User Tools

Site Tools


Translations of this page?:
km:tipitaka:sut:kn:jat:sut.kn.jat.v16

តឹសនិបាតជាតក

សង្ខេប

(បន្ថែមការពិពណ៌នាអំពីសូត្រនៅទីនេះ)

sut kn jat v16 បាលី cs-km: sut.kn.jat.v16 អដ្ឋកថា: sut.kn.jat.v16_att PTS: ?

តឹសនិបាតជាតក

?

បកប្រែពីភាសាបាលីដោយ

ព្រះសង្ឃនៅប្រទេសកម្ពុជា ប្រតិចារិកពី sangham.net ជាសេចក្តីព្រាងច្បាប់ការបោះពុម្ពផ្សាយ

ការបកប្រែជំនួស: មិនទាន់មាននៅឡើយទេ

អានដោយ (គ្មានការថតសំលេង៖ ចង់ចែករំលែកមួយទេ?)

(១៦. តិំសនិបាតោ)

កឹឆន្ទជាតក ទី១

(៥១១. កិំឆន្ទជាតកំ (១))

[៤១៤] (ទេវតាពោលថា) បពិត្រព្រាហ្មណ៍ លោកពេញ​ចិត្តនឹងអ្វី ប៉ុនប៉ង​អ្វី ប្រាថ្នាអ្វី ស្វែងរកអ្វី ទើបអង្គុយ​ម្នាក់ឯង​ក្នុងរដូវក្តៅ​ដោយ​ប្រយោជន៍​អ្វី។

[៤១៥] (តាបសពោលតបថា) ក្អមដាក់នូវទឹកដ៏ធំ មានទ្រង់​ទ្រាយស្អាត​បាត មាន​ឧបមា​យ៉ាងណា ផ្លែស្វាយទុំ ដ៏ឧតម្ត​ដោយពណ៌ និងក្លិន និងរស ក៏មាន​ឧបមេយ្យ​យ៉ាងនោះ។ ម្នាលនាង​មានអវយវៈ​ត្រង់កណ្តាល (ចង្កេះ) មិនមាន​មន្ទិល អាត្មា​បាន​ឃើញ​​ផ្លែស្វាយ​នោះ​អណ្តែត​តាមខ្សែទឹក ក៏​ចាប់ផ្លែស្វាយ​នោះដោយ​ដៃទាំងពីរ ហើយ​នាំ​យកទៅ​កាន់រោង​បូជាភ្លើង។ លំដាប់នោះ អាត្មា​បានដាក់​ផ្លែស្វាយ​លើស្លឹក​ចេកទាំង​ឡាយ​ដោយខ្លួនឯង ចិតនូវ​ផ្លែស្វាយ​នោះដោយ​កាំបិត ហើយ (ឆាន់) ផ្លែស្វាយ​នោះ នាំ​ចេញនូវ​សេចក្តី​ស្រេកឃ្លាន​របស់​អាត្មាបាន។ អាត្មានោះ​ ប្រាសចាក​សេចក្តី​ក្រវល់ក្រវាយ លុះ​ផ្លែស្វាយ​អស់ហើយ ក៏អត់ទ្រាំ​បាន​ដោយលំបាក មិន​បានសេចក្តី​ត្រេកអរ​ក្នុង​ផ្លែឈើ​ទាំងឡាយ​ឯទៀត​ណាមួយ។ ផ្លែស្វាយ​នោះ នឹងនាំ​មកនូវ​សេចក្តីស្លាប់​ដល់​អាត្មា​ដោយ​ពិត ព្រោះ​រីងស្គម​ព្រោះ​ផ្លែស្វាយ​មានរស​ឆ្ងាញ់ មាន​រសផ្អែម​លើសលប់ ជាទី​ពេញចិត្ត។ អាត្មា​បានស្រង់​ផ្លែស្វាយ​ដែលកំពុង​អណ្តែត​ក្នុងអន្លង់​ដ៏ធំ​អំពីស្ទឹង អាត្មានៅ (ដោយ​សេចក្តី​​ស្រេកឃ្លាន) ព្រោះហេតុ​ណា ហេតុនោះ​ទាំងអស់ អាត្មា​បានប្រាប់​ដល់នាង។ អាត្មា​អង្គុយ​អាស្រ័យ​នូវស្ទឹង​ជាទីរីករាយ ស្ទឹងនេះ​ធំទូលាយ ប្រកប​ដោយត្រី នាង​កុំអាល​រត់ទៅ ចូរប្រាប់​ខ្លួននោះ​ដល់អាត្មា​សិន។ ម្នាល​នាងកល្យាណី នាង​ជាអ្វី ម្នាលនាង​មានអវយវៈ​ត្រង់​កណ្តាល (ចង្កេះ) ដ៏ល្អ នាងមាន​រូបដូច​កដម្បារមាស​ដ៏រលីង (មាន​ដំណើរ) ដូចជា​កូនខ្លា​ដែលកើត​ក្នុងញកភ្នំ (មកក្នុង​ទីនេះ) ដើម្បីអ្វី។ នាង​នារី​ទាំងឡាយ​ណា ជាអ្នក​បំរើ​ពួកទេវតា ក្នុងទេវតា​ទាំងឡាយ​ផង ស្រី​ទាំងឡាយ​ណា​ប្រកប​ដោយរូប ក្នុង​មនុស្ស​លោកផង ស្រីទាំង​ឡាយនោះ ប្រាកដ​ស្មើដោយ​រូបនៃនាង មិនមាន​ក្នុង​ទេវគន្ធព្វ និង​មនុស្ស​លោកឡើយ ម្នាលនាង​មានអវយវៈ​ខាងដើម (ភ្លៅ) ដ៏ល្អ អាត្មា​សួរហើយ ចូរប្រាប់​នាម និងគោត្រ​ផង ផៅពង្ស​ទាំងឡាយ​ផង។

[៤១៦] (ទេវតា…) បពិត្រព្រាហ្មណ៍ លោកគង់នៅ​អាស្រ័យ​ស្ទឹងឈ្មោះ​កោសិកី ជាទី​រីករាយ​ណា ខ្ញុំមាន​លំនៅត្រង់​ខ្សែទឹក​ដ៏កាច មានអន្លង់​ជាទី​ហូរទៅនៃទឹក​ដ៏ប្រសើរ អាស្រ័យ​នៅហើយ (ក្នុង​ស្ទឹងនោះ)។ ជ្រោះភ្នំដ៏​ច្រើន កុះករ​ដោយ​ឈើផ្សេងៗ រមែង​មានក្នុង​ទីចំពោះ​មុខខ្ញុំ រមែង​ហូរទៅ ក្នុងរដូវភ្លៀង។ ម្យ៉ាងទៀត ស្ទឹងដ៏ច្រើន មាន​ទឹកហូរ​ចេញ​អំពីព្រៃ ទ្រទ្រង់​នូវគំនរ​ទឹកដ៏ខៀវ ស្ទឹង​ដ៏ច្រើន មានរូបភាព​ដូចជានាគ រមែង​ញ៉ាំង​ខ្ញុំឲ្យពេញ​ដោយទឹក។ ដើមស្វាយ ដើមព្រីង ដើមខ្នុរសម្ល ដើមក្ទុម្ព ដើមត្នោត និងដើម​ល្វា ជលជាត​ទាំងឡាយ​ដ៏ច្រើន រមែង​ចូលទៅ​កាន់ស្ទឹង​ទាំងនោះ​រឿយៗ។ ផ្លែឈើ​ណាមួយ នៅក្បែរ​មាត់ច្រាំង​ទាំងពីរ រមែង​ជ្រុះទៅ​ក្នុងទឹក ផ្លែឈើ​នោះ រសាត់​ទៅតាម​អំណាចនៃ​ខ្សែ​ទឹក​ដោយ​ឥតសង្ស័យ។ បពិត្រ​លោកជា​អ្នកប្រាជ្ញ មាន​ប្រាជ្ញាច្រើន លោក​ជ្រាបហេតុ​នុ៎ះហើយ សូមស្តាប់​ពាក្យខ្ញុំចុះ បពិត្រ​ព្រះជនាធិបតី សូមលោក​កុំពេញចិត្ត​ឡើយ ចូរ​បដិសេធ​នូវការ​ជាប់ចំពាក់​ដោយតណ្ហា។ បពិត្រ​ព្រះរាជិសី​អ្នកញ៉ាំងដែន​ឲ្យចំរើន លោក​កំពុង​ចំរើន (ដោយ​សាច់ និងឈាម) ប្រាថ្នា​សេចក្តីស្លាប់ ដោយ​ហេតុណា ខ្ញុំពុំ​សំគាល់​នូវលោក​ថា ជាអ្នក​ចំរើន​ដោយប្រាជ្ញា​ដោយហេតុ​នោះទេ។ បិតា​ទាំងឡាយ (ព្រហ្ម) និង​គន្ធព្វ ព្រម​ទាំងទេវតា រមែង​ដឹងនូវ​ភាពនៃ​បុគ្គល​នោះថា ជាអ្នក​លុះក្នុង​អំណាច​នៃតណ្ហា ម្យ៉ាងទៀត ឥសី​ទាំងឡាយ​ណាក្នុងលោក ជាអ្នក​មានចិត្ត​សង្រួមហើយ មានតបៈ ឥសី​ទាំងឡាយ​នោះ រមែង​ដឹងឥត​សង្ស័យ (សូម្បី) ពួកអ្នក​មានយស​ជាអ្នក​បម្រើ (ឥសី​ទាំងនោះ ក៏ដឹងការ​នោះតៗ គ្នាទៀត)។

[៤១៧] (តាបស…) បើ (នរជនណា) មិនគិត​សម្លាប់បុគ្គល​នោះទេ បាបក៏​មិនចំរើន​ដល់​នរជន​នោះ ដែល​ដឹងច្បាស់​នូវធម៌​ទាំងពួង​របស់អ្នក​ប្រាជ្ញ យ៉ាងនេះផង ដឹងនូវ​ការ​បែកធ្លាយ និងច្យុតិ​នៃជីវិត​ផង ម្នាល​នាងជាធំ ដែលពួក​ឥសីដឹង​ច្បាស់ហើយ ប្រយោជន៍​នៃ​សត្វ​លោក នាង​ដឹងច្បាស់​ហើយ​យ៉ាងនេះ នាងឈ្មោះ​ថាស្វែង​រកនូវ​បាបកម្ម (ចំពោះ​ខ្លួន) ព្រោះ​ប្រទេច​ពាក្យ​មិនប្រសើរ។ ម្នាលនាង​ទេវធីតា​មាន​ត្រគាក​សាយល្អ បើយើង​នឹង​ស្លាប់​លើ​ត្រើយរបស់​នាង កាលបើ​យើង​ស្លាប់ហើយ ដំណិះ​ដំនៀល​នឹងបាន​មកនាងឯង ឥតសង្ស័យ​ឡើយ។ ម្នាលនាង​មានអវយវៈ​ត្រង់​កណ្តាល​ដ៏ល្អ ព្រោះហេតុនោះ នាងឯង​ចូររក្សា​នូវកម្ម​អាក្រក់ កាល​បើយើង​ស្លាប់ហើយ កុំ​ឲ្យជន​ទាំងអស់​ជេរប្រទេច​នាង ក្នុង​កាល​ជាខាង​ក្រោយឡើយ។

[៤១៨] (ទេវតា…) ហេតុនេះ ខ្ញុំម្ចាស់ដឹងច្បាស់​ហើយ ធម្មតា ស្តេចនេះ​មិន​ងាយ​អត់ទ្រាំ​បានទេ ណ្ហើយចុះ ខ្ញុំម្ចាស់​នឹងប្រគេន​នូវខ្លួន​ខ្ញុំម្ចាស់ផង ប្រគេន​នូវស្វាយ​នោះផង ដល់​លោកម្ចាស់ ដ្បិតលោកម្ចាស់​បានលះបង់​នូវកាមគុណ​ទាំងឡាយ ដែល​គេលះបង់​បាន​ដោយក្រ ហើយ​បាន​អធិដ្ឋាន​នូវសីល ជាគ្រឿង​ស្ងប់រម្ងាប់​ផង នូវសុចរិត​ធម៌ផង។

បុគ្គល​ណា លះបង់​នូវចំណង​ខាងដើម ហើយឋិត​នៅក្នុងចំណង​ខាងចុង​ផង ប្រព្រឹត្ត​នូវអធម៌​ផង បាបតែង​ចំរើន​ឡើងដល់​បុគ្គលនោះ។ សូមលោក​ម្ចាស់មកចុះ ខ្ញុំ​ម្ចាស់​​នឹងនាំ​លោកម្ចាស់​ទៅ​ឲ្យដល់​ព្រៃស្វាយ​នោះ សូម​លោកម្ចាស់​មានសេចក្តី​ខ្វល់ខ្វាយ​តិចដោយ​ពិតចុះ ខ្ញុំម្ចាស់​នឹងនាំ​ទៅដាក់​ក្នុងព្រៃ​ស្វាយដ៏ត្រជាក់​នោះ សូម​លោកម្ចាស់​គង់នៅ​កុំមាន​សេចក្តី​ខ្វល់​ខ្វាយ។ បពិត្រ​អរិន្ទមៈ ព្រៃស្វាយនោះ ពួកសត្វ​បក្សីមាន​កក្ងក់ ស្រវឹង​ដោយ​រសនៃ​ផ្កាឈើ ស្រែកបន្លឺ​ឡើងហើយ ពួកក្រៀល ពួកក្ងោក ជាទិព្វ ពួកសត្វ​ស្លាបឈ្មោះ​កោយដ្ឋិ និងឈ្មោះ​មធុសាលិយៈ យំជា​មួយនឹងពួក​ហង្ស ពួកតាវៅ ដែលនៅ​ក្នុងព្រៃ​ស្វាយ​នោះ ក៏ញ៉ាំង​ពួកសត្វ​ទាំងនោះ​ឲ្យ​ភ្ញាក់ឡើង​ហើយ។ ដើមស្វាយ​ទាំងឡាយ​ក្នុងព្រៃ​នោះ មានចុង​មែកដាបចុះ (ព្រោះទម្ងន់ផ្លែ) ប្រាកដ​ស្មើដោយ​ទីលាន​ដែលពេញ​ដោយ​កណ្តាប់ស្រូវ ដើមដកគាំ ស្រល់ និង​កទម្ពទាំងឡាយ មានចង្កោម​ផ្លែសំយុងចុះ ដូចធ្លាយ​ផ្លែត្នោតទុំ។

[៤១៩] (តាបសនិយាយទៅនឹងប្រេតថា) អ្នកទ្រទ្រង់នូវ​ផ្កាកម្រង ទ្រទ្រង់​នូវឈ្នួត ប្រដាប់​ដោយគ្រឿង​អាភរណៈ ពាក់នូវ​ពាហុរក្សរ័ត្ន (កងកន់) ប្រស់ព្រំ​ដោយ​ខ្លឹមចន្ទន៍ ឲ្យគេ​បម្រើក្នុង​វេលាយប់ សោយនូវ​ទុក្ខវេទនា​ក្នុង​វេលាថ្ងៃ។ ស្រីទាំង​ឡាយ ១៦០០០ នេះ ជាស្រី​បំរើ​របស់អ្នក អ្នកជា​បុគ្គលមាន​អានុភាព​ច្រើនយ៉ាងនេះ អស្ចារ្យ​គួរ​ឲ្យព្រឺរោម។ ក្នុង​កាលមុន អ្នកបានធ្វើ​អំពើបាប​នាំមកនូវ​ទុក្ខដល់​ខ្លួនដូចម្តេច ដែលអ្នក​ធ្វើក្នុង​មនុស្ស​លោក បានជា​ស៊ីនូវ​សាច់ខ្នង (របស់ខ្លួន)។

[៤២០] (ប្រេត…) ខ្ញុំបានរៀននូវវេទទាំងឡាយ ហើយជាប់​ចំពាក់​ក្នុងកាម​ទាំងឡាយ បានប្រព្រឹត្ត​មិនជា​ប្រយោជន៍​ដល់ជន​ដទៃ អស់កាល​ដ៏យូរអង្វែង។ បុគ្គល​ណា ជាអ្នក​ស៊ីនូវ​សាច់ខ្នង (ញុះញង់​គេ) បុគ្គលនោះ ក៏​ខ្វារស៊ីនូវ​សាច់ខ្នង​របស់ខ្លួន ដូចខ្ញុំ​ស៊ីក្នុង​ថ្ងៃនេះ​ដែរ។

ចប់ កឹឆន្ទជាតក ទី១។

កុម្ភជាតក ទី២

(៥១២. កុម្ភជាតកំ (២))

