ទាំងឡាយណា ធម៌ទាំងឡាយនោះ ជាធម៌ជ្រាលជ្រៅ បុគ្គល​ឃើញ​បាន​ដោយ​លំបាក ត្រាស់ដឹង​បានដោយកម្រ ជាធម៌ស្ងប់រម្ងាប់ ជាធម៌​ដ៏ថ្លៃថ្លា មិនជាទីស្ទង់​ប្រមើល​ដោយ​សេចក្តី​ត្រិះរិះ ជាធម៌ដ៏ល្អិត មានតែអ្នកប្រាជ្ញទើបដឹងបាន តើដូចម្តេចខ្លះ។

[២៧] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មានសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយពួកមួយ ជាអ្នកកំណត់​នូវ​ចំណែក​នៃខន្ធខាងដើម មានសេចក្តីឃើញរឿយៗ នូវចំណែកនៃខន្ធខាងដើម ប្រារព្ធ​នូវចំណែក​នៃ​ខន្ធ​ខាងដើម ហើយពោល​នូវចំណែកនៃទិដ្ឋិទាំងឡាយច្រើនបែប ដោយហេតុ​១៨។ ចុះពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៏ដ៏ចំរើនទាំងនោះ ដែលជាអ្នកកំណត់​នូវចំណែកនៃខន្ធខាងដើម មានសេចក្តី​ឃើញ​រឿយៗ នូវចំណែកនៃខន្ធខាងដើម ប្រារព្ធ​នូវចំណែកនៃខន្ធខាងដើម ហើយពោល​នូវ​ចំណែក​នៃទិដ្ឋិទាំងឡាយច្រើនបែប ដោយហេតុ​១៨ ព្រោះអាស្រ័យ​នូវអ្វី ព្រោះ​ប្រារព្ធនូវអ្វី។ ម្នាល​ភិក្ខុទាំងឡាយ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយពួកមួយ ជាសស្សតវាទ (អ្នក​ពោល​ប្រកាន់​ថា​ទៀង) តែងបញ្ញត្តនូវខ្លួន និងលោកថាទៀង ដោយហេតុ៤យ៉ាង។ ចុះ​ពួកសមណ​ព្រាហ្មណ៍​ដ៏ចំរើន​នោះ ជាសស្សតវាទ បញ្ញត្តនូវខ្លួន និងលោកថាទៀង ដោយហេតុ៤យ៉ាង តើព្រោះ​អាស្រ័យ​អ្វី ព្រោះប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុគ្គលពួកខ្លះ​ក្នុងលោកនេះ ជាសមណ ឬព្រាហ្មណ៍ អាស្រ័យនូវការព្យាយាម ជាគ្រឿងដុតកំដៅ​កិលេស អាស្រ័យនូវការព្យាយាម ជា​គ្រឿង​តំកល់មាំ អាស្រ័យនូវការព្យាយាម ជាគ្រឿងប្រកបរឿយៗ អាស្រ័យនូវការ​មិនធ្វេស​ប្រហែស អាស្រ័យនូវការយកចិត្តទុកដាក់ដោយល្អ ហើយបាននូវ​ចេតោ​សមាធិ តាមបែបផែន (នៃចិត្ត​របស់ព្រះយោគី) កាលបើចិត្តតាំងនៅខ្ជាប់ខ្ជួន (បរិសុទ្ធផូរផង់ មិនមាន​ទីទួល ពោលគឺ​កិលេស ប្រាសចាកឧបក្កិលេស) ហើយ ក៏រលឹកបាននូវខន្ធ ដែលធ្លាប់​អាស្រ័យនៅ​ក្នុង​កាល​មុនជា​ច្រើន។ ការរលឹកបាននោះ ដូចម្តេច។ គឺរលឹកបាន​១ជាតិខ្លះ ២ជាតិខ្លះ ៣ជាតិខ្លះ ៤ជាតិខ្លះ ៥​ជាតិ​ខ្លះ ១០ជាតិខ្លះ ២០ជាតិខ្លះ ៣០ជាតិខ្លះ ៤០ជាតិខ្លះ ៥០ជាតិខ្លះ ១០០ជាតិខ្លះ ១ពាន់​ជាតិ​ខ្លះ ១សែនជាតិខ្លះ រលឹកបានច្រើនរយជាតិខ្លះ ច្រើន​ពាន់​ជាតិខ្លះ ច្រើនសែនជាតិខ្លះ ដូច្នេះថា អាត្មាអញ បានកើតក្នុងភពឯណោះ មានឈ្មោះ​យ៉ាងនេះ មានគោត្រ​យ៉ាងនេះ មានសម្បុរ​យ៉ាង​នេះ មានអាហារយ៉ាងនេះ បានទទួល​សុខទុក្ខយ៉ាងនេះ មាន​កំណត់អាយុត្រឹមប៉ុណ្ណេះ លុះច្យុត​ចាក​អត្តភាពនោះហើយ បានទៅកើតក្នុងភពឯណោះ ដែលទៅកើតក្នុងភពនោះ អាត្មាអញ ក៏មាន​ឈ្មោះ​យ៉ាងនេះ មានគោត្រ​យ៉ាងនេះ មាន​សម្បុរ​យ៉ាងនេះ មានអាហារយ៉ាងនេះ បាន​ទទួល​​សុខទុក្ខយ៉ាងនេះ មាន​កំណត់អាយុត្រឹមប៉ុណ្ណេះ លុះច្យុតចាកអត្តភាពនោះហើយ ទើប​បានមកកើតក្នុងភពនេះ។ រលឹកបាននូវខន្ធ ដែលធ្លាប់​អាស្រ័យនៅ ក្នុងកាលមុនជាច្រើន ព្រម​ទាំង​អាការ ព្រមទាំង​ឧទ្ទេសដូច្នេះឯង។ បុគ្គលនោះ ពោលយ៉ាងនេះថា ខ្លួន និងលោក ជាសភាវៈ​ទៀង​ទាត់ ជាសភាវៈផុតពូជ មិនឲ្យផលជាពូជ​តទៅ³¹⁾ (អា) តាំង​នៅនឹងថ្កល់ ដូចជាកំពូលភ្នំ ឬតាំងនៅនឹងថ្កល់ដូចជាសសរគោល ឯសត្វទាំងនោះ តែង​អន្ទោលទៅ តែងត្រាច់រង្គាត់​ទៅ​មក តែងច្យុត តែងកើតវិញ ធម្មជាត ដែលទៀងស្មើ​នឹង​សស្សតិវត្ថុ³²⁾ ក៏មានជាប្រាកដ។ រឿង​នោះ ព្រោះហេតុដូចម្តេច។ ព្រោះថា អាត្មាអញ អាស្រ័យ​នូវការព្យាយាមជាគ្រឿង​ដុត​កំដៅ​កិលេស អាស្រ័យ​នូវការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿង​តំកល់មាំ អាស្រ័យ​នូវការ​ព្យាយាម ជា​គ្រឿង​​ប្រកបរឿយៗ អាស្រ័យនូវសេចក្តីមិនធ្វេសប្រហែស អាស្រ័យនូវការយកចិត្តទុក​ដាក់​ដោយ​ល្អ ហើយបាននូវចេតោសមាធិ តាមបែបផែន (នៃ​ចិត្តរបស់យោគី) កាលបើ​ចិត្ត​តាំងនៅខ្ជាប់ខ្ជួនហើយ ក៏រលឹកបាននូវខន្ធដែល​ធ្លាប់​អាស្រ័យ​នៅក្នុងកាល​មុនជា​ច្រើន។ ការរលឹកបាននោះ ដូចម្តេច។ គឺរលឹកបាន​១ជាតិ ២ជាតិ ៣ជាតិ ៤ជាតិ ៥ជាតិ ១០ជាតិ ២០ជាតិ ៣០ជាតិ ៤០ជាតិ ៥០ជាតិ ១០០ជាតិ ១ពាន់ជាតិ ១សែនជាតិក៏បាន រលឹកឃើញ​ច្រើន​រយ​ជាតិ ច្រើន​ពាន់​ជាតិ ច្រើនសែនជាតិក៏បាន ដូច្នេះថា អាត្មាអញ បានកើតក្នុងភពឯណោះ មាន​ឈ្មោះ​យ៉ាងនេះ មានគោត្រ​យ៉ាងនេះ មាន​សម្បុរ​យ៉ាង​នេះ មានអាហារយ៉ាងនេះ បានទទួល​សុខទុក្ខយ៉ាងនេះ មាន​កំណត់អាយុត្រឹមប៉ុណ្ណេះ លុះ​ច្យុត​ចាក​អត្តភាពនោះហើយ បានទៅកើត​ក្នុង​ភពឯណោះ ដែលទៅកើតក្នុងភពនោះ អាត្មាអញ ក៏មាន​ឈ្មោះ​យ៉ាងនេះ មានគោត្រ​យ៉ាង​នេះ មាន​សម្បុរ​យ៉ាងនេះ មានអាហារយ៉ាងនេះ បាន​ទទួល​​សុខទុក្ខយ៉ាងនេះ មាន​កំណត់​អាយុ​ត្រឹម​ប៉ុណ្ណេះ លុះច្យុតចាកអត្តភាពនោះហើយ ទើប​បាន​មកកើតក្នុងភពនេះ។ អាត្មាអញ រលឹក​បាននូវខន្ធ ដែលធ្លាប់​អាស្រ័យនៅ ក្នុងកាល​មុន​ជា​ច្រើន ព្រមទាំងអាការ ព្រមទាំង​ឧទ្ទេស​ដូច្នេះ​ឯង។ ព្រោះគុណវិសេសនេះ អាត្មាអញ ក៏បានដឹង​នូវខន្ធ ដែលធ្លាប់អាស្រ័យនៅ ក្នុងកាលមុននុ៎ះ ខ្លួន និងលោកជាសភាវៈទៀងទាត់ ជាសភាវៈ​ផុត​ពូជ មិនមានផលជាពូជ​តទៅ (អា) តាំង​នៅ​នឹង​ថ្កល់ ដូចជាកំពូលភ្នំ ឬតាំងនៅនឹងថ្កល់ ដូច​ជា​សសរគោល ឯសត្វទាំងនោះ តែង​អន្ទោល​ទៅ តែងត្រាច់រង្គាត់ទៅមក តែងច្យុត តែង​កើត​វិញ ធម្មជាត ដែលទៀងស្មើ​នឹង​សស្សតិ​វត្ថុ ក៏មានជាប្រាកដ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះជាហេតុ​ទី១ ដែលសមណព្រាហ្មណ៍​ពួក​មួយ ជាសស្សតវាទ អាស្រ័យ​ប្រារព្ធ ទើបបញ្ញត្តនូវ​ខ្លួន និងលោកថាទៀង។

[២៨] ក្នុងហេតុទី២ទៀតថា សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើន ជាសស្សតវាទ បញ្ញត្តនូវខ្លួន និងលោកថាទៀង តើព្រោះ​អាស្រ័យ​អ្វី ព្រោះប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុគ្គលពួកខ្លះក្នុងលោកនេះ ជាសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ អាស្រ័យ​នូវ​ការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿង​ដុតកំដៅកិលេស អាស្រ័យ​នូវការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿង​តំកល់មាំ អាស្រ័យ​នូវការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿង​ប្រកបរឿយៗ អាស្រ័យនូវសេចក្តីមិនធ្វេសប្រហែស អាស្រ័យនូវ​ការយក​ចិត្តទុកដាក់ដោយល្អ ហើយបាននូវចេតោសមាធិ តាមបែបផែន (នៃ​ចិត្ត​របស់​យោគី) កាលបើចិត្តតាំងនៅខ្ជាប់ខ្ជួនហើយ ក៏រលឹកបាននូវខន្ធដែល​ធ្លាប់​អាស្រ័យ​​នៅ​ក្នុង​កាល​មុនជាច្រើន។ ការរលឹកខន្ធបាននោះ ដូចម្តេច។ គឺរលឹកបាន​១សំវដ្តវិវដ្តកប្ប³³⁾ ខ្លះ ២សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ៣សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ៤សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ៥សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ១០សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ដូច្នេះថា អាត្មាអញ បានកើតក្នុងភពឯណោះ មានឈ្មោះ​យ៉ាងនេះ មានគោត្រ​យ៉ាងនេះ មាន​សម្បុរ​យ៉ាង​នេះ មានអាហារយ៉ាងនេះ បានទទួល​សុខទុក្ខយ៉ាងនេះ មាន​កំណត់អាយុត្រឹមប៉ុណ្ណេះ លុះ​ច្យុត​ចាក​អត្តភាពនោះហើយ បានទៅកើតក្នុងភពឯណោះ ដែលទៅកើតក្នុងភពនោះ អាត្មាអញ ក៏​មាន​​ឈ្មោះ​យ៉ាងនេះ មានគោត្រ​យ៉ាងនេះ មាន​សម្បុរ​យ៉ាងនេះ មានអាហារយ៉ាងនេះ បាន​ទទួល​​សុខទុក្ខយ៉ាងនេះ មាន​កំណត់អាយុត្រឹមប៉ុណ្ណេះ លុះច្យុតចាកអត្តភាពនោះហើយ ទើប​បាន​មក​កើត​ក្នុងភពនេះ។ បុគ្គលនោះ រលឹកបាននូវខន្ធ ដែលធ្លាប់​អាស្រ័យនៅ ក្នុងកាល​មុន​ជា​ច្រើន ព្រមទាំងអាការ ព្រមទាំង​ឧទ្ទេសដូច្នេះឯង។ បុគ្គល​នោះ ពោលយ៉ាងនេះថា ខ្លួន និងលោក ជា​សភាវៈ​ទៀងទាត់ ជាសភាវៈ​ផុត​ពូជ មិនមាន​ផល​ជា​ពូជ​​តទៅ (អា) តាំង​នៅនឹងថ្កល់ ដូច​កំពូល​ភ្នំ ឬតាំងនៅនឹងថ្កល់ ដូច​​សសរគោល ឯសត្វ​ទាំង​នោះ តែង​អន្ទោលទៅ តែងត្រាច់រង្គាត់​ទៅ​មក តែងច្យុត តែង​កើត​វិញ ធម្មជាត ដែល​ទៀង​ស្មើ​នឹង​សស្សតិវត្ថុ ក៏មានជាប្រាកដ។ រឿងនោះ ព្រោះហេតុដូចម្តេច។ ព្រោះថា អាត្មាអញ អាស្រ័យ​នូវ​ការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿង​ដុតកំដៅកិលេស អាស្រ័យ​នូវការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿង​តំកល់មាំ អាស្រ័យ​នូវការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿង​ប្រកបរឿយៗ អាស្រ័យនូវសេចក្តី​មិន​ធ្វេស​ប្រហែស អាស្រ័យនូវការយកចិត្ត​ទុក​ដាក់​ដោយល្អ ហើយបាននូវចេតោសមាធិ តាមបែបផែន (នៃ​ចិត្តរបស់ព្រះយោគី) កាល​បើ​ចិត្ត​តាំងនៅខ្ជាប់ខ្ជួនហើយ រលឹក​បាន​នូវ​ខន្ធ​ដែល​ធ្លាប់​អាស្រ័យ​​នៅក្នុងកាលមុន​ជា​ច្រើន​ប្រការ។ ការរលឹកខន្ធបាននោះ ដូចម្តេច។ គឺរលឹកបាន​១សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ២សំវដ្តវិវដ្តកប្ប​ខ្លះ ៣សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ៤សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ៥សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ១០សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ដូច្នេះថា អាត្មា​អញ បានកើតក្នុងភពឯណោះ មាន​ឈ្មោះ​យ៉ាងនេះ មានគោត្រ​យ៉ាងនេះ មាន​សម្បុរ​យ៉ាង​នេះ មានអាហារយ៉ាងនេះ បានទទួល​សុខទុក្ខយ៉ាងនេះ មាន​កំណត់អាយុត្រឹមប៉ុណ្ណេះ លុះ​ច្យុត​ចាក​អត្តភាពនោះហើយ បានទៅ​កើត​ក្នុង​ភពឯណោះ ដែលទៅកើតក្នុងភពនោះ អាត្មាអញ ក៏​មាន​​ឈ្មោះ​យ៉ាងនេះ មានគោត្រ​យ៉ាងនេះ មាន​សម្បុរ​យ៉ាងនេះ មានអាហារយ៉ាងនេះ បាន​ទទួល​​សុខទុក្ខយ៉ាងនេះ មាន​កំណត់អាយុត្រឹមប៉ុណ្ណេះ លុះច្យុតចាកអត្តភាពនោះហើយ ទើប​បាន​មក​កើតក្នុងភពនេះ។ អាត្មាអញ រលឹកបាននូវខន្ធ ដែលធ្លាប់​អាស្រ័យនៅ ក្នុងកាល​មុន​ជា​ច្រើន ព្រម​ទាំង​អាការ ព្រមទាំង​​ឧទ្ទេសដូច្នេះឯង។ ព្រោះគុណវិសេសនេះ អាត្មាអញ ក៏បានដឹងនូវខន្ធ ដែល​ធ្លាប់​​អាស្រ័យ​នៅក្នុងកាលមុននុ៎ះ ខ្លួន និងលោក ជាសភាវៈទៀងទាត់ ជាសភាវៈ​ផុត​ពូជ មិនមាន​ផល​ជា​ពូជ​​តទៅ តាំង​នៅនឹងថ្កល់ ដូចកំពូលភ្នំ ឬតាំងនៅនឹងថ្កល់ ដូច​​សសរគោល ឯសត្វ​ទាំង​នោះ តែង​អន្ទោលទៅ តែងត្រាច់រង្គាត់ទៅមក តែងច្យុត តែង​កើត​វិញ ធម្មជាត ដែល​ទៀង​ស្មើ​នឹង​សស្សតិវត្ថុ ក៏មានជាប្រាកដ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះជាហេតុទី២ ដែល​សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាសស្សតវាទ អាស្រ័យ​ប្រារព្ធ ទើបបញ្ញត្ត​នូវខ្លួន និងលោក​ថាទៀង។

[២៩] ក្នុងហេតុទី៣ទៀតថា សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើន ជាសស្សតវាទ បញ្ញត្តនូវខ្លួន និងលោកថាទៀង តើព្រោះ​អាស្រ័យ​អ្វី ព្រោះប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុគ្គលពួកខ្លះក្នុងលោកនេះ ជាសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ អាស្រ័យ​នូវ​ការ​ព្យាយាម ជា​គ្រឿង​​ដុតកំដៅកិលេស អាស្រ័យ​នូវការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿង​តំកល់មាំ អាស្រ័យ​នូវការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿង​ប្រកបរឿយៗ អាស្រ័យនូវសេចក្តីមិនធ្វេសប្រហែស អាស្រ័យ​នូវ​ការ​យក​ចិត្តទុកដាក់ដោយល្អ ហើយបាននូវចេតោសមាធិ តាមបែបផែន (នៃ​ចិត្តរបស់ព្រះ​យោគី) កាលបើចិត្តតាំងនៅខ្ជាប់ខ្ជួនហើយ រលឹកបាននូវខន្ធ ដែល​ធ្លាប់​អាស្រ័យ​​នៅ​ក្នុង​កាល​មុនជាច្រើន។ ការរលឹកនូវខន្ធនោះ ដូចម្តេច។ គឺរលឹកបាន​១០សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ២០សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ៣០សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ៤០សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ដូច្នេះថា អាត្មាអញ បាន​កើត​ក្នុង​ភពឯណោះ មានឈ្មោះ​យ៉ាងនេះ មានគោត្រ​យ៉ាងនេះ មាន​សម្បុរ​យ៉ាង​នេះ មាន​អាហារ​យ៉ាង​នេះ បានទទួល​សុខទុក្ខយ៉ាងនេះ មាន​កំណត់អាយុត្រឹមប៉ុណ្ណេះ លុះ​ច្យុត​ចាក​អត្តភាព​នោះ​ហើយ បានទៅកើតក្នុងភពឯណោះ កាលដែលទៅកើតក្នុងភពនោះ អាត្មាអញ មាន​ឈ្មោះ​យ៉ាងនេះ មានគោត្រ​យ៉ាងនេះ មាន​សម្បុរ​យ៉ាងនេះ មានអាហារយ៉ាងនេះ បាន​ទទួល​​សុខ​ទុក្ខ​យ៉ាងនេះ មាន​កំណត់អាយុត្រឹមប៉ុណ្ណេះ លុះអាត្មាអញច្យុតចាកអត្តភាពនោះហើយ ទើប​បាន​មកកើតក្នុងភពនេះ។ បុគ្គលនោះ រលឹកបាននូវខន្ធ ដែលធ្លាប់​អាស្រ័យនៅ ក្នុងកាល​មុន​ជា​ច្រើន ព្រមទាំងអាការ ព្រមទាំង​ឧទ្ទេសដូច្នេះឯង។ បុគ្គល​នោះ ក៏ពោលយ៉ាងនេះថា ខ្លួន និងលោក ជាសភាវៈទៀងទាត់ ជាសភាវៈ​ផុត​ពូជ មិនមាន​ផល​ជា​ពូជ​​តទៅ តាំង​នៅនឹងថ្កល់ ដូចកំពូលភ្នំ ឬតាំងនៅនឹងថ្កល់ ដូច​​សសរគោល ឯសត្វ​ទាំង​នោះ តែង​អន្ទោលទៅ តែងត្រាច់រង្គាត់​ទៅ​មក តែងច្យុត តែង​កើត​វិញ ធម្មជាត ដែល​ទៀង​ស្មើ​នឹង​សស្សតិវត្ថុ ក៏មានប្រាកដ។ រឿងនោះ ព្រោះហេតុអ្វី។ ព្រោះថា អាត្មាអញ អាស្រ័យ​នូវ​ការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿង​ដុត​កំដៅ​កិលេស អាស្រ័យ​នូវការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿង​តំកល់មាំ អាស្រ័យ​នូវការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿង​ប្រកបរឿយៗ អាស្រ័យនូវសេចក្តី​មិន​ធ្វេស​ប្រហែស អាស្រ័យ​នូវ​ការ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ដោយល្អ ហើយបាននូវចេតោសមាធិ តាមបែបផែន (នៃ​ចិត្តរបស់យោគី) កាលបើ​ចិត្ត​តាំងនៅខ្ជាប់ខ្ជួនហើយ រលឹក​បាន​នូវ​ខន្ធ ​ដែល​ធ្លាប់​អាស្រ័យ​​នៅ​ក្នុង​កាល​មុនជា​ច្រើន។ ការរលឹកខន្ធបាននោះ ដូចម្តេច។ គឺរលឹកបាន​១០សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ២០សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ៣០សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ៤០សំវដ្តវិវដ្តកប្បខ្លះ ដូច្នេះថា អាត្មាអញ បានកើតក្នុងភពឯណោះ មាន​ឈ្មោះ​យ៉ាងនេះ មានគោត្រ​យ៉ាងនេះ មាន​សម្បុរ​យ៉ាង​នេះ មានអាហារយ៉ាងនេះ បានទទួល​សុខទុក្ខយ៉ាងនេះ មាន​កំណត់អាយុត្រឹមប៉ុណ្ណេះ លុះ​ច្យុត​ចាក​អត្តភាពនោះហើយ បានទៅ​កើត​ក្នុង​ភពឯណោះ កាលដែលកើតក្នុងភពនោះ អាត្មាអញ មាន​ឈ្មោះ​យ៉ាងនេះ មានគោត្រ​យ៉ាងនេះ មាន​សម្បុរ​យ៉ាងនេះ មានអាហារយ៉ាងនេះ បាន​ទទួល​​សុខទុក្ខយ៉ាងនេះ មាន​កំណត់អាយុត្រឹមប៉ុណ្ណេះ លុះច្យុតចាកអត្តភាពនោះហើយ ទើប​បាន​មកកើតក្នុងភពនេះ។ អាត្មាអញ រលឹកបាននូវខន្ធ ដែលធ្លាប់​អាស្រ័យនៅ ក្នុងកាល​មុន​ជា​ច្រើន ព្រមទាំងអាការ ព្រមទាំង​​ឧទ្ទេសដូច្នេះឯង។ ព្រោះគុណវិសេសនេះ អាត្មាអញ ក៏បានដឹងនូវខន្ធ ដែលធ្លាប់​អាស្រ័យ​​នៅក្នុងកាលមុននុ៎ះ ខ្លួន និងលោក ជាសភាវៈទៀង ជាសភាវៈ​ផុត​ពូជ មិនមាន​ផល​ជា​ពូជ​​តទៅ តាំង​នៅនឹងថ្កល់ ដូចកំពូលភ្នំ ឬតាំងនៅនឹងថ្កល់ ដូច​​សសរគោល ឯសត្វ​ទាំង​នោះ តែង​អន្ទោលទៅ តែងត្រាច់រង្គាត់ទៅមក តែងច្យុត តែង​កើត​វិញ ធម្មជាត ដែល​ទៀង​ស្មើ​នឹង​សស្សតិវត្ថុ ក៏មានជាប្រាកដ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះជាហេតុទី៣ ដែល​សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាសស្សតវាទ អាស្រ័យ​ប្រារព្ធ ទើបបញ្ញត្ត​នូវខ្លួន និងលោក​ថាទៀង។

[៣០] ក្នុងហេតុទី៤ទៀតថា សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើន ជាសស្សតវាទ បញ្ញត្តនូវខ្លួន និងលោកថាទៀង ព្រោះ​អាស្រ័យ​អ្វី ព្រោះប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុគ្គលពួកខ្លះក្នុងលោកនេះ ជាសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ ជាអ្នកមានសេចក្តីត្រិះរិះ ពិចារណាជាប្រក្រតី បុគ្គលនោះ ពោលនូវពាក្យដែលខ្លួនស្រាវជ្រាវ បានមកដោយ​សេចក្តី​ត្រិះរិះ ដែលខ្លួនស្ទាបស្ទង់ដោយការពិចារណា ជាពាក្យកើតមាន ដោយប្រាជ្ញា របស់ខ្លួនយ៉ាងនេះថា ខ្លួន និងលោក ជាសភាវៈទៀង ជាសភាវៈ​ផុត​ពូជ មិនមាន​ផល​ជា​ពូជ​​តទៅ តាំង​នៅនឹងថ្កល់ ដូចកំពូលភ្នំ ឬតាំងនៅនឹងថ្កល់ ដូច​​សសរគោល ឯសត្វ​ទាំង​នោះ តែង​អន្ទោលទៅ តែងត្រាច់រង្គាត់ទៅមក តែងច្យុត តែង​កើត​វិញ ធម្មជាត ដែល​ទៀង​ស្មើ​នឹង​សស្សតិវត្ថុ ក៏មានប្រាកដ។ ម្នាលភិ​ក្ខុទាំងឡាយ នេះជាហេតុទី៤ ដែល​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​​ទាំងឡាយពួកមួយ ជាសស្សតវាទ អាស្រ័យ​ប្រារព្ធ ទើបបញ្ញត្ត​នូវខ្លួន និងលោក​ថាទៀង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ជាសស្សតវាទ បញ្ញត្តនូវខ្លួន និងលោក​ថាទៀង ដោយហេតុ៤ប្រការនេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ សេចក្តី​ពិតថា សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយឯណានីមួយ ជាសស្សតវាទ បញ្ញត្តនូវខ្លួន និង​លោក​ថាទៀង សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងអស់នោះ រមែង​បញ្ញត្ត​ដោយហេតុទាំង៤​នេះ​ឯង ឬក៏បណ្តាហេតុទាំង៤នោះ ដោយហេតុណាមួយ មិនមែនមានហេតុ​ដទៃ​ក្រៅពី​ហេតុ​ទាំង៤នេះទេ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះតថាគតដឹង​ច្បាស់នូវ​ហេតុទាំង៤ប្រការនោះ ដូច្នេះថា ហេតុនៃទិដ្ឋិទាំងឡាយនេះ ដែលបុគ្គលកាន់យកយ៉ាងនេះ ដែលបុគ្គល​ប្រកាន់​ខុស​យ៉ាងនេះ រមែងមាន​គតិយ៉ាងនេះ មានការប្រព្រឹត្តទៅក្នុងបរលោកយ៉ាងនេះ។ ព្រះ​តថាគតដឹងច្បាស់នូវទិដ្ឋិនោះផង ដឹងច្បាស់ (នូវសីល សមាធិ និងសព្វញ្ញុតញ្ញាណ) ជា​គុណជាត​លើសលុបជាងនោះទៅទៀតផង កាលបើដឹងច្បាស់នូវគុណវិសេសនោះហើយ ៗក៏មិនបានប្រកាន់ខុសឡើយ។ មួយទៀត កាលបើព្រះតថាគតមិនបានប្រកាន់ខុស​ហើយ ក៏ដឹងនូវព្រះនិព្វាន ជាគ្រឿង​រលត់នៃបរាមាសក្កិលេសដោយខ្លួនឯង ទាំង​ដឹង​ច្បាស់​នូវហេតុ​ដែលនាំឲ្យកើតឡើង​នៃវេទនាផង នូវសេចក្តី​អស់ទៅនៃវេទនាផង នូវ​សេចក្តី​ឆ្ងាញ់ពិសាររបស់វេទនាផង នូវទោសរបស់​វេទនាផង នូវកិរិយា​រលាស់ចោល នូវ​វេទនាផង ដោយគួរតាមពិត។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះតថាគតផុតស្រឡះហើយចាក​កិលេស ព្រោះ​មិនប្រកាន់ (នូវធម៌​ណាមួយ មានខន្ធជាដើម)។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះ​តថាគត ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ដោយបញ្ញាដ៏ឧត្តម ដោយខ្លួនឯង ហើយអាចនឹងសំដែងបាន នូវ​ធម៌ទាំងឡាយណា មួយវិញទៀត ពួកជន កាលនិយាយសរសើរគុណ​របស់តថាគត តាមសេចក្តីពិត ដោយធម៌ទាំងឡាយណា ធម៌​ទាំង​ឡាយនោះឯង ជាធម៌ជ្រាលជ្រៅ ដែល​បុគ្គល​ឃើញបានដោយលំបាក ត្រាស់ដឹងបានដោយកម្រ ជាធម៌ស្ងប់រម្ងាប់ ជាធម៌​ដ៏ថ្លៃថ្លា មិនជាទីស្ទង់​ប្រមើលដោយ​សេចក្តីត្រិះរិះ ជាធម៌ដ៏ល្អិត មានតែអ្នកប្រាជ្ញ ទើប​ដឹងបាន។

[៣១] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយ​ពួកមួយ ជាអ្នកប្រកប​ដោយ​ឯកច្ចសស្សតឯកច្ចអសស្សតទិដ្ឋិ គឺយល់ថា លោកពួកខ្លះទៀង លោក​ពួក​ខ្លះ​មិនទៀង បញ្ញត្តនូវខ្លួន និងលោក ថាទៀងខ្លះ ថាមិនទៀងខ្លះ ដោយហេតុ​៤យ៉ាង។ ចុះពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើននោះ ជាអ្នកប្រកបដោយ​ឯកច្ចសស្សតឯកច្ចអសស្សត​ទិដ្ឋិ ហើយបញ្ញត្តនូវខ្លួន និងលោក ថាទៀងខ្លះ ថាមិនទៀង​ខ្លះ ដោយហេតុ៤យ៉ាង តើ​ព្រោះអាស្រ័យអ្វី ព្រោះប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មាន​សម័យដែលលោកនេះ វិនាស​ទៅម្តងៗ ដោយអំណឹះនៃកាលជាអង្វែងទៅ។ កាលដែល​លោកវិនាសទៅ ពួក​សត្វ​ច្រើនតែទៅកើត​ក្នុងអាភស្សរព្រហ្ម។ ពួកសត្វដែលទៅកើត​ក្នុង​អាភស្សរព្រហ្មនោះ ជាសត្វកើតដោយឈានចិត្ត មានបីតិជាអាហារ មានរស្មីភ្លឺខ្លួនឯង ត្រាច់​ទៅក្នុង​អាកាស​បាន ឋិតនៅក្នុងទីដ៏ល្អ តាំងនៅយូរអស់កាលជាអង្វែង។³⁴⁾ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មានសម័យដែល​លោកនេះ​ត្រូវកើត​ឡើងវិញម្តងៗ ដោយអំណឹះនៃកាលជាអង្វែងទៅ។ កាលដែលលោកកើតឡើង វិមាននៃ​ព្រហ្មដែលសូន្យគ្មានសត្វ ក៏កើតប្រាកដឡើងដែរ។ គ្រានោះ មានសត្វម្នាក់ច្យុត​ចាក​ពួកអាភស្សរព្រហ្ម ព្រោះអស់អាយុ ឬអស់បុណ្យ ហើយទៅកើត​ក្នុងវិមាននៃ​ព្រហ្ម​ដែលទំនេរនោះ។ លុះសត្វនោះបានកើតក្នុងវិមាននោះ ក៏ជាសត្វកើតដោយឈានចិត្ត មានបីតិជាអាហារ មានរស្មីភ្លឺខ្លួនឯង ត្រាច់ទៅក្នុងអាកាសបាន ឋិតនៅក្នុងទីដ៏ល្អ តាំង​នៅយូរអស់កាល​ជាអង្វែង³⁵⁾ ដដែល។ សត្វម្នាក់នោះ ដែល​ទៅកើតក្នុងវិមាននោះ ព្រោះ​នៅអស់​កាលយូរអង្វែង ក៏មានសេចក្តី​អផ្សុក អន្ទះអន្ទែងកើតឡើង ថា ដូចម្តេចហ្ន៎ នឹងបានសត្វទាំងឡាយឯទៀត មកកាន់​អត្តភាព ជាព្រហ្មបែបនេះផង។ លំដាប់នោះ សត្វទាំងឡាយឯទៀត ច្យុតចាកពួក​អាភស្សរព្រហ្ម ព្រោះអស់អាយុ ឬអស់បុណ្យ ហើយមកកើតក្នុងព្រហ្មវិមាន ជាមួយគ្នា​នឹងសត្វនោះ។ ឯសត្វទាំងនោះ លុះកើតក្នុងព្រហ្មវិមាននោះហើយ ក៏ជាសត្វ​កើត​ដោយ​ឈាន​ចិត្ត មានបីតិជាអាហារ មានរស្មីភ្លឺខ្លួនឯង ត្រាច់ទៅក្នុងអាកាសបាន ឋិតនៅ​ក្នុង​ទី​ដ៏​ល្អ តាំង​នៅយូរ អស់កាល​ជាអង្វែង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាសត្វទាំងនោះ សត្វណាបានទៅកើតជាដំបូង សត្វនោះ ក៏មានសេចក្តីត្រិះរិះយ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ​ជាព្រហ្ម ជាមហាព្រហ្ម គ្របសង្កត់​លើព្រហ្មឯទៀតៗ ព្រហ្មឯទៀត មិនអាច​គ្របសង្កត់​លើ​អាត្មាអញបាន អាត្មាអញ ជាអ្នកឃើញហេតុសព្វគ្រប់ ជាអ្នកធ្វើជនទាំងពួងឲ្យលុះ​នៅក្នុង​អំណាចខ្លួនជាធំ (ក្នុងលោក) ជាអ្នកសាងលោក តាក់តែងលោក ជាចំបង​ជាង​សត្វ​លោក ជាអ្នកបញ្ញត្តលោក³⁶⁾ ជាអ្នកស្ទាត់ជំនាញ ជាបិតានៃពួកភូត និងពួកភព្យៈ³⁷⁾ សត្វទាំងនេះ សុទ្ធតែអាត្មាអញ តាក់តែងហើយ។ សេចក្តីនោះ ព្រោះ​ហេតុអ្វី។ ព្រោះថា អាត្មាអញ មានសេចក្តីត្រិះរិះ ក្នុងកាលពីដើមមក ដូច្នេះថា ធ្វើដូច​ម្តេចហ្ន៎ បានពួកសត្វឯទៀត​មកកាន់អត្តភាព ជាព្រហ្មបែបអញនេះផង។ ក៏ពួកសត្វ​ទាំង​នេះ មកកាន់អត្តភាពជាព្រហ្ម ត្រូវតាមសេចក្តីប្រាថ្នារបស់អាត្មាអញផង ដូច្នេះឯង។ សត្វ​ទាំងឡាយណា ដែលមកកើតជាខាងក្រោយ សត្វទាំង​នោះឯង ក៏មានសេចក្តីត្រិះរិះ​យ៉ាង​នេះថា ព្រហ្មដ៏ចំរើននេះ ជាមហាព្រហ្ម គ្របសង្កត់លើព្រហ្មឯទៀត ព្រហ្មឯទៀត មិនអាច​នឹងគ្រប​សង្កត់លើបាន ជាអ្នកឃើញហេតុ​សព្វគ្រប់ ជាអ្នកធ្វើជនទាំងពួង ឲ្យ​លុះ​នៅក្នុងអំណាចខ្លួន ជាឥស្សរៈក្នុងលោក ជាអ្នកសាងលោក តាក់តែងលោក ជាចំបង​ជាង​សត្វលោក ជាអ្នកបញ្ញត្តលោក ជាអ្នកស្ទាត់​ជំនាញ ជាបិតានៃពួក​ភូត និងពួក​ភព្យៈ យើង​ទាំងឡាយ ដែលព្រហ្មដ៏ចំរើននេះបានតាក់តែងហើយ។ សេចក្តីនោះ ព្រោះហេតុ​អ្វី។ ព្រោះថា យើងទាំងឡាយ បានឃើញព្រហ្មនេះ មកកើតក្នុងទីនេះមុន ឯយើង​ទាំងឡាយ មកកើតខាងក្រោយ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាសត្វទាំងនោះ សត្វ​ណា​បានទៅកើតមុនគេ សត្វនោះឯង មានអាយុវែងជាងគេផង មានសម្បុរល្អជាង​គេផង មាន​យសសក្តិធំជាង​គេផង។ ចំណែក​ខាងសត្វទាំងឡាយណា ដែលទៅកើត​ខាង​ក្រោយ​គេ សត្វទាំងនោះ មានអាយុតិចជាងគេផង មានសម្បុរអន់ជាងគេផង មានយសសក្តិ​តូច​ជាងគេផង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ហេតុនុ៎ះ​មានជាប្រាកដ ត្រង់ពាក្យថា សត្វណាមួយ ច្យុត​ចាកពួកព្រហ្មនោះ ហើយមកកាន់អត្តភាពជាមនុស្ស លុះបានមកកាន់អត្តភាព​ជាមនុស្ស​នេះហើយ ក៏ចេញចាកផ្ទះ ចូលទៅកាន់ផ្នួស លុះបានចេញចាកផ្ទះ ចូលទៅកាន់ផ្នួសហើយ អាស្រ័យ​នូវការព្យាយាម ជាគ្រឿង​ដុតកំដៅ​កិលេស អាស្រ័យ​នូវ​ការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿងដំកល់មាំ អាស្រ័យ​នូវ​ការ​ព្យាយាមជាគ្រឿងប្រកបរឿយៗ អាស្រ័យ​នូវ​​សេចក្តីមិនធ្វេសប្រហែស អាស្រ័យនូវការយកចិត្តទុកដាក់​ដោយល្អ ហើយបាន​នូវ​ចេតោសមាធិ តាមបែបផែន (នៃចិត្តរបស់យោគី) កាលបើចិត្តតាំងនៅ​ខ្ជាប់ខ្ជួន​ហើយ ក៏​រលឹកបាននូវខន្ធ ដែលធ្លាប់អាស្រ័យនៅក្នុងកាលមុន កំណត់ត្រឹមតែ​អត្តភាព​​ជាព្រហ្មនោះ មិនអាចរលឹកបាននូវខន្ធហួសអំពីនោះទៅទៀតឡើយ។ សត្វនោះ​ឯង និយាយយ៉ាងនេះថា ព្រហ្មដ៏ចំរើនណា ជាមហាព្រហ្ម គ្របសង្កត់ (លើព្រហ្មឯទៀត) ព្រហ្ម​ឯទៀត មិនអាចគ្របសង្កត់​លើបាន ជាអ្នកឃើញហេតុសព្វគ្រប់ ជាអ្នកធ្វើ​ជន​ទាំង​ពួង ឲ្យលុះក្នុងអំណាច​ខ្លួន ជាឥស្សរៈ (ក្នុងលោក) ជាអ្នកសាងលោក តាក់តែង​លោក ជា​ចំបង (ជាងសត្វលោក) ជាអ្នកបញ្ញត្តលោក ជាអ្នកស្ទាត់​ជំនាញ ជាបិតា​ពួក​ភូត និងពួក​ភព្យៈ យើងទាំងឡាយ ដែលព្រហ្មដ៏ចំរើនណា បានតាក់តែងហើយ ព្រហ្ម​នោះ​ឯង ជា​អ្នក​ទៀងទាត់ ឋិតថេរ មានសភាព​មិនប្រែប្រួល ទាំង​ឋិតនៅស្មើ​ដោយសស្សតិវត្ថុ។ ឯពួក​យើង​ដែលព្រហ្មដ៏ចំរើននោះ បានតាក់តែងហើយ យើងទាំងឡាយនោះ ជាអ្នក​មិន​ទៀង​ទាត់ទេ មានអាយុខ្លី មានកិរិយាច្យុតិទៅវិញជាធម្មតា ទើបបានមកកាន់អត្តភាព​ជាមនុស្ស​នេះ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះជាហេតុទី១ ដែលសមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាអ្នក​ប្រកប​​ដោយឯកច្ចសស្សតឯកច្ចអសស្សតទិដ្ឋិ អាស្រ័យ ប្រារព្ធ ទើបបញ្ញត្ត​នូវខ្លួន​ និង​លោកថាទៀងខ្លះ មិនទៀងខ្លះ។

[៣២] ក្នុងហេតុទី២ទៀតថា សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើន ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយ​​ឯកច្ចសស្សតឯកច្ចអសស្សតទិដ្ឋិ បញ្ញត្តនូវខ្លួន និងលោក ថាទៀងខ្លះ មិនទៀង​ខ្លះ នោះតើព្រោះអាស្រ័យអ្វី ព្រោះប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពួកទេវតា​ឈ្មោះ​ខិឌ្ឌាបទោសិកា (អ្នកវិនាស​ខ្លួនព្រោះល្បែង) ក៏មាន។ ទេវតាទាំងនោះឯង ជា​អ្នកខ្វល់​ខ្វាយក្នុងល្បែងលេងសើច ត្រេកត្រអាល​ជាធម្មតាហួសវេលា។ កាលបើទេវតាទាំង​នោះ កំពុងតែ​ខ្វល់ខ្វាយក្នុងល្បែង​លេងសើចច្រើន ត្រេកត្រអាល​ហួសវេលាហើយ ស្មារតីក៏​ភ្លេច​វង្វេងទៅ (ខានបរិភោគអាហារ)។ ទេវតាទាំងនោះ ក៏ច្យុតចាកពួកទេវតានោះ ព្រោះ​ភ្លេចស្មារតី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ហេតុនុ៎ះ​មានពិតប្រាកដ ត្រង់ពាក្យថា សត្វណាមួយ ច្យុតចាក​ពួកទេវតានោះ ហើយមកកាន់អត្តភាពជាមនុស្សនេះ លុះបានមកកាន់​អត្តភាព​ជាមនុស្សនេះហើយ ក៏ចេញចាកផ្ទះ ចូលទៅកាន់ផ្នួស លុះចេញ​ចាកផ្ទះ ចូលទៅកាន់​ផ្នួស​ហើយ ក៏អាស្រ័យនូវការព្យាយាម ជាគ្រឿងដុតកំដៅកិលេស អាស្រ័យនូវ​ការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿងដំកល់មាំ អាស្រ័យនូវការព្យាយាម ជាគ្រឿងប្រកប​រឿយៗ អាស្រ័យ​នូវ​សេចក្តីមិនធ្វេសប្រហែស អាស្រ័យនូវការយកចិត្តទុកដាក់​ដោយល្អ ហើយបាននូវ​ចេតោសមាធិ តាមបែបផែន (នៃចិត្តរបស់យោគី) កាលបើចិត្តតាំងនៅខ្ជាប់​ខ្ជួនហើយ ក៏រលឹក​បាននូវខន្ធដែលធ្លាប់អាស្រ័យនៅក្នុងកាលមុន កំណត់ត្រឹមអត្តភាព​ជា​ទេវតានោះ មិនអាចនឹងរលឹកនូវខន្ធឲ្យហួសអំពីកំណត់នោះទៅទៀតបានឡើយ។ សត្វ​នោះឯង ក៏ពោលពាក្យ​យ៉ាងនេះថា ម្នាលអ្នកទាំងឡាយដ៏ចំរើន ពួកទេវតាណា មិនវិនាស​ខ្លួន​ព្រោះល្បែង ពួកទេវតានោះ ជាអ្នកមិនមានសេចក្តីខ្វល់ខ្វាយក្នុងល្បែង​លេងសើច ត្រេក​ត្រអាល​ជាធម្មតា ហួសវេលាឡើយ។ កាលបើពួកទេវតានោះ មិនមានសេចក្តី​ខ្វល់ខ្វាយ​ក្នុងល្បែង​លេងសើច ត្រេកត្រអាលជាធម្មតា ហួសវេលាហើយ ស្មារតីមិន​ភ្លេច​វង្វេង​ឡើយ។ ទេវតាទាំងនោះ មិនច្យុតចាកពួកទេវតានោះ ព្រោះ​មិនភ្លេច​ស្មារតី ជាអ្នកទៀង​ទាត់ ឋិតថេរ មានសភាព​មិនប្រែប្រួល ទាំងឋិតនៅដោយសស្សតិវត្ថុ។ ឯ​យើងទាំង​ឡាយ​ណា ជាអ្នកវិនាសខ្លួន ព្រោះល្បែង យើងទាំងនោះ ជាអ្នកមានសេចក្តី​ខ្វល់ខ្វាយ​ក្នុង​ល្បែង​លេងសើច ត្រេកត្រអាលជាធម្មតា ហួសវេលា។ កាលបើ​យើង​ទាំង​ឡាយ មាន​សេចក្តី​ខ្វល់ខ្វាយក្នុងល្បែងលេងសើច ត្រេកត្រអាលជាធម្មតា ហួសវេលាហើយ ស្មារតី​ក៏ភ្លេច​វង្វេងទៅ។ ព្រោះតែភ្លេចស្មារតីយ៉ាង​នេះឯង យើងទាំងឡាយ ក៏ច្យុតចាក​ពួក​ទេវតា​នោះយ៉ាងនេះ ព្រោះវង្វេង​ស្មារតី ជាអ្នក​មិនទៀង​ទាត់ មានអាយុក៏ខ្លី មានកិរិយា​ច្យុតជាធម្មតា ទើបបានមកកាន់អត្តភាព​ជាមនុស្ស​នេះ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះជា​ហេតុ​ទី២ ដែលសមណព្រាហ្មណ៍ទាំង​ឡាយពួកមួយ ជាអ្នកប្រកបដោយ​ឯកច្ចសស្សតឯកច្ចអសស្សត​ទិដ្ឋិ អាស្រ័យ ប្រារព្ធ ទើប​បញ្ញត្តនូវខ្លួន​ និងលោកថា ទៀងខ្លះ មិនទៀងខ្លះ។