[៤២១] (ព្រះបាទសព្វមិត្ត ត្រាស់សួរថា) អ្នកជាអ្វី មកប្រាកដ​អំពីភព​តាវត្តិង្ស (ប្រតិស្ឋាន) លើ​អាកាសនេះ រស្មី​ទាំងឡាយ​របស់អ្នក ផ្សាយ​ចេញអំពី​ខ្លួន ដូចព្រះចន្ទ ភ្លឺស្វាង​ក្នុងវេលា​យប់ ឬដូច​ផ្លេកបន្ទោរ ឆ្វៀលឆ្វាត់ឰដ៏​អាកាស។ អ្នកឯង​ដើរទៅ​មិនមាន​ខ្យល់ ឰដ៏អាកាស អ្នកដើរក្តី ឈរក្តី ឰដ៏អាកាស ឫទ្ធិរបស់​ពួកទេវតា ដែលមិន​បាច់ដើរ​ទៅកាន់​ផ្លូវឆ្ងាយ (ដោយជើង) អ្នក​បានធ្វើ​ឲ្យដូច​ជាទីដំកល់ ចំរើនល្អ។ អ្នកឋិតនៅ ព្រោះ​អាស្រ័យ​នូវការ​ទៅឰដ៏អាកាស តើអ្នកជាអ្វី (អ្នកនិយាយ) នូវសេចក្តី​ណាថា អ្នក​ទាំងឡាយ ចូរទិញ​ឆ្នាំងចុះ ដូច្នេះ តើឆ្នាំង​នេះសម្រាប់​ធ្វើអ្វី ម្នាល​ព្រាហ្មណ៍ អ្នកចូរ​ប្រាប់សេចក្តី​នុ៎ះ​ដល់ខ្ញុំ។

[៤២២] (ព្រះឥន្ទ្រាធិរាជតបថា) នេះមិនមែនជា​ក្អមសប្បិ​ទេ មិនមែន​ជាក្អម​ប្រេងទេ មិនមែន​ជាក្អម​ស្ករអំពៅ​ទេ មិនមែន​ជាក្អម​ទឹកឃ្មុំទេ ទោស​របស់​ក្អមមានច្រើន សូមព្រះអង្គ​ទ្រង់​ព្រះសណ្តាប់​នូវទោស​ដ៏ច្រើន ដែលតាំង​នៅក្នុង​ក្អមចុះ។ បុគ្គល​ដើរភ្លាត់​ធ្លាក់ជ្រោះ​រណ្តៅ គុហា អណ្តូងជ្រាំ រណ្តៅជ្រាំ ទាំង​បរិភោគ​នូវរបស់​ដែល​មិនគួរ​បរិភោគ​ដ៏ច្រើន ព្រោះផឹក​នូវសុរាណា សូមព្រះអង្គ​ទិញនូវ​ក្អម​នេះ ដ៏ពេញ​ដោយ​សុរានោះចុះ។ បុគ្គល​មិនជា​ធំក្នុងចិត្ត តែងដើរ​ចប្រប់ ដូចគោ​ស៊ីនូវ​បាយ សុរា ជាអ្នក​មិនមាន​ទីពឹង តែងចូល​ទៅច្រៀង ឬរាំ ព្រោះផឹក​នូវ​សុរាណា សូមព្រះអង្គ​ទិញនូវ​ក្អមនេះ ដ៏ពេញ​ដោយ​សុរា​នោះចុះ។ បុគ្គល​អាក្រាត ដូចជា​ពួកអចេលកៈ ដើរទៅ​កាន់ចន្លោះ​ថ្នល់ ក្នុង​ស្រុក មានចិត្ត​វង្វេង ដេកហួស​វេលា ព្រោះផឹក​នូវសុរា​ណា សូមព្រះអង្គ​ទិញ​នូវក្អមនេះ ដ៏ពេញ​ដោយ​សុរានោះ​ចុះ។ បុគ្គលក្រោក​ឡើង​ទេ្រតទ្រោត ញ័រក្បាល ញ័រ​ដើមដៃ បុគ្គល​នោះ រាំដូច​ជារូបយន្ត​ដែលធ្វើ​ដោយឈើ ព្រោះ​ផឹកនូវ​សុរាណា សូមព្រះអង្គ​ទិញ​ក្អមនេះ ដ៏ពេញ​ដោយសុរា​នោះចុះ។ ជន​ទាំងឡាយ ត្រូវភ្លើងឆេះ រមែង​ដេកនៅ ឬត្រូវ​ពួកចចក​ខាំស៊ី បានដល់​នូវ​ទោសត្រូវ​គេចង គេសម្លាប់ ទាំងសាប​សូន្យនូវ​ភោគៈ ព្រោះ​តែផឹកនូវ​សុរាណា សូមព្រះអង្គ​ទិញនូវ​ក្អមនេះ ដ៏ពេញ​ដោយសុរា​នោះចុះ។ បុគ្គល​និយាយ​នូវពាក្យ ដែលគេ​មិនគួរ​និយាយ អង្គុយ​ក្នុងទីប្រជុំ របូតសំពត់​ស្លៀក ​ប្រឡាក់​ប្រឡូស ដេកជ្រមុជ​ក្នុងកំអួត ដល់នូវ​សេចក្តី​វិនាស​ព្រោះ​ផឹកសុរាណា សូមព្រះអង្គ​ទិញ​ក្អមនេះ ដ៏ពេញ​ដោយសុរា​នោះចុះ។ បុគ្គល​លើកកំពស់ មានភ្នែក​ក្រហម សំគាល់ថា ផែនដី​ទាំងមូល​សុទ្ធតែ​ជារបស់អញ សូម្បី​ស្តេចជា​ធំលើ​ផែនដី មាន​សមុទ្រ​ទាំង ៤ ជាទីបំផុត ក៏​មិនស្មើ​នឹងអញដែរ ព្រោះផឹក​នូវសុរាណា សូម​ព្រះអង្គ​ទិញ​ក្អម​នេះ ដ៏ពេញ​ដោយសុរា​នោះចុះ។ សុរាណា ដែលនាំ​ឲ្យកើត​មានះ និងការ​មើលងាយ នាំ​ឲ្យឈ្លោះ​ប្រកែក នាំ​ឲ្យញុះញង់ នាំ​ឲ្យមាន​ពណ៌សម្បុរ​អាក្រក់ នាំ​ឲ្យ​អាក្រាត​សំពត់ ឲ្យ​រត់​​ផ្តេសផ្តាស ជាគតិ ជាលំនៅ​របស់ពួក​អ្នក​លេងជាន់​ចាស់ សូម​ព្រះអង្គ​ទិញ​ក្អមនេះ ដ៏​ពេញ​ដោយសុរា​នោះចុះ។ ត្រកូល​ទាំងឡាយ​ស្តុកស្តម្ភ សាយភាយ (ដោយសំពត់ និង​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ) មានទ្រព្យ​ច្រើនពាន់ ត្រូវ​សុរានេះ ធ្វើ​កេរ្តិ៍មត៌ក ឲ្យដាច់​សូន្យក្នុង​លោក សូម​ព្រះអង្គ​ទិញ​ក្អមនេះ ដ៏ពេញ​ដោយ​សុរានោះ​ចុះ។ ជនទាំង​ឡាយ ញ៉ាំទ្រព្យ​សម្បត្តិ ប្រាក់​មាស ស្រែចម្ការ និងគោក្របី ឲ្យវិនាស​អស់ ព្រោះតែ​សុរាណា (ម្យ៉ាងទៀត សុរា​ណា) ផ្តាច់បង់​នូវត្រកូល​អ្នកមាន​ទ្រព្យ​ទាំងឡាយ សូម​ព្រះអង្គ​ទិញ​នូវក្អម​នេះ ដ៏ពេញ​ដោយ​​សុរានោះ​ចុះ។ បុរសមាន​សភាព​ភ្លើតភ្លើន តែងជេរ​នូវមាតា និងបិតា ទាំងចាប់​ទោស​​ម្តាយក្មេក ឬចាប់​ទោស​កូនប្រសាស្រី ព្រោះផឹក​សុរាណា សូមព្រះអង្គ​ទិញនូវ​ក្អម​នេះ ដ៏ពេញ​ដោយ​សុរា​នោះចុះ។ ស្រីមាន​សភាព​ភ្លើតភ្លើន តែងជេរ​នូវ​ឪពុកក្មេក និង​ប្តី ចាប់​ទោស​ខ្ញុំប្រុស ចាប់ទោស​អ្នកបំរើ ព្រោះ​តែផឹក​សុរាណា សូមព្រះ​អង្គ​ទិញនូវក្អម​នេះ ដ៏​ពេញ​ដោយសុរា​នោះចុះ។ បុគ្គល​បៀតបៀន​សមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍​ដែលតាំង​នៅក្នុង​ធម៌ តែងទៅ​កាន់អបាយ ដែល​មាន​សេចក្តី​បៀតបៀន​នោះជា​ហេតុ ព្រោះ​ផឹកសុរា​ណា សូម​ព្រះអង្គ​ទិញ​នូវ​ក្អមនេះ ដ៏ពេញ​ដោយសុរា​នោះចុះ។ ជនទាំងឡាយ​ប្រពឹត្តអាក្រក់ ដោយ​កាយ វាចា និងចិត្ត លុះប្រព្រឹត្ត​អាក្រក់​ហើយ ទៅកាន់​នរក ព្រោះ​ផឹកសុរា​ណា សូម​ព្រះអង្គ​ទិញនូវ​ក្អមនេះ ដ៏ពេញ​ដោយសុរា​នោះចុះ។ ជន​ទាំងឡាយ​សូម្បីចំណាយ​ប្រាក់​ដ៏ច្រើន អង្វរ​មិនបាន​នូវ​បុរសណា (ដែលមិន​ទាន់ផឹកសុរា) ក្នុងកាល​មុនថា (អ្នកចូរ​ពោលមុសាវាទ) បុរសនោះ លុះ​ផឹកនូវ​សុរានោះ​រួចហើយ ក៏ពោល​នូវពាក្យ​មុសាវាទ​បាន សូម​ព្រះអង្គទិញ​នូវក្អមនេះ ដ៏ពេញ​ដោយសុរា​នោះចុះ។ កាលបើ​កិច្ចប្រញាប់​កើតហើយ បុគ្គលនោះ​គេបញ្ជូន​ទៅក្នុង​ការបម្រើ ត្រូវគេ​សួរថា (អ្នកឯង​មករកអ្វី) រមែង​មិនដឹង​សេចក្តី (ដែល​គេសួរ) ព្រោះផឹក​នូវសុរាណា សូម​ព្រះអង្គ​ទិញ​នូវក្អមនេះ ដ៏ពេញ​ដោយ​សុរា​​នោះចុះ។ ពួកជន​មានចិត្ត​ប្រកប​ដោយ​សេចក្តី​អៀនខ្មាស ធ្វើនូវភាព​ជាអ្នក​មិន​អៀនខ្មាស​ឲ្យប្រាកដ​ក្តី ពួក​ជនជា​អ្នកប្រាជ្ញ មានចិត្ត​ស្ងប់រម្ងាប់ ទៅជា​អ្នកប្រមាទ​ដោយ​សេចក្តី​ស្រវឹង ហើយ​និយាយ​ពាក្យច្រើន​ក្តី ព្រោះផឹក​នូវសុរា​ណា សូមព្រះអង្គ​ទិញនូវក្អម​នេះ ដ៏ពេញ​ដោយ​សុរានោះ​ចុះ។ ពួកជន​ដេកប្រគរ​គ្នា (ដូចជា​កូនជ្រូក) មិន​ស៊ីបាយ ដល់​នូវ​​ការដេក​ជាទុក្ខលើ​ផែនដី​ផង ដល់នូវ​ភាពជា​អ្នកមាន​សម្បុរ​អាក្រក់ផង ដល់នូវ​ដំណិះដំនៀល​ផង ព្រោះផឹក​នូវ​សុរាណា សូម​ព្រះអង្គ​ទិញនូវក្អម​នេះ ដ៏ពេញ​ដោយ​សុរា​នោះចុះ។ ពួកជន​ដេកធ្លាក់ក​ទន់​រងៀក ដូចជាគោ​ដែលគេ​សំពង​នឹងញញួរ កម្លាំង​នៃ​សុរា មិនមែន​នរជន គ្របសង្កត់​បានដោយ​ងាយទេ ព្រោះផឹក​នូវសុរាណា សូម​ព្រះអង្គ​​ទិញនូវក្អម​នេះ ដ៏ពេញ​ដោយ​សុរានោះ​ចុះ។ ពួកមនុស្ស វៀរបង់​នូវសុរា​ណា ដូច​ជា​​វៀរនូវពស់ ដែលមាន​ពិសដ៏ពន្លឹក នរជន​ណា គួរផឹក​នូវសុរា​នោះ ដែល​មានពិស ស្មើដោយ​ថ្នាំពិស​ក្នុងលោក សូម​ព្រះអង្គ​ទិញនូវ​ក្អមនេះ ដ៏ពេញ​ដោយសុរា​នោះចុះ។ ព្រះរាជបុត្ត​របស់​ព្រះបាទអន្ធកវេណ្ឌៈ (ជា​បងប្អូន​គ្នា) បានយាង​ទៅក្បែរ​ឆ្នេរសមុទ្រ ក៏​ប្រហារ​គ្នាទៅ​វិញទៅមក​ដោយ​អង្រែ​ទាំងឡាយ ព្រោះផឹក​នូវសុរា​ណា សូម​ព្រះអង្គ​ទិញ​នូវក្អម​នេះ ដ៏ពេញ​ដោយសុរា​នោះចុះ។ ពួកអសុរ​ជាអ្នកស្រវឹង ហើយ​ច្យុតចាក​តាវត្តិង្ស​ទេវលោក ដែល​ទៀងទាត់ (ដោយ​អាយុ) ព្រមទាំង​មាយា (របស់​អសុរ) ព្រោះផឹក​នូវ​សុរា​ណា បពិត្រ​មហារាជ អ្នកប្រាជ្ញ​កាលដឹង​នូវទឹក​ស្រវឹង​នេះថា ជារបស់​ឥត​ប្រយោជន៍ ប្រាកដ​​ដូច្នោះ តើគួរ​ផឹកនូវ​ទឹក​ស្រវឹងនោះ​ដូចម្តេច​កើត។ ទឹកដោះជូរ ឬទឹកឃ្មុំ មិនមាន​ក្នុង​ក្អម​នោះទេ បពិត្រ​ព្រះរាជា ព្រះនាម​សព្វមិត្រ ព្រះអង្គ​ជ្រាបច្បាស់​យ៉ាងនេះ​ហើយ សូម​​ព្រះអង្គ​ទិញ​នូវសុរា​ក្នុងក្អមនេះ ដែល​ខ្ញុំព្រះអង្គ​កា្របទូល​តាម​សភាវៈ​យ៉ាងនេះ​ចុះ។

[៤២៣] (ព្រះរាជា…) លោកមិនមែនជាឪពុក ឬម្តាយ​របស់ខ្ញុំទេ ជាបុគ្គល​ទីទៃពីគ្នា តែ​ជាអ្នក​សង្គ្រោះ​ដោយ​ប្រយោជន៍ លោកបា្រថ្នា​នូវប្រយោជន៍​ដ៏ឧត្តម ខ្ញុំនោះ​នឹងធ្វើ​តាម​ពាក្យ​លោកក្នុង​ថ្ងៃនេះ។ ខ្ញុំនឹង​ឲ្យនូវ​ស្រុកសួយ ៥ ផង ខ្ញុំស្រី ១០០ ផង គោ ៧០០ ផង រាជរថ ១០ ទឹមដោយ​សេះ​អាជានេយ្យ​ទាំងនេះ​ផង ដល់​លោក ៗជាអាចារ្យ ជាអ្នក​ប្រាថ្នា​នូវ​​ប្រយោជន៍​ដល់ខ្ញុំ។

[៤២៤] (ព្រះឥន្រ្ទ…) បពិត្រព្រះរាជា ខ្ញុំស្រី ១០០ ចូរជារបស់​ព្រះអង្គ​វិញចុះ ស្រុក​សួយ និងគោ​ទាំងឡាយ ចូរជា​របស់ព្រះអង្គ​វិញចុះ រាជរថ​ទាំងឡាយ ដែល​ទឹម​ដោយ​​សេះ​អាជានេយ្យ ចូរជា​របស់​ព្រះអង្គ​វិញដែរ ខ្ញុំជា​ព្រះឥន្ទ្រ ជាធំជាង​ទេវតា​ជាន់​តាវត្តិង្ស។ សូម​ព្រះអង្គ​សោយនូវ​ក្រយាស្ងោយ ដែល​លាយដោយ​សាច់ផង នូវបាយាស​ដែលលាយ​ដោយ​​សប្បិផង សូម​ព្រះអង្គ​សោយ​នូវនំសណ្តែក​ទាំងឡាយ​ដ៏ផ្អែមផង បពិត្រ​ព្រះជនិន្ទ សូម​​ព្រះអង្គ​ត្រេកអរ​ក្នុងធម៌​យ៉ាងនេះ អ្នកផង​មិនតិះដៀល​ទេ ទៅកើត​ក្នុង​ឋានសួគ៌​ចុះ។

ចប់ កុម្ភជាតក ទី២។

ជយទ្ទិសជាតក ទី៣

(៥១៣. ជយទ្ទិសជាតកំ (៣))

[៤២៥] (មនុស្សយក្ស1) ពោលថា) យូរណាស់​ហើយ អាហារ​ដ៏ច្រើន​ទើបកើត​ឡើង​ដល់យើង​ក្នុងពេល​បាយ ក្នុង​ថ្ងៃទី ៧ នាថ្ងៃនេះ អ្នកទើប​នឹងមក​ពីណា មួយទៀត អ្នកជាអ្វី អ្នកចូរ​ប្រាប់រឿង​នោះ (ដល់យើង) អ្នកចូរ​ប្រាប់ជាតិ ល្មម​ឲ្យយើង​ដឹងបាន។

[៤២៦] (ព្រះបាទជយទ្ទិសៈ​ទ្រង់តបថា) ខ្ញុំជាសេ្តច​ក្នុងក្រុង​បញ្ចាល ឈ្មោះ​ជយទ្ទិសៈ បើអ្នក​ឮហើយ ចូលមកកាន់​ទីសម្លាប់​ម្រឹគ ត្រាច់ទៅ​កាន់ទីខាង​ភ្នំ និងព្រៃ​ទាំងឡាយ សូមអ្នក​ពិសាបសទម្រឹគ2) នេះចុះ សូមលែង​ខ្ញុំក្នុង​ថ្ងៃនេះ។

[៤២៧] (យក្ស…) អ្នកឯងបៀតបៀនលោះ (នូវខ្លួន) ដោយម្រឹគ​ជារបស់​យើង​ដដែល អ្នកពោល​នូវ​បសទម្រឹគ​ណា បសទម្រឹគ​នុ៎ះ​ជាអាហារ​របស់​យើងស្រាប់ យើងស៊ី​នូវ​បសទម្រឹគ​នោះ បើចង់ស៊ី នឹងស៊ី​ជាខាងក្រោយ កាលនេះ មិនមែន​ជាកាល​វិលាបទេ។

[៤២៨] (ព្រះរាជា…) បើខ្ញុំមិនរួចដោយការ​លោះទេ (អ្នកចូរ​កាន់​យកពាក្យ​ប្តេជ្ញា) ដើម្បី (ឲ្យខ្ញុំ) ទៅហើយ​ត្រឡប់​មកវិញ​ក្នុង​ពេលព្រឹក ខ្ញុំជា​អ្នករក្សា​នូវពាក្យ​សច្ចៈ ឲ្យនូវ​ពាក្យប្តេជ្ញា​នោះ​ដល់ព្រាហ្មណ៍ ហើយនឹង​ត្រឡប់​មកវិញ។

[៤២៩] (យក្ស…) បពិត្រព្រះរាជា កម្មដូចម្តេច ដុតកំដៅ​ព្រះអង្គ​ដែលចូល​មក​កៀក​​នឹងសេចក្តី​ស្លាប់ហើយ សូមព្រះអង្គ​ប្រាប់​ដល់ខ្ញុំ ក្រែងយើង​អាច​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ព្រះអង្គ​​ត្រឡប់​មកក្នុង​វេលាព្រឹក​បាន។

[៤៣០] (ព្រះរាជា…) គោលបំណងក្នុងទ្រព្យ ខ្ញុំបានធ្វើ​ហើយ ចំពោះ​ព្រាហ្មណ៍ ពាក្យ​ប្តេជ្ញា​នោះ ក៏ជាប់​នៅមិនទាន់​ដោះ ខ្ញុំជាអ្នក​រក្សានូវសច្ចៈ ឲ្យ​នូវពាក្យ​ប្តេជ្ញានោះ ដល់​ព្រាហ្មណ៍​ហើយ នឹងត្រឡប់​មកវិញ។

[៤៣១] (យក្ស…) គោលបំណងក្នុងទ្រព្យ ព្រះអង្គបាន​ធ្វើហើយ ចំពោះ​ព្រាហ្មណ៍ ពាក្យ​ប្តេជ្ញានោះ ក៏ជាប់នៅ​មិនទាន់​ដោះ ព្រះអង្គ​ជាអ្នក​រក្សានូវ​សច្ចៈ ឲ្យនូវ​ពាក្យប្តេជ្ញា​នោះ ដល់ព្រាហ្មណ៍ ហើយចូរ​ត្រឡប់​មកវិញ។

[៤៣២] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) ព្រះបាទជយទ្ទិសៈ​នោះ មានសេចក្តី​ប្រាថ្នា​ក្នុង​កាម បានរួច​អំពីដៃ​បោរិសាទៈ (អ្នកស៊ី) ហើយ យាង​ទៅកាន់​ព្រះរាជមន្ទីរ​របស់​ព្រះអង្គ ប្រទាន​ពាក្យប្តេជ្ញា​នោះដល់​ព្រាហ្មណ៍ ហើយក៏​ត្រាស់ហៅ​ព្រះរាជបុត្ត​ព្រះនាម​អលីនសត្តុ​មក​ថា។ (នែកូន យើងប្រគល់) នូវរាជ​សម្បត្តិ (ដល់អ្នកឯង) ក្នុង​ថ្ងៃនេះ បាឯង​ចូរ​អភិសេក​ចុះ បា​ឯង ចូរ (រក្សា) ធម៌ ក្នុងដែន​ទាំងឡាយ​ផង ក្នុងពួក​ប្រជាជន​ផង ជនអ្នក​មិនរក្សា​ធម៌ កុំ​ឲ្យ​មានក្នុង​ដែនរបស់​បាឯងឡើយ យើងនឹង​ទៅក្នុង​សំណាក់នៃ​បោរិសាទ។

[៤៣៣] (អលីនសត្តុកុមារ) បពិត្រ​ព្រះសម្មតិទេព ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ ធ្វើអំពើ​ដូចម្តេច ទៀបព្រះបាទា​នៃព្រះអង្គ ឲ្យព្រះអង្គ​មិនសប្បាយ​ព្រះហឫទ័យ ព្រះអង្គ​ឲ្យទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ​តាំងនៅ​ក្នុងរាជ្យ​ក្នុងថ្ងៃនេះ ដោយអំពើ​ដែលនាំ​ឲ្យព្រះអង្គ​មិនសប្បាយ​ណា ទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ ចង់ស្តាប់នូវ​អំពើ​ដែលនាំ​ឲ្យ​ព្រះអង្គ​មិនសប្បាយ​នោះ ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ បើ​វៀរចាក​ព្រះអង្គ​ហើយ មិន​ចង់បាន​នូវរាជ្យទេ។

[៤៣៤] (ព្រះរាជា…) ម្នាលកូន យើងនឹកមិនឃើញ​កំហុស​របស់អ្នក ព្រោះ​អំពើ និង​វាចា​នេះទេ តែយើង​បានធ្វើ (ពាក្យសច្ចៈ) ជាមួយ​នឹង​បោរិសាទ យើង​ជាអ្នក​រក្សានូវ​ពាក្យសច្ចៈ នឹងវិល​ទៅវិញ។

[៤៣៥] (ព្រះរាជកុមារ…) ទូលព្រះបង្គំជាខ្ញុំនឹងទៅ សូមព្រះអង្គ​គង់នៅ​ក្នុងទីនេះចុះ ការរួច​អំពី​សំណាក់​នៃ​បោរិសាទៈ​នោះ មិនមាន​ដល់បុគ្គល​កាលរស់នៅ​ទេ បពិត្រ​ព្រះរាជា បើព្រះអង្គ​យាងទៅ ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ​ក៏ទៅដែរ ព្រះអង្គ និងទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ ទាំង​ពីរនាក់ នឹងមិន​នៅទេ។

[៤៣៦] (ព្រះរាជា…) ម្នាលកូន ធម៌នុ៎ះ ជាធម៌របស់​ពួកសប្បុរស​មែនហើយ ប៉ុន្តែ​យក្ស​មានជើង​ពពាល ដុតឆ្អើរ​អ្នកឯង​ជិតគល់​ឈើស្រួច ហើយ​កំហែង​ស៊ីពេញ​ទំហឹង ក្នុង​កាលណា ការនោះ ទុកជា​សេចក្តី​ស្លាប់របស់​យើង​ក្នុងកាលនោះ។

[៤៣៧] (អលីនសត្តុកុមារ) ទូលព្រះបង្គំជាខ្ញុំ នឹងយកជីវិត​ទៅប្តូរ​ជីវិត​របស់​ព្រះអង្គ សូម​ព្រះអង្គ​កុំយាងទៅ​ក្នុងសំណាក់​នៃបោរិសាទៈ​ឡើយ ទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ នឹងយក​ជីវិតនោះ​ទៅប្តូរ​ជីវិត​របស់​ព្រះអង្គ ហេតុនោះ ទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ ប្រាថ្នា​នូវសេចក្តី​ស្លាប់ ដើម្បី​ជីវិត (របស់​ព្រះអង្គ)។

[៤៣៨] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) លំដាប់នោះឯង ព្រះរាជបុត្ត​អ្នកមាន​ប្រាជ្ញា ក៏​ក្រាបថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះបាទា​មាតា និងបិតា (ហើយ​ចេញទៅ)។ ព្រះមាតានៃ​ព្រះរាជកុមារ​នោះ មាន​សេចក្តី​ទុក្ខ ក៏ដួល​ក្រាបលើ​ប្រឹថពី ឯព្រះបិតា​នៃព្រះ​រាជកុមារ​នោះ ផ្គង​ព្រះហស្ត​ហើយ​ទ្រង់​ព្រះកន្សែង។

[៤៣៩] ព្រះបិតាជ្រាបនូវព្រះរាជកុមារនោះ​កំពុង​យាងទៅ (ថាកូន​របស់​អញ) ទៅក្នុង​ទីកំបាំង​មុខ ហើយ​ទ្រង់ផ្គង​អញ្ជលី ថ្វាយបង្គំ​ទេវតាថា សូម​ឲ្យព្រះរាជា​ព្រះនាម​សោមៈ ព្រះរាជា​ព្រះនាម​វរុណៈ ព្រះរាជា​ព្រះនាម​​បជាបតិ ព្រះចន្រ្ទ និង​ព្រះអាទិត្យ​ទាំងនុ៎ះ គ្រប់គ្រង​អ្នក ម្នាលកូន អ្នក (ដែលយក្ស) អនុញ្ញាត​ហើយ ចូរត្រឡប់​មកអំពី​សំណាក់​បោរិសាទៈ​ដោយ​សុវត្ថិភាព​ចុះ។

[៤៤០] (ព្រះមាតា…) មាតានៃបុរសឈ្មោះ​រាមៈ ដែលទៅ (ក្នុងដែន) នៃព្រះ​រាជា​ទណ្ឌកី ជាស្ត្រី​គ្រប់គ្រង​ល្អ បានធ្វើ​នូវសួស្តី​ណា យើងក៏​ធ្វើនូវសួស្តី​នោះដល់​អ្នក ទេវតា​ទាំងឡាយ សូមរលឹក​ឃើញដោយ​ពាក្យពិត​នោះចុះ ម្នាលកូន បើយក្ស​អនុញ្ញាត​ឲ្យហើយ អ្នកចូរ​ត្រឡប់​មកវិញ​ដោយសួស្តី​ចុះ។

[៤៤១] (ព្រះកនិដ្ឋភគិនី…) ខ្ញុំមិនរលឹកឃើញនូវសេចក្តី​ប្រទូស្ត​ក្នុងចិត្ត​ចំពោះ​អលីនសត្តុកុមារ ក្នុងទី​ចំពោះ​មុខ ឬកំបាំង​មុខ​ដោយពិត សួម​ពួកទេវតា​រលឹក​ឃើញ​ដោយពាក្យ​ពិតនោះ​ចុះ បពិត្រ​អ្នកបង បើយក្ស​អនុញ្ញាត សូម​អ្នកបង​ត្រឡប់​មកដោយ​សួស្តី​ចុះ។

[៤៤២] (អគ្គមហេសី…) បពិត្រស្វាមី ព្រះអង្គមិនប្រព្រឹត្ត​កន្លងចិត្ត​ខ្ញុំម្ចាស់​ផង ព្រះអង្គ​មិនមែន​មិនជាទី​ស្រឡាញ់​ដោយចិត្ត​របស់ខ្ញុំ​ម្ចាស់ផង ដោយ​ហេតុណា (ហេតុ​នោះ) សូមទេវតា​ទាំងឡាយ​រលឹក​ឃើញដោយ​ពាក្យ​សច្ចៈនុ៎ះចុះ បពិត្រស្វាមី បើយក្ស​អនុញ្ញាត​ហើយ សូមព្រះអង្គ​ត្រឡប់មក​វិញ​ដោយសួស្តី​ចុះ។

[៤៤៣] (យក្ស…) អ្នកជាបុគ្គលមានមាឌធំ មានកាយត្រង់ មានមុខស្រស់ តើអ្នក (មក) អំពីទីណា អ្នកមិន​ដឹងនូវយើង​ដែលនៅ​ក្នុងព្រៃទេ (ឬ) អ្នក​ណាដឹង​នូវយើង​ជា​បុគ្គល​អាក្រក់ ជាអ្នក​ស៊ីនូវ​បុរស ហើយ​គប្បីមកក្នុង​ទីនេះ អ្នកទំនង​ជាមិនដឹង​នូវ​សុវត្ថិភាព បាន​ជាមក​ឬ។

[៤៤៤] (អលីនសត្តុកុមារ) បពិត្រព្រានព្រៃ ខ្ញុំស្គាល់ថា អ្នកជា​បុគ្គល​ស៊ីនូវ​បុរស ខ្ញុំមិន​មែនជាមិន​ស្គាល់អ្នក​ដែលនៅ​ក្នុងព្រៃទេ ឯខ្ញុំជា​ព្រះរាជបុត្ត​នៃ​ព្រះបាទ​ជយទ្ទិសៈ សូម​អ្នក​ពិសាខ្ញុំ​ក្នុងថ្ងៃ​នេះចុះ ឲ្យតែព្រះបិតារួច។

[៤៤៥] (យក្ស…) ខ្ញុំស្គាល់ថា អ្នកជាបុត្ត​របស់​ព្រះបាទ​ជយទ្ទិសៈ សម្បុរ​មុខ របស់​អ្នកទាំង​ពីរ​ក៏ដូចគ្នា អ្នកណា​ប្រាថ្នាស្លាប់ ព្រោះ​ឲ្យតែ​បិតារួច អំពើ​របស់​អ្នកនោះ ដែលអ្នក​ធ្វើហើយ ជាអំពើ​ដែលគេ​ធ្វើបាន​ដោយកម្រ​ក្រៃពេក។

[៤៤៦] (ព្រះរាជកុមារ…) ខ្ញុំមិនសំគាល់​នូវអំពើ​បន្តិចបន្តួច​ថា គេធ្វើបាន​ដោយ​ក្រក្នុង​ហេតុនេះ​ទេ បុគ្គលណា ប្រាថ្នា​ស្លាប់ ព្រោះ​ឲ្យតែ​បិតារួច​ផង ព្រោះ​ហេតុនៃ​មាតា​ផង បុគ្គល​នោះ លុះទៅ​កាន់​បរលោក ក៏ប្រកប​ដោយ​សេចក្តី​សុខ​ក្នុងឋានសួគ៌។

[៤៤៧] ខ្ញុំរលឹកមិនបាន នូវកិរិយា​អាក្រក់​របស់ខ្លួន ក្នុងទីវាល ឬទីកំបាំង​ដោយពិត ខ្ញុំជា​អ្នកមាន​ការកើត និងសេចក្តី​ស្លាប់កំណត់​ដឹងហើយ ខ្ញុំ (មិន​ផុតពី​សេចក្តីស្លាប់) ក្នុង​លោកនេះ​យ៉ាងណា ក្នុង​លោកខាង​មុខក៏យ៉ាង​នោះដែរ។ បពិត្រ​លោក​មានអានុភាព​ច្រើន ឥឡូវនេះ លោកចូរ​ពិសាខ្ញុំ​ក្នុង​ថ្ងៃនេះចុះ ចូរលោក​ធ្វើនូវ​កិច្ច​ទាំងឡាយ ចំពោះ​សរីរៈ​​នេះចុះ មួយទៀត ខ្ញុំនឹង​ទម្លាក់ខ្លួន​អំពី​ចុងឈើ​ជូនលោក កាលលោក​ឃ្លាន ចូរ​ពិសា​សាច់ខ្ញុំ​ចុះ។

[៤៤៨] (យក្ស…) បពិត្ររាជបុត្ត អ្នកពេញចិត្ត​នឹងអំពើ​នេះ អ្នក​លះបង់​នូវ​ជីវិត ព្រោះ​ឲ្យបិតា​រួច ព្រោះហេតុ​នោះ អ្នកចូរ​ជាអ្នកមាន​សភាព​រួសរាន់ កាប់​ឧសបង្កាត់​ភ្លើង​ចុះ។