[៣៣] ក្នុងហេតុទី៣ទៀតថា សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើន ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយ​​ឯកច្ចសស្សតឯកច្ចអសស្សតទិដ្ឋិ បញ្ញត្តនូវខ្លួន និងលោក ថាទៀងខ្លះ មិនទៀង​ខ្លះ តើព្រោះអាស្រ័យអ្វី ព្រោះប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មានពួកទេវតា​ឈ្មោះ​មនោបទោសិកា (ព្រោះចិត្តប្រទូស្ត)។ ពួកទេវតានោះ សំឡឹងរំពៃ (រកទោស)គ្នា​នឹងគ្នា​ហួស​វេលា។ កាលពួកទេវតា​នោះ សំឡឹងរំពៃ (រកទោស)គ្នានឹងគ្នា ហួសវេលា ក៏ធ្វើចិត្ត​ឲ្យប្រទូស្ត​ដល់គ្នានឹងគ្នាទៀត។ ពួកទេវតានោះ លុះមានចិត្តប្រទូស្តដល់គ្នានឹងគ្នាហើយ ក៏លំបាកកាយ លំបាកចិត្ត។ ទេវតាទាំងនោះ ក៏ច្យុតចាកពួកទេវតានោះមក។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំងឡាយ ហេតុនុ៎ះ​មានពិតប្រាកដ ត្រង់ពាក្យ​ថា សត្វណាមួយ ច្យុតចាក​ពួកទេវតានោះ មកកាន់អត្តភាពជាមនុស្សនេះ លុះមកកាន់​អត្តភាព​ជាមនុស្សនេះហើយ បានចេញ​ចាក​ផ្ទះ ចូលទៅកាន់ផ្នួស លុះចេញ​ចាកផ្ទះ ចូល​ទៅ​កាន់​ផ្នួស​ហើយ អាស្រ័យនូវការព្យាយាម ជាគ្រឿងដុតកំដៅកិលេស អាស្រ័យនូវ​ការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿងដំកល់មាំ អាស្រ័យនូវ​ការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿងប្រកប​រឿយៗ អាស្រ័យ​នូវ​សេចក្តីមិនធ្វេសប្រហែស អាស្រ័យនូវ​ការយក​ចិត្តទុកដាក់​ដោយល្អ ហើយបាន​នូវ​ចេតោសមាធិ តាមបែបផែន (នៃចិត្ត​របស់​យោគី) កាលបើចិត្តតាំងនៅខ្ជាប់​ខ្ជួនហើយ ក៏រលឹកបាននូវខន្ធ​ដែលធ្លាប់អាស្រ័យ​នៅក្នុង​កាល​មុន កំណត់ត្រឹមអត្តភាព​ជា​ទេវតានោះ មិនអាចនឹងរលឹកឲ្យហួស​អំពីកំណត់នោះ​ទៅទៀត​បានឡើយ។ សត្វ​នោះ ក៏ពោលពាក្យ​យ៉ាងនេះថា ម្នាលអ្នកទាំងឡាយដ៏ចំរើន ពួកទេវតាណា មិនបានវិនាស ព្រោះចិត្តប្រទូស្ត​ ពួកទេវតានោះ មិនសំឡឹងរំពៃនូវ​គ្នានឹងគ្នា​ហួសវេលា។ កាលបើពួកទេវតានោះ មិន​សំឡឹង​រំពៃ​នូវគ្នានឹងគ្នាហួស​វេលាហើយ ក៏មិនធ្វើចិត្តឲ្យប្រទូស្តគ្នាឡើយ។ លុះពួកទេវតានោះ មានចិត្តមិន​បាន​ប្រទូស្ត​គ្នានឹងគ្នាហើយ ក៏មិនលំបាកកាយ មិនលំបាកចិត្តឡើយ។ ទេវតាទាំងនោះ មិនបាន​ច្យុតចាកពួកទេវតានោះទេ ជាអ្នក​ទៀងទាត់ ឋិតថេរ មានសភាព​មិនប្រែប្រួលឡើយ នឹង​ឋិត​នៅស្មើដោយសស្សតិវត្ថុ។ ចំណែកខាង​យើង ដែលជាអ្នកវិនាសខ្លួន ព្រោះចិត្តប្រទូស្ត យើងទាំងនោះ សំឡឹង​រំពៃ​គ្នានឹងគ្នាហួសវេលា។ យើងទាំងឡាយនោះ កាល​សំឡឹងរំពៃ​នូវ​គ្នានឹង​គ្នា​ហួសវេលាហើយ ក៏ធ្វើចិត្តឲ្យប្រទូស្តគ្នានឹងគ្នា។ លុះយើងទាំងឡាយនោះ មានចិត្តប្រទូស្ត​គ្នានឹងគ្នាហើយ ក៏លំបាកកាយ លំបាកចិត្ត។ យើងទាំងឡាយ ដែល​ច្យុត​ចាក​​ពួក​ទេវតា​នោះ​យ៉ាងនេះហើយ ជាអ្នកមិនទៀងទាត់ មានអាយុខ្លី មានកិរិយា​ច្យុតិជា​ធម្មតា ទើប​បាន​មកកាន់អត្តភាព​ជាមនុស្ស​នេះ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះជាហេតុទី៣ ដែល​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​ឡាយពួកមួយ ជាអ្នកប្រកបដោយ​ឯកច្ចសស្សតឯកច្ចអសស្សត​ទិដ្ឋិ អាស្រ័យ ប្រារព្ធ ទើប​បញ្ញត្តនូវខ្លួន​ និងលោកថា ទៀងខ្លះ មិនទៀងខ្លះ។

[៣៤] ក្នុងហេតុទី៤ទៀតថា សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើន ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយ​​ឯកច្ចសស្សតឯកច្ចអសស្សតទិដ្ឋិ បញ្ញត្តនូវខ្លួន និងលោក ថាទៀងខ្លះ មិនទៀង​ខ្លះ តើព្រោះអាស្រ័យអ្វី ព្រោះប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុគ្គលពួកមួយ​ក្នុងលោកនេះ ជាសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ មានសេចក្តីត្រិះរិះ ពិចារណាជាប្រក្រតី។ បុគ្គលនោះ ក៏​ពោល​នូវ​ពាក្យ ដែលខ្លួនស្រាវជ្រាវ​បានមក ដោយសេចក្តីត្រិះរិះ ដែលខ្លួន​ស្ទាបស្ទង់ដោយការ​ពិចារណា ជាពាក្យកើតមានដោយប្រាជ្ញា​របស់ខ្លួនយ៉ាងនេះថា ធម្មជាតណាដែល​ហៅថា ភ្នែកខ្លះ ត្រចៀកខ្លះ ច្រមុះខ្លះ អណ្តាតខ្លះ កាយខ្លះ (ធម្មជាតនោះ) គឺខ្លួននេះឯង ជា​សភាវៈ​​មិនទៀងទាត់ មិនឋិតថេរ តែង​ប្រែប្រួល​ជាធម្មតា។ មួយវិញទៀត ធម្មជាតណា ដែលគេហៅថា ចិត្តក្តី មនោក្តី វិញ្ញាណក្តី (ធម្មជាតនោះ) គឺខ្លួននេះឯង ជាសភាវៈ​ទៀង​ទាត់ ឋិតថេរ មិនប្រែប្រួលជាធម្មតា នឹងឋិតនៅស្មើដោយ​សស្សតិវត្ថុ។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ នេះជាហេតុទី៤ ដែលសមណព្រាហ្មណ៍ទាំង​ឡាយពួកមួយ ជា​អ្នក​ប្រកប​ដោយ​ឯកច្ចសស្សតឯកច្ចអសស្សតទិដ្ឋិ អាស្រ័យ ប្រារព្ធ ទើប​បញ្ញត្តនូវខ្លួន​ និង​លោក​ថា ទៀង​ខ្លះ មិនទៀងខ្លះ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ សមណព្រាហ្មណ៍ ជា​អ្នក​ប្រកប​ដោយ​ឯកច្ចសស្សតឯកច្ចអសស្សត​ទិដ្ឋិនោះ រមែង​បញ្ញត្តនូវខ្លួន និងលោកថាទៀងខ្លះ មិន​ទៀងខ្លះ ដោយហេតុ៤ប្រការនេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពួកសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍​ណា​នីមួយ ជា​អ្នក​ប្រកប​ដោយឯកច្ចសស្សតឯកច្ចអសស្សតទិដ្ឋិ បញ្ញត្ត​នូវខ្លួន និងលោក​ថាទៀងខ្លះ មិនទៀងខ្លះ សមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ទាំង​អស់នោះ (រមែង​បញ្ញត្ត) ដោយហេតុ​ទាំង​៤នេះឯង ឬក៏បណ្តាហេតុ​ទាំង៤នោះ ដោយហេតុ​ណាមួយ មិនមាន​ហេតុដទៃ​ ក្រៅ​ពី​ហេតុទាំង៤នេះឡើយ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះតថាគត​ ដឹងច្បាស់នូវ​ហេតុទាំង​៤នោះ​ថា ហេតុនៃទិដ្ឋិទាំងនេះ ដែលបុគ្គលកាន់យកយ៉ាងនេះ ប្រកាន់ខុសយ៉ាងនេះ រមែង​មានគតិយ៉ាងនេះ មានការប្រព្រឹត្ត​ទៅក្នុងលោកខាងមុខ​យ៉ាងនេះ។ ព្រះតថាគត​ ដឹងច្បាស់នូវទិដ្ឋិនោះផង ដឹងច្បាស់ (នូវសីល សមាធិ និងសព្វញ្ញុតញ្ញាណ) ដែលជា​គុណជាត​លើសលុបជាងនោះទៅទៀតផង កាលបើដឹងច្បាស់​នូវគុណវិសេសនោះហើយ ក៏មិនបានប្រកាន់ខុសឡើយ។ មួយទៀត កាលបើព្រះតថាគត មិនបានប្រកាន់ខុសហើយ ក៏ដឹងនូវព្រះនិព្វាន ជាគ្រឿង​រលត់​ទៅនៃ​បរាមាសក្កិលេសដោយខ្លួនឯង ទាំងដឹងច្បាស់​នូវហេតុ​ដែលនាំឲ្យកើត​ឡើងនៃវេទនាផង នូវ​សេចក្តីអស់ទៅនៃវេទនាផង នូវសេចក្តី​ឆ្ងាញ់​ពិសារបស់វេទនាផង នូវទោសវេទនាផង នូវកិរិយារលាស់ចោលនូវវេទនាផង ដោយ​គួរតាមពិត។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះតថាគត​ផុតស្រឡះហើយ (ចាកកិលេស) ព្រោះ​មិនប្រកាន់ (នូវធម៌​ណាមួយ មានខន្ធ​ជាដើម)។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះតថាគត​ធ្វើ​ឲ្យជាក់ច្បាស់​ដោយបញ្ញាដ៏​ឧត្តម​ដោយខ្លួន​ឯង ហើយអាចនឹង​សំដែងបាននូវ​ធម៌ទាំង​ឡាយ​ណា (មួយទៀត) ពួកជន កាល​និយាយសរសើរគុណរបស់ព្រះតថាគត​តាម​សេចក្តី​ពិត ដោយធម៌ទំាងឡាយ​ណា ធម៌ទាំងឡាយនេះឯង ជាធម៌ជ្រាលជ្រៅ ដែលបុគ្គល​ឃើញ​បាន​ដោយលំបាក ត្រាស់ដឹង​បានដោយកម្រ ជាធម៌ស្ងប់រម្ងាប់ ជាធម៌ថ្លៃថ្លា មិនជា​ទីស្ទង់​ប្រមើលដោយ​សេចក្តីត្រិះរិះ ជាធម៌ដ៏ល្អិត មានតែអ្នកប្រាជ្ញ ទើបដឹងបាន។

[៣៥] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មានសមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ប្រកបដោយ​អន្តានន្តទិដ្ឋិ បញ្ញត្តថា លោកមានទីបំផុតខ្លះ មិនមានទីបំផុតខ្លះ ដោយហេតុ៤យ៉ាង។ ចុះ​សមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើនទាំងនោះ ជាអ្នកប្រកបដោយអន្តានន្តទិដ្ឋិ បញ្ញត្តថា លោក​មានទីបំផុតខ្លះ មិនមានទីបំផុតខ្លះ ដោយហេតុ៤យ៉ាង (នោះ) តើព្រោះអាស្រ័យអ្វី ព្រោះ​ប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុគ្គលពួកមួយ ក្នុងលោកនេះ ជាសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ អាស្រ័យ​នូវការព្យាយាម ជាគ្រឿង​ដុតកំដៅ​កិលេស អាស្រ័យ​នូវ​ការ​ព្យាយាម ជាទី​តាំង​មាំ អាស្រ័យ​នូវ​ការ​ព្យាយាមជាគ្រឿងប្រកបរឿយៗ អាស្រ័យ​នូវ​​សេចក្តីមិនប្រមាទ អាស្រ័យនូវការយកចិត្តទុកដាក់​ដោយប្រពៃ ហើយបាន​នូវ​ចេតោសមាធិ តាមបែបផែន (នៃចិត្តរបស់យោគី) កាលបើចិត្តតាំងនៅខ្ជាប់ខ្ជួនហើយ មានសេចក្តី​សំគាល់ថា លោក​មានទីបំផុត។ បុគ្គលនោះ ក៏និយាយពាក្យយ៉ាងនេះថា លោកនេះមានទីបំផុត មានផ្លូវ​ជុំវិញ គឺមូលជុំវិញ។ ការនិយាយដូច្នេះ តើព្រោះហេតុអ្វី។ ព្រោះហេតុថា អាត្មាអញ អាស្រ័យ​នូវ​ការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿងដុតកំដៅកិលេស អាស្រ័យនូវ​ការព្យាយាម ជាទី​តាំង​មាំ អាស្រ័យ​នូវ​ការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿងប្រកបរឿយៗ អាស្រ័យ​នូវ​​សេចក្តីមិនប្រមាទ អាស្រ័យ​នូវការយកចិត្តទុកដាក់​ដោយប្រពៃ ហើយបាន​នូវ​ចេតោសមាធិ តាមបែបផែន (នៃចិត្តរបស់យោគី) កាលបើចិត្តតាំងនៅខ្ជាប់ខ្ជួនហើយ ក៏មានសេចក្តី​សំគាល់ថា លោក​មានទីបំផុត។ លោកនេះមានទីបំផុត មានផ្លូវ​ជុំវិញយ៉ាងណា អាត្មាអញ ក៏ដឹងនូវលោក​នេះ (យ៉ាងនោះ) ព្រោះគុណវិសេសនេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះជាហេតុទី១ ដែល​សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយអន្តានន្តទិដ្ឋិ អាស្រ័យ ប្រារព្ធ ទើបបញ្ញត្ត​ថា លោកមានទីបំផុតខ្លះ មិនមានទីបំផុតខ្លះ។

[៣៦] ក្នុងហេតុទី២ទៀតថា ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយ​​អន្តានន្តទិដ្ឋិ បញ្ញត្តថា លោកមានទីបំផុតខ្លះ មិនមានទីបំផុតខ្លះ តើព្រោះអាស្រ័យអ្វី ព្រោះប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុគ្គល​ពួកមួយ ក្នុងលោកនេះ ជាសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ អាស្រ័យនូវការព្យាយាម ជាគ្រឿងដុតកំដៅកិលេស អាស្រ័យនូវ​ការ​ព្យាយាម ជាទីតាំងមាំ អាស្រ័យនូវការព្យាយាម ជាគ្រឿងប្រកប​រឿយៗ អាស្រ័យនូវ​សេចក្តី​មិនប្រមាទ អាស្រ័យនូវការយកចិត្តទុកដាក់​ដោយប្រពៃ ហើយបាននូវ​ចេតោសមាធិ តាមបែបផែន (នៃចិត្តរបស់យោគី) កាលបើចិត្តតាំងនៅខ្ជាប់​ខ្ជួនហើយ ក៏មានសេចក្តីសំគាល់ថា លោកមិនមានទីបំផុត។ បុគ្គលនោះឯង ក៏និយាយ​យ៉ាងនេះថា លោកនេះមិនមានទីបំផុត ឥតមានកំណត់ ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ណា និយាយ​យ៉ាងនេះថា លោកនេះមានទីបំផុត មានផ្លូវ​ជុំវិញដូច្នេះ។ ពាក្យរបស់សមណព្រាហ្មណ៍​នោះឯង ជាពាក្យមុសាវាទ។ ឯលោកនេះ ប្រាកដជាមិនមានទីបំផុត ឥតមាន​កំណត់។ ការដែលពោលដូច្នោះ តើព្រោះហេតុអ្វី។ ព្រោះហេតុថា អាត្មាអញ អាស្រ័យ​នូវ​ការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿងដុតកំដៅកិលេស អាស្រ័យនូវ​ការព្យាយាម ជាទី​តាំង​មាំ អាស្រ័យ​នូវ​ការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿងប្រកបរឿយៗ អាស្រ័យ​នូវ​​សេចក្តីមិនប្រមាទ អាស្រ័យ​នូវការ​យក​ចិត្ត​ទុកដាក់​ដោយប្រពៃ ហើយបាន​នូវ​ចេតោសមាធិ តាមបែបផែន (នៃចិត្តរបស់យោគី) កាលបើ​ចិត្តតាំងនៅខ្ជាប់ខ្ជួនហើយ ក៏មានសេចក្តី​សំគាល់ថា លោក​មិនមានទីបំផុត។ លោកនេះមិនមានទីបំផុត ឥតកំណត់យ៉ាងណា អាត្មាអញ ដឹងច្បាស់នូវលោក​នេះ (យ៉ាងនោះ) ព្រោះគុណវិសេសនេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះជាហេតុទី២ ដែល​សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយពួកមួយ ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយអន្តានន្តទិដ្ឋិ អាស្រ័យ ប្រារព្ធ ទើបបញ្ញត្ត​ថា លោកមានទីបំផុតខ្លះ មិនមានទីបំផុតខ្លះ។

[៣៧] ក្នុងហេតុទី៣ទៀតថា ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយ​​អន្តានន្តទិដ្ឋិ បញ្ញត្តថា លោកមានទីបំផុតខ្លះ មិនមានទីបំផុតខ្លះ តើព្រោះអាស្រ័យអ្វី ព្រោះប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុគ្គល​ពួកមួយ ក្នុងលោកនេះ ជាសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ អាស្រ័យនូវការព្យាយាម ជាគ្រឿងដុតកំដៅកិលេស អាស្រ័យនូវ​ការ​ព្យាយាម ជាទីតាំងមាំ អាស្រ័យនូវការព្យាយាម ជាគ្រឿងប្រកប​រឿយៗ អាស្រ័យនូវ​សេចក្តី​មិនប្រមាទ អាស្រ័យនូវការយកចិត្តទុកដាក់​ដោយប្រពៃ ហើយបាននូវ​ចេតោសមាធិ តាមបែបផែន (នៃចិត្តរបស់ព្រះយោគី) កាលបើចិត្តតាំងនៅខ្ជាប់​ខ្ជួនហើយ ក៏មានសេចក្តីសំគាល់ថា លោកមានទីបំផុត ក្នុងទិសខាងលើ និងទិសខាងក្រោម មានសេចក្តីសំគាល់ថា លោកមិនមានទីបំផុត ក្នុងទិសទទឹង (ទិស​ទាំង៨)។ បុគ្គលនោះឯង ក៏ពោលយ៉ាងនេះថា លោកនេះមានទីបំផុតខ្លះ មិនមានទីបំផុតខ្លះ ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា និយាយយ៉ាងនេះថា លោកនេះ មានទីបំផុត មានផ្លូវ​ជុំវិញដូច្នេះ។ ពាក្យរបស់ពួកសមណព្រាហ្មណ៍នោះ ជាពាក្យមុសាទេ។ ម្យ៉ាង​ទៀត ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ណា និយាយយ៉ាងនេះថា លោកនេះ មិនមានទីបំផុត ឥតមាន​កំណត់ទេ។ ពាក្យរបស់ពួកសមណព្រាហ្មណ៍នោះឯង ក៏ជាពាក្យមុសាដែរ។ ឯលោកនេះ ប្រាកដជា មានទីបំផុតខ្លះ មិនមានទីបំផុតខ្លះ។ ការនិយាយដូច្នោះ តើព្រោះហេតុអ្វី។ ព្រោះហេតុថា អាត្មាអញ អាស្រ័យ​នូវ​ការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿងដុតកំដៅកិលេស អាស្រ័យ​នូវ​​ការព្យាយាម ជាទី​តាំង​មាំ អាស្រ័យ​នូវ​ការ​ព្យាយាម ជាគ្រឿងប្រកបរឿយៗ អាស្រ័យ​នូវ​​សេចក្តីមិនប្រមាទ អាស្រ័យ​នូវការយកចិត្តទុកដាក់​ដោយប្រពៃ ហើយបាន​នូវ​ចេតោសមាធិ តាមបែបផែន (នៃចិត្តរបស់យោគី) កាលបើចិត្តតាំងនៅខ្ជាប់ខ្ជួនហើយ ក៏មានសេចក្តី​សំគាល់ថា លោក​មានទីបំផុត ក្នុងទិសខាងលើ និងទិសខាងក្រោម មានសេចក្តី​សំគាល់ថា លោក​មិនមានទីបំផុតក្នុងទិស​ទទឹង។ លោកនេះមានទីបំផុតខ្លះ មិនមានទីបំផុតខ្លះ យ៉ាងណា អាត្មាអញ ដឹងច្បាស់នូវលោក​នេះ (យ៉ាងនោះ) ព្រោះគុណវិសេសនេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះជាហេតុទី៣ ដែល​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ពួកមួយ ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយអន្តានន្តទិដ្ឋិ អាស្រ័យ ប្រារព្ធ ទើបបញ្ញត្ត​ថា លោកមានទីបំផុតខ្លះ មិនមានទីបំផុតខ្លះ។

[៣៨] ក្នុងហេតុទី៤ទៀតថា ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយ​​អន្តានន្តទិដ្ឋិ បញ្ញត្តថា លោកមានទីបំផុតខ្លះ មិនមានទីបំផុតខ្លះ តើព្រោះអាស្រ័យអ្វី ព្រោះប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុគ្គល​ពួកមួយ ក្នុងលោកនេះ ជាសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ ជាអ្នកមានសេចក្តីត្រិះរិះ ពិចារណាជាប្រក្រតី។ បុគ្គលនោះ ក៏​និយាយ​ពាក្យ​ ដែលខ្លួនស្រាវជ្រាវ​បានមក ដោយសេចក្តីត្រិះរិះ ដែលខ្លួន​ស្ទាបស្ទង់ដោយការ​ពិចារណា ជាពាក្យកើតមាន ដោយប្រាជ្ញា​របស់ខ្លួនយ៉ាងនេះថា លោកនេះ មានទីបំផុត ក៏មិនមែន មិនមានទីបំផុត ក៏មិនមែន ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ណា និយាយយ៉ាងនេះថា លោកនេះ មានទីបំផុត មានផ្លូវជុំវិញដូច្នេះ។ ពាក្យរបស់ពួកសមណព្រាហ្មណ៍នោះ ជាពាក្យមុសាវាទ។ ម្យ៉ាងទៀត ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ណា និយាយយ៉ាងនេះថា លោកនេះ មិនមានទីបំផុត ឥតមានកំណត់ដូច្នេះ។ ពាក្យរបស់​ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​នោះ ក៏ជាពាក្យមុសាដែរ។ មួយទៀត ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ណា និយាយយ៉ាងនេះថា លោកនេះ មានទីបំផុតខ្លះ មិនមានទីបំផុតខ្លះដូច្នេះ។ ពាក្យរបស់​ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​នោះសោត ក៏ជាពាក្យមុសាដែរ។ ឯលោកនេះ ប្រាកដជា មានទីបំផុត ក៏មិនមែន មិនមាន​ទីបំផុត ក៏មិនមែនដែរ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះ​ជា​ហេតុ​ទី​៤ ​ដែល​សមណព្រាហ្មណ៍​ពួកមួយ ជាអ្នកប្រកប​ដោយអន្តានន្តទិដ្ឋិ អាស្រ័យប្រារព្ធ ទើបបញ្ញត្តថា លោកមាន​ទីបំផុតខ្លះ មិនមានទីបំផុតខ្លះ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ​សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយអន្តានន្តទិដ្ឋិ បញ្ញត្តថា លោកមាន​ទី​បំផុត​ខ្លះ មិនមានទីបំផុតខ្លះ ដោយហេតុ​៤​យ៉ាងនេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ឯពួកសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ណានីមួយ ជា​អ្នក​ប្រកប​​ដោយអន្តានន្តទិដ្ឋិ បញ្ញត្តថា ​លោកមានទីបំផុតខ្លះ មិនមានទីបំផុតខ្លះ ​ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំងអស់នោះ រមែងបញ្ញត្ត​ដោយ​ហេតុ​៤​យ៉ាងនេះឯង ឬក៏បណ្តា​ហេតុទាំង​៤យ៉ាង​នុ៎ះ ដោយហេតុណាមួយ មិនមានហេតុ​ដទៃ ក្រៅពីហេតុ៤យ៉ាង​នេះឡើយ។ ម្នាល​ភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះតថាគត​ ដឹងច្បាស់​នូវហេតុ​នៃទិដ្ឋិ​៤ប្រការនោះថា ហេតុនៃ​ទិដ្ឋិ​ទាំងនេះ ដែលបុគ្គលកាន់យកយ៉ាងនេះ ដែលបុគ្គល​ប្រកាន់​ខុសយ៉ាងនេះ រមែងមាន​គតិ​យ៉ាងនេះ មានការប្រព្រឹត្ត​ទៅក្នុងបរលោក​យ៉ាង​នេះ។ ព្រះតថាគត​ ដឹងច្បាស់​នូវទិដ្ឋិ​នោះ​ផង ដឹងច្បាស់ (នូវសីល សមាធិ និងសព្វញ្ញុតញ្ញាណ) ដែលជាគុណជាត​លើសលុប​ជាងនោះ​ទៅទៀតផង កាលបើដឹងច្បាស់​នូវគុណវិសេសនោះហើយ ក៏មិនបានប្រកាន់​ខុស​ឡើយ។ មួយទៀត កាលបើព្រះតថាគត មិនបានប្រកាន់ខុសហើយ ក៏ដឹងនូវ​ព្រះនិព្វាន ជាគ្រឿង​រលត់​ទៅនៃ​(បរាមាសក្កិលេស)ដោយខ្លួនឯង ទាំងដឹងច្បាស់នូវហេតុ ដែលនាំឲ្យកើត​ឡើង​នៃ​វេទនា​ផង នូវ​សេចក្តីអស់ទៅនៃវេទនាផង នូវសេចក្តីឆ្ងាញ់ពិសា របស់វេទនាផង នូវទោសរបស់​វេទនា​ផង នូវកិរិយារលាស់ចោលនូវវេទនាផង ដោយ​គួរ​តាម​ពិត។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះតថាគត​ផុតស្រឡះហើយចាកកិលេស ព្រោះ​មិន​ប្រកាន់​នូវធម៌​ណាមួយ មានខន្ធ​ជាដើម។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះតថាគត បានធ្វើឲ្យ​ជាក់ច្បាស់​ដោយបញ្ញាដ៏​ឧត្តម​ដោយខ្លួន​ឯង ហើយអាចនឹង​សំដែងបាននូវ​ធម៌ទាំង​ឡាយណា ពួកជន កាល​និយាយសរសើរ​គុណ​របស់​ព្រះតថាគត​ តាមសេចក្តីពិត ដោយ​ធម៌ទំាងឡាយ​ណា ធម៌ទាំងឡាយនេះឯង ជាធម៌ជ្រាលជ្រៅ ដែលបុគ្គលឃើញបាន​ដោយ​លំបាក ត្រាស់ដឹង​បានដោយកម្រ ជាធម៌​ស្ងប់រម្ងាប់ ជាធម៌ដ៏ថ្លៃថ្លា មិនជាទីស្ទង់​ប្រមើល​ដោយ​សេចក្តីត្រិះរិះ ជាធម៌ដ៏ល្អិត មានតែអ្នកប្រាជ្ញ ទើបដឹងបាន។

[៣៩] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មានសមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាអ្នកប្រកបដោយ​អមរាវិក្ខេបទិដ្ឋិ³⁸⁾ កាលបើមានអ្នកណាមួយ សាកសួរប្រស្នាក្នុងកុសល និងអកុសលនោះៗ ក៏ដល់​នូវការបោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យស្លាប់ពាក្យ ដោយហេតុ៤យ៉ាង។ ចុះពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ដ៏ចំរើននោះ ជាអ្នកប្រកបដោយអមរាវិក្ខេបទិដ្ឋិ កាលបើមានអ្នកណាមួយ សាកសួរប្រស្នាក្នុងកុសល និងអកុសលនោះៗហើយ ក៏ដល់​នូវការបោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យស្លាប់ពាក្យ ដោយហេតុ៤ប្រការ តើព្រោះអាស្រ័យអ្វី ព្រោះ​ប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុគ្គលពួកមួយ ក្នុងលោកនេះ ជាសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ មិនដឹងតាមពិតថា នេះជាកុសល មិនដឹងតាមពិតថា នេះជាអកុសល។ បុគ្គលនោះ តែងមានសេចក្តី​ត្រិះរិះ​យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ មិនដឹងតាមពិតថា នេះជាកុសល មិនដឹងតាមពិតថា នេះជា​អកុសលទេ កាលបើអាត្មាអញ មិនដឹងតាមពិតថា នេះជាកុសល មិនដឹងតាមពិតថា នេះជាអកុសលទេ នឹងអះអាងថា នេះជាកុសលក្តី នឹងអះអាងថា នេះជាអកុសលក្តី ពាក្យនៃអាត្មាអញនោះ នឹងជាមុសា ពាក្យនៃអាត្មាអញណា ជាមុសា ពាក្យនោះ នឹងជាសេចក្តី​ចង្អៀតចង្អល់​ចិត្តនៃអាត្មាអញ សេចក្តី​ចង្អៀតចង្អល់​ចិត្តណា​របស់​អាត្មា​អញ សេចក្តី​ចង្អៀតចង្អល់ចិត្ត​នោះ នឹងជាអន្តរាយនៃអាត្មាអញ។ ព្រោះតែ​សេចក្តី​ត្រិះរិះ​យ៉ាងនេះ បានជាបុគ្គលនោះ មិនអះអាងថា នេះជាកុសល មិនអះអាងថា នេះជា​អកុសល​ឡើយ ព្រោះខ្លាចមុសាវាទ ព្រោះខ្ពើមមុសាវាទ កាលបើមានអ្នកណាមួយ សាក​សួរ​ប្រស្នាក្នុងកុសល និងអកុសលនោះៗ ក៏ដល់​នូវការបោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យ​ស្លាប់​ពាក្យថា សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា យ៉ាងនេះក៏មិនមែន។³⁹⁾ សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា យ៉ាងនោះ ក៏មិនមែន⁴⁰⁾ សេចក្តី​យល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា យ៉ាងដទៃ ក៏មិនមែន⁴¹⁾ សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា មិនមែន ក៏ទេ។⁴²⁾ សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា មិនមែនក៏ទេ ក៏​មិនមែនដែរ⁴³⁾ ម្នាល​​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ នេះជាហេតុទី១ ដែល​សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយ​អមរាវិក្ខេបទិដ្ឋិ អាស្រ័យ ប្រារព្ធ កាលបើ​មានអ្នកណាមួយសាកសួរប្រស្នា​ក្នុង​កុសល និងអកុសលនោះៗ ក៏ដល់​នូវការ​បោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យស្លាប់ពាក្យ។

[៤០] ក្នុងហេតុទី២ទៀតថា ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន ជាអ្នកប្រកបដោយ​អមរាវិក្ខេបទិដ្ឋិ កាលបើមានអ្នកណាមួយ សាកសួរប្រស្នាក្នុងកុសល និងអកុសលនោះៗ ក៏ដល់​នូវការបោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យស្លាប់ពាក្យ តើព្រោះអាស្រ័យអ្វី ព្រោះ​ប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ បុគ្គលពួកមួយ ក្នុងលោកនេះ ជាសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ មិនដឹង​តាម​ពិត​ថា នេះជាកុសល មិនដឹងតាមពិតថា នេះជាអកុសលទេ។ បុគ្គលនោះ តែងមាន​សេចក្តី​​ត្រិះរិះ​យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ មិនដឹងតាមពិតថា នេះជាកុសល មិនដឹង​តាម​ពិត​ថា នេះជាអកុសលទេ កាលបើអាត្មាអញ មិនដឹងតាមពិតថា នេះជាកុសល មិនដឹង​តាម​ពិត​ថា នេះជាអកុសលយ៉ាងនេះហើយ នឹងអះអាងថា នេះជាកុសល ឬនឹងអះអាងថា នេះជាអកុសល ឆន្ទៈក្តី រាគៈក្តី ទោសៈក្តី បដិឃៈ⁴⁴⁾ ក្តី នៃអាត្មាអញ នឹងមាន​ក្នុង​​​រឿងរ៉ាវណា ឆន្ទៈក្តី រាគៈក្តី ទោសៈក្តី បដិឃៈក្តី នៃអាត្មាអញ នឹងមានក្នុងរឿងរ៉ាវនោះ ធម្មជាត មានឆន្ទៈជាដើមនោះ ជាឧបាទានរបស់អាត្មាអញ ធម៌ណាជាឧបាទាន​នៃ​អាត្មា​អញ ធម៌នោះ នឹងជាសេចក្តី​ចង្អៀតចង្អល់​នៃអាត្មាអញ ធម៌ណា​ជាសេចក្តី​ចង្អៀតចង្អល់​​របស់​អាត្មាអញ ធម៌​នោះ នឹងជាអន្តរាយនៃអាត្មាអញ។ ព្រោះ​សេចក្តី​ត្រិះរិះដូច្នេះ បាន​ជា​បុគ្គលនោះ មិនអះអាងថា នេះជាកុសល មិនអះអាងថា នេះជាអកុសលឡើយ ព្រោះ​ខ្លាច​ឧបាទាន ព្រោះខ្ពើមឧបាទាន កាលបើមានអ្នកណាមួយ សាកសួរប្រស្នាក្នុងកុសល និងអកុសលនោះៗ ក៏ដល់​នូវការបោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យ​ស្លាប់​ពាក្យថា សេចក្តីយល់​ឃើញ​នៃខ្ញុំថា យ៉ាងនេះក៏មិនមែន។ សេចក្តីយល់ឃើញ​នៃខ្ញុំថា យ៉ាងនោះ ក៏មិនមែន។ សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា យ៉ាងដទៃ ក៏មិនមែន។ សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា មិនមែន ក៏ទេ។ សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា មិនមែនក៏ទេ ក៏​មិនមែនដែរ។ ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ នេះជាហេតុទី២ ដែល​សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយ​អមរាវិក្ខេប​ទិដ្ឋិ អាស្រ័យ ប្រារព្ធ កាលបើ​មានអ្នកណាមួយសាកសួរប្រស្នា​ក្នុងកុសល និងអកុសល​នោះៗហើយ ក៏ដល់​នូវការ​បោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យស្លាប់ពាក្យ។

[៤១] ក្នុងហេតុទី៣ទៀតថា ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន ជាអ្នកប្រកបដោយ​អមរាវិក្ខេបទិដ្ឋិ កាលបើមានអ្នកណាមួយ សាកសួរប្រស្នាក្នុងកុសល និងអកុសលនោះៗ​ហើយ ក៏ដល់​នូវការបោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យស្លាប់ពាក្យ តើព្រោះ​អាស្រ័យ​អ្វី ព្រោះប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុគ្គលពួកមួយ ក្នុងលោកនេះ ជាសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ មិនដឹងតាមពិតថា នេះជាកុសល មិនដឹងតាមពិតថា នេះជាអកុសលទេ។ បុគ្គលនោះ តែងមានសេចក្តី​ត្រិះរិះ​យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ មិនដឹងតាមពិតថា នេះ​ជា​កុសល មិនដឹងតាមពិតថា នេះជាអកុសលឡើយ កាលបើអាត្មាអញ មិនដឹងតាមពិតថា នេះជាកុសល មិនដឹងតាមពិតថា នេះជាអកុសលដូច្នេះហើយ នឹងអះអាងថា នេះជា​កុសល​ក្តី នឹងអះអាងថា នេះជាអកុសលក្តី ក្រែង​មានសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយ ជា​បណ្ឌិត មានប្រាជ្ញាដ៏ល្អិត ដឹងច្បាស់នូវវាទៈ​របស់អ្នកដទៃ អាចទំលាយ​នូវទិដ្ឋិ របស់​បុគ្គល​ដទៃបាន ដោយកំឡាំងប្រាជ្ញា​របស់ខ្លួន មានសភាព​ដូចជាខ្មាន់​ធ្នូ ជាអ្នកបាញ់​រោម​ទ្រាយ⁴⁵⁾ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ គប្បីសាកសួរ គប្បីជជីកសួរ គប្បីសួរដេញដោល ចំពោះអាត្មាអញ ក្នុងកុសល និងអកុសលនោះ (បើ) សមណព្រាហ្មណ៍ណា គប្បីសាក​សួរ គប្បីជជីកសួរ គប្បី​សួរដេញដោល​ចំពោះអាត្មាអញ ក្នុងកុសល និងអកុសលនោះ អាត្មាអញ មុខជានឹង​មិនអាច​ដោះស្រាយ នូវប្រស្នារបស់​ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​នោះ​បានទេ បើអាត្មាអញ មិនអាចនឹង​ដោះស្រាយ​នូវប្រស្នា​ដោយហេតុណាហើយ ហេតុ​នោះ នឹងជាសេចក្តី​ចង្អៀត​ចិត្តនៃអាត្មាអញ ធម៌ណាជាសេចក្តី​ចង្អៀត​ចិត្ត​របស់​អាត្មា​អញ ធម៌​នោះ នឹងជាអន្តរាយនៃអាត្មាអញ។ ព្រោះ​សេចក្តី​ត្រិះរិះយ៉ាងនេះ បានជា​បុគ្គល​នោះ មិនអះអាងថា នេះជាកុសល មិនអះអាងថា នេះជាអកុសល ព្រោះខ្លាច​ពាក្យ​សួរដេញ​ដោល ព្រោះធុញថប់នឹងពាក្យសួរដេញដោល កាលបើមានអ្នកណាមួយ សាកសួរប្រស្នា​ក្នុង​កុសល និងអកុសលនោះៗហើយ ក៏ដល់​នូវការបោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យ​ស្លាប់​ពាក្យ​ថា សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា យ៉ាងនេះក៏មិនមែន។ សេចក្តី​យល់​ឃើញ​​របស់ខ្ញុំថា យ៉ាងនោះ ក៏មិនមែន។ សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា យ៉ាងដទៃ ក៏​មិន​មែន។ សេចក្តីយល់​ឃើញ​​របស់ខ្ញុំថា មិនមែន ក៏ទេ។ សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា មិនមែនក៏ទេ ក៏​មិនមែន​ដែរ។ ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ នេះជាហេតុទី៣ ដែល​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ពួកមួយ ជាអ្នក​ប្រកប​​ដោយអមរាវិក្ខេបទិដ្ឋិ អាស្រ័យ ប្រារព្ធ កាលបើ​មាន​អ្នក​ណា​មួយ សាកសួរប្រស្នា​ក្នុងកុសល និងអកុសលនោះៗហើយ ក៏ដល់​នូវការ​បោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យ​ស្លាប់​ពាក្យ។

[៤២] ក្នុងហេតុទី៤ទៀតថា ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន ជាអ្នកប្រកបដោយ​អមរាវិក្ខេបទិដ្ឋិ កាលបើមានអ្នកណាមួយ សាកសួរប្រស្នាក្នុងកុសល និងអកុសលនោះៗ​ហើយ ក៏ដល់​នូវការបោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យស្លាប់ពាក្យ តើព្រោះ​អាស្រ័យ​អ្វី ព្រោះ​ប្រារព្ធ​អ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុគ្គលពួកមួយ ក្នុងលោកនេះ ជាសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ ជាមនុស្ស​មានប្រាជ្ញាទន់ ជាមនុស្សល្ងង់ខ្លៅ។ បុគ្គលនោះឯង ហេតុតែមានប្រាជ្ញាទន់ ហេតុ​តែល្ងង់ខ្លៅ កាលបើមានអ្នកណាមួយ សាកសួរប្រស្នាក្នុងកុសល និងអកុសល​នោះៗ​ហើយ ក៏ដល់​នូវការបោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យ​ស្លាប់​ពាក្យថា បើអ្នកសួរខ្ញុំថា លោក​ខាងមុខមានឬទេ បើសេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំយ៉ាងនេះថា លោកខាងមុខ​មាន ខ្ញុំនឹងមិនអះអាង​ដល់អ្នកថា លោកខាងមុខមាន (ម្តេចបាន) សេចក្តីយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំ​ ថាយ៉ាងនេះ ក៏មិនមែន។ សេចក្តី​យល់​ឃើញ​​របស់ខ្ញុំថា យ៉ាងនោះ ក៏មិនមែន។ សេចក្តី​យល់​ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា យ៉ាងដទៃ ក៏​មិន​មែន។ សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា មិនមែន ក៏ទេ។ សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា មិនមែនក៏ទេ ក៏​មិនមែនដែរ។ បើអ្នកសួរខ្ញុំថា លោក​ខាងមុខមិនមានឬ។បេ។ លោកខាងមុខ មានខ្លះ មិនមានខ្លះឬ។ លោកខាងមុខ មានក៏​មិនមែន មិនមានក៏មិនមែនឬ។ សត្វទាំងឡាយ ដែលមានកំណើត​ជាឧបបាតិកៈ​មានឬ។ សត្វទាំងឡាយ ដែល​ជាឧបបាតិកៈ​ មិនមានឬ។ សត្វទាំងឡាយ ដែល​ជាឧបបាតិកៈ​ មានខ្លះ មិនមានខ្លះឬ។ សត្វទាំងឡាយ ដែល​ជាឧបបាតិកៈ​ មានក៏មិន​មែន មិនមានក៏មិន​មែន​ឬ។ ផលវិបាករបស់កម្មទាំងឡាយ ដែលសត្វធ្វើល្អ និងអាក្រក់មានឬ។ ផលវិបាក​របស់​កម្ម​ទាំងឡាយ ដែលសត្វធ្វើល្អ និងអាក្រក់ មិនមានឬ។ ផលវិបាករបស់កម្ម​​ទាំងឡាយ ដែលសត្វធ្វើល្អ និងអាក្រក់ មានខ្លះ មិនមានខ្លះឬ។ ផលវិបាករបស់កម្ម​ទាំងឡាយ ដែលសត្វធ្វើល្អ និងអាក្រក់ មានក៏មិនមែន មិនមានក៏មិន​មែនឬ។ សត្វ​លុះ​រំលាងខន្ធទៅ ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ កើតទៀតឬ។ សត្វលុះរំលាងខន្ធទៅ ខាងមុខ​អំពី​សេចក្តីស្លាប់ មិនកើតទៀតឬ។ សត្វលុះរំលាងខន្ធទៅ ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ កើត​ទៀត​ខ្លះ មិនកើតទៀតខ្លះឬ។ សត្វលុះរំលាងខន្ធទៅ ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ កើតទៀតក៏​មិន​មែន មិនកើតទៀតក៏មិនមែនឬ។ បើសេចក្តី​យល់ឃើញរបស់ខ្ញុំ នឹងមានដូច្នេះថា សត្វលុះ​រំលាងខន្ធទៅ ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ កើតទៀត​ក៏មិនមែន មិនកើតទៀតក៏មិន​មែន ខ្ញុំនឹងមិនអះអាង​ដល់អ្នកថា សត្វលុះរំលាងខន្ធទៅ ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ កើត​ទៀត​ក៏មិនមែន មិនកើតទៀត​ក៏មិនមែន (ម្តេចបាន) សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា យ៉ាង​នេះ ក៏មិនមែន។ សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា យ៉ាងនោះ ក៏មិនមែន។ សេចក្តីយល់​ឃើញ​​របស់ខ្ញុំថា យ៉ាងដទៃ ក៏មិនមែន។ សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា មិនមែនក៏ទេ។ សេចក្តី​យល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំថា មិនមែនទេ ក៏មិនមែនដែរ។ ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ នេះជា​ហេតុទី៤ ដែល​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ពួកមួយ ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយអមរាវិក្ខេបទិដ្ឋិ អាស្រ័យ ប្រារព្ធ កាលបើ​មាន​អ្នក​ណា​មួយ សាកសួរប្រស្នា​ក្នុងកុសល និងអកុសលនោះៗហើយ ក៏ដល់​នូវការ​បោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យស្លាប់ពាក្យ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ​ពួកសមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះឯង ជាអ្នកប្រកប​ដោយអមរាវិក្ខេបទិដ្ឋិ កាលបើមានអ្នកណាមួយ សាក​សួរប្រស្នា ក្នុង​កុសល និងអកុសលនោះៗ ក៏ដល់នូវការបោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យ​ស្លាប់ពាក្យ ដោយ​ហេតុ៤ប្រការនេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ សមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍​ណា​នី​មួយ ជា​អ្នក​ប្រកប​ដោយអមរាវិក្ខេបទិដ្ឋិ កាលបើមានអ្នកណាមួយ សាកសួរប្រស្នា ក្នុង​កុសល និងអកុសលនោះៗហើយ ក៏ដល់នូវការបោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យស្លាប់ពាក្យ សមណៈ ​ឬព្រាហ្មណ៍ទាំងអស់នោះ រមែងដល់នូវការ​បោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យស្លាប់ពាក្យ ដោយហេតុ​៤​យ៉ាងនេះឯង ឬក៏បណ្តា​ហេតុទាំង៤យ៉ាងនុ៎ះ ដោយហេតុណាមួយ មិនមាន​ហេតុ​ដទៃ ក្រៅពី​នេះឡើយ។បេ។ ពួកជន កាល​និយាយសរសើរ​គុណ​របស់​ព្រះតថាគត​ តាមសេចក្តីពិត ដោយធម៌ទំាងឡាយ​ណា។