[៤៤៩] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) លំដាប់នោះឯង ព្រះរាជបុត្តមាន​ប្រាជ្ញា ក៏ប្រមូល​នូវឧស ហើយ​ដុតភ្លើង​ឲ្យឆេះ​ធំឡើង រួចប្រាប់​យក្សថា ឥឡូវនេះ ភ្លើងដ៏ធំ​នេះ ខ្ញុំបាន​បង្កាត់​ឆេះហើយ។

[៤៥០] ឥឡូវនេះ លោកជាអ្នកធ្វើនូវ​ការកំហែង​ខ្ញុំ ចូរពិសា​ខ្ញុំក្នុងថ្ងៃ​នេះចុះ លោក​ព្រឺរោម​ហើយ​សម្លឹង​ខ្ញុំញយៗ តើព្រោះ​ហេតុអ្វី លោកឃ្លាន​ចង់ស៊ី​ខ្ញុំយ៉ាង​ណាៗ ខ្ញុំនឹង​ធ្វើតាម​ពាក្យរបស់​លោក​យ៉ាងនោះៗ។

[៤៥១] (យក្ស…) នរណា គួរស៊ីបុគ្គល​តាំងនៅ​ក្នុងធម៌ និយាយ​ពាក្យពិត ដឹង​នូវពាក្យ​ពេចន៍​បែបអ្នក បុគ្គលណា ហ៊ានស៊ី​នូវបុគ្គល​ពោលពាក្យ​សច្ចៈ​បែបអ្នក ក្បាល​របស់​បុគ្គលនោះ​នឹងបែក​ជា ៧ ភាគ។

[៤៥២] (ព្រះរាជកុមារ…) អម្បាលដូចជាទន្សាយនោះ កាលសំគាល់​នូវ​ហេតុនេះ បាន​ញ៉ាំង​ឥន្ទព្រាហ្មណ៍ ឲ្យនៅ (ដើម្បី​ឲ្យ) សរីរៈនៃ​ខ្លួន ម្នាលយក្ស ហេតុ​នោះឯង បាន​ជា​ចន្ទិមទេវបុត្ត បង្ហូរចេញ​នូវសេចក្តី​ប្រាថ្នា​នោះ មានរូប​ទន្សាយ​ឋិតនៅ​សព្វថ្ងៃនេះ។

[៤៥៣] (យក្ស…) ព្រះចន្ទ្រ និងព្រះអាទិត្រ​រួចអំពី​មាត់រាហូ ហើយ​រុងរឿង​ក្នុងថ្ងៃ ១៥ កើត យ៉ាង​ណាមិញ បពិត្រ​អ្នកមាន​អានុភាព​ច្រើន អ្នកបាន​រួចអំពី​យើង​ឈ្មោះ​បោរិសាទ​ហើយ ចូររុងរឿង​ក្នុងក្រុង​កបិល្លពស្តុ​ចុះ រួចចូរ​ញ៉ាំង​បិតា និងមាតា​ឲ្យរីករាយ ទាំង​ពួកញាតិ​ទាំងអស់​របស់អ្នក ក៏ចូរ​ត្រេកអរ​ចុះ។

[៤៥៤] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) លំដាប់នោះឯង ព្រះរាជបុត្ត​មានប្រាជ្ញា ព្រះនាម​អលីនសត្តុ ដែល​បោរិសាទ​នោះ​អនុញ្ញាត​ហើយ ក៏ធ្វើ​អញ្ជលី​ផ្គងឡើង​ចំពោះ​បោរិសាទ រួចត្រឡប់​មកកាន់​នគរ​កបិល្លពស្តុ​វិញ​ដោយសួស្តី បាន​សេចក្តីសុខ ឥតមាន​រោគឡើយ។

[៤៥៥] ពួកមនុស្សនៅក្នុងនិគមក្តី ពួកមនុស្ស​នៅក្នុង​ជនបទ​ក្តី ពួក​ពលដំរី​ក្តី ពលរថ​ក្តី ពលថ្មើរជើង​ក្តីទាំងអស់ ក៏ប្រណម្យ​អញ្ជលី​នមស្ការ ចូលទៅ​ជិត​អលីនសត្តុ​កុមារ​ថា យើងខ្ញុំ​សូមថ្វាយ​បង្គំចំពោះ​ព្រះអង្គ ព្រះអង្គ​ទ្រង់​ធ្វើនូវ​អំពើ​ដែលគេ​ធ្វើបាន​ដោយក្រ។

ចប់ ជយទ្ទិសជាតក ទី៣។

ឆទ្ទន្តជាតក ទី៤

(៥១៤. ឆទ្ទន្តជាតកំ (៤))

[៤៥៦] (ព្រះបាទពារាណសីត្រាស់សួរថា) ម្នាលនាងសុភទ្ទា ជាស្រីមាន​អវយវៈ​ដូចមាស មានសម្បុរ​លឿងខ្ចី មានសម្បុរ​ដ៏ប្រសើរ ថ្វីក៏បាន​ជានាង​សោយសោក ម្នាលនាង​មានភ្នែក​ពិសាល ថ្វីក៏បាន​ជានាង​ស្រពោន ដូចផ្កា​ឈូក​ដែលគេ​ច្របាច់។

[៤៥៧] (នាងសុភទ្ទាទេវីទូលថា) បពិត្រមហារាជ ចំណង់ប្លែក កើតឡើង​ដល់​ខ្ញុំម្ចាស់​ដោយការ​យល់សប្តិ តែចំណង់​ប្លែករបស់​ខ្ញុំម្ចាស់​នោះ ហាក់​ដូចជា​មិនងាយ​រក​បានទេ។

[៤៥៨] (ព្រះរាជា…) កាមគុណទាំងឡាយ​ណាមួយ​ជារបស់​មនុស្ស​ក្នុង​លោក​ជាទី​ត្រេកអរ​នេះ កាមគុណ​ទាំងអស់​នោះ មានច្រើន​សុទ្ធតែជា​របស់​យើង យើងនឹង​ឲ្យនូវ​ចំណង់​ប្លែកដល់​នាង។

[៤៥៩] (នាងសុភទ្ទាទេវី…) បពិត្រ​ព្រះសម្មតិទេព សូម​ឲ្យព្រាន​ទាំងឡាយ ដែល​មាននៅ​ក្នុងដែន​របស់ព្រះអង្គ មកប្រជុំគ្នា ខ្ញុំម្ចាស់នឹង​ប្រាប់នូវ​ចំណង់ប្លែក​របស់​ខ្ញុំម្ចាស់ ដល់​ព្រាន​ទាំងឡាយ​នុ៎ះ។

[៤៦០] (ព្រះរាជា…) ម្នាលនាងទេវី ពួកព្រានព្រៃ​ទាំងនេះ ជាអ្នក​មានថ្វីដៃ ជា​អ្នក​ក្លៀវក្លា ស្គាល់ព្រៃផង ស្គាល់​ម្រឹគផង សឹងតែ​ជាអ្នក​ស៊ូលះបង់​នូវជីវិត ក្នុង​ប្រយោជន៍​របស់យើង។

[៤៦១] (នាងសុភទ្ទាទេវី…) ម្នាលលុទ្ទបុត្រ​ទាំងឡាយ អ្នក​ទាំងឡាយ ទាំង​ប៉ុន្មាន​នាក់ ដែលមកប្រជុំគ្នា​ក្នុងទីនេះ ចូរស្តាប់ (ពាក្យ​របស់​ខ្ញុំចុះ) ខ្ញុំបានយល់​សប្តិ៍​ឃើញដំរីស មាន​ភ្លុកប្រាំមួយ ខ្ញុំត្រូវការ​ដោយ​ភ្លុកដំរីស​នោះ ជីវិត (របស់ខ្ញុំ) នឹង​មិនមាន ព្រោះការ​មិនបាន​ភ្លុកនោះ។

[៤៦២] (ពួកលុទ្ទបុត្រ…) បិតា និងជីតារបស់​ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ មិនដែល​ឃើញ មិន​ដែលឮ នូវដំរី​មានភ្លុក​ប្រាំមួយ ដែល​ព្រះរាជបុត្រី​បានទ្រង់​ព្រះ​សុបិន​ឃើញ​នោះទេ សូម​ព្រះនាង​ទ្រង់​សវនិយ​ប្រាប់នូវ​ដំរីដ៏​ប្រសើរ​ប្រាកដ​ដូច្នោះ ដល់ពួក​ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំចុះ។

[៤៦៣] បណ្តាទិសទាំង ១០ នេះគឺ ទិសធំ ៤ ទិសតូច ៤ ទិសខាងលើ ១ ទិសខាង​ក្រោម ១ តើព្រះរាជបុត្រី​ទ្រង់ព្រះសុបិន​ឃើញ​ដំរីដ៏​ប្រសើរ មាន​ភ្លុកប្រាំមួយ ឋិតនៅ​ក្នុង​ទិសណា។

[៤៦៤] (ព្រះនាងសុភទ្ទាទេវី…) អ្នកចេញអំពីទីនេះ ដើរត្រង់​ទៅទិស​ខាង​ជើង រំលង​ភ្នំធំទាំង ៧ ទៅ នឹងឃើញ​ភ្នំធំលើសលុប​មួយឈ្មោះ​សុវណ្ណបស្សៈ ជាភ្នំ​មាន​ផ្កាឈើ​រីកព្រោង​ព្រាត កុះករ​ដោយ​ពួកកិន្នរ។ អ្នកចូរ​ឡើងកាន់ភ្នំ ជាលំនៅ​របស់​ពួកកិន្នរនោះ ហើយ​រមិលមើល​នូវទីជិត​នៃជើងភ្នំ គ្រានោះ អ្នកនឹង​ឃើញនូវ​ស្តេចជ្រៃ​មួយដើម មាន​ឫស ៨០០០ មានពណ៌​ប្រាកដ​ស្មើដោយមេឃ។ ឯស្តេច​ដំរីមាន​ភ្លុកប្រាំមួយ មានខ្លួន​សសុទ្ធ ដែល​ពួកដំរី​ដទៃគ្រប​សង្កត់​បានដោយ​ក្រ តែងនៅ​ជិតដើមជ្រៃ​នោះ ដំរី​ទាំងឡាយ ៨០០០ មានភ្លុក​ងដូច​ចន្ទោល​រទេះ មានប្រក្រតី​ទៅប្រហារ​ដោយសន្ទុះ​ដូច​ជា​ខ្យល់ តែងរក្សា​នូវស្តេច​ដំរីនោះ។ ពួក​ដំរីទាំង ៨០០០ នោះ ឈរដក​ដង្ហើមខ្លាំងៗ តែង​ក្រោធ​ចំពោះ​វត្ថុ សូម្បី​ដែលខ្យល់​បក់ត្រូវហើយ មួយ​ទៀត បើ​វាឃើញ​មនុស្ស​ក្នុងទី​នោះហើយ ក៏ធ្វើ​ឲ្យទៅ​ជាផេះ សូម្បី​តែ​ធូលី គឺផេះ​របស់​មនុស្សនោះ ក៏មិន​ឲ្យមាន​ឡើយ។

[៤៦៥] (សោណុត្តរព្រានព្រៃ…) បពិត្រ​ព្រះនាងទេវី គ្រឿង​ប្រដាប់​ទាំង​ឡាយ​ដ៏ច្រើន ដែលគេ​ធ្វើដោយ​មាសក្តី កែវមុក្តា​ក្តី កែវមណី​ក្តី គ្រឿង​ប្រដាប់​ជាវិការៈ​នៃ​កែវពៃទូរ្យ​ក្តី សឹងមាន​ក្នុង​រាជត្រកូល ចុះ​ព្រះនាង​មាន​ប្រាថ្នា​នឹងសម្លាប់​ដំរី​មានភ្លុក​ប្រាំមួយ យកមក​ធ្វើគ្រឿង​ប្រដាប់​ជាវិការៈ​នៃភ្លុកឬ ឬក៏ព្រះនាង​ចង់សម្លាប់​ពួកលុទ្ទបុត្រ (កូនព្រាន)។

[៤៦៦] (ព្រះនាងសុភទ្ទាទេវី…) ម្នាលព្រានព្រៃ (មិនមែន​ដូច្នោះទេ) យើងជា​ស្រី​ច្រណែន​ផង ជាស្រី​ដល់នូវ​សេចក្តី​ទុក្ខផង យើង​រឭក​ឃើញ (នូវពៀរ) ក្នុង​ខាងដើម (ដែល​ដំរីនោះ​ធ្វើហើយ​ដល់យើង) ផង បានជា​ចេះតែស្គាំង​ស្គម ម្នាល​ព្រានព្រៃ អ្នក​ចូរធ្វើ​សេចក្តី​នេះដល់​យើងចុះ យើងនឹង​ឲ្យស្រុក​សួយ ៥ ដល់អ្នក។

[៤៦៧] (សោណុត្តរព្រានព្រៃ…) ដំរីឆទ្ទន្ត​នោះ តែងនៅ​ត្រង់ទីណា តែងចូល​ទៅឈរ​ក្នុងកន្លែង​ណា ផ្លូវដូចម្តេច​ដែល​ដំរីឆទ្ទន្ត​ចុះទៅ​ងូតទឹក ស្តេចដំរី​ឆទ្ទន្ត​នោះ ងូតទឹក​តើដូចម្តេច យើងខ្ញុំ​ធ្វើម្តេច​នឹងដឹង​ដំណើរ​នៃដំរីនោះ​បាន។

[៤៦៨] (ព្រះនាងសុភទ្ទាទេវី…) ត្រង់ទីកន្លែងដែល​ដំរីនៅនោះ មានស្រះ​បោក្ខរណី​នោះ​នៅជិត ជាស្រះគួរ​រីករាយផង មាន​កំពង់ទឹក​ដ៏ល្អផង មាន​ទឹកដ៏​ច្រើនផង (មាន​កុមុទ ឧត្បល និងឈូក) មានផ្កា​រីកស្គុះស្គាយ​ផង ដេរដាស​ដោយពួក​ភមរជាតិ​ផង ស្តេចដំរី​ដ៏ប្រសើរ​នោះ តែង​ងូតទឹក​ក្នុង​ស្រះនុ៎ះឯង។ ដំរីឆទ្ទន្ត​នោះ ជាដំរីស​សុទ្ធ មាន​ស្បែក និង​អវយវៈ​ស ដូចផ្កា​ឈូកស លាងជំរះ​នូវក្បាល រួចហើយ​ក៏ទ្រទ្រង់​នូវផ្កា​ឧត្បល​ជាដើម ត្រេកអរ​រីករាយ​ពន់ពេក ក៏​ឲ្យមេដំរី​ជាមហេសី​ឈ្មោះនាង​សព្វសុភទ្ទា ដើរ​ពីខាងមុខ ហើយ​ដើរសំដៅ​ទៅកាន់​ទីកន្លែង​នៅរបស់​ខ្លួន។

[៤៦៩] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) ព្រានព្រៃនោះ បានរៀន​ពាក្យក្នុង​ទីនោះហើយ ក៏​ចាប់​យកនូវ​បំពង់ព្រួញ និងធ្នូ (ដើររម្លង) ភ្នំធំទាំង ៧ ក៏ពិចារណា​មើលទៅ (ឃើញ) ភ្នំធំ​ខ្ពស់​មួយ ឈ្មោះ​សុវណ្ណបស្សៈ។ ព្រានព្រៃ​បានឡើង​ទៅកាន់​ភ្នំ ជាកន្លែង​នៅនៃ​ពួកកិន្នរ ក៏​រមិល​មើល​នូវទីជីត​នៃជើងភ្នំ បាន​ឃើញស្តេច​ជ្រៃធំ​មួយដើម មាន​សម្បុរ​ប្រាកដ​ស្មើដោយ​មេឃ មានឫស ៨០០០ ជិត​ជើងភ្នំ​នោះ។ បានឃើញ​ដំរីមាន​ភ្លុក ៦ ជា​ដំរីស​សុទ្ធ ដែល​ពួកដំរី​ដទៃ គ្រប​សង្កត់​បានដោយ​ក្រ នៅក្រោម​ដើមជ្រៃ​នោះ ពួកដំរី​ទាំង ៨០០០ មាន​ភ្លុកង ដូចជា​ចន្ទោលរថ មាន​ប្រក្រតី​ទៅប្រហារ​ពួកដំរី​ជាបច្ចាមិត្ត ដោយ​សន្ទុះ​ដ៏​លឿន​ដូចជា​ខ្យល់ តែងរក្សា​នូវស្តេច​ដំរីនោះ។ បានឃើញ​ស្រះបោក្ខរណី នៅជិត​ដើមជ្រៃ​នោះ ជាទីគួរ​រីករាយ មានកំពង់​ទឹកដ៏ល្អ​ផង មានទឹកដ៏​ច្រើនផង (មាន​ផ្កាកុមុទ ឧត្បល និងឈូក) រីកស្គុះស្គាយ​ផង ដេរដាស​ដោយពួក​ភមរជាតិ​ផង ជាទី​សម្រាប់​ងូតរបស់​ស្តេចដំរី​ដ៏ប្រសើរ​នោះ។ បានឃើញនូវ​ការដើរ​ទៅ និងការ​ឈរនៅ នៃ​ដំរីដ៏​ប្រសើរ​ផង ឃើញផ្លូវ​របស់​ដំរីដ៏ប្រសើ​នោះ​ទៅងូត​ទឹកផង ព្រានព្រៃ​ជា​អនរិយជន បាន​ប្រកប (កិច្ចការ​ស្រេច) ដោយ​ការលុះ​ក្នុងអំណាច​នៃចិត្ត ក៏បាន​ជីករណ្តៅ។