[៤៣] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មានសមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាអ្នកប្រកបដោយ​អធិច្ចសមុប្បន្នទិដ្ឋិ គឺអ្នកបញ្ញត្តនូវខ្លួន និងលោកថា កើតឡើងដោយឥតហេតុ ដោយហេតុ​២យ៉ាង។ ចុះពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើននោះ ដែលជាអ្នកប្រកបដោយ​អធិច្ចសមុប្បន្ន​ទិដ្ឋិ បញ្ញត្តនូវ​ខ្លួននិងលោកថា កើតឡើងដោយឥតហេតុ ដោយហេតុ២យ៉ាង តើ​ព្រោះ​អាស្រ័យ​អ្វី ព្រោះ​ប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មានពួកទេវតា ឈ្មោះថា អសញ្ញីសត្វ គឺ​សត្វមិនមានសញ្ញា ទេវតាទាំងនោះ លុះមានសញ្ញាកើតឡើងហើយ ក៏ច្យុតចាកពួក​ទេវតា​នោះ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ហេតុនុ៎ះមានប្រាកដត្រង់សេចក្តីថា​ សត្វណាមួយ​ ច្យុត​ចាកពួកទេវតានោះ មកកាន់អត្តភាពជាមនុស្សនេះ កាលដែលមកកាន់អត្តភាព​ជា​មនុស្ស​នេះហើយ ក៏ចេញចាកផ្ទះ ចូលទៅកាន់ផ្នួស លុះចេញចាកផ្ទះ ចូលទៅកាន់ផ្នួស​ហើយ អាស្រ័យ​នូវការព្យាយាម ជាគ្រឿងដុតកំដៅកិលេស អាស្រ័យ​នូវការព្យាយាម ជាទីតាំង​មាំ អាស្រ័យ​នូវការព្យាយាម ជាគ្រឿងប្រកបរឿយៗ អាស្រ័យ​នូវសេចក្តីមិនប្រមាទ អាស្រ័យ​នូវ​ការយកចិត្តទុកដាក់ដោយប្រពៃ ហើយបាននូវចេតោសមាធិ តាមបែបផែន (នៃចិត្តរបស់យោគី) កាលបើចិត្តតាំងនៅខ្ជាប់ខ្ជួនហើយ ក៏រលឹកបាន កំណត់ត្រឹមកាល​ដែល​ខ្លួន​មានសញ្ញាកើតឡើង មិនបានរលឹកហួសអំពីកំណត់​នោះឡើយ។ បុគ្គលនោះ ពោល​យ៉ាងនេះថា ខ្លួន និងលោក កើតឡើងដោយឥតហេតុ។ ការពោលដូច្នោះ តើ​ព្រោះ​ហេតុអ្វី។ ព្រោះថា អាត្មាអញ ក្នុងកាលពីមុន ក៏មិនបានកើតទេ កើតតែក្នុងកាលឥឡូវ​នេះ តទៅមុខទៀត ក៏មិនបានកើតដែរ ព្រះ​បង្អោនចិត្តទៅ ដើម្បីជាអ្នកស្ងប់រម្ងាប់ហើយ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះជាហេតុទី១ ដែលសមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាអ្នកប្រកប​ដោយ​អធិច្ចសមុប្បន្នទិដ្ឋិ អាស្រ័យ ប្រារព្ធ ទើបបញ្ញត្ត​នូវខ្លួននិងលោក ថាកើតឡើង​ដោយ​​ឥតហេតុ។

[៤៤] ក្នុងហេតុទី២ទៀតថា ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដ៏​ចំរើន ជាអ្នកប្រកបដោយ​អធិច្ចសមុប្បន្នទិដ្ឋិ បញ្ញត្តនូវខ្លួន និងលោកថា កើតឡើងដោយឥតហេតុ ​ព្រោះ​អាស្រ័យ​អ្វី ព្រោះ​ប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុគ្គលពួកមួយ ក្នុងលោកនេះ ជាសមណៈ ឬ​ព្រាហ្មណ៍ ជាអ្នកមានសេចក្តីត្រិះរិះ ពិចារណាជាប្រក្រតី។ បុគ្គលនោះ ក៏និយាយពាក្យ ដែលខ្លួនស្រាវជ្រាវ បានមកដោយសេចក្តីត្រិះរិះ ដែលខ្លួនស្ទាបស្ទង់ ដោយការ​ពិចារណា ​ជាពាក្យកើតមានដោយបញ្ញារបស់ខ្លួនយ៉ាងនេះថា ខ្លួន និងលោក កើតឡើង​ដោយ​ឥត​ហេតុ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះជាហេតុទី២ ដែលសមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាអ្នក​ប្រកប​​ដោយ​អធិច្ចសមុប្បន្នទិដ្ឋិ អាស្រ័យ ប្រារព្ធ ទើបបញ្ញត្ត​នូវខ្លួន និងលោក ថាកើត​ឡើង​ដោយ​ឥតហេតុ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយ ជា​អ្នក​ប្រកប​ដោយអធិច្ចសមុប្បន្នទិដ្ឋិទាំងនោះ តែងបញ្ញត្តនូវខ្លួន និងលោកថា កើតឡើងដោយ​ឥត​ហេតុ ដោយហេតុ​២​យ៉ាងនេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ សមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍​ឯណានី​មួយ ជាអ្នកប្រកបដោយ​អធិច្ចសមុប្បន្នទិដ្ឋិ បញ្ញត្ត​នូវខ្លួន និងលោកថា កើតឡើង​ដោយ​ឥតហេតុ សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងអស់នោះ រមែងបញ្ញត្ត​ដោយហេតុ២យ៉ាងនេះឯង ឬក៏បណ្តា​ហេតុទាំង២នោះ ដោយហេតុណានីមួយ មិនមាន​ហេតុ​ដទៃ ក្រៅពីហេតុ​ទាំង​២យ៉ាង​នេះឡើយ។បេ។ ពួកជន កាល​ពោលសរសើរ​គុណ​របស់​ព្រះតថាគត​ តាមសេចក្តី​ពិត ដោយធម៌ទំាងឡាយ​ណា។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ជាអ្នកប្រកបដោយបុព្វន្តកប្បទិដ្ឋិ ជាអ្នកមានសេចក្តីយល់ឃើញរឿយៗ នូវ​ចំណែក​នៃខន្ធខាងដើម ប្រារព្ធនូវចំណែក​នៃខន្ធខាងដើម សំដែងនូវចំណែក​នៃទិដ្ឋិ​ច្រើន​ប្រការ ដោយហេតុទាំង១៨នេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ សមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍​ឯណា​នីមួយ ជាអ្នកប្រកបដោយបុព្វន្តកប្បទិដ្ឋិ ជាអ្នកមានសេចក្តីយល់ឃើញ​រឿយៗ នូវ​ចំណែក​នៃ​ខន្ធខាងដើម ប្រារព្ធនូវចំណែក​នៃខន្ធខាងដើម សំដែងនូវចំណែក​នៃទិដ្ឋិ​ច្រើន​ប្រការ សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងអស់នោះ រមែងសំដែងដោយហេតុទាំង១៨នេះឯង ឬក៏​បណ្តា​ហេតុទាំង​១៨នុ៎ះ ដោយហេតុណាមួយ មិនមាន​ហេតុដទៃ​ក្រៅពី​ហេតុទាំង​១៨​នេះ​ឡើយ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះតថាគត ដឹងច្បាស់នូវហេតុនៃទិដ្ឋិនោះដូច្នេះថា ហេតុ​នៃទិដ្ឋិទាំងឡាយនេះ ដែលបុគ្គលកាន់យកយ៉ាងនេះ ប្រកាន់ខុសយ៉ាងនេះ រមែង​មានគតិយ៉ាងនេះ មានការប្រព្រឹត្តិទៅ ក្នុងលោកខាងមុខយ៉ាងនេះ។ ព្រះតថាគត ដឹងច្បាស់​នូវហេតុនៃទិដ្ឋិ​នោះផង ដឹងច្បាស់ (នូវសីល សមាធិ និងសព្វញ្ញុតញ្ញាណ) ដែល​ជាគុណជាតលើសលុប ក្រៃលែង​ជាងនោះទៅទៀតផង។ កាលបើដឹងច្បាស់នូវ​គុណ​វិសេសនោះហើយ ក៏មិនបានប្រកាន់ខុសឡើយ។ មួយទៀត កាលបើព្រះតថាគត មិនបាន​ប្រកាន់ខុសហើយ ក៏ដឹងនូវព្រះនិព្វាន ជាគ្រឿងរលត់ទៅ (នៃ​បរាមាសក្កិលេស) ដោយ​ខ្លួនឯង ទាំងដឹងច្បាស់នូវហេតុ​ដែលនាំឲ្យកើតឡើង នៃវេទនាផង នូវសេចក្តីអស់​ទៅ​នៃវេទនាផង នូវសេចក្តីឆ្ងាញ់ពិសារបស់វេទនាផង នូវទោស​របស់វេទនាផង នូវកិរិយា​រលាស់ចោលនូវវេទនាផង ដោយគួរតាមពិត។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះតថាគត ផុត​ស្រឡះ​​ហើយ ចាកកិលេស ព្រោះមិនប្រកាន់ (នូវធម៌ណាមួយ មានខន្ធជាដើម)។ ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ ព្រះតថាគត បានធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ ដោយបញ្ញាដ៏ឧត្តម ដោយខ្លួន​ឯង​ហើយ អាចនឹងសំដែងបាន នូវធម៌ទាំងឡាយណា ពួកជន កាលពោលសរសើរគុណ​របស់​តថាគត តាមសេចក្តីពិត ដោយធម៌ទាំងឡាយណា ធម៌ទាំងឡាយនេះឯង ជាធម៌​ដ៏​ជ្រាលជ្រៅ ដែលបុគ្គលឃើញបានដោយលំបាក ត្រាស់ដឹងបានដោយកម្រ ជាធម៌ស្ងប់​រម្ងាប់ ជាធម៌ថ្លៃថ្លា មិនជាទីស្ទង់​ប្រមើល​ដោយសេចក្តី​ត្រិះរិះបាន ជាធម៌ដ៏ល្អិត មានតែ​អ្នកប្រាជ្ញ ទើបដឹងបាន។

[៤៥] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មានសមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាអ្នកប្រកបដោយ​អបរន្តកប្បទិដ្ឋិ ជាអ្នកមានសេចក្តីយល់ឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធជាចំណែកខាងមុខ (អនាគត) ប្រារព្ធ​ខន្ធ ជាចំណែក​ខាងមុខ ហើយសំដែង​នូវចំណែក​នៃទិដ្ឋិ​ច្រើនប្រការ ដោយហេតុ៤៤។ ចុះពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន ជាអ្នកប្រកបដោយ​អបរន្តកប្ប​ទិដ្ឋិ ជាអ្នកមានសេចក្តីយល់ឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធជាចំណែកខាងមុខ ប្រារព្ធ​ខន្ធ ជាចំណែក​ខាងមុខ ហើយសំដែង​នូវចំណែក​នៃទិដ្ឋិ​ច្រើនប្រការ ដោយហេតុ៤៤ តើ​ព្រោះ​អាស្រ័យ​អ្វី ព្រោះ​ប្រារព្ធអ្វី។

[៤៦] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មានសមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាអ្នកប្រកបដោយ​ឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាសញ្ញីវាទ (ប្រកាន់នូវខ្លួនថា កាលស្លាប់ទៅ មានសញ្ញា) បញ្ញត្តនូវខ្លួនថា មានសញ្ញាខាងមុខ អំពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយហេតុ១៦យ៉ាង។ ចុះពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើននោះ ជាអ្នកប្រកបដោយ​ឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តនូវខ្លួនថា មានសញ្ញាខាងមុខ អំពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយហេតុ១៦យ៉ាង តើ​ព្រោះ​អាស្រ័យ​អ្វី ព្រោះ​ប្រារព្ធអ្វី។ សមណព្រាហ្មណ៍ពួកនោះ បញ្ញត្តនូវខ្លួននោះថា ខ្លួន​មានរូប តែមិនមានរោគ គឺទៀង មានសញ្ញាខាងមុខ អំពីសេចក្តីស្លាប់។ បញ្ញត្តនូវខ្លួននោះថា ខ្លួន​មិនមានរូប ទាំងមិនមានរោគ មានសញ្ញាខាងមុខ អំពីសេចក្តីស្លាប់។ បញ្ញត្តនូវខ្លួននោះថា ខ្លួន​មានរូបខ្លះ មិនមានរូបខ្លះក៏មាន។បេ។ ខ្លួនមានរូបក៏មិនមែន មិនមានរូបក៏មិនមែន ក៏មាន។ ខ្លួន​មានទីបំផុតក៏មាន។ ខ្លួន​មិនមានទីបំផុតក៏មាន។ ខ្លួនមានទីបំផុតខ្លះ មិនមាន​ទីបំផុតខ្លះ ក៏មាន។ ខ្លួន​មានទីបំផុត​ក៏មិនមែន មិនមានទីបំផុត​ក៏មិនមែន ក៏មាន។ ខ្លួន​មាន​សញ្ញាដូចគ្នាក៏មាន។ ខ្លួនមានសញ្ញាផ្សេងគ្នាក៏មាន។ ខ្លួនមានសញ្ញាយ៉ាងតិច​ក៏មាន។ ខ្លួនមានសញ្ញានឹងប្រមាណមិនបានក៏មាន។ ខ្លួនមានសេចក្តី​សុខ​តែម្យ៉ាងក៏មាន។ ខ្លួន​មានទុក្ខតែម្យ៉ាងក៏មាន។ ខ្លួន​មានសុខ និងទុក្ខ​ច្រឡំគ្នាក៏មាន។ ខ្លួន​មិនមានទុក្ខ មិនមានសុខទាំង​មិនមានរោគ មានសញ្ញាខាងមុខ អំពីសេចក្តីស្លាប់ក៏មាន។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ជាអ្នកប្រកបដោយ​ឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តិនូវខ្លួនថា មានសញ្ញា​ខាងមុខ​អំពី​សេចក្តីស្លាប់ ដោយហេតុ១៦យ៉ាងនេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពួកសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍​ឯណា​នីមួយ ជាអ្នកប្រកបដោយឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តនូវ​ខ្លួន​ថា មានសញ្ញាខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងអស់នោះ តែងបញ្ញត្ត ដោយហេតុ១៦យ៉ាងនេះឯង ឬក៏​បណ្តា​ហេតុទាំង​១៦នោះ ដោយហេតុណាមួយ មិន​មាន​​ហេតុដទៃ​ក្រៅពី​​នេះឡើយ។បេ។ ពួកជន កាលនិយាយសរសើរគុណ​របស់​តថាគត តាមសេចក្តីពិត ដោយធម៌ទាំងឡាយណា។

[៤៧] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មានសមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាអ្នកប្រកបដោយ​ឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាអសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តនូវខ្លួនថា មិនមានសញ្ញាខាងមុខ អំពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយហេតុ៨យ៉ាង។ ចុះពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើនទាំងនោះ ជាអ្នកប្រកបដោយ​ឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាអសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តនូវខ្លួនថា មិនមានសញ្ញាខាងមុខ អំពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយហេតុ៨យ៉ាង តើ​ព្រោះ​អាស្រ័យ​អ្វី ព្រោះ​ប្រារព្ធអ្វី។ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ បញ្ញត្តនូវខ្លួននោះថា ខ្លួន​មានរូប តែមិនមានរោគ មិនមានសញ្ញាខាងមុខ អំពីសេចក្តី​ស្លាប់។ បញ្ញត្តនូវខ្លួននោះថា ខ្លួន​មិនមានរូប ទាំងមិនមានរោគ មិនមានសញ្ញាខាងមុខ អំពីសេចក្តីស្លាប់។ បញ្ញត្តនូវខ្លួននោះថា ខ្លួន​មានរូបខ្លះ មិនមានរូបខ្លះក៏មាន។បេ។ ខ្លួនមាន​រូបក៏មិនមែន មិនមានរូបក៏មិនមែន ក៏មាន។ ខ្លួន​មានទីបំផុតក៏មាន។ ខ្លួន​មិនមាន​ទីបំផុតក៏មាន។ ខ្លួនមានទីបំផុតខ្លះ មិនមាន​ទីបំផុតខ្លះ ក៏មាន។ ខ្លួន​មានទីបំផុត​ក៏មិនមែន មិនមានទីបំផុត​ក៏មិនមែន តែមិនមានរោគ មិនមានសញ្ញាខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់។ ម្នាល​ភិក្ខុទាំងឡាយ ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ជាអ្នកប្រកបដោយ​ឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាអសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តិនូវខ្លួនថា មិនមានសញ្ញា​ខាងមុខ​អំពី​សេចក្តីស្លាប់ ដោយ​ហេតុ​៨យ៉ាង​នេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពួកសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍​ឯណា​នីមួយ ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាអសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តនូវ​ខ្លួន​ថា មិនមានសញ្ញា​ខាង​មុខ​អំពី​សេចក្តី​ស្លាប់ ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងអស់នោះ រមែងបញ្ញត្ត ដោយហេតុ៨​យ៉ាង​នេះ​ឯង ឬក៏​បណ្តា​ហេតុទាំង៨យ៉ាងនុ៎ះ ដោយហេតុណាមួយ មិន​មាន​​ហេតុដទៃ​ ក្រៅពី​​នេះ​ឡើយ។បេ។ ពួកជន កាលនិយាយសរសើរគុណ​របស់ព្រះ​តថាគត តាមសេចក្តីពិត ដោយ​ធម៌​ទាំងឡាយណា។

[៤៨] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មានសមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាអ្នកប្រកបដោយ​ឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជានេវសញ្ញីនាសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តនូវខ្លួនថា មានសញ្ញាក៏មិនមែន មិនមានសញ្ញាក៏មិនមែន (មានសញ្ញាដូចជាគ្មានសញ្ញា គឺ​មានសញ្ញាដ៏ល្អិត) ខាងមុខ អំពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយហេតុ៨យ៉ាង។ ចុះពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើននោះ ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយ​ឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជានេវសញ្ញីនាសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តនូវខ្លួនថា មាន​សញ្ញា​ក៏​មិនមែន មិនមានសញ្ញាក៏​មិនមែន ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយហេតុ៨យ៉ាង តើ​ព្រោះ​អាស្រ័យ​អ្វី ព្រោះ​ប្រារព្ធអ្វី។ សមណព្រាហ្មណ៍ពួកនោះ បញ្ញត្តនូវខ្លួននោះថា ខ្លួន​មានរូប តែមិនមានរោគ មានសញ្ញាក៏មិនមែន មិនមានសញ្ញាក៏មិនមែន ខាងមុខ អំពីសេចក្តី​ស្លាប់។ បញ្ញត្តនូវខ្លួននោះថា ខ្លួន​មិនមានរូបក៏មាន។បេ។ ខ្លួន​មានរូបខ្លះ មិនមាន​រូបខ្លះ​ក៏មាន។ ខ្លួនមានរូបក៏មិនមែន មិនមានរូបក៏មិនមែន ក៏មាន។ ខ្លួន​មានទីបំផុតក៏មាន។ ខ្លួន​មិនមានទីបំផុតក៏មាន។ ខ្លួនមានទីបំផុតខ្លះ មិនមាន​ទីបំផុតខ្លះ ក៏មាន។ ខ្លួន​មានទីបំផុត​ក៏មិនមែន មិនមានទីបំផុត​ក៏មិនមែន តែមិនមានរោគ មានសញ្ញាក៏មិនមែន មិនមាន​សញ្ញាក៏មិនមែន ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ជាអ្នកប្រកបដោយ​ឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជានេវសញ្ញីនាសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តិនូវខ្លួនថា មានសញ្ញា​ក៏មិនមែន មិនមានសញ្ញាក៏មិនមែន ខាងមុខ​អំពី​សេចក្តីស្លាប់ ដោយ​ហេតុ៨យ៉ាងនេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពួកសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍​ឯណា​នីមួយ ជាអ្នកប្រកបដោយឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជានេវសញ្ញីនាសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តនូវ​ខ្លួន​ថា មានសញ្ញាក៏មិនមែន មិនមានសញ្ញាក៏មិនមែន ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ សមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍​ទាំងអស់នោះ រមែងបញ្ញត្ត ដោយហេតុ៨យ៉ាងនេះឯង ឬក៏​បណ្តា​ហេតុទាំង​៨យ៉ាងនុ៎ះ ដោយហេតុណាមួយ មិន​មាន​​ហេតុដទៃ​ក្រៅពី​​នេះឡើយ។បេ។ ពួកជន កាល​និយាយសរសើរគុណ​របស់​ព្រះតថាគត តាមសេចក្តីពិត ដោយធម៌ទាំងឡាយណា។

[៤៩] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មានសមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាឧច្ឆេទវាទ (អ្នកពោល​ថា​ដាច់សូន្យ) បញ្ញត្តនូវការដាច់សូន្យ នូវសេចក្តីវិនាស នូវសេចក្តីមិនកើត​ទៀត នៃសត្វដែលមាននៅ ដោយហេតុ៧យ៉ាង។ ចុះពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើននោះ ជាឧច្ឆេទវាទ បញ្ញត្តនូវការដាច់សូន្យ នូវសេចក្តីវិនាស នូវសេចក្តីមិនកើត​ទៀត នៃសត្វ​ដែល​មាននៅ ដោយហេតុ៧យ៉ាង តើ​ព្រោះ​អាស្រ័យ​អ្វី ព្រោះ​ប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុគ្គលពួកមួយ ក្នុងលោកនេះ ជាសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ ជាអ្នកមាន​ពាក្យយ៉ាងនេះ មានសេចក្តីយល់ឃើញ​យ៉ាងនេះថា នែអ្នកដ៏ចំរើន ខ្លួននេះ​មានរូប​ ប្រកប​ដោយ​មហាភូតរូប៤ កើតអំពី​មាតាបិតា លុះកាយបែកធ្លាយ​ទៅកាលណា រមែង​ដាច់សូន្យ រមែងវិនាស ខាងមុខ​អំពី​សេចក្តី​ស្លាប់ទៅ រមែង​មិនមាន នែអ្នក​ដ៏ចំរើន ព្រោះ​ហេតុមាន​ប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះ ទើបខ្លួននោះឯង ឈ្មោះថា ដាច់សូន្យជាប្រាកដ។ សមណ​ព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ បញ្ញត្តនូវ​ការដាច់សូន្យ នូវសេចក្តីវិនាស នូវសេចក្តីមិនកើត​ទៀត នៃ​សត្វដែលមាននៅ ដោយប្រការដូច្នេះឯង។ មានបុគ្គលដទៃ ក្រៅអំពីបុគ្គល​ពួកនោះ និយាយយ៉ាងនេះថា នែអ្នកដ៏ចំរើន អ្នកនិយាយ​ថាខ្លួន​មាននុ៎ះ ក៏មានមែន ឯខ្ញុំមិន​និយាយ​ថា ខ្លួននុ៎ះ​មិនមានទេ នែអ្នកដ៏ចំរើន តែថា ខ្លួននេះមិនមែនជា​សភាវៈ​ដាច់​សូន្យ​ដោយ​ពិត ព្រោះហេតុមានប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះឡើយ នែអ្នកដ៏ចំរើន មានខ្លួន​ដទៃទៀត មាន​រូប​ជាទិព្វ ជាកាមាវចរទេវតា (ត្រាច់​ទៅក្នុងកាមភព) មានកវឡិង្ការាហារ​ជាចំណី អ្នកមិនដឹង មិនឃើញនូវខ្លួន​នោះឡើយ ឯខ្ញុំទើបដឹង ទើបឃើញ​នូវខ្លួន​នោះ នែអ្នក​ដ៏​ចំរើន ខ្លួននោះឯង លុះមានកាយបែកធ្លាយទៅកាលណា រមែង​ដាច់សូន្យ រមែង​វិនាស​ខាង​មុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ទៅ មិនកើតទៀតទេ នែអ្នកដ៏ចំរើន ព្រោះហេតុ​មាន​ប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះ ទើបខ្លួននេះ ឈ្មោះថាជាសភាវៈ​ដាច់សូន្យដោយពិត។ សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ពួក​មួយ បញ្ញត្តនូវការដាច់សូន្យ នូវសេចក្តីវិនាស នូវសេចក្តីមិនកើតទៀត នៃ​សត្វដែលមាន​នៅ ដោយប្រការ​ដូច្នេះឯង។ ​មានបុគ្គលដទៃ ក្រៅអំពីបុគ្គល​ពួកនោះ និយាយ​យ៉ាងនេះ​ថា នែអ្នកដ៏ចំរើន អ្នកនិយាយ​ថាខ្លួន​មាននុ៎ះ ក៏មានមែន ឯខ្ញុំ​មិន​និយាយថា ខ្លួននុ៎ះ​មិន​មានទេ នែអ្នកដ៏ចំរើន តែថា ខ្លួននេះមិនមែនជា​សភាវៈ​ដាច់​សូន្យ​ដោយពិត ព្រោះហេតុ​មាន​ប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះឡើយ នែអ្នកដ៏ចំរើន មានខ្លួន​ដទៃទៀត មានរូប​ជាទិព្វ សម្រេច​ដោយ​ឈានចិត្ត មានអវយវៈធំតូចគ្រប់សព្វ មានឥន្ទ្រិយ​មិន​ថោកទាប គឺមាន​ឥន្ទ្រិយ​ពេញ​លេញ អ្នកមិនដឹង មិនឃើញនូវខ្លួន​នោះឡើយ ឯខ្ញុំ​ទើប​ដឹង ទើបឃើញ​នូវខ្លួន​នោះ នែអ្នកដ៏ចំរើន ខ្លួននោះឯង លុះកាយបែកធ្លាយទៅកាលណា រមែង​ដាច់សូន្យ រមែង​វិនាស​ ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ទៅ មិនកើតទៀតទេ នែអ្នកដ៏ចំរើន ព្រោះហេតុ​មាន​ប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះ ទើបខ្លួននេះ ឈ្មោះថាជាសភាវៈ​ដាច់សូន្យដោយពិត។ សមណ​ព្រាហ្មណ៍​​ពួកមួយ បញ្ញត្តនូវការដាច់សូន្យ នូវសេចក្តីវិនាស នូវសេចក្តី​មិន​កើត​ទៀត នៃ​សត្វដែលមាននៅ ដោយប្រការ​ដូច្នេះឯង។ មានបុគ្គលដទៃ ក្រៅអំពីបុគ្គល​ពួកនោះ និយាយយ៉ាងនេះថា នែអ្នកដ៏ចំរើន អ្នកនិយាយ​ថាខ្លួន​មាននុ៎ះ ក៏មានមែន ឯខ្ញុំមិន​និយាយ​ថា ខ្លួននុ៎ះ​មិនមានទេ នែអ្នកដ៏ចំរើន តែថា ខ្លួននេះមិនមែនជា​សភាវៈ​ដាច់​សូន្យ​ដោយពិត ព្រោះហេតុមានប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះឡើយ នែអ្នកដ៏ចំរើន មានខ្លួន​ដទៃ ដែល​ចូល​​ទៅកាន់​អាកាសានញ្ចាយតនភព មានអារម្មណ៍ថា អាកាសមិនមានទី​បំផុត​ដូច្នេះ ព្រោះ​កន្លងនូវរូបសញ្ញា គឺសេចក្តីសំគាល់​ក្នុងរូប ព្រោះអស់​ទៅនៃ​បដិឃសញ្ញា គឺ​សេចក្តី​សំគាល់ ក្នុងអារម្មណ៍ដែលជាទី​ខ្ទាំងខ្ទប់ចិត្ត ព្រោះ​មិនធ្វើទុក​ក្នុងចិត្ត ដល់​នានត្ត​សញ្ញា គឺសេចក្តីសំគាល់​ក្នុងអារម្មណ៍ផ្សេងៗ ដោយសព្វគ្រប់ អ្នកមិនដឹង មិនឃើញ​នូវ​ខ្លួនណា ខ្ញុំទើបដឹង ទើបឃើញ​នូវខ្លួន​នោះ នែអ្នកដ៏ចំរើន ខ្លួននោះឯង លុះកាយ​បែកធ្លាយ​ទៅកាលណា រមែង​ដាច់សូន្យ រមែង​វិនាសខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ទៅ មិន​កើត​ទៀតទេ នែអ្នកដ៏ចំរើន ព្រោះហេតុ​មាន​ប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះ ទើបខ្លួននេះ ឈ្មោះ​ថា​ជា​សភាវៈ​​ដាច់សូន្យដោយពិត។ សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ពួកមួយ បញ្ញត្តនូវការដាច់សូន្យ នូវ​សេចក្តី​វិនាស នូវសេចក្តីមិនកើតទៀត នៃ​សត្វដែលមាននៅ ដោយប្រការ​ដូច្នេះឯង។ មាន​បុគ្គលដទៃ ក្រៅអំពីបុគ្គល​ពួកនោះ និយាយយ៉ាងនេះថា នែអ្នកដ៏ចំរើន អ្នកនិយាយ​ថាខ្លួន​មាននុ៎ះ ក៏មានមែន ឯខ្ញុំមិននិយាយថា ខ្លួននុ៎ះ​មិនមានទេ នែអ្នកដ៏ចំរើន តែថា ខ្លួននេះ មិនមែនជា​សភាវៈ​ដាច់សូន្យដោយពិត ព្រោះហេតុមានប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះឡើយ នែអ្នកដ៏ចំរើន មានខ្លួន​ដទៃ ដែល​កន្លងបង់នូវ​អាកាសានញ្ចាយតនជ្ឈាន ដោយសព្វគ្រប់ ហើយចូលទៅកាន់​វិញ្ញាណញ្ចាយតនភព មានអារម្មណ៍ថា វិញ្ញាណមិនមានទីបំផុត​ដូច្នេះ អ្នកមិនដឹង មិនឃើញនូវខ្លួនណា ខ្ញុំទើបដឹង ទើបឃើញ​នូវខ្លួន​នោះ នែអ្នកដ៏ចំរើន ខ្លួននោះឯង លុះកាយបែកធ្លាយទៅកាលណា រមែង​ដាច់សូន្យ រមែង​វិនាស​ ខាងមុខ​អំពី​សេចក្តី​ស្លាប់ទៅ មិនកើតទៀតឡើយ នែអ្នកដ៏ចំរើន ព្រោះហេតុ​មាន​ប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះ ទើបខ្លួននេះ ឈ្មោះថាជាសភាវៈ​ដាច់សូន្យដោយពិត។ សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ពួកមួយ បញ្ញត្ត​នូវ​ការដាច់សូន្យ នូវសេចក្តីវិនាស នូវសេចក្តីមិនកើតទៀត នៃ​សត្វដែលមាននៅ ដោយ​ប្រការ​​ដូច្នេះឯង។ មាន​បុគ្គលដទៃ ក្រៅអំពីបុគ្គល​ពួកនោះ និយាយយ៉ាងនេះថា នែ​អ្នក​ដ៏​ចំរើន អ្នកនិយាយ​ថាខ្លួន​មាននុ៎ះ ក៏មានមែន ឯខ្ញុំមិននិយាយថា ខ្លួននុ៎ះ​មិនមានទេ នែ​អ្នក​ដ៏​ចំរើន តែថា ខ្លួននេះ មិនមែនជា​សភាវៈ​ដាច់សូន្យ ព្រោះហេតុមានប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះ​ឡើយ នែអ្នកដ៏ចំរើន មានខ្លួន​ដទៃ ដែល​កន្លងបង់នូវវិញ្ញាណញ្ចាយតនៈដោយសព្វគ្រប់ ​ ហើយចូលទៅកាន់អាកិញ្ចញ្ញាយតនភព មានអារម្មណ៍ថា អ្វីតិចតួចក៏មិនមានដូច្នេះ អ្នកមិនដឹង មិនឃើញនូវខ្លួនណា ឯខ្ញុំទើបដឹង ទើបឃើញ​នូវខ្លួន​នោះ នែអ្នកដ៏ចំរើន ខ្លួននោះឯង លុះកាយបែកធ្លាយទៅកាលណា រមែង​ដាច់សូន្យ រមែង​វិនាស​ខាងមុខ​អំពី​សេចក្តី​ស្លាប់ទៅ មិនកើតទៀតឡើយ នែអ្នកដ៏ចំរើន ខ្លួននេះ ឈ្មោះថាជាសភាវៈ​ដាច់​សូន្យ​ដោយពិត ព្រោះហេតុ​មានប្រមាណប៉ុណ្ណេះឯង។ សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ពួកមួយ បញ្ញត្ត​នូវ​ការដាច់សូន្យ នូវសេចក្តីវិនាស នូវសេចក្តីមិនកើតទៀត នៃ​សត្វដែលមាននៅ ដោយ​ប្រការ​​ដូច្នេះឯង។ មាន​បុគ្គលដទៃ ក្រៅអំពីបុគ្គល​ពួកនោះ និយាយយ៉ាងនេះថា ម្នាលអ្នកដ៏ចំរើន អ្នកនិយាយ​ថាខ្លួន​មាននុ៎ះ ក៏មានមែន ឯខ្ញុំមិននិយាយថា ខ្លួននុ៎ះ​មិនមានទេ ម្នាលអ្នកដ៏ចំរើន តែថា ខ្លួននេះ មិនមែនជា​សភាវៈ​ដាច់សូន្យដោយពិត ព្រោះហេតុមានប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះឡើយ ម្នាលអ្នកដ៏ចំរើន មានខ្លួន​ដទៃ ដែល​កន្លងបង់នូវ​អាកិញ្ចញ្ញាយតនជ្ឈាន ដោយសព្វគ្រប់ ហើយចូលទៅកាន់នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនភព​ មានអារម្មណ៍ថា នេះជាធម្មជាតស្ងប់ នេះជាធម្មជាតឧត្តម អ្នកមិនដឹង មិនឃើញ​នូវ​ខ្លួន​ណា ឯខ្ញុំទើបដឹង ទើបឃើញ​នូវខ្លួន​នោះ នែអ្នកដ៏ចំរើន ខ្លួននេះឯង លុះកាយ​បែក​ធ្លាយ​ទៅ​កាលណា រមែង​ដាច់សូន្យ រមែង​វិនាស ​ខាងមុខ​អំពី​សេចក្តី​ស្លាប់ មិនកើតទៀតឡើយ នែអ្នកដ៏ចំរើន ខ្លួននេះ ឈ្មោះថាជាសភាវៈ​ដាច់សូន្យដោយពិត ព្រោះ​ហេតុ​មាន​ប្រមាណប៉ុណ្ណេះឯង។ សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ពួកមួយ បញ្ញត្ត​នូវ​ការដាច់សូន្យ នូវសេចក្តី​វិនាស នូវសេចក្តីមិនកើតទៀត នៃ​សត្វដែលមាននៅ ដោយ​ប្រការ​​ដូច្នេះឯង។ ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ជា​ឧច្ឆេទវាទ រមែងបញ្ញត្ត​នូវ​ការដាច់​សូន្យ នូវសេចក្តីវិនាស នូវសេចក្តី​មិនកើតទៀតនៃសត្វដែល​មាននៅ ដោយហេតុ​៧យ៉ាង​នេះ​ឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពួកសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍​ឯណា​នីមួយ ជាឧច្ឆេទវាទ បញ្ញត្ត​នូវ​ការ​ដាច់សូន្យ នូវសេចក្តីវិនាស នូវ​សេចក្តី​មិនកើតទៀត នៃសត្វ​ដែល​មាននៅ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំងអស់នោះ រមែងបញ្ញត្ត ដោយហេតុ៧យ៉ាង​នេះឯង។បេ។ ពួកជន កាលនិយាយសរសើរគុណ​របស់ព្រះ​តថាគត តាមសេចក្តីពិត ដោយធម៌ទាំង​ឡាយ​ណា។