[៤៧០] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) ព្រានព្រៃ ជាអ្នកធ្វើ​អំពើអាក្រក់ ជីករណ្តៅ​ហើយ គ្រប​ដោយ​ផែនក្តារ​ទាំងឡាយ រួចបញ្ចូល​ខ្លួន និងធ្នូរ (ទៅក្នុង​រណ្តៅ​នោះ) ហើយ​បាញ់នូវដំរី ដែល​ដើរមក​ក្បែរខាង (រណ្តៅ​របស់ខ្លួន) ដោយ​ព្រួញ​ដ៏ថ្លោស។ ដំរីដ៏​ប្រសើរ ត្រូវព្រាន​ព្រៃបាញ់​ហើយ ក៏បន្លឺ​នូវ​កោញ្ចនាទ​ដ៏ពន្លឹក ពួកដំរី​ទាំងអស់ ក៏​បន្លឺនូវ​សម្លេង​មាន​សភាព​ដ៏ពន្លឹក ដំរី​ទាំងនោះ ក៏​ធ្វើនូវស្មៅ និង​មែកឈើ​ឲ្យខ្ទេចខ្ទី ហើយ​ស្ទុះស្ទារ​ទៅទាំង ៨ ទិស​ជុំវិញ។ ដំរីដ៏​ប្រសើរ ក៏ចាប់​ព្រាននោះ ដោយ​បំណងថា អញ​នឹងសម្លាប់​ព្រានព្រៃនុ៎ះ ក៏​ឃើញ​នូវសំពត់​កាសាវៈ ដែលជា​ទង់ជ័យ​របស់​ពួកឥសី ដំរីដ៏​ប្រសើរ​ត្រូវ​សេចក្តី​ទុក្ខ​ប៉ះពាល់​ហើយ ក៏មាន​សញ្ញាកើត​ឡើងថា ធម្មតា បុគ្គលប្រើ​ប្រាស់​ទង់ជ័យ​ព្រះអរហន្ត មាន​សភាព​ដែលសប្បុរស​មិនគួរ​សម្លាប់។

[៤៧១] (ដំរីឆទ្ទន្ត…) បុគ្គលណា មិនទាន់​អស់ទឹកចត់ គឺកិលេស ជាអ្នក​ប្រាស​ចាក​ការទូន្មាន​នូវឥន្ទ្រិយ និង​វចីសច្ចៈ និងស្លៀក​ដណ្តប់​សំពត់​កាសាវៈ បុគ្គលនោះ មិនគួរ​នឹង​ស្លៀក​ដណ្តប់​សំពត់​កាសាវៈ​ទេ។ ចំណែក​បុគ្គលណា ខ្ជាក់ចោល​នូវទឹកចត់ គឺ​កិលេស តាំងមាំ​ក្នុងសីល​ទាំងឡាយ ជាអ្នក​ប្រកប​ដោយ​ការទូន្មាន​នូវឥន្ទ្រិយ និងវចីសច្ចៈ បុគ្គល​នោះឯង ទើបគួរនឹង​ស្លៀកដណ្តប់​សំពត់​កាសាវៈ។

[៤៧២] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) ដំរីដ៏ប្រសើរ ត្រូវព្រានព្រៃ​បាញ់ហើយ​ដោយ​សរដ៏​ថ្លោស មិនមាន​ចិត្តប្រទូស្ត បាននិយាយ​នឹងព្រានព្រៃ​ថា នែសម្លាញ់ អ្នកត្រូវ​ការអ្វី តើព្រោះហេតុ​អ្វី បានជា​អ្នកសម្លាប់​យើង ម្យ៉ាងទៀត ការប្រកប​នេះ របស់​បុគ្គលណា។

[៤៧៣] (ព្រានព្រៃ…) បពិត្រដំរីដ៏ចំរើន ព្រះមហេសី​របស់​ស្តេចក្នុង​ដែនកាសី​នោះ ឈ្មោះនាង​សុភទ្ទា ដែលគេ​បូជាហើយ​ក្នុង​រាជត្រកូល ព្រះនាង​បាន​ឃើញ​អ្នក ហើយ​ប្រាប់ខ្ញុំ ព្រះនាង​ក៏មាន​ព្រះសវនីយ​នឹងខ្ញុំថា យើងត្រូវ​ការ​ដោយភ្លុក​ទាំងឡាយ។

[៤៧៤] (ដំរីឆទ្ទន្ត…) ព្រះរាជបុត្រីនោះ ដឹងថា គូនៃភ្លុក​ទាំងឡាយ​របស់បិតា និង​ជីតា​ទាំងឡាយ​របស់​យើង មាន​ច្រើនណាស់ តែនាង​ជាស្រីក្រោធ ត្រូវការ​សម្លាប់ ជា​ស្រីល្ងង់ បានចងពៀរ (នឹងយើង)។ នែព្រានព្រៃ អ្នកចូរ​ក្រោក​ឡើង ចាប់​នូវរណារ ហើយ​អារនូវ​ភ្លុកទាំងគូ​នេះចុះ ទាន់ខ្ញុំ​មិនទាន់​ស្លាប់ អ្នកឯង​គប្បីទូល​ព្រះរាជបុត្រី ដែល​មាន​សេចក្តី​ក្រោធនោះ​ថា ដំរីដ៏ប្រសើរ ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ​បានសម្លាប់​ហើយ សូម​ព្រះនាង​ទទួល​យក នេះជាភ្លុក​របស់ដំរី​នោះ។

[៤៧៥] ព្រានព្រៃនោះ ក្រោកឈរឡើង ហើយចាប់​រណារ អារនូវ​ភ្លុកនៃដំរីដ៏​ប្រសើរ ហើយ​ក៏យក​នូវភ្លុកដ៏​ល្អស្អាត មិនមាន​ភ្លុកឯទៀត​ប្រៀបផ្ទឹម​បាន​លើផែនដី រួច​ដើរចៀស​ចេញទៅ​អំពី​ទីនោះ​យ៉ាងឆាប់។

[៤៧៦] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) ពួកដំរី ត្រូវភ័យ (អំពី​សេចក្តី​ស្លាប់) បៀតបៀន​ហើយ ដល់​នូវសេចក្តី​ទុក្ខព្រួយ ព្រោះគេ​សម្លាប់នូវ​ដំរីដ៏ប្រសើរ បានស្ទុះ​ទៅ​គ្រប់ទិស​ទាំង ៨ លុះមិន​ឃើញបុរស​ជាសត្រូវ​នឹងដំរី ក៏ត្រឡប់​មកកាន់​ទី​របស់ស្តេច​ដំរីដ៏​ប្រសើរ​វិញ។

[៤៧៧] ដំរីដ៏ប្រសើរទាំងនោះ កន្ទក់កន្ទេញ រោទ៍ក្នុង​ទីនោះ ហើយ​រោយរាយ​នូវ​អាចម៍ដី លើក្បាល​របស់ខ្លួន ដំរីទាំង​អស់នោះ ក៏​ឲ្យមេដំរី​ជាមហេសី ឈ្មោះ​សព្វសុភទ្ទា ដើរ​មុខ មកកាន់​ទីនៅ​របស់ខ្លួន។

[៤៧៨] ព្រានព្រៃនោះ បាន​នាំយកភ្លុក​ទាំងឡាយ​នៃដំរី​ដ៏ប្រសើរ ជាភ្លុកល្អ​ស្អាត មិនមាន​ភ្លុកឯទៀតប្រៀប​ផ្ទឹមបាន​លើផែនដី ភ្លឺសព្វ​ដោយរស្មី​មានពណ៌​ដូចជាមាស ហើយ​ចូលទៅ​កាន់​កាសីបុរី ព្រានព្រៃ​នោះ ក៏បង្អោន​នូវភ្លុក​ទាំងឡាយ​ថ្វាយ​ព្រះរាជកញ្ញា​ថា ដំរីដ៏​ប្រសើរ ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ​សម្លាប់បាន​ហើយ សូមព្រះនាង​ទទួលយក នេះជា​ភ្លុករបស់​ដំរីនោះ។

[៤៧៩] ព្រះរាជកញ្ញានោះ ទតឃើញភ្លុកទាំងឡាយ​នៃដំរី​ដ៏ប្រសើរ ដែល​ធ្លាប់​ជាប្តី​ជាទី​ស្រឡាញ់​អំពី​ជាតិមុន ក៏បែក​ហឫទ័យ​ក្នុងទី​នោះឯង ហេតុ​នោះ ព្រះនាង​ជា​ស្រីល្ងង់ បានសោយ​ព្រះវិលាល័យ​ទៅ។

[៤៨០] (ព្រះធម្មសង្គាហកត្ថេរ…) ព្រះពុទ្ធ ព្រះអង្គបានសម្រេច​នូវ​សម្ពោធិញ្ញាណ​ផង មានអានុភាព​ច្រើនផង បានធ្វើ​នូវការ​ញញឹម​ក្នុង​កណ្តាល​ពពួក​បរិស័ទ ពួកភិក្ខុ​មាន​ចិត្តរួច​ស្រឡះ ក៏ក្រាប​បង្គំទូល​សួរថា ព្រះពុទ្ធ​ទាំងឡាយ មិនដែល​ធ្វើ​នូវការ​ញញឹម ឲ្យ​ប្រាកដ​ដោយឥត​ហេតុទេ។

អ្នកទាំងឡាយ បានឃើញ​នាងកុមារី​ណានៅ​ជំទង់ ស្លៀក​សំពត់​កាសាវៈ ជាអ្នក​បួស នាងកុមារី​នោះ ក្នុងកាល​នោះ គឺព្រះរាជ​កញ្ញា ឯស្តេច​ដំរីក្នុង​កាល​នោះ គឺតថាគត​ឯង ព្រានព្រៃណា កាន់យក​នូវភ្លុក​ទាំងឡាយ​នៃដំរីដ៏​ប្រសើរ ជាភ្លុក​ដ៏ល្អស្អាត មិនមាន​ភ្លុកឯទៀត​ប្រៀបផ្ទឹម​បាន​លើផែនដី ហើយចូល​ទៅកាន់​កាសីបុរី ព្រានព្រៃ​នោះ​ក្នុង​កាលនោះ គឺ​ទេវទត្ត។ ព្រះពុទ្ធ ព្រះអង្គ​ប្រាសចាក​សេចក្តី​ក្រវល់​ក្រវាយ ប្រាស​ចាក​សេចក្តី​សោក ប្រាសចាក​នូវកូន​សរ គឺរាគៈ បានជ្រាប​ច្បាស់​ដោយ​ព្រះអង្គឯង ហើយ​ទ្រង់សំដែង​នូវចរិត​ខ្ពស់ និងទាប​អំពី​ដើមនេះ ដែល​អន្ទោលទៅ​អស់​កាលដ៏យូរ ហាក់ដូច​មិនកន្លង​ថ្ងៃ។

ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ កាលនោះ តថាគតនៅ​ក្នុងទីនោះ កាលនោះ តថាគត​ជា​ស្តេចដំរី អ្នក​ទាំងឡាយ ចូរចាំ​ទុកនូវ​ជាតក​យ៉ាងនេះ​ចុះ។

ចប់ ឆទ្ទន្តជាតក ទី៤។

សម្ភវជាតក ទី៥

(៥១៥. សម្ភវជាតកំ (៥))

[៤៨១] (ព្រះបាទធនញ្ជយកោរព្យៈ ត្រាស់សួរថា) នែសុចីរតៈ យើង​បាននូវ​រាជសម្បត្តិ​ផង បាននូវ​ភាពជា​ធំផង យើងប្រាថ្នា​ដើម្បីដល់​នូវភាព​ជាធំ ប្រាថ្នា​ដើម្បី​ត្រួតត្រា​នូវផែនដី​នេះ។ (យើង​ប្រកប) ដោយធម៌ មិនប្រកប​ដោយអធម៌​ទេ ព្រោះ​អធម៌​មិនពេញ​ចិត្តដល់​យើងឡើយ ម្នាលសុចីរតៈ ធម៌ជា​ចរិត​របស់​ព្រះរាជា ពួកជន​ត្រូវតែ​ធ្វើ។ នែព្រាហ្មណ៍ យើងដែលពួក​ជនមិន​និន្ទា ក្នុងលោកនេះ ដោយអត្ថ និងធម៌​ណាផង មិន​និន្ទាក្នុង​បរលោក ដោយអត្ថ និងធម៌​ណាផង គប្បីដល់​នូវ​ឥស្សរិយយស ក្នុងទេវ​លោក និង​មនុស្សលោក ដោយអត្ថ និងធម៌​ណាផង។ នែព្រាហ្មណ៍ យើង​ប្រាថ្នា​ដើម្បី​ធ្វើនូវអត្ថ និងធម៌​នោះៗ នែព្រាហ្មណ៍ អ្នកដែល​យើងសួរ​ហើយ ចូរប្រាប់​នូវអត្ថ និង​ធម៌​នោះ។

[៤៨២] (សុចីរតព្រាហ្មណ៍ ក្រាបទូលថា) បពិត្រ​ព្រះខត្តិយរាជ ព្រះអង្គ​ប្រាថ្នា​ដើម្បី​ធ្វើនូវ​អត្ថ និងធម៌​ណា តែវៀរចាក​វិធុរព្រាហ្មណ៍​ហើយ បុគ្គល​ដទៃ មិនគួរ​នឹង​ប្រាប់​នូវអត្ថ និងធម៌​នោះបានទេ។

[៤៨៣] (ព្រះរាជា…) នែសុចីរតៈ អ្នកចូរមកនេះ អ្នកឯង​ត្រូវយើង​ប្រើទៅ អ្នក​ចូរទៅ​កាន់សំណាក់​នៃ​វិធុរព្រាហ្មណ៍ ចូរនាំ​យកនូវ​ឆ្ពោរនៃមាស​នេះ​ទៅ​ចុះ អ្នកចូរ​ឲ្យនូវ​ឆ្ពោរនៃមាស​នេះ ជាគ្រឿង​បូជា​ដល់ការ​ប្រៀនប្រដៅ​នូវអត្ថ និងធម៌។

[៤៨៤] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) សុចីរតព្រាហ្មណ៍ ជាភារទ្វាជគោត្រ​នោះ បាន​ទៅកាន់​សំណាក់​នៃ​វិធុរព្រាហ្មណ៍ សុចីរតៈ ជាមហាព្រាហ្មណ៍ ក៏បាន​ឃើញ​វិធុរព្រាហ្មណ៍​នោះ កំពុង​តែបរិភោគ​ក្នុងផ្ទះ​របស់ខ្លួន។

[៤៨៥] (សុចីរតព្រាហ្មណ៍…) ខ្ញុំជាទូត​របស់​ព្រះបាទកោរព្យៈ​ដ៏មានយស ទ្រង់​ប្រើមក ព្រះបាទ​ធនញ្ជយកោរព្យៈ ជា​យុធិដិ្ឋលគោត្រ ទ្រង់មានព្រះ​ឱង្ការថា អ្នក​ចូរសួរ​នូវអត្ថ និងធម៌ បពិត្រ​វិធុរ អ្នកដែល​ខ្ញុំសួរហើយ ចូរ​ប្រាប់នូវអត្ថ និងធម៌នោះ។

[៤៨៦] (វិធុរព្រាហ្មណ៍…) ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ខ្ញុំ (គិតថា) អញនឹង​បិទនូវទន្លេ​គង្គា តែមិនអាច​បិទនូវ​ទន្លេដ៏ធំ​នោះបាន ព្រោះ​ហេតុនោះ ឱកាសនោះ នឹង​មានដូច​ម្តេចកើត ខ្ញុំដែល​អ្នកសួរ​ហើយ មិនអាច​ដើម្បីប្រាប់​នូវអត្ថ និងធម៌​បានទេ។ តែខ្ញុំ​មាន​កូនប្រុស​មួយ​ឈ្មោះ​ភទ្រការ ជាឱរស ជាកូន​បង្កើត​របស់ខ្ញុំ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ព្រោះហេតុ​នោះ អ្នកចូរ​ទៅសួរ​អត្ថ និងធម៌ ចំពោះ​ភទ្រការ​នោះចុះ។

[៤៨៧] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) សុចីរតព្រាហ្មណ៍ ជាភារទ្វាជគោត្រ​នោះ បាន​ទៅកាន់​សំណាក់​ភទ្រការកុមារ សុចីរតៈ ជា​មហាព្រាហ្មណ៍​បានឃើញ​ភទ្រការកុមារ​នោះ កំពុង​អង្គុយនៅ​ក្នុងផ្ទះ​របស់ខ្លួន។

[៤៨៨] (សុចីរតព្រាហ្មណ៍…) ខ្ញុំជាទូតរបស់​ព្រះបាទកោរព្យៈ​ដ៏មានយស ទ្រង់​ប្រើមក ព្រះបាទ​កោរព្យៈ ជាយុធិដិ្ឋលគោត្រ ទ្រង់​ត្រាស់ថា អ្នកចូរ​សួរនូវអត្ថ និងធម៌ ម្នាល​ភទ្រការកុមារ ព្រោះហេតុ​នោះ អ្នកចូរ​ប្រាប់​នូវអត្ថ និងធម៌​ដល់ខ្ញុំ។

[៤៨៩] (ភទ្រការកុមា…) ខ្ញុំទើបទម្លាក់ចោលនូវអម្រែក​សាច់​ហើយ​ ដេញតាម​នូវ​ទន្សង ខ្ញុំដែល​អ្នកសួរ​ហើយ មិនអាច​នឹងប្រាប់​នូវអត្ថ និងធម៌បានទេ។ បពិត្រ​សុចីរតព្រាហ្មណ៍ ខ្ញុំមាន​ប្អូនប្រុស​ម្នាក់ឈ្មោះ​សញ្ជ័យ បពិត្រ​សុចីរតព្រាហ្មណ៍ ព្រោះ​ហេតុនោះ អ្នក​ចូរទៅ​សួរ​នូវអត្ថ និងធម៌ ចំពោះ​សញ្ជ័យ​នោះចុះ។

[៤៩០] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) សុចីរតព្រាហ្មណ៍ ជាភារទ្វាជគោត្រនោះ បាន​ទៅ​កាន់​សំណាក់​សញ្ជយកុមារ សុចីរតៈ ជាមហាព្រាហ្មណ៍ បានឃើញ​នូវ​សញ្ជ័យកុមារ​នោះ អង្គុយ​ក្នុងកណ្តាល​បរិស័ទ​របស់ខ្លួន។

[៤៩១] (សុចីរតព្រាហ្មណ៍…) ខ្ញុំជាទូត ព្រះបាទ​ធនញ្ជយកោរព្យៈ​ដ៏មានយស ទ្រង់​ប្រើមក ព្រះបាទ​ធនញ្ជយកោរព្យៈ ជាយុធិដ្ឋិលគោត្រ មានព្រះឱង្ការ​ថា អ្នកចូរ​សួរនូវអត្ថ និងធម៌ ម្នាល​សញ្ជយកុមារ ព្រោះហេតុនោះ អ្នក​ដែលខ្ញុំ​សួរហើយ ចូរប្រាប់​នូវអត្ថ និងធម៌។

[៤៩២] (សញ្ជយកុមារ…) បពិត្រសុចីរតព្រាហ្មណ៍ មច្ចុតែងលេប​ខ្ញុំរាល់​ល្ងាច​រាល់​ព្រឹក សព្វៗ កាល ខ្ញុំដែលអ្នក​សួរហើយ មិនអាច​នឹងប្រាប់​នូវអត្ថ និង​ធម៌​ដល់អ្នក​បានទេ។ បពិត្រ​សុចីរតព្រាហ្មណ៍ ខ្ញុំមានប្អូន​ប្រុសម្នាក់ ឈ្មោះសម្ភវៈ បពិត្រ​ព្រាហ្មណ៍ ព្រោះហេតុ​នោះ អ្នកចូរ​ទៅសួរ​នូវអត្ថ និង​ធម៌​ចំពោះ​សម្ភវៈ​នោះចុះ។

[៤៩៣] (សុចីរតព្រាហ្មណ៍…) ម្នាលអ្នក​ដ៏ចំរើន បញ្ហាធម៌​ក៏អស្ចារ្យម្ល៉េះ សម្ភវកុមារ​នេះ យើងមិន​ពេញចិត្តទេ ព្រោះជន ៣ នាក់ ឪពុក និងកូន​ទាំង​នោះ មិន​ដឹងច្បាស់​ដោយ​ប្រាជ្ញា​ទៅហើយ។ អ្នកទាំងឡាយ​ដែលខ្ញុំសួរ​ហើយ មិនអាច​ប្រាប់នូវ​អត្ថ និង​ធម៌បាន ចំណង់​បើកូនក្មេង ដែលខ្ញុំ​សួរអត្ថ និងធម៌​ហើយ គប្បីដឹង​ដូចម្តេចកើត។

[៤៩៤] (សញ្ជយកុមារ…) បពិត្រ​សុចីរតព្រាហ្មណ៍ លោកកុំ​សំគាល់​សម្ភវ​កុមារ​នោះថា នៅក្មេង ហើយមិនសួរ ត្រូវតែសួរ​នូវ​សម្ភវកុមារ ទើបដឹងនូវ​អត្ថ និងធម៌។ ព្រះចន្រ្ទ ប្រាសចាក​មន្ទិល កាលដើរ​ទៅតាម​អាកាសធាតុ រុងរឿង​កន្លង​នូវពួក​ផ្កាយ​ទាំងអស់​ក្នុងលោក ដោយពន្លឺ​យ៉ាងណា​មិញ បពិត្រ​សុចីរតព្រាហ្មណ៍ សម្ភវកុមារ ពិតជា​នៅក្មេង​មែន (តែរុង​រឿងកន្លង​នូវពួក​បណ្ឌិត​ដ៏សេស) ដោយបញ្ញា និង​ការព្យាយាម ក៏យ៉ាង​នោះដែរ លោកកុំ​សំគាល់​នូវ​សម្ភវកុមារ​នោះថា​នៅក្មេង ហើយ​មិនសួរ ត្រូវតែសួរ​នូវ​សម្ភវកុមារ ទើបដឹង​នូវអត្ថ និងធម៌។ បពិត្រ​ព្រាហ្មណ៍ បណ្តាខែខាង​គិម្ហរដូវ​ទាំង​ឡាយ ខែចែត្ររុងរឿង​ដោយផ្កាឈើ​ទាំងឡាយ ជាងខែទាំង​ឡាយដទៃ​ឯទៀត យ៉ាង​ណាមិញ។ សម្ភវកុមារ ពិតមែន​តែនៅក្មេង (តែ​រុងរឿងកន្លង​នូវពួក​បណ្ឌិត​ដ៏សេស) ដោយ​បញ្ញា និង​ការព្យាយាម ក៏យ៉ាង​នោះដែរ បពិត្រ​ព្រាហ្មណ៍ លោក​កុំសំគាល់​សម្ភវកុមារ​នោះថានៅ​ក្មេង ហើយ​មិនសួរ ត្រូវតែសួរ​នូវ​សម្ភវកុមារ ទើបដឹង​នូវអត្ថ និង​ធម៌។ បពិត្រ​ព្រាហ្មណ៍ ភ្នំគន្ធមាទនៈ​មានទឹក​សន្សើម ជាលំនៅ​នៃពពួក​ទេវតា ដេរដាស​ដោយ​ដើមឈើ​ផ្សេងៗ​ទាំងឡាយ​ផង ដោយ​ឱសធ​ជាទិព្វ​ទាំងឡាយ​ផង រមែង​ញ៉ាំង​ទិស​ទាំងឡាយ​ឲ្យភ្លឺ​ច្បាស់ផង ផ្សាយទៅ​កាន់ទិស​ទាំងឡាយ (ដោយ​ក្លិនក្រអូប) ផង យ៉ាង​ណាមិញ។ សម្ភវកុមារ ពិតមែន​តែនៅក្មេង (តែ​រុងរឿង​កន្លងនូវ​ពួកបណ្ឌិត​ដ៏សេស) ដោយ​បញ្ញា និង​ការព្យាយាម ក៏​យ៉ាងនោះដែរ បពិត្រ​ព្រាហ្មណ៍ លោក​កុំសំគាល់នូវ​សម្ភវកុមារ​នោះថា​នៅ​ក្មេង ហើយ​មិនសួរ ត្រូវតែ​សួរនូវ​សម្ភវកុមារ ទើបដឹង​នូវអត្ថ និងធម៌។ បពិត្រ​ព្រាហ្មណ៍ ភ្លើង​ប្រក្រតី ប្រកប​ដោយអណ្តាត មានអំណាច កាល​ឆេះនូវ​គុម្ពឈើ​ក្នុងព្រៃ មិនចេះឆ្អែត រមែងញ៉ាំង​ពណ៌ខ្មៅ​ឲ្យប្រព្រឹត្ត​ទៅ ជាសភាវៈ​ឆេះនូវខ្លាញ់ មាន​ផ្សែង​ជាទង់ ឆេះនូវដង​ព្រៃស្តុក មានរបស់​សម្រាប់​ឆេះដ៏ច្រើន រមែង​រុងរឿង​លើកំពូល​ភ្នំ ក្នុងវេលា​យប់​យ៉ាងណា​មិញ។ សម្ភវកុមារ ពិតមែន​តែនៅក្មេង (តែ​រុងរឿង​កន្លង​នូវពួក​បណ្ឌិត​ដ៏សេស) ដោយបញ្ញា និង​ការព្យាយាម ក៏​យ៉ាងនោះដែរ បពិត្រ​ព្រាហ្មណ៍ លោកកុំ​សំគាល់​នូវសម្ភវកុមារ​នោះថានៅ​ក្មេង ហើយមិន​សួរ ត្រូវតែសួរ​នូវ​សម្ភវកុមារ ទើបដឹង​នូវអត្ថ និងធម៌។ ជនទាំងឡាយ ស្គាល់សេះ​ដ៏ចំរើន​ដោយ​ល្បឿន​ផង ស្គាល់​គោបម្រើ​ក្នុងការផ្ទុកផង ស្គាល់​មេគោ​ដោយរឺតនូវ​ទឹកដោះ​ផង ស្គាល់​អ្នកប្រាជ្ញ​កាល​និយាយផង យ៉ាង​ណាមិញ។ សម្ភវកុមារ ពិត​មែនតែ​នៅ​ក្មេង (តែ​រុងរឿង​កន្លង​នូវពួក​បណ្ឌិត​ដ៏សេស) ដោយបញ្ញា និង​ការព្យាយាម ក៏​យ៉ាងនោះដែរ បពិត្រ​ព្រាហ្មណ៍ លោក​កុំសំគាល់នូវ​សម្ភវកុមារ​នោះ​ថានៅ​ក្មេង ហើយ​មិនសួរ ត្រូវតែសួរ​នូវសម្ភវកុមារ ទើប​ដឹងនូវ​អត្ថ និងធម៌។

[៤៩៥] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) សុចីរតព្រាហ្មណ៍ ជាភារទ្វាជគោត្រ​នោះ បាន​ទៅកាន់​សំណាក់​នៃ​សម្ភវកុមារ សុចីរតៈ ជាមហា​ព្រាហ្មណ៍ បានឃើញ​នូវ​សម្ភវកុមារ​នោះ កំពុង​លេងខាង​ក្រៅទីលំនៅ។

[៤៩៦] (សុចីរតព្រាហ្មណ៍…) ខ្ញុំជាទូតរបស់​ព្រះបាទ​កោរព្យៈ​ដ៏មានយស ទ្រង់​ប្រើមក ព្រះបាទ​កោរព្យៈ ជា​យុធិដ្ឋិលគោត្រ ទ្រង់ត្រាស់​ថា អ្នកចូរ​សួរនូវ​អត្ថ និងធម៌ នែសម្ភវ​កុមារ ព្រោះហេតុ​នោះ នាងឯង ដែលខ្ញុំសួរ​ហើយ ចូរប្រាប់​នូវអត្ថ និងធម៌។

[៤៩៧] (សម្ភវកុមារ…) បើដូច្នោះ អ្នកឈ្លាសវៃ (និយាយ) យ៉ាងណា ខ្ញុំនឹង​ប្រាប់អ្នក​យ៉ាងនោះ ព្រះរាជា​នឹងទ្រង់ជ្រាប​នូវប្រស្នា​នោះ ទោះបី​ព្រះអង្គ​ធ្វើតាមក្តី មិនធ្វើ​តាមក្តី។

[៤៩៨] បពិត្រសុចីរតព្រាហ្មណ៍ បុគ្គលដែល​ព្រះរាជា​សួរថា (យើងធ្វើ​កុសល) ក្នុង​ថ្ងៃនេះឬ គប្បី​ក្រាបទូលថា ក្នុងថ្ងៃ​ស្អែកវិញ កាលបើ​សេចក្តីត្រូវ​ការ កើតឡើង​ហើយ ព្រះបាទ​កោរព្យៈ ជា​យុធិដ្ឋិលគោត្រ កុំធ្វើ​តាមពាក្យ (នោះ) ហើយនៅ​ស្ងៀម​ឡើយ បុគ្គល​ដែល​ព្រះរាជា​សួរហើយ គប្បីក្រាប​បង្គំទូល​នូវ​ខន្ធបញ្ចកៈ ជាខាង​ក្នុងតែម្យ៉ាង សូម​ព្រះរាជា​កុំសេព​នូវផ្លូវ​ខុស ដូចបុគ្គល​វង្វេង​ដោយ​ឥតចេតនា។ ព្រះរាជា​កុំប្រព្រឹត្ត​កន្លង​នូវអត្តភាព កុំ​ប្រព្រឹត្ត​នូវអធម៌ កុំចម្លង​គេក្នុងទី​មិនមែន​ជាកំពង់ កុំប្រកប​ក្នុងសេចក្តី​វិនាសឡើយ។ លុះ​តែ​ក្សត្រិយ៍ណា ទ្រង់ជ្រាប​ហើយ ធ្វើនូវ​ហេតុទាំង​ឡាយនេះ ព្រះរាជា​នោះ​ទើប​ចំរើន​រាល់ពេល ដូចជា​ព្រះចន្ទ្រ​ក្នុង​សុក្កបក្ស។ ព្រះរាជា​នោះ ប្រកប​ដោយប្រាជ្ញា រមែង​ជាទី​ស្រឡាញ់​នៃពួក​ញាតិផង រុង​រឿងក្នុង​ពួកមិត្តផង លុះបែក​ធ្លាយ​រាងកាយ រមែង​ទៅកើត​ក្នុងឋាន​សួគ៌។

ចប់ សម្ភវជាតក ទី៥។

មហាកបិជាតក ទី៦

(៥១៦. មហាកបិជាតកំ (៦))

[៤៩៩] (ព្រះសាស្តាទ្រង់សំដែងថា) ព្រះរាជា​ក្នុងក្រុង​ពារាណសី ព្រះអង្គ​ញ៉ាំងដែន​របស់ពួក​ជនអ្នក​ដែនកាសី​ឲ្យចំរើន ព្រះអង្គ​មានពួកមិត្ត និង​អាមាត្យ​ហែហម​ហើយ ស្តេចទៅ​កាន់​មិគាជិនឧទ្យាន។ បានទត​ឃើញ​ព្រាហ្មណ៍ម្នាក់ កើតឃ្លង់ស ឃ្លង់​ពពាល កើតស្រែង មានសាច់លៀន​ចេញ ដូចជា​ផ្ការលួសផ្អុង ស្គមឡើងសរសៃ​រវាម ក្នុង​មិគាជិនឧទ្យាន​នោះ។ ព្រះរាជា​ទ្រង់ទតឃើញ​ជនមាន​សេចក្តី​លំបាក ដល់នូវ​ភាពគួរ​អាណិត​ក្រៃលែង ទ្រង់ស្ញើប ទ្រង់ត្រាស់​សួរថា បណ្តា​ពួកយក្ស អ្នកជា​យក្សអ្វី។ ដៃ និងជើង​របស់​អ្នក​សផង ក្បាលរបស់​អ្នក សលើស​ជាងដៃ និងជើង​នោះផង ខ្លួន​របស់អ្នក មាន​សម្បុរ​ពព្រុះផង មានស្រែង​ដ៏ច្រើន​ផង។ ខ្នងរបស់​អ្នក រដិបរដុប ដូចជា​លួសដែល​វេញ​ផង អវយវៈ​របស់អ្នក ដូច​វល្លិ៍លែនពែន​ផង យើងមិន​ដែលឃើញ​បុគ្គល​ដទៃ​បែប​នេះឡើយ។ អ្នក​មានជើង​ប្រឡាក់​ដោយធូលី ជាអ្នក​តក់ស្លុត ស្គម ឡើង​សរសៃ​រវាម ស្រេក​ឃ្លាន មានសភាព​ជាអ្នក​មិនឆ្អែត តើអ្នក​មកអំពី​ទីណា នឹងទៅ​ក្នុងទីណា។ អ្នកជា​បុគ្គល​លំបាក​មើល មិនមាន​ទ្រង់ទ្រាយ មានសម្បុរ​មិនល្អ មើលទៅ​គួរខ្លាច សូម្បីតែ​មាតា​បង្កើត​របស់អ្នក ក៏មិនចង់​ឃើញអ្នក​ដែរ។ អ្នកបាន​ធ្វើនូវអំពើ​ដូចម្តេច​ក្នុងកាលមុន អ្នកបាន​បៀតបៀន​នូវសត្វ​ដែល​មិនគួរ​សម្លាប់​ដូចម្តេច អ្នកធ្វើ​នូវអំពើ​អាក្រក់ណា ក៏បាន​នូវសេចក្តី​ទុក្ខនេះ។