[៥០] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មានសមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាទិដ្ឋធម្មនិព្វានវាទ (អ្នកពោលនូវនិព្វាន គឺសេចក្តីរលត់ទុក្ខក្នុងបច្ចុប្បន្ន) បញ្ញត្តព្រះនិព្វាន ក្នុងបច្ចុប្បន្ន​ថា ជាគុណជាតយ៉ាងក្រៃលែងរបស់សត្វ ដែលមាននៅដោយហេតុ៥យ៉ាង។ ចុះពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន​ទាំងនោះ ជាទិដ្ឋធម្មនិព្វានវាទ បញ្ញត្តព្រះនិព្វានក្នុងបច្ចុប្បន្នថា ជាគុណ​យ៉ាងក្រៃលែង របស់សត្វដែលមាននៅ ដោយហេតុ៥យ៉ាង តើព្រោះអាស្រ័យ​អ្វី ព្រោះប្រារព្ធអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុគ្គលពួកមួយក្នុងលោកនេះ ជាសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ មានពាក្យយ៉ាងនេះ មានសេចក្តីយល់ឃើញ​យ៉ាងនេះថា នែអ្នកដ៏ចំរើន កាលណាបើខ្លួននេះឆ្អែតស្កប់ស្កល់ ឲ្យគេបម្រើដោយកាមគុណ៥ ម្នាលអ្នកដ៏ចំរើន ព្រោះ​ហេតុ​មានប្រមាណប៉ុណ្ណេះឯង ទើបខ្លួននេះឈ្មោះថា ជាអត្តភាពដល់នូវព្រះនិព្វាន ក្នុង​បច្ចុប្បន្នថា ជាគុណជាតយ៉ាង​ក្រៃលែង។ សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ បញ្ញត្ត​នូវព្រះ​និព្វាន​​ក្នុងបច្ចុប្បន្នថា ជាគុណជាត​យ៉ាង​ក្រៃលែង របស់សត្វដែលមាននៅ ដោយ​ប្រការ​ដូច្នេះឯង។ មានបុគ្គលដទៃ​ក្រៅអំពី​បុគ្គលពួកនោះ និយាយ​យ៉ាងនេះថា នែអ្នក​ដ៏​ចំរើន អ្នកនិយាយថាខ្លួនមាននុ៎ះ ក៏មានមែន ឯខ្ញុំមិននិយាយ​ថា ខ្លួននុ៎ះ​មិនមានទេ នែ​អ្នក​ដ៏ចំរើន តែថា ខ្លួននេះមិនមែនដល់នូវ​ព្រះនិព្វានក្នុងបច្ចុប្បន្នថាជាគុណជាតយ៉ាង​ក្រៃ​លែង ព្រោះហេតុមានប្រមាណប៉ុណ្ណេះទេ ពាក្យដែលខ្ញុំថាដូច្នោះ តើព្រោះហេតុអ្វី ម្នាល​អ្នកដ៏ចំរើន ព្រោះហេតុថា កាមទាំងឡាយមិនទៀង ជាទុក្ខ មានសេចក្តីប្រែប្រួល ជាធម្មតា មានសេចក្តីស្តាយស្រណោះ​ សេចក្តីខ្សឹកខ្សួល សេចក្តីលំបាកកាយ សេចក្តី​លំបាក​ចិត្ត សេចក្តីចង្អៀតចង្អល់ចិត្ត រមែង​កើតឡើង ព្រោះកាម​ទាំងនោះប្រែប្រួលទៅ ប្រព្រឹត្តទៅដោយប្រការដទៃ នែអ្នកដ៏ចំរើន ខ្លួននេះឯង កាលណាបានស្ងប់ស្ងាត់​ចាក​កាម​ទាំងឡាយហើយ បានស្ងប់ស្ងាត់​ចាកអកុសល​ធម៌ទាំងឡាយហើយ បានដល់​បឋមជ្ឈាន ប្រកបដោយ​វិតក្កៈ វិចារៈ មានបីតិ និងសុខៈកើតអំពីសេចក្តីស្ងាត់ ម្នាល​អ្នក​ដ៏ចំរើន ព្រោះហេតុមានប្រមាណប៉ុណ្ណេះ ទើបខ្លួននេះឈ្មោះថា បានដល់នូវ​ព្រះនិព្វាន ក្នុងបច្ចុប្បន្នថាជាគុណជាតយ៉ាងក្រៃលែង។ សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ បញ្ញត្ត​នូវ​ព្រះនិព្វាន​ក្នុងបច្ចុប្បន្នថា ជាគុណជាតយ៉ាងក្រៃលែង របស់សត្វដែលមាននៅ ដោយ​ប្រការ​ដូច្នេះឯង។ មានបុគ្គលដទៃ​ក្រៅអំពី​បុគ្គលពួកនោះ និយាយ​យ៉ាងនេះថា ម្នាលអ្នក​ដ៏​ចំរើន អ្នកនិយាយថា ខ្លួនមាននុ៎ះ ក៏មានមែន ឯខ្ញុំមិននិយាយ​ថា ខ្លួននុ៎ះ​មិនមានទេ ម្នាល​​អ្នក​​ដ៏ចំរើន តែថា ខ្លួននេះ មិនមែនដល់នូវ​ព្រះនិព្វាន ក្នុងបច្ចុប្បន្នថា ជាគុណជាត​យ៉ាង​ក្រៃ​លែង ព្រោះហេតុមានប្រមាណប៉ុណ្ណេះឡើយ ពាក្យដែលថាដូច្នោះ តើ​ព្រោះ​ហេតុ​អ្វី ព្រោះហេតុថា ចិត្តដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ និងវិចារៈ មាននៅក្នុង​បឋមជ្ឈាន​នោះ បឋមជ្ឈាននុ៎ះ នៅប្រាកដ ជាឈានគ្រោតគ្រាត ព្រោះ​មានវិតក្កៈ និង​វិចារៈ​នុ៎ះនៅឡើយ ម្នាលអ្នកដ៏ចំរើន កាលណាបើខ្លួននេះ បានរម្ងាប់វិតក្កៈ និងវិចារៈ​អស់ហើយ ក៏បានដល់នូវ​ទុតិយជ្ឈាន ជាធម្មជាត​ច្បាស់ប្រាកដក្នុងខ្លួន មានសេចក្តី​ជ្រះថ្លា គឺសទ្ធា ជាសភាព​នៃចិត្តដ៏ខ្ពស់ឯង មិនមានវិតក្កៈ មិនមានវិចារៈ មានតែបីតិ និងសុខៈ កើតអំពី​សមាធិ គឺបឋមជ្ឈាន ម្នាល​អ្នក​ដ៏ចំរើន ព្រោះហេតុមានប្រមាណប៉ុណ្ណេះ ទើបខ្លួន​នេះឈ្មោះថា បានដល់នូវ​ព្រះនិព្វាន ក្នុងបច្ចុប្បន្ន​ថា​ជា​គុណជាត​យ៉ាងក្រៃលែង។ សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ បញ្ញត្តនូវព្រះនិព្វានក្នុងបច្ចុប្បន្នថា ជាគុណជាតិយ៉ាងក្រៃលែង របស់សត្វដែលមាននៅ ដោយប្រការ​ដូច្នេះឯង។ មានបុគ្គលដទៃ​ ក្រៅអំពី​បុគ្គលពួកនោះ និយាយ​យ៉ាងនេះថា ម្នាលអ្នក​ដ៏​ចំរើន អ្នកនិយាយថា ខ្លួនមាននុ៎ះ ក៏មានមែន ខ្ញុំមិននិយាយ​ថា ខ្លួននុ៎ះ​មិនមានទេ ម្នាល​អ្នក​ដ៏ចំរើន តែថា ខ្លួននេះមិនមែនបានដល់នូវ​ព្រះនិព្វាន ក្នុងបច្ចុប្បន្នថាជាគុណជាតយ៉ាង​ក្រៃ​លែង ព្រោះហេតុមានប្រមាណប៉ុណ្ណេះឡើយ ពាក្យដែលខ្ញុំថាយ៉ាងនោះ តើ​ព្រោះ​ហេតុ​អ្វី ព្រោះហេតុថា បីតិ ជាទីកើតឡើងនៃចិត្ត មានក្នុងទុតិយជ្ឈាននុ៎ះ នៅប្រាកដជា​ឈាន​​គ្រោតគ្រាត ព្រោះមានបីតិនុ៎ះ​នៅឡើយ ម្នាលអ្នកដ៏ចំរើន កាលណាបើ​ខ្លួននេះ ប្រកបដោយឧបេក្ខាផង មានស្មារតីដឹងខ្លួនផង រមែង​បានទទួល​សុខដោយនាមកាយផង ព្រោះអស់ទៅនៃបីតិ ក៏បានដល់​នូវតតិយជ្ឈាន ដែលព្រះអរិយៈទាំងឡាយ​ប្រាប់ថា លោក​អ្នកបានតតិយជ្ឈាននោះ ប្រកបដោយឧបេក្ខា មានស្មារតី​នៅជាសុខដូច្នេះ ម្នាល​អ្នក​ដ៏ចំរើន ព្រោះហេតុមានប្រមាណប៉ុណ្ណេះ ទើបខ្លួននេះឈ្មោះថា បានដល់នូវ​ព្រះនិព្វាន ក្នុងបច្ចុប្បន្នថាជាគុណជាតយ៉ាងក្រៃលែង។ សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ បញ្ញត្តនូវព្រះនិព្វាន ក្នុងបច្ចុប្បន្នថា ជាគុណជាតិយ៉ាងក្រៃលែង របស់សត្វដែលមាននៅ ដោយប្រការ​ដូច្នេះឯង។ មានបុគ្គលដទៃ​ ក្រៅអំពី​បុគ្គលពួកនោះ និយាយ​យ៉ាងនេះថា ម្នាលអ្នក​ដ៏​ចំរើន អ្នកនិយាយថា ខ្លួនមាននុ៎ះ ក៏មានមែន ឯខ្ញុំមិននិយាយ​ថា ខ្លួននុ៎ះ​មិនមានទេ ម្នាល​អ្នក​ដ៏ចំរើន តែថា ខ្លួននេះមិនមែនបានដល់នូវ​ព្រះនិព្វាន ក្នុង​បច្ចុប្បន្ន​ថា​ជា​គុណជាតយ៉ាង​ក្រៃ​លែង ព្រោះហេតុមានប្រមាណប៉ុណ្ណេះឡើយ ពាក្យដែល​ខ្ញុំ​ថា​យ៉ាងនោះ តើ​ព្រោះ​ហេតុ​អ្វី ព្រោះហេតុថា សេចក្តីអើពើ ឬសេចក្តី​កួចកាន់​នៃចិត្ត ថាសុខ​ដូច្នេះ រមែងមានក្នុងតតិយជ្ឈាននោះ តតិយជ្ឈាននុ៎ះ នៅប្រាកដជា​ឈាន​​គ្រោតគ្រាត ព្រោះមានសុខ​នៅឡើយ ម្នាលអ្នកដ៏ចំរើន កាលណាបើ​ខ្លួននេះ បានលះបង់សុខផង លះបង់ទុក្ខផង មានសោមនស្ស និងទោមនស្សអស់ហើយ​ក្នុងកាលមុន ហើយបាន​ដល់​នូវ​ចតុត្ថជ្ឈាន មានអារម្មណ៍​មិនមែនជាទុក្ខ មិនមែនជាសុខ គឺជាឧបេក្ខា មានសតិដ៏​បរិសុទ្ធ កើតអំពី​ឧបេក្ខាវេទនា ម្នាល​អ្នក​ដ៏ចំរើន ព្រោះហេតុមានប្រមាណប៉ុណ្ណេះឯង ទើបខ្លួននេះឈ្មោះថា បានដល់នូវ​ព្រះនិព្វាន ក្នុងបច្ចុប្បន្ន​ ថាជាគុណជាត​យ៉ាង​ក្រៃ​លែង។ សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ បញ្ញត្តនូវព្រះនិព្វានក្នុងបច្ចុប្បន្នថា ជាគុណជាតិ​យ៉ាង​ក្រៃលែង របស់សត្វដែលមាននៅ ដោយប្រការ​ដូច្នេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​នោះ ជាទិដ្ឋធម្មនិព្វានវាទ បញ្ញត្ត​នូវព្រះនិព្វាន ក្នុងបច្ចុប្បន្នថាជាគុណជាតយ៉ាងក្រៃលែង របស់សត្វ​ដែលមាននៅ ដោយហេតុ​៥យ៉ាងនេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពួកសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ឯណានីមួយ ជាទិដ្ឋធម្មនិព្វានវាទ បញ្ញត្តនូវព្រះនិព្វាន ក្នុងបច្ចុប្បន្នថាជាគុណជាតយ៉ាង​ក្រៃលែង របស់​សត្វដែលមាននៅ ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំង​អស់នោះ រមែង​បញ្ញត្ត​ដោយ​ហេតុ​៥យ៉ាងនេះឯង។បេ។ ពួកជន កាលនិយាយសរសើរគុណ​របស់ព្រះតថាគត តាម​សេចក្តី​ពិត ដោយធម៌ទាំងឡាយណា។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពួកសមណព្រាហ្មណ៍នោះ ជាអ្នក​ប្រកបដោយអបរន្តកប្បទិដ្ឋិ ជាអ្នកមានសេចក្តី​យល់ឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធជាចំណែក​ខាង​មុខ ប្រារព្ធខន្ធ ជាចំណែក​ខាងមុខ តែងសំដែងនូវ​ចំណែក​នៃទិដ្ឋិច្រើនប្រការ ដោយ​ហេតុ​ទាំង​៤៤នេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពួកសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ឯណានីមួយ ជាអ្នក​ប្រកបដោយ​អបរន្តកប្បទិដ្ឋិ ជាអ្នក​មានសេចក្តី​យល់ឃើញ​នូវខន្ធ ជាចំណែក​ខាង​មុខ ប្រារព្ធខន្ធ ជាចំណែក​ខាងមុខ សំដែងនូវចំណែក​នៃទិដ្ឋិច្រើនប្រការ សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងអស់នោះ រមែងបញ្ញត្តដោយហេតុ​ទាំង​៤៤នេះឯង។បេ។ ពួកជន កាលនិយាយ​សរសើរ​គុណ​របស់ព្រះតថាគត តាមសេចក្តីពិត ដោយធម៌ទាំងឡាយណា។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពួកសមណព្រាហ្មណ៍នោះ ជាអ្នក​ប្រកបដោយបុព្វន្តកប្បទិដ្ឋិក្តី ប្រកបដោយ​អបរន្តកប្បទិដ្ឋិក្តី ប្រកបដោយបុព្វន្តាបរន្តកប្បទិដ្ឋិក្តី ជាអ្នកមានសេចក្តី​យល់ឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធជាចំណែក​ខាង​ដើម និងខន្ធជាចំណែក​ខាងមុខ ប្រារព្ធខន្ធ ជាចំណែក​ខាងដើម និងខន្ធជាចំណែក​ខាងមុខ ហើយសំដែងនូវ​ចំណែក​នៃសេចក្តី​យល់ឃើញ​ច្រើនប្រការ ដោយ​ហេតុ​ទាំង៦២នេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពួកសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ឯណានីមួយ ជាអ្នក​ប្រកបដោយ​បុព្វន្តកប្បទិដ្ឋិក្តី ប្រកបដោយ​អបរន្តកប្ប​ទិដ្ឋិក្តី ប្រកបដោយ​បុព្វន្តាបរន្តកប្បទិដ្ឋិក្តី ជាអ្នក​មានសេចក្តី​យល់ឃើញរឿយៗ ​នូវខន្ធ ជាចំណែក​ខាងដើម និងខន្ធ​ជាចំណែក​ខាង​មុខ ប្រារព្ធខន្ធ ជាចំណែក​ខាងដើម និងខន្ធ​ជាចំណែក​ខាងមុខ សំដែងនូវចំណែក​នៃសេចក្តី​យល់ឃើញច្រើន​ប្រការ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​​ទាំងអស់នោះ រមែងសំដែង​ដោយហេតុ​ទាំង​៦២នេះឯង ឬក៏បណ្តាហេតុទាំង​៦២នុ៎ះ ដោយហេតុណាមួយ មិនមានហេតុដទៃ​ក្រៅពីនេះឡើយ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះតថាគតដឹងច្បាស់នូវហេតុនៃទិដ្ឋិនោះដូច្នេះថា ហេតុនៃទិដ្ឋិទាំងឡាយនេះ ដែល​បុគ្គល​កាន់យកយ៉ាងនេះ ប្រកាន់ខុសយ៉ាងនេះ មានគតិយ៉ាងនេះ មាន​ការប្រព្រឹត្តិទៅ​ក្នុងខាងមុខយ៉ាងនេះ។ ព្រះតថាគត ដឹងច្បាស់នូវហេតុ​នៃទិដ្ឋិនោះផង ដឹងច្បាស់​ (នូវ​សីល សមាធិ និងសព្វញ្ញុតញ្ញាណ) ដែលជាគុណជាតលើសលុបក្រៃលែងជាង​នោះ​ទៅទៀតផង កាលបើដឹងច្បាស់នូវគុណវិសេសនោះហើយ ក៏មិនបានប្រកាន់ខុសឡើយ មួយទៀត កាលបើព្រះតថាគត មិនបានប្រកាន់ខុសហើយ ក៏ដឹងនូវព្រះនិព្វាន ជាគ្រឿង​រលត់ទៅ​ (នៃបរាមាសក្កិលេស) ដោយខ្លួនឯង ទាំងដឹងច្បាស់នូវហេតុ ដែលនាំឲ្យ​កើត​ឡើង​នៃវេទនាផង នូវសេចក្តីអស់ទៅនៃវេទនាផង នូវសេចក្តីឆ្ងាញ់ពិសារបស់​វេទនាផង នូវទោស​របស់វេទនាផង នូវកិរិយា​រលាស់ចោលនូវ​វេទនាផង ដោយគួរតាមពិត។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះតថាគត ផុតស្រឡះហើយ (ចាកកិលេស) ព្រោះមិនបាន​ប្រកាន់​ (នូវធម៌ណាមួយ មានខន្ធជាដើម)។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះតថាគត ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ ដោយ​បញ្ញាដ៏ឧត្តមដោយខ្លួនឯង ហើយអាចសំដែងនូវធម៌ទាំងឡាយបាន ពួកជន កាល​ពោលសរសើរ​គុណរបស់ព្រះតថាគត តាមសេចក្តីពិត ដោយធម៌​ទាំង​ឡាយណា ធម៌​ទាំងនេះឯង ជាធម៌ជ្រាលជ្រៅ ដែល​បុគ្គល​កម្រឃើញបាន ត្រាស់ដឹងបានដោយកម្រ ជាធម៌ស្ងប់រម្ងាប់ ជាធម៌​ដ៏ថ្លៃថ្លា មិនជាទីស្ទង់​ប្រមើលដោយ​សេចក្តីត្រិះរិះបាន ជាធម៌​ដ៏​ល្អិត មានតែអ្នកប្រាជ្ញ ទើប​អាចដឹងបាន។

[៥១] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា ជាសស្សតវាទ បញ្ញត្តខ្លួន​ និងលោកថាទៀង ដោយវត្ថុ៤យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍ (ក្នុងទិដ្ឋិ)​នោះ ដែលពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន​ទាំងនោះ ជាអ្នកមិនដឹង មិនឃើញ (តាមសភាវធម៌ដែល​ពិត) ទទួលដឹងហើយ ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​ ដែល​លុះ​ក្នុងអំណាច​តណ្ហា ក៏ត្រឡប់​ទៅជាតក់ស្លុត អន្ទះអន្ទែងវិញ។

[៥២] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាអ្នកប្រកបដោយ​ឯកច្ចសស្សតឯកច្ចអសស្សតទិដ្ឋិ បញ្ញត្តខ្លួន​ និងលោកថាទៀងខ្លះ មិនទៀងខ្លះ ដោយវត្ថុ៤យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍ (ក្នុងទិដ្ឋិ)​នោះ ដែលពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន​ទាំងនោះ ជាអ្នកមិនដឹង មិនឃើញ (តាមសភាវធម៌ដែល​ពិត) ទទួលដឹងហើយ ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​ ដែល​លុះ​ក្នុងអំណាច​តណ្ហា ក៏ត្រឡប់​ទៅជាតក់​ស្លុត អន្ទះអន្ទែងវិញ។

[៥៣] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាអ្នកប្រកបដោយ​អន្តានន្តទិដ្ឋិ បញ្ញត្តលោកថា មានទីបំផុតខ្លះ មិន​មាន​ទីបំផុតខ្លះ ដោយវត្ថុ៤យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍ (ក្នុងទិដ្ឋិ)​នោះ ដែលពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​ដ៏ចំរើន​​ទាំងនោះ ជាអ្នកមិនដឹង មិនឃើញ (តាមសភាវធម៌ដែល​ពិត) ទទួលដឹងហើយ ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​ ដែល​លុះ​ក្នុងអំណាច​តណ្ហា ក៏ត្រឡប់​ទៅជាតក់​ស្លុត អន្ទះ​អន្ទែង​វិញ។

[៥៤] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាអ្នកប្រកបដោយ​អមរាវិក្ខេបទិដ្ឋិ កាលបើមានអ្នកផងសាកសួរប្រស្នា ក្នុង​កុសល និងអកុសលនោះៗហើយ ក៏ដល់នូវការបោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យ​ស្លាប់ពាក្យ ដោយវត្ថុ៤យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍ (ក្នុងទិដ្ឋិ)​នោះ ដែលពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន​ទាំងនោះ ជាអ្នកមិនដឹង មិនឃើញ (តាមសភាវធម៌ដែល​ពិត) ទទួលដឹងហើយ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ ដែល​លុះ​ក្នុងអំណាច​តណ្ហា ក៏ត្រឡប់​ទៅជាតក់​ស្លុត អន្ទះអន្ទែងវិញ។

[៥៥] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាអ្នកប្រកបដោយ​អធិច្ចសមុប្បន្នទិដ្ឋិ បញ្ញត្តខ្លួន​ និងលោកថា កើតឡើងដោយឥតហេតុ ដោយវត្ថុ២យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍ (ក្នុងទិដ្ឋិ)​នោះ ដែលពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន​ទាំងនោះ ជាអ្នកមិនដឹង មិនឃើញ (តាមសភាវធម៌ដែល​ពិត) ទទួលដឹងហើយ ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​ ដែល​លុះ​ក្នុងអំណាច​តណ្ហា ក៏ត្រឡប់​ទៅជាតក់​ស្លុត អន្ទះអន្ទែងវិញ។

[៥៦] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាអ្នកប្រកបដោយបុព្វន្តកប្បទិដ្ឋិ ជាអ្នកមានសេចក្តីយល់ឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធ ជាចំណែកខាងដើម ប្រារព្ធនូវខន្ធ ជាចំណែក​ខាងដើម សំដែង​នូវចំណែក​នៃ​សេចក្តី​យល់ឃើញច្រើនប្រការ ដោយវត្ថុ១៨យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍ (ក្នុងទិដ្ឋិ)​នោះ ដែលពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន​ទាំងនោះ ជាអ្នកមិនដឹង មិនឃើញ (តាមសភាវធម៌ដែល​ពិត) ទទួលដឹងហើយ ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​ ដែល​លុះ​ក្នុងអំណាច​តណ្ហា ក៏ត្រឡប់​ទៅជាតក់​ស្លុត អន្ទះអន្ទែងវិញ។

[៥៧] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាអ្នកប្រកបដោយឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តខ្លួនថា មាន​សញ្ញា ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយវត្ថុ១៦យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍ (ក្នុងទិដ្ឋិ)​នោះ ដែលពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន​ទាំងនោះ ជាអ្នកមិនដឹង មិនឃើញ (តាមសភាវធម៌ដែល​ពិត) ទទួលដឹងហើយ ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​ ដែល​លុះ​ក្នុងអំណាច​តណ្ហា ក៏ត្រឡប់​ទៅជាតក់​ស្លុត អន្ទះអន្ទែងវិញ។

[៥៨] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាអ្នកប្រកបដោយឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាអសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តខ្លួនថា មិនមាន​សញ្ញា ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយវត្ថុ៨យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍ (ក្នុងទិដ្ឋិ)​នោះ ដែលពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន​ទាំងនោះ ជាអ្នកមិនដឹង មិនឃើញ (តាមសភាវធម៌ដែល​ពិត) ទទួលដឹងហើយ ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​ ដែល​លុះ​ក្នុងអំណាច​តណ្ហា ក៏ត្រឡប់​ទៅជាតក់​ស្លុត អន្ទះអន្ទែងវិញ។

[៥៩] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាអ្នកប្រកបដោយឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជានេវសញ្ញីនាសញ្ញីវាទ បញ្ញត្ត​ខ្លួន​ថា មាន​សញ្ញាក៏មិនមែន មិនមានសញ្ញាក៏មិនមែន ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយ​វត្ថុ៨យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍ (ក្នុងទិដ្ឋិ)​នោះ ដែលពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន​ទាំងនោះ ជាអ្នកមិនដឹង មិនឃើញ (តាមសភាវធម៌ដែល​ពិត) ទទួលដឹងហើយ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ ដែល​លុះ​ក្នុងអំណាច​តណ្ហា ក៏ត្រឡប់​ទៅជាតក់​ស្លុត អន្ទះអន្ទែងវិញ។

[៦០] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាអ្នកឧច្ឆេទវាទ បញ្ញត្តនូវការដាច់សូន្យ នូវសេចក្តី​វិនាស នូវសេចក្តីមិនកើតទៀត នៃសត្វដែលមាននៅ ដោយវត្ថុ៧យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍ (ក្នុងទិដ្ឋិ)​នោះ ដែលពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន​ទាំងនោះ ជាអ្នកមិនដឹង មិនឃើញ (តាមសភាវធម៌ដែល​ពិត) ទទួលដឹងហើយ ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​ ដែល​ជាអ្នកលុះ​ក្នុងអំណាច​តណ្ហា ក៏ត្រឡប់​ទៅជាតក់​ស្លុត អន្ទះអន្ទែងវិញ។

[៦១] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាទិដ្ឋធម្មនិព្វានវាទ បញ្ញត្តនូវព្រះនិព្វានក្នុងបច្ចុប្បន្ន ថាជាគុណជាត​យ៉ាង​ក្រៃលែង របស់សត្វដែល​មាននៅ ដោយវត្ថុ៥យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍ (ក្នុងទិដ្ឋិ)​នោះ ដែលពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន​ទាំងនោះ ជាអ្នកមិនដឹង មិនឃើញ (តាមសភាវ​ធម៌​ដែល​ពិត) ទទួលដឹងហើយ ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​ ដែលជាអ្នក​លុះ​ក្នុងអំណាច​តណ្ហា ក៏ត្រឡប់​ទៅជាតក់​ស្លុត អន្ទះអន្ទែងវិញ។

[៦២] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាអ្នកប្រកបដោយអបរន្តកប្បទិដ្ឋិ មានសេចក្តីយល់ឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធ​ជាចំណែកខាងមុខ ប្រារព្ធនូវខន្ធជាចំណែក​ខាងមុខ សំដែងនូវចំណែក​នៃសេចក្តី​យល់​ឃើញច្រើនប្រការ ដោយវត្ថុ៤៤យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍ (ក្នុងទិដ្ឋិ)​នោះ ដែលពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ដ៏ចំរើន​ទាំងនោះ ជាអ្នកមិនដឹង មិនឃើញ (តាមសភាវធម៌ដែល​ពិត) ទទួល​ដឹងហើយ ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​ ដែល​ជាអ្នកលុះ​ក្នុងអំណាច​តណ្ហា ក៏ត្រឡប់​ទៅជាតក់​ស្លុត អន្ទះអន្ទែងវិញ។

[៦៣] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាអ្នកប្រកបដោយបុព្វន្តកប្បទិដ្ឋិផង ប្រកបដោយ​អបរន្តកប្បទិដ្ឋិផង ប្រកបដោយ​បុព្វន្តាបរន្តកប្បទិដ្ឋិផង មានសេចក្តីយល់ឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធ​ជាចំណែក​ខាង​ដើម និងខន្ធជាចំណែកខាងមុខ ប្រារព្ធនូវខន្ធជាចំណែក​ខាងដើម និង​ខន្ធ​ជាចំណែក​ខាងមុខ សំដែងនូវចំណែក​នៃសេចក្តី​យល់​ឃើញច្រើនប្រការ ដោយវត្ថុ​៦២​យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍ (ក្នុងទិដ្ឋិ)​នោះ ដែលពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ដ៏ចំរើន​ទាំងនោះ ជាអ្នក​មិន​ដឹង មិនឃើញ (តាមសភាវធម៌ដែល​ពិត) ទទួលដឹងហើយ ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​ ដែល​​ជាអ្នកលុះ​ក្នុងអំណាច​តណ្ហា ក៏ត្រឡប់​ទៅជាតក់​ស្លុត អន្ទះអន្ទែងវិញ។

[៦៤] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍ ដែលជាសស្សតវាទ បញ្ញត្តខ្លួន និងលោក​ថាទៀង ដោយវត្ថុ៤យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍​នៃទិដ្ឋិ​នោះ ព្រោះមានផស្សៈជាបច្ច័យ។

[៦៥] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍ ដែលជាអ្នកប្រកបដោយ​ឯកច្ចសស្សតឯកច្ចអសស្សតទិដ្ឋិ បញ្ញត្តខ្លួន​ និងលោកថាទៀងខ្លះ មិនទៀងខ្លះ ដោយវត្ថុ៤យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍នៃទិដ្ឋិ​នោះ ព្រោះ​មានផស្សៈ​ជាបច្ច័យ។

[៦៦] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ ដែលជាអ្នកប្រកបដោយ​អន្តានន្តទិដ្ឋិ បញ្ញត្តលោកថា មានទីបំផុតខ្លះ មិន​មាន​ទីបំផុតខ្លះ ដោយវត្ថុ៤យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍នៃទិដ្ឋិ​នោះ ព្រោះ​មានផស្សៈ​ជាបច្ច័យ។

[៦៧] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ ដែលជាអ្នកប្រកបដោយ​អមរាវិក្ខេបទិដ្ឋិ កាលបើមានអ្នកផងសាកសួរប្រស្នា ក្នុង​កុសល និងអកុសលនោះៗហើយ ក៏ដល់នូវការបោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យ​ស្លាប់ពាក្យ ដោយវត្ថុ៤យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍នៃទិដ្ឋិ​នោះ ព្រោះ​មានផស្សៈ​ជាបច្ច័យ។

[៦៨] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ ដែលជាអ្នកប្រកបដោយ​អធិច្ចសមុប្បន្នទិដ្ឋិ បញ្ញត្តខ្លួន​ និងលោកថា កើតឡើងដោយឥតហេតុ ដោយវត្ថុ៤យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍នៃទិដ្ឋិ​នោះ ព្រោះ​មានផស្សៈ​ជាបច្ច័យ។

[៦៩] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ ដែលជាអ្នកប្រកបដោយបុព្វន្តកប្បទិដ្ឋិ មានសេចក្តីយល់ឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធ ជាចំណែកខាងដើម ប្រារព្ធនូវខន្ធ ជាចំណែក​ខាងដើម ហើយសំដែង​នូវចំណែក​នៃ​សេចក្តី​យល់ឃើញច្រើនប្រការ ដោយវត្ថុ១៨យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍នៃទិដ្ឋិ​នោះ ព្រោះ​មានផស្សៈ​ជាបច្ច័យ។