[៥០០] (ព្រាហ្មណ៍ក្រាបបង្គំទូលថា) បើដូច្នោះ អ្នកឈ្លាសវៃ (និយាយ) យ៉ាងណា ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំនឹង​ទូលយ៉ានោះ ព្រោះថា ក្នុងលោក​នេះ អ្នក​ប្រាជ្ញា​ទាំងឡាយ តែង​សរសើរ​បុគ្គលអ្នក​និយាយ​ពាក្យពិត។ ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ​តែម្នាក់ឯង កាល​ដើររកគោ ក៏វង្វេង​ដើរចូល​ទៅក្នុង​ព្រៃសូន្យ​សុង ជា​ព្រៃដាច់ទឹក ព្រៃស្ងាត់​ឈឹង ដែលពួក​ដំរីផ្សេងៗ នៅ​ហើយ។ ទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ វង្វេង​ផ្លូវ​ក្នុងព្រៃ ដែលពួក​ម្រឹគកាច​ដើរទៅមក ជាអ្នក​មាន​សេចក្តី​ស្រេកឃ្លាន អស់ ៧ ថ្ងៃ ដើរទៅ​ក្នុងព្រៃ​នោះ។ ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ ត្រូវ​សេចក្តី​ស្រេកឃ្លាន​គ្របសង្កត់ ក៏បាន​ឃើញ​ដើមទន្លាប់​ក្នុងព្រៃនោះ ដុះនៅ​ក្នុងទី​មិន​ស្មើ សំយុង​ទៅកាន់​ជ្រោះ ជាឈើ​ទ្រទ្រង់​នូវផ្លែ​មានរស​ផ្អែម។ ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ បាន​ទទួល​ទាន​ផ្លែឈើ​ទាំង​ឡាយ ដែលខ្យល់​បក់ធ្លាក់​ចុះមក ផ្លែឈើ​ទាំងនោះ ពេញចិត្ត​ទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ​យ៉ាង​ក្រៃលែង ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំមិន​ឆ្អែត ក៏ឡើង​លើដើម ដោយគិត​ថានឹងស៊ី​ឲ្យឆ្អែត​ស្កប់ស្កល់​លើដើម​នោះ។ ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ ទទួល​ទានផ្លែ​ទន្លាប់មួយ​ហើយ ប្រាថ្នា​ផ្លែជា​គំរប់​ពីរទៀត លំដាប់​នោះ មែកឈើនោះ ក៏បាក់​ហាក់ដូច​ជាគេកាប់​នឹងប៉ូវថៅ។ ទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ​នោះ ក៏ជាប់​មកជាមួយ​នឹងមែក​ឈើ មានជើង​ឡើងលើ មាន​ក្បាល​ចុះក្រោម ធ្លាក់ចុះ​ទៅក្នុង​ជ្រោះភ្នំ ដែលមិន​មានទីឈរ មិនមានទី​តោង។ ទឹកជ្រៅ មានត្រឹម​ណា ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ​មិនធ្លាក់​ដល់​ត្រឹមណោះទេ មិនមាន​សេចក្តី​ត្រេកអរ មិនមាន​ទីពឹង ដេកក្នុង​ជ្រោះនោះ​អស់ ១០ រាត្រីគត់។ គ្រានោះ ស្វាមានកន្ទុយ ដូចជា​កន្ទុយគោ ត្រាច់ទៅ​តាមជ្រោះភ្នំ មកដល់​ទីនោះ លោតពី​មែកមួយ ទៅកាន់​មែកមួយ បានស៊ីនូវ​ផ្លែឈើ ស្វានោះ​បានឃើញ​នូវទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ ដែល​ស្គម​ស្លេកស្លាំង ក៏​ធ្វើនូវ​សេចក្តី​ករុណា​ចំពោះ​ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ។ សួរថា ម្នាលអ្នក​ដ៏ចំរើន អ្នកឯង​នេះជាអ្វី ត្រូវទុក្ខ​គ្រប​សង្កត់​ក្នុងទី​នេះ​យ៉ាងនេះ អ្នកជា​មនុស្ស ឬមិនមែន​មនុស្ស ចូរប្រាប់​ខ្លួន​ដល់យើង។ ទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ ក៏ប្រណម្យ​អញ្ជលី​ចំពោះ​ស្វានោះ ហើយពោល​នូវពាក្យ​នេះថា ខ្ញុំជា​មនុស្ស​ដល់នូវ​អំណាច​នៃ (សេចក្តីវិនាស) ខ្ញុំទៅ​អំពីទីនេះ​មិនបានទេ ព្រោះ​ហេតុនោះ ខ្ញុំ​ជំរាប​អ្នក សូម​សេចក្តី​ចំរើន​មានដល់​អ្នក សូមអ្នក​ជាទីពឹង​របស់ខ្ញុំ។ ស្វា​ដ៏ប្រសើរ ត្រាច់​ទៅ​លើភ្នំ ក៏យក​នូវថ្មដ៏ធ្ងន់ ចងខ្សែ​នឹងថ្ម ហើយ​ពោលនូវ​ពាក្យនេះថា អ្នកចូរមក ចូរឡើង​ជិះខ្នងខ្ញុំ ហើយ​តោងក​ខ្ញុំដោយ​ដៃទាំងពីរ ខ្ញុំនឹង​ស្រង់អ្នក​ចាក​ជ្រោះភ្នំ​ដោយ​កម្លាំង។ ទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ បានឮពាក្យ​ស្តេចស្វា​ដ៏មាន​សិរីនោះ ក៏ឡើង​ជិះខ្នង​នៃស្វា​ជាអ្នក​ប្រាជ្ញ ហើយ​តោងក ដោយដៃ​ទាំងពីរ។ ស្វានោះ មាន​តេជះ មានកម្លាំង នឿយហត់ ដោយ​សេចក្តី​លំបាក បានស្រង់​ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ​ចាកជ្រោះភ្នំ​ដោយរហ័ស។ ស្វា​ជាសប្បុរស​ដ៏ប្រសើរ លុះស្រង់​ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ​រួចហើយ ក៏ពោល​នូវពាក្យ​នេះថា នែសំឡាញ់ អ្នកចូរ​រក្សានូវ​ខ្ញុំផង ខ្ញុំនឹង​សម្រាក​មួយរំពេច។ បើពួក​សត្វ​រាជសីហ៍​ក្តី ពួកខ្លា​ធំក្តី ពួកខ្លា​ដម្បងក្តី ពួកខ្លា​ឃ្មុំក្តី ពួក​ឆ្កែព្រៃក្តី ពួក​ខ្លារខិន​ក្តី ពួកសត្វ​កាចទាំង​នោះ មក​បៀតបៀន​ខ្ញុំដែល​ធ្វេសប្រហែស​ហើយ បើអ្នក​ឃើញនូវ​សត្វសាហាវ​ទាំងនោះ ចូររារាំង​ផង។ ស្វានោះ ត្រូវទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ​ការពារ​យ៉ាងនេះ ហើយ​ក៏ដេកលក់​មួយស្របក់​ទៅ គ្រានោះ ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ បាន​ទិដ្ឋិដ៏លាមក​ដោយ​មិនត្រូវ​ទំនងថា ស្វានេះ ជាអាហារ​របស់​ពួក​មនុស្ស ដូចពួក​ម្រឹគដទៃ​ក្នុងព្រៃដែរ បើដូច្នោះ អាត្មា​អញឃ្លាន​ហើយ គប្បីសម្លាប់​នូវស្វា​នេះស៊ី។ អញ​ស៊ីហើយ នឹង​យកសាច់​ជាស្បៀង​ដើរទៅ នឹងឆ្លង​ផ្លូវឆ្ងាយ ស្បៀងអញ​ក៏មាន​ស្រាប់។ លំដាប់​នោះ ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ ចាប់យក​ដុំថ្មគប់​ក្បាល (ស្វានោះ) កាលទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ លំបាក​ដោយបាយ ការប្រហារ ក៏មាន​កំឡាំងថយ។ ឯស្វានោះ ក៏ស្ទុះ​ក្រោកឡើង​ដោយរហ័ស ប្រឡាក់​ដោយឈាម មានភ្នែក​ពេញដោយទឹក​ភ្នែក យំសម្លឹង​មើលទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ។ និយាយថា បពិត្រ​អ្នកដ៏ចំរើន អ្នក​ជាម្ចាស់ កុំធ្វើ​បាបខ្ញុំ​ឡើយ អ្នកឯង​ធ្វើអំពើ​អាក្រក់​បែបនេះ ម្នាលអ្នកដ៏​មាន​អាយុវែង អ្នកឯង​គួរតែ​ហាមឃាត់​នូវពួក​សត្វដទៃ។ យីអើហ្ន៎ នែ​បុរសចង្រៃ ជាមនុស្ស​ធ្វើអំពើ​អាក្រក់​ដល់ម្ល៉េះ អញបាន​ស្រង់ឯង ឲ្យរួចពី​ជ្រោះជ្រៅ​ស្រឡូងបែបនេះ។ អញនាំ​អ្នកឯងមក (នេះ) ដូចជា​នាំមក​ពីបរលោក អ្នកឯង​សំគាល់​យើងថា គួរប្រទូស្ត អំពើ​ដ៏លាមក​នោះ អ្នកឯង​នោះជា​មនុស្ស​លាមក ជាមនុស្ស​បាប គិតហើយ។ នែអ្នក​មិនឋិត​នៅក្នុងធម៌ អ្នកឯង​កុំប៉ះពាល់​នូវ​ទុក្ខវេទនា​ដ៏ខ្លោច​ផ្សាឡើយ អំពើ​ដ៏លាមក​នោះ កុំ​សម្លាប់អ្នក​ឯង​ដូចជា​ផ្លែឫស្សី ដែល​សម្លាប់​ដើមឯង​វិញឡើយ។ នែអ្នកជា​មនុស្ស​មានធម៌​ដ៏លាមក មិន​សង្រួម យើងលែង​មាន​សេចក្តី​ទុកចិត្ត​ចំពោះ​អ្នក អ្នកឯង​ចូរមក អ្នកឯង​ចូរមាន​សរីរៈប្រាកដ​ក្នុងទីជិត ដើរតាម​ក្រោយ​យើងចុះ។ អ្នកឯង​រួចផុត​ពីកណ្តាប់ដៃ​នៃពួក​ម្រឹគ​កាចហើយ អ្នកឯងបាន​ដល់​ឧបចារៈ​ជារបស់​នៃមនុស្ស​ហើយ នែអ្នក​មិនឋិត​នៅក្នុង​ធម៌ នុ៎ះផ្លូវ អ្នក​ឯង​ចូរដើរទៅ​ឲ្យសុខ​សប្បាយ​តាមផ្លូវនោះចុះ។ ស្វាដែល​ត្រាច់ទៅ​លើភ្នំ លុះបាន​ពោលពាក្យ​នេះហើយ ទើប​លាង​ឈាមក្បាល​របស់ខ្លួន ហើយជូត​ទឹកភ្នែក​ឲ្យជ្រះ លំដាប់នោះ ក៏លោត​ឡើងទៅ​លើភ្នំ។ ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំនោះ ជា​បុគ្គល​ដែលស្វា​នោះផ្តាសា​ហើយ ត្រូវសេចក្តី​ក្តៅក្រហាយ​បៀតបៀន មាន​ខ្លួនក្តៅ​អន្ទះអន្ទែង បានចូល​ទៅរក​ទទួល​ទានទឹក។ អន្លង់​ទឹក​ទាំងអស់ ក៏​ក្តៅសព្វ ហាក់ដូច​ជាភ្លើងឆេះ ជាអន្លង់​ហាក់ដូច​ជាប្រឡាក់​ឈាម ហាក់​ដូចជា​ខ្ទុះ និងឈាម​ប្រាកដ​ដល់ខ្ញុំ។ ដំណក់​ទឹកមាន​ចំនួនប៉ុន្មាន ស្រក់លើ​កាយរបស់​ទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ បូសមាន​ចំនួន​ប៉ុណ្ណោះ ប្រាកដស្មើ​ដោយផ្លែ​ព្នៅមួយ​ចំហៀង ក៏កើតឡើង។ ទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ ទៅក្នុង​ស្រុក និងនិគម​ទាំងឡាយ តាម​ផ្លូវណាៗ បូសទាំងឡាយ​ក៏បែក​ធ្លាយ ខ្ទុះ និងឈាម​ដ៏ស្អុយ​ហូរចេញ (ពីសរីរៈ) របស់ទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ (តាមផ្លូវនោះៗ)។ ពួកស្ត្រី និង​បុរស មានដំបង​ក្នុងដៃ ដែលត្រូវ​ក្លិនស្អុយ​គ្របសង្កត់​ហើយ ឃាត់ទូល​ព្រះ​បង្គំជា​ខ្ញុំថា អ្នកឯង​កុំចូល​មកខាង​អាយឡើយ។ សេចក្តី​ទុក្ខលំបាក​នេះ ប្រាកដ​ដូច្នេះ មានដល់​ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ អស់ ៧ ឆ្នាំ​ ហើយដល់មកឥឡូវ​នេះ ទូលព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ នៅតែ​ទទួល​រង​កម្មជា​របស់ខ្លួន ដែល​ខ្លួនធ្វើ​អាក្រក់ហើយ​ក្នុងកាលមុន។ ព្រោះ​ហេតុនោះ ទូល​ព្រះបង្គំ​ជាខ្ញុំ សូមក្រាប​បង្គំទូល​ចំពោះ​ព្រះអង្គ សូមសេចក្តី​ចំរើន​មានដល់​ព្រះអង្គ ពួកអ្នក​ដែលមក​ជួបជុំ​គ្នាក្នុង​ទីនេះ សូមកុំ​ប្រទូស្ត​ពួកមិត្ត​ឡើយ ព្រោះថា បុគ្គលប្រទូស្ត​មិត្ត ជាមនុស្ស​អាក្រក់។

(អភិសម្ពុទ្ធគាថា) បុគ្គលណា ប្រទូស្តមិត្តទាំងឡាយ ក្នុងលោកនេះ បុគ្គលនោះ រមែង​កើតឃ្លង់ផង កើត​ស្រែងផង បុគ្គល​អ្នក​ប្រទូស្តមិត្ត​នោះ លុះបែក​ធ្លាយរាង​កាយ រមែងទៅ​កើតក្នុង​នរក។

ចប់ មហាកបិជាតក ទី៦។

ទករក្ខសជាតក ទី៧

(៥១៧. ទករក្ខសជាតកំ (៧))

[៥០១] (នាងភេរីបរិញ្វជិកាសួរថា) កាលពួកជនទាំង ៧ នាក់3) របស់​ព្រះអង្គ រសាត់ទៅ​ក្នុងអន្លង់​ទឹកជ្រៅ អារក្ស​ទឹក​កាលស្វែង​រកគ្រឿង​បូជា​របស់មនុស្ស គប្បី​ចាប់ទូក (ព្រះអង្គ​ព្រះរាជ​ទាននូវជន) តាម​លំដាប់​ដូច​ម្តេច ទើបរួច​អំពីអារក្ស​ទឹកបាន។

[៥០២] (ព្រះបាទចូឡនីត្រាស់ថា) ខ្ញុំ​ឲ្យមាតាជាមុន រួច​ឲ្យភរិយា ឲ្យប្អូន លំដាប់​អំពីនោះ ឲ្យសំឡាញ់ និង​ឲ្យព្រាហ្មណ៍​ជាគំរប់ ៥ ទើប​ឲ្យខ្លួនជា​គំរប់ ៦ មិន​ឲ្យ​មហោសធ​ទេ។

[៥០៣] (នាងភេរី…) ព្រះមាតាជាអ្នកចិញ្ចឹមព្រះអង្គ​ផង ជាអ្នក​បង្កើតផង អនុគ្រោះ​ព្រះអង្គ​អស់កាល​ដ៏យូរផង កាលបើ​ឆព្ភិព្រាហ្មណ៍​ប្រទូស្ត​ចំពោះ​ព្រះអង្គ ព្រះមាតា​ជាបណ្ឌិត ជាអ្នក​ស្គាល់ឧបាយ ធ្វើនូវ​របស់​ដទៃជា​គ្រឿងបន្លំ ហើយ​ដោះ​ព្រះអង្គ ឲ្យរួច​អំពី​ការសម្លាប់ ព្រះអង្គ​ព្រះរាជទាន​ដល់អារក្ស​ទឹកនូវ​ព្រះមាតា ដែល​មាន​ព្រះគុណ​ប្រាកដ​ដូច្នោះ ជាអ្នក​ឲ្យនូវ​ជីវិត ជាអ្នក​ឲ្យព្រះអង្គ​កើត​អំពីឱរា ជាអ្នក​ទ្រទ្រង់​នូវ​គភ៌​នោះ តើព្រោះ​ទោសដូច​ម្តេច។