[៧០] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ ដែលជាអ្នកប្រកបដោយឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តខ្លួនថា មាន​សញ្ញា ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយវត្ថុ១៦យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍នៃទិដ្ឋិ​នោះ ព្រោះ​មានផស្សៈ​ជាបច្ច័យ។

[៧១] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ ដែលជាអ្នកប្រកបដោយឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាអសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តខ្លួនថា មិនមាន​សញ្ញា ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយវត្ថុ៨យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍នៃទិដ្ឋិ​នោះ ព្រោះ​មាន​ផស្សៈ​​ជាបច្ច័យ។

[៧២] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ ដែលជាអ្នកប្រកបដោយឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជានេវសញ្ញីនាសញ្ញីវាទ បញ្ញត្ត​ខ្លួន​ថា មាន​សញ្ញាក៏មិនមែន មិនមានសញ្ញាក៏មិនមែន ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយ​វត្ថុ៨យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍នៃទិដ្ឋិ​នោះ ព្រោះ​មានផស្សៈ​ជាបច្ច័យ។

[៧៣] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ ដែលជាឧច្ឆេទវាទ បញ្ញត្តនូវការដាច់សូន្យ នូវសេចក្តី​វិនាស នូវសេចក្តីមិន​កើត​ទៀត នៃសត្វដែលមាននៅ ដោយវត្ថុ៧យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍នៃទិដ្ឋិ​នោះ ព្រោះ​មានផស្សៈ​ជាបច្ច័យ។

[៧៤] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ ដែលជាទិដ្ឋធម្មនិព្វានវាទ បញ្ញត្តព្រះនិព្វានក្នុងបច្ចុប្បន្ន ថាជាគុណជាត​យ៉ាង​ក្រៃ​លែង របស់សត្វដែល​មាននៅ ដោយវត្ថុ៥យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍នៃទិដ្ឋិ​នោះ ព្រោះ​មានផស្សៈ​ជាបច្ច័យ។

[៧៥] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ ដែលជាអ្នកប្រកបដោយអបរន្តកប្បទិដ្ឋិ មានសេចក្តីយល់ឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធ​ជាចំណែកខាងមុខ ប្រារព្ធនូវខន្ធជាចំណែក​ខាងមុខ សំដែងនូវចំណែក​នៃសេចក្តី​យល់​ឃើញច្រើនប្រការ ដោយវត្ថុ៤៤យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍នៃទិដ្ឋិ​នោះ ព្រោះ​មានផស្សៈ​ជាបច្ច័យ។

[៧៦] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍ ដែលជាអ្នកប្រកបដោយបុព្វន្តកប្បទិដ្ឋិផង ប្រកបដោយ​អបរន្តកប្បទិដ្ឋិផង ប្រកបដោយ​បុព្វន្តាបរន្តកប្បទិដ្ឋិផង មានសេចក្តីយល់ឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធ​ជាចំណែក​ខាង​ដើម និងខន្ធជាចំណែកខាងមុខ ប្រារព្ធនូវខន្ធជាចំណែកខាងដើម និងខន្ធជាចំណែកខាងមុខ សំដែងនូវ​ចំណែក​​នៃសេចក្តី​យល់​ឃើញច្រើនប្រការ ដោយវត្ថុ៦២យ៉ាង ឯ​អារម្មណ៍នៃទិដ្ឋិ​នោះ ព្រោះ​មានផស្សៈ​ជាបច្ច័យ។

[៧៧] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍ណា ជាសស្សតវាទ បញ្ញត្តខ្លួន និងលោក​ថាទៀង ដោយវត្ថុ៤យ៉ាង ឯពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​នោះឯង វៀរចាកផស្សៈចេញហើយ នឹងទទួលដឹង (នូវ​​អារម្មណ៍បាន) ពាក្យដូច្នេះ មិនសមហេតុទេ គឺថា បើវៀរចាកផស្សៈ មិនអាចទទួល​អារម្មណ៍​បានឡើយ។

[៧៨] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍ណា ដែលជាអ្នកប្រកបដោយ​ឯកច្ចសស្សតឯកច្ចអសស្សតទិដ្ឋិ បញ្ញត្តខ្លួន​ និងលោកថាទៀងខ្លះ មិនទៀងខ្លះ ដោយវត្ថុ៤យ៉ាង ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​នោះ​ឯង វៀរចាក​ផស្សៈចេញហើយ នឹងទទួលដឹង (នូវ​អារម្មណ៍បាន) ពាក្យដូច្នេះ មិនសមហេតុទេ។

[៧៩] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍ណា​ ដែលជាអ្នកប្រកបដោយ​អន្តានន្តទិដ្ឋិ បញ្ញត្តលោកថា មានទីបំផុតខ្លះ មិន​មាន​ទីបំផុតខ្លះ ដោយវត្ថុ៤យ៉ាង ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​នោះ​ឯង វៀរចាក​ផស្សៈ​ចេញ​ហើយ នឹងទទួលដឹង (នូវ​អារម្មណ៍បាន) ពាក្យដូច្នេះ មិនសមហេតុទេ។

[៨០] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ដែលជាអ្នកប្រកបដោយ​អមរាវិក្ខេបទិដ្ឋិ កាលបើ​មាន​អ្នកផង​សាក​សួរ​ប្រស្នា ក្នុង​កុសល និងអកុសលនោះៗហើយ ក៏ដល់នូវការបោះវាចា បោះសំដី មិនឲ្យ​ស្លាប់ពាក្យ ដោយវត្ថុ៤យ៉ាង ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​នោះ​ឯង វៀរចាក​ផស្សៈចេញហើយ នឹងទទួលដឹង (នូវ​អារម្មណ៍បាន) ពាក្យដូច្នេះ មិនសមហេតុទេ។

[៨១] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាអ្នកប្រកបដោយ​អធិច្ចសមុប្បន្នទិដ្ឋិ បញ្ញត្តខ្លួន​ និងលោកថា កើតឡើង​ដោយ​ឥតហេតុ ដោយវត្ថុ២យ៉ាង ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​នោះ​ឯង វៀរចាក​ផស្សៈ​ចេញ​ហើយ នឹងទទួលដឹង (នូវ​អារម្មណ៍បាន) ពាក្យដូច្នេះ មិនសមហេតុទេ។

[៨២] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាអ្នកប្រកបដោយបុព្វន្តកប្បទិដ្ឋិ មានសេចក្តីយល់ឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធ ជាចំណែកខាងដើម ប្រារព្ធនូវខន្ធ ជាចំណែក​ខាងដើម សំដែង​នូវចំណែក​នៃ​សេចក្តី​យល់ឃើញច្រើនប្រការ ដោយវត្ថុ១៨យ៉ាង ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​នោះ​ឯង វៀរចាក​ផស្សៈចេញហើយ នឹងទទួលដឹង (នូវ​អារម្មណ៍បាន) ពាក្យដូច្នេះ មិនសមហេតុទេ។

[៨៣] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាអ្នកប្រកបដោយឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តខ្លួនថា មាន​សញ្ញា ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយវត្ថុ១៦យ៉ាង ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​នោះ​ឯង វៀរចាក​ផស្សៈចេញហើយ នឹងទទួលដឹង (នូវ​អារម្មណ៍បាន) ពាក្យដូច្នេះ មិនសមហេតុទេ។

[៨៤] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍ណា​ ជាអ្នកប្រកបដោយឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាអសញ្ញីវាទ បញ្ញត្តខ្លួនថា មិនមាន​សញ្ញា ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយវត្ថុ៨យ៉ាង ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​នោះ​ វៀរចាក​ផស្សៈចេញហើយ នឹងទទួលដឹង (នូវ​អារម្មណ៍បាន) ពាក្យដូច្នេះ មិនសមហេតុទេ។

[៨៥] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ណា ជាអ្នកប្រកបដោយឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជានេវសញ្ញីនាសញ្ញីវាទ បញ្ញត្ត​ខ្លួន​ថា មាន​សញ្ញាក៏មិនមែន មិនមានសញ្ញាក៏មិនមែន ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ ដោយ​វត្ថុ៨យ៉ាង ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​នោះ វៀរចាក​ផស្សៈចេញហើយ នឹងទទួលដឹង (នូវ​អារម្មណ៍បាន) ពាក្យដូច្នេះ មិនសមហេតុទេ។

[៨៦] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍ណា​ ជាឧច្ឆេទវាទ បញ្ញត្តនូវការដាច់សូន្យ នូវសេចក្តី​វិនាស នូវសេចក្តីមិន​កើត​ទៀត នៃសត្វដែលមាននៅ ដោយវត្ថុ៧យ៉ាង ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​នោះ​ឯង វៀរចាក​ផស្សៈចេញហើយ នឹងទទួលដឹង (នូវ​អារម្មណ៍បាន) ពាក្យដូច្នេះ មិនសមហេតុទេ។

[៨៧] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍ណា​ ជាទិដ្ឋធម្មនិព្វានវាទ បញ្ញត្តនិព្វានក្នុងបច្ចុប្បន្ន ថាជាគុណជាត​យ៉ាង​ក្រៃ​លែង នៃសត្វដែល​មាននៅ ដោយវត្ថុ៥យ៉ាង ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​នោះ​ឯង វៀរចាក​ផស្សៈចេញហើយ នឹងទទួលដឹង (នូវ​អារម្មណ៍បាន) ពាក្យដូច្នេះ មិនសមហេតុទេ។

[៨៨] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍ណា ជាអ្នកប្រកបដោយអបរន្តកប្បទិដ្ឋិ ជាអ្នកមានសេចក្តីយល់ឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធ​ជាចំណែកខាងមុខ ប្រារព្ធនូវខន្ធជាចំណែក​ខាងមុខ សំដែងនូវចំណែក​នៃសេចក្តី​យល់​ឃើញច្រើនប្រការ ដោយវត្ថុ៤៤យ៉ាង ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​នោះ​ឯង វៀរចាក​ផស្សៈចេញហើយ នឹងទទួលដឹង (នូវ​អារម្មណ៍បាន) ពាក្យដូច្នេះ មិនសមហេតុទេ។

[៨៩] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍ណា ជាអ្នកប្រកបដោយបុព្វន្តកប្បទិដ្ឋិ ប្រកបដោយ​អបរន្តកប្បទិដ្ឋិ ទាំងប្រកបដោយ​បុព្វន្តាបរន្តកប្បទិដ្ឋិ ជាអ្នកមានសេចក្តីយល់ឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធ​ជាចំណែក​ខាង​ដើម និងខន្ធជាចំណែកខាងមុខ ប្រារព្ធនូវខន្ធជាចំណែក​ខាងដើម និង​ខន្ធ​ជាចំណែក​ខាងមុខ សំដែងនូវចំណែក​នៃសេចក្តី​យល់​ឃើញច្រើនប្រការ ដោយវត្ថុ៦២យ៉ាង ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​នោះ​ឯង វៀរចាក​ផស្សៈចេញហើយ នឹងទទួលដឹង (នូវ​អារម្មណ៍បាន) ពាក្យដូច្នេះ មិនសមហេតុទេ។

[៩០] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បណ្តាពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍ណា ជាសស្សតវាទ បញ្ញត្តខ្លួន និងលោក​ថាទៀង ដោយវត្ថុ៤យ៉ាងក្តី ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា ជាអ្នកប្រកបដោយឯកច្ចសស្សតឯកច្ចអសស្សតទិដ្ឋិក្តី ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា ជាអ្នកប្រកបដោយអន្តានន្តទិដ្ឋិក្តី ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា ជាអ្នកប្រកបដោយអមរាវិក្ខេបទិដ្ឋិក្តី ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា ជាអ្នកប្រកបដោយ​អធិច្ចសមុប្បន្នទិដ្ឋិក្តី ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា ជាអ្នកប្រកបដោយបុព្វន្តកប្បទិដ្ឋិក្តី ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា ជាអ្នកប្រកបដោយឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាសញ្ញីវាទក្តី ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា ជាអ្នកប្រកបដោយឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជាអសញ្ញីវាទក្តី ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា ជាអ្នកប្រកបដោយឧទ្ធមាយតនទិដ្ឋិ ជានេវសញ្ញីនាសញ្ញីវាទក្តី ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា ជាឧច្ឆេទវាទក្តី ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា ជាទិដ្ឋធម្មនិព្វាន​វាទក្តី ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា ជាអ្នកប្រកបដោយអបរន្តកប្បទិដ្ឋិក្តី ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា ជាអ្នកប្រកបដោយបុព្វន្តកប្បទិដ្ឋិ ប្រកបដោយ​អបរន្តកប្បទិដ្ឋិ ទាំង​ប្រកបដោយ​បុព្វន្តាបរន្តកប្បទិដ្ឋិ ជាអ្នកមានសេចក្តីយល់ឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធ​ជាចំណែក​ខាង​ដើម និងខន្ធជាចំណែកខាងមុខ ប្រារព្ធនូវខន្ធជាចំណែក​ខាងដើម និង​ខន្ធ​ជាចំណែក​ខាងមុខ សំដែងនូវចំណែក​នៃសេចក្តី​យល់​ឃើញច្រើនប្រការ ដោយ​វត្ថុ​៦២ក្តី ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងអស់នោះ ទទួលដឹង (នូវ​អារម្មណ៍) ព្រោះ​ប៉ះពាល់​ត្រូវដោយ​អាយតនៈ ជាទីកើតនៃផស្សៈ៦យ៉ាង។ តណ្ហារបស់សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ កើតមាន ព្រោះវេទនាជាបច្ច័យ ឧបាទានកើតមាន ព្រោះតណ្ហាជាបច្ច័យ ភព​កើតមាន ព្រោះឧបាទានជាបច្ច័យ ជាតិ​កើតមាន ព្រោះភពជាបច្ច័យ ជរាមរណៈ​កើតមាន ព្រោះជាតិជាបច្ច័យ សេចក្តីសោកស្រណោះ សេចក្តីខ្សឹកខ្សួល សេចក្តី​មិនស្រួល​កាយ សេចក្តីតូចចិត្ត សេចក្តីចង្អៀតចិត្ត ក៏កើតមាន ព្រោះជាតិជាបច្ច័យដែរ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ភិក្ខុដឹងច្បាស់នូវហេតុដែលនាំឲ្យ​កើតឡើង និងសេចក្តី​វិនាស និង​សេចក្តីត្រេកអរ និងទោស និងឧបាយជាគ្រឿង​រលាស់​ចេញ​នូវអាយតនៈ ជាទីកើត​នៃ​ផស្សៈទាំង៦ តាមសេចក្តីពិតប្រាកដ ក្នុងកាលណា។ ភិក្ខុនេះរមែង​ដឹងច្បាស់​នូវធម៌​ដ៏លើសលុបជាង​ទិដ្ឋិ​ទាំងឡាយទាំងពួងនេះ (ក្នុងកាលនោះឯង)។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពួកសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ណាមួយ ជាអ្នកប្រកបដោយបុព្វន្តកប្បទិដ្ឋិក្តី ប្រកបដោយ​អបរន្តកប្បទិដ្ឋិក្តី ប្រកបដោយ​បុព្វន្តាបរន្តកប្បទិដ្ឋិក្តី ជាអ្នកមានសេចក្តីយល់ឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធជាចំណែក​ខាងដើម និងខន្ធជាចំណែក​ខាងមុខ ប្រារព្ធនូវខន្ធ​ជាចំណែក​ខាងដើម និងខន្ធជាចំណែក​ខាងមុខ សំដែងនូវចំណែក​នៃសេចក្តី​យល់ឃើញ​ច្រើន​ប្រការ ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងអស់នោះ ដែលវត្ថុ​៦២នេះឯង (គ្របសង្កត់) ធ្វើឲ្យដូច​ជានៅខាងក្នុងសំណាញ់ គឺធម្មទេសនារបស់ព្រះតថាគត អាស្រ័យនៅក្នុងសំណាញ់​នេះ កាលងើបឡើង ក៏ងើបឡើង (ក្នុងសំណាញ់នេះ) ជាប់នៅក្នុងសំណាញ់នេះ ធ្វើឲ្យ​ដូចជា​នៅខាងក្នុងសំណាញ់ គឺធម្មទេសនារបស់ព្រះតថាគត កាលងើបឡើង ក៏ងើបឡើង (ក្នុង​សំណាញ់នេះ) ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នាយនេសាទមច្ឆជាតិក្តី កម្មកររបស់នាយនេសាទ​មច្ឆជាតិក្តី ដែលប៉ិនប្រសប់បង់សំណាញ់ មានក្រឡាដ៏ញឹកទៅក្នុងអន្លង់ទឹកតូចនោះ មានសេចក្តីត្រិះរិះយ៉ាងនេះថា ពួកសត្វធំតូចណាមួយ នៅក្នុងអន្លង់ទឹកនេះ ពួក​សត្វ​ធំតូច​ទាំងនោះ អញធ្វើ​ឲ្យនៅ​ខាងក្នុងសំណាញ់ អាស្រ័យនៅក្នុងសំណាញ់​នេះ កាលងើបឡើង ក៏ងើបឡើង (ក្នុងសំណាញ់នេះ) ជាប់ចំពាក់នៅក្នុងសំណាញ់នេះ អញធ្វើឲ្យ​នៅខាងក្នុងសំណាញ់ កាលបើងើបឡើង ក៏ងើបឡើង (ក្នុងសំណាញ់) សេចក្តី​នេះ​ឧបមាដូចម្តេចមិញ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ពួកសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ណាមួយ ជាអ្នក​ប្រកប​​ដោយបុព្វន្តកប្បទិដ្ឋិក្តី ប្រកប​ដោយអបរន្តកប្បទិដ្ឋិក្តី ប្រកប​ដោយបុព្វន្តាបរន្តកប្ប​ទិដ្ឋិ​ក្តី ជាអ្នកឃើញ​រឿយៗ នូវខន្ធ​ជាចំណែក​ខាង​ដើម និង​ខន្ធជាចំណែកខាងមុខ ប្រារព្ធ​នូវ​ខន្ធជាចំណែក​ខាងដើម និង​ខន្ធ​ជាចំណែក​ខាងមុខ សំដែងនូវចំណែក​នៃសេចក្តី​យល់​ឃើញច្រើនប្រការ ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំង​អស់​នោះ ដែលវត្ថុ៦២នេះឯង (គ្របសង្កត់) ធ្វើឲ្យដូចជានៅខាងក្នុងនៃសំណាញ់ គឺធម្មទេសនា​របស់​តថាគត អាស្រ័យនៅក្នុង​សំណាញ់​នេះ កាលងើបឡើង ក៏ងើបឡើង (ក្នុង​សំណាញ់​នេះ) ជាប់នៅក្នុង​សំណាញ់​នេះ ធ្វើឲ្យ​ដូចជានៅក្នុងសំណាញ់ គឺធម្មទេសនា របស់​ព្រះតថាគត កាលបើងើបឡើង ក៏ងើបឡើង (ក្នុងសំណាញ់​នេះ) មានឧបមេយ្យ​ដូច្នោះឯង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ កាយ​របស់​តថាគតមានតណ្ហានាំទៅកាន់ភពថ្មីទៀត ដាច់​អស់ហើយ តែកាយឋិតនៅ (កាយ​របស់​ព្រះតថាគតនេះ) ឋិតនៅត្រឹមណា ទេវតា និង​មនុស្សទាំងឡាយ ក៏នឹងឃើញកាយ​នោះត្រឹមណោះ លុះទំលាយ​ខន្ធ ខាងមុខអំពី​កិរិយា​អស់ទៅនៃជីវិត ទើបពួកទេវតា និង​មនុស្ស លែងឃើញកាយនោះ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ កាលបើចង្កោមផ្លែស្វាយ ដែលមាន​ទង​ដាច់ហើយ ផ្លែស្វាយណាមួយដែលជាប់នៅ​ក្នុង​ទង (ជាមួយគ្នា) ផ្លែស្វាយ​ទាំង​អស់​នោះ រមែង (ដាច់ជ្រុះ) ទៅតាមគ្នាដែរ សេចក្តីនេះ មានឧបមា​ដូចម្តេចមិញ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំងឡាយ កាយរបស់ព្រះតថាគត មានតណ្ហា​ដែល​នាំ​ទៅកាន់ភពថ្មីទៀត ដាច់អស់​ហើយ (តែកាយនេះ) ឋិតនៅ កាយរបស់​ព្រះតថាគត​នេះ​ឋិតនៅត្រឹមណា ទេវតា និង​មនុស្សទាំងឡាយ នឹងឃើញកាយនោះត្រឹមណោះ លុះកាយ​បែកធ្លាយទៅ ខាងមុខ​អំពីកិរិយា​អស់ទៅនៃជីវិត ទើបពួកទេវតា និងមនុស្ស​លែង​បានឃើញ​កាយរបស់​ព្រះតថាគតនោះ ក៏មានឧបមេយ្យដូច្នោះឯង។ កាលដែល​ព្រះមានព្រះភាគ ត្រាស់សំដែងយ៉ាង​នេះហើយ ព្រះអានន្ទមានអាយុ ក៏ក្រាបបង្គំ​ទូល​ព្រះមានព្រះភាគថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន សេចក្តីនេះជាអស្ចារ្យ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន សេចក្តីនេះ​មិនធ្លាប់​មានមកទេ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ធម្មបរិយាយនេះ ឈ្មោះដូចម្តេច។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលអានន្ទ ហេតុនោះ អ្នកចូរចាំទុកនូវធម្មបរិយាយនេះ ក្នុងសាសនា​នេះ​ថា អត្ថជាលៈ (មានអត្ថដូចជាបណ្តាញ) ដូច្នេះក៏បាន ចូរចាំទុកនូវ​ធម្មបរិយាយ​នោះថា ធម្មជាលៈ (មានធម៌ដូចជាបណ្តាញ) ដូច្នេះក៏បាន ចូរចាំទុកនូវ​ធម្មបរិយាយនោះថា ព្រហ្មជាលៈ (មានធម៌ដ៏ប្រសើរដូចជាបណ្តាញ) ដូច្នេះក៏បាន ចូរចាំទុកនូវ​ធម្មបរិយាយ​នោះថា ទិដ្ឋិជាលៈ (មានទិដ្ឋិ៦២ដូចជាបណ្តាញ) ដូច្នេះក៏បាន ចូរចាំទុកនូវធម្មបរិយាយ​នោះ​ថា សង្គាមវិជយៈ (មានជ័យជំនះក្នុងសង្គ្រាម) ដ៏​ប្រសើរ​ដូច្នេះក៏បាន។ លុះព្រះមាន​ព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់សំដែងព្រះសូត្រនេះហើយ។ ភិក្ខុទាំង​នោះ មានចិត្តត្រេកអរ រីករាយ ចំពោះភាសិត​របស់ព្រះមានព្រះភាគ។ កាលដែល​ព្រះមានព្រះភាគ បានត្រាស់សំដែង​ព្រះសូត្រ​នេះ ជាពាក្យ​វេយ្យាករណ៍ (ចប់) ហើយ លោកធាតុទាំងមួយហ្មឺន ក៏កម្រើក​ញាប់​ញ័រ។