[៥០៤] (ព្រះរាជា…) ព្រះមាតាខ្ញុំ ទ្រទ្រង់គ្រឿង​អលង្ការ​ដែលមិន​គួរតាក់​តែង​ដូចស្ត្រីក្មេង សើចក្អាកក្អាយ​ហួសវេលា (ជាមួយ) នឹង​នាយឆ្មាំទ្វារ និង​ពពួក​ពលសេនា មិនតែ​ប៉ុណ្ណោះ ថែមទាំង​បញ្ជូននូវ​ទូតទាំងឡាយ​ដល់ពួក​បដិរាជ (ព្រះរាជា​នៅក្រោម​អំណាច) ដោយ​ខ្លួនឯង ខ្ញុំ​ឲ្យព្រះមាតា​ដល់​អារក្សទឹក ព្រោះទោស​នោះឯង។

[៥០៥] (នាងភេរី…) អគ្គមហេសី ជាស្រ្តីប្រសើរ​ជាងពួកស្ត្រី ពោលពាក្យ​ជាទី​ស្រឡាញ់​ដ៏ក្រៃលែង ជាស្ត្រី​មានសណ្តាប់​ធ្នាប់ មានសីល​ធម៌ ធ្លាប់​ជាប់តាម (ព្រះអង្គ) ដូចជា​ស្រមោល ជាស្រី្ត​មិន​ក្រេវក្រោធ ជាអ្នកមាន​បុណ្យ ជាបណ្ឌិត​ឃើញនូវ​ប្រយោជន៍ ព្រះអង្គ​ព្រះរាជទាន​នាងឧព្វរី​ដល់​អារក្សទឹក តើព្រោះទោស​ដូចម្តេច។

[៥០៦] (ព្រះរាជា…) នាងនន្ទាទេវីនោះ (បានដឹងច្បាស់) នូវខ្ញុំ ថាជាអ្នក​ប្រកប​ដោយ​សេចក្តី​ត្រេកអរ​ក្នុងល្បែង ទាំងជា​អ្នកលុះ​អំណាច​នៃកិលេស ដែល​មិនមាន​ប្រយោជន៍ នាងបាន​សូមចំពោះខ្ញុំ​នូវទ្រព្យ​នៃកូន​ទាំងឡាយ​របស់​ខ្លួន ដែលជា​ទ្រព្យ​មិន​គួរសូម ខ្ញុំនោះ​កំពុង​ត្រេកត្រអាល ក៏បាន​ឲ្យទ្រព្យ​ប្រសើរ និង​ថោកទាប​ច្រើនយ៉ាង លុះខ្ញុំ​លះបង់​នូវទ្រព្យដែល​គេលះបង់​បាន​ដោយក្រហើយ ក៏មាន​ចិត្តអាក់អន់​សោកស្តាយ​ក្នុងកាល​ជាខាង​ក្រោយ ខ្ញុំ​ឲ្យនាង​ឧព្វរី​ដល់​អារក្សទឹក ព្រោះទោស​នោះឯង។

[៥០៧] (នាងភេរី…) ពួកអ្នកជនបទចំរើន​ហើយ ព្រោះ​ព្រះកនិដ្ឋភាតា​ណា ទាំងព្រះអង្គ​ដែល​ព្រះកនិដ្ឋភាតា​ណា នាំមកកាន់​ព្រះរាជ​ដំណាក់វិញ ព្រះ​រាជទ្រព្យ​ជាច្រើន​យ៉ាង ដែល​ព្រះកនិដ្ឋភាតា​ណា រឹបជាន់​នាំមក​អំពីពួក​ស្តេចដទៃ ព្រះអង្គ​ព្រះរាជ​ទាន​ព្រះកនិដ្ឋភាតា ជាបុគ្គល​ប្រសើរ​ជាងពួក​ខ្មាន់ធ្នូ ជាអ្នក​ក្លៀវក្លា មានប្រាជ្ញា​ដ៏មុត (នោះ) ដល់​អារក្សទឹក តើព្រោះ​ទោស​ដូចម្តេច។

[៥០៨] (ព្រះរាជា…) ពួកអ្នកជនបទចំរើនហើយ ព្រោះ​កនិដ្ឋភាតាណា ទាំងខ្ញុំ (ដែល​កនិដ្ឋភាតាណា) នាំមកកាន់​ដំណាក់​វិញ ព្រះរាជទ្រព្យ​ជាច្រើនយ៉ាង (ដែល​កនិដ្ឋភាតាណា) រឹបជាន់​ហើយ នាំមកអំពី​ពួកសេ្តច​ដទៃ កនិដ្ឋភាតា​នោះ មើលងាយ​ថា អញ​ប្រសើរ​ជាងពួក​ខ្មាន់ធ្នូ ជាអ្នក​ក្លៀវក្លា មានប្រាជ្ញា​ដ៏មុត ឯព្រះរាជា​នេះដូច​ជាក្មេង បាន​សេចក្តី​សុខ​ព្រោះតែអញ បពិត្រនាង​ជាម្ចាស់ មិនតែប៉ុណ្ណោះ កនិដ្ឋភាតា​នោះ មិនមក​កាន់ទី​បំរើខ្ញុំ​ដូចក្នុងកាល​ពីដើមទេ ខ្ញុំ​ឲ្យកនិដ្ឋភាតា (នោះ) ដល់​អារក្សទឹក ព្រោះទោស​នោះឯង។

[៥០៩] (នាងភេរី…) ជនទាំងពីរនាក់ គឺព្រះអង្គ និង​ធនុសេខកុមារ ជា​សំឡាញ់​មានវ័យ​ស្មើគ្នា ធ្លាប់នៅ​ក្នុង​បញ្ចាលនគរ ជាបុគ្គល​ពីរនាក់ កើត​ក្នុង​បញ្ចាលនគរ​នេះ ក្នុង​រាត្រី​តែមួយ ធនុសេខកុមារ មានទុក្ខ​សុខជាមួយ​គ្នានឹង​ព្រះអង្គ ជាប់តាម​ព្រះអង្គ ក្នុងការ​ត្រាច់​ទៅកាន់ (ជនបទ) ជាអ្នកខ្មី​ឃ្មាត ខ្វល់ខ្វាយ​ក្នុងកិច្ច​ទាំងពួង ដើម្បី​ព្រះអង្គ​ទាំងថ្ងៃ​ទាំង​យប់ ព្រះ​អង្គព្រះ​រាជទាន​សំឡាញ់​នេះដល់​អារក្សទឹក តើព្រោះ​ហេតុដូចម្តេច។

[៥១០] (ព្រះរាជា…) បពិត្រនាងម្ចាស់ ធនុសេខកុមារនេះ (ជាប់តាម) ខ្ញុំ ក្នុង​ការត្រាច់​ទៅ (កាន់ជនបទ) សើចក្អាកក្អាយ​ជាមួយនឹង​ខ្ញុំក្នុង​កាលមុន សូម្បី​ក្នុងថ្ងៃនេះ ក៏នៅ​តែសើច​ក្អាកក្អាយ ហួស​វេលា​តាមទំនង​នោះដែរ បពិត្រ​នាងម្ចាស់ ខ្ញុំនៅ​ក្នុងទីស្ងាត់ កំពុង​ប្រឹក្សា​ជាមួយ​នឹងនាង​ឧព្វរី ឯ​សេខកុមារ ខ្ញុំមិន​បានហៅ មិនបាន​ឲ្យដំណឹង​ខ្ញុំជា​មុនទេ ស្រាប់តែ​ចូលមក ជាបុគ្គល​មានទ្វារ​បានហើយ មាន​ឱកាសធ្វើ​ឲ្យហើយ ខ្ញុំ​ឲ្យនូវ​សំឡាញ់ ជា​មនុស្ស​មិនមាន​សេចក្តី​អៀនខ្មាស មិនអើពើ ដល់​អារក្សទឹក ព្រោះទោស​នោះឯង។

[៥១១] (នាងភេរី…) ព្រាហ្មណ៍បុរោហិត ជាអ្នកឈ្លាសវៃ​ក្នុងនិមិត្ត​ទាំងពួង ជាអ្នក​ដឹងនូវ​សំឡេង​ស្រែក ជាអ្នកឈ្លាស​ក្នុងឧត្បាទ ជាអ្នក​ចេះកាត់​សុបិន ជាអ្នក​ឈ្លាសវៃ​ក្នុងការ​ចេញ និងការ​ចូលផង លើផែនដី និងលើ​អាកាស​ផង ជាអ្នក​ឈ្លាវៃ ក្នុង​ចំណែក​នក្ខត្តឫក្ស ព្រះអង្គ​ព្រះរាជទាន​ព្រាហ្មណ៍​បុរោហិត ដល់​អារក្សទឹក តើព្រោះទោស​ដូចម្តេច។

[៥១២] (ព្រះរាជា…) បពិត្រនាងម្ចាស់ ព្រាហ្មណ៍បុរោហិត បើកភ្នែក​សំឡក់​ចំពោះខ្ញុំ​ក្នុង​កណ្តាល​បរិស័ទ ព្រោះហេតុ​នោះ ទើបខ្ញុំ​ឲ្យបុរោហិត​អាក្រក់ មាន​ចិញ្ចើម​ក្រញូវ ដល់​អារក្សទឹក។

[៥១៣] (នាងភេរី…) ព្រះអង្គគ្រប់គ្រងនូវ​ផែនដីដ៏ធំ មាន​សមុទ្រព័ទ្ធ​ជុំវិញ ជា​កុណ្ឌល​របស់​សាគរ ព្រះអង្គ​មាន​អាមាត្យ​ចោមរោម ជាឥស្សរៈ​លើ​ផែនដី មាន​សមុទ្រទាំង ៤ ជាទី​បំផុត មានដែន​ដ៏ច្រើន ជាអ្នក​ឈ្នះសង្គ្រាម មាន​ពលច្រើន ជា​ព្រះរាជា​ឯក​លើផែនដី យសរបស់​ព្រះអង្គ​ក៏ដល់​នូវភាព​ដ៏ធំថ្កើង មាន​ពួកនារី​មកអំពី​ជនបទ​ផ្សេងៗ ជាស្ត្រីស្នំ ១៦ ពាន់ ពាក់គ្រឿង​កុណ្ឌល​ជាវិការៈ​នៃកែវមណី ល្អល្អះ​ដូចស្រី​ទេពកញ្ញា បពិត្រក្សត្រ អ្នក​ប្រាជ្ញ​ទាំងឡាយ​បានពោល​ចំពោះ​ជីវិត​ដែលវែង បរិបូណ៌ដោយអង្គ​ទាំង​ពួង សម្រេច​នូវសេចក្តី​ប្រាថ្នា​ទាំងពួងថា ជាទី​ស្រឡាញ់​របស់​សត្វទាំង​ឡាយ អ្នកដល់​នូវសេចក្តី​សុខយ៉ាងនេះ កាលបើ​ដូច្នោះ ព្រះអង្គ​រក្សា​ទុកនូវ​បណ្ឌិត ត្រឡប់​ជាលះបង់​ព្រះជន្ម ដែលគេ​លះបង់​បាន​ដោយកម្រ តើ​ដោយដំណើរ​ដូចម្តេច ឬក៏ដោយហេតុ​ដូចម្តេច។

[៥១៤] (ព្រះរាជា…) បពិត្រនាងម្ចាស់ តាំងអំពីកាលដែល​មហោសធ​បណ្ឌិត មកតាំង​នៅក្នុង​កណ្តាប់​ដៃនៃខ្ញុំ ខ្លួនខ្ញុំ​ក៏មិនដែល​ឃើញនូវ​អំពើ​អាក្រក់ សូម្បី​បន្តិច​បន្តួច​របស់​មហោសធ​បណ្ឌិត​ជាអ្នក​ប្រាជ្ញទេ ថាបើ​សេចក្តី​ស្លាប់គប្បី​មានដល់​ខ្ញុំមុន​ ក្នុង​កាល​ណាមួយ មហោសធ​បណ្ឌិត គប្បីញ៉ាំង​បុត្រ​ទាំងឡាយ និងចៅ​ទាំងឡាយ​របស់ខ្ញុំ ឲ្យសុខ មហោសធ​បណ្ឌិត តែងពិចារណា​ឃើញនូវ​ប្រយោជន៍​ទាំងពួង ក្នុង​អនាគត និង​បច្ចុប្បន្ន (ព្រោះ​ហេតុនោះ) ខ្ញុំមិន​ឲ្យនូវ​មហោសធ​បណ្ឌិត​ជាអ្នកមាន​ការងារ​មិនដែល​មានកំហុស (ដល់​អារក្សទឹក​ទេ)។

[៥១៥] (នាងភេរី…) ពួកអ្នកនគរបញ្ចាលទាំងឡាយ ចូរស្តាប់​នូវភាសិត​នេះ របស់​ព្រះបាទ​ចូឡនីចុះ ព្រះរាជា​ទ្រង់រក្សា​នូវបណ្ឌិត ស៊ូលះបង់​នូវព្រះជន្ម ដែល​គេលះ​បាន​ដោយក្រ ព្រះរាជា​ក្នុង​បញ្ចាលនគរ​លះបង់​នូវជីវិត​របស់​ជន ៦ រូប គឺ​ព្រះមាតា ១ ព្រះមហេសី ១ ព្រះកនិដ្ឋភាតា ១ សំឡាញ់ ១ ព្រាហ្មណ៍ ១ ព្រះអង្គ ១ បញ្ញាជា​គុណជាតិ​ដ៏ល្អិត សម្រាប់​គិតនូវ​ប្រយោជន៍​ដ៏ល្អ មានឫទ្ធិ​ច្រើន​យ៉ាងនេះ ប្រព្រឹត្ត​ទៅដើម្បី​ប្រយោជន៍​ក្នុង​បច្ចុប្បន្ន​នេះផង ដើម្បី​សេចក្តី​សុខក្នុង​បរលោក​ផង។

ចប់ ទករក្ខសជាតក ទី៧។

បណ្ឌរកជាតក ទី៨

(៥១៨. បណ្ឌរនាគរាជជាតកំ (៨))

[៥១៦] (បណ្ឌរកនាគរាជពោលថា) ភ័យខ្លួនឯង រមែងជាប់តាម​នូវបុគ្គល​ដែល​មានវាចា​ល្ហហាច មានមន្ត​មិនលាក់​ទុក ជាអ្នក​មិនសង្រួម មិនចេះ​ពិចារណា ជាអ្នក​ល្ងង់នោះ ដូចជា​គ្រុឌចាប់​យកនាគ​ឈ្មោះ​បណ្ឌរកៈ។ ជនណា​រីករាយ​ប្រាប់មន្ត​ដែល​គួរលាក់ គួររក្សាទុក ព្រោះសេចក្តី​វង្វេង ភ័យ​រមែង​ជាប់តាម​នូវជន​ដែល​មានមន្ត​បែកធ្លាយ​នោះដោយ​ឆាប់ ដូចជា​គ្រុឌចាប់​យកនាគ​ឈ្មោះ​បណ្ឌរកៈ។

មិត្តគ្រាន់តែបណ្តោយតាម គេ​មិនគួរ​ឲ្យដឹងនូវ​ហេតុជា​ទម្ងន់ដែល​គួរលាក់ ទាំង​មិត្តល្អ ជាអ្នក​មិនយល់​ការ ឬយល់​ការដែរ តែជា​អ្នកមិន​ប្រព្រឹត្ត​ប្រយោជន៍ (ក៏គេ​មិនគួរ​ឲ្យដឹងដែរ)។

អញដល់នូវសេចក្តីទុកចិត្តអចេល អចេលនេះ ជាសមណៈ គេរាប់អាន​ហើយ មានចិត្ត​ចំរើនហើយ អញក៏​ប្រាប់ បើកនូវ​អាថ៌កំបាំង​ដល់​អចេល​នោះ បានជា​អញមាន​ប្រយោជន៍​កន្លងហួស ហើយទួញយំ​កំព្រា​ម្នាក់ឯង។ បពិត្រ​គ្រុឌដ៏​ប្រសើរ ព្រោះខ្ញុំ​មិនអាច​នឹងសង្រួម​វាចាដ៏​ប្រសើរ​កំបាំង​នេះ ដល់អចេល​នោះ បានជា​ភ័យ​មកដល់ខ្ញុំ អំពី​ចំណែក​នៃអចេល​នោះ ទើបខ្ញុំ​ជាបុគ្គល​មានប្រយោជន៍​កន្លង​ហួស កំព្រា ហើយទួញយំ។ ជនណា​សំគាល់​នូវបុគ្គល​ថា មានចិត្តល្អ ប្រាប់នូវ​អាថ៌កំបាំង​ចំពោះ​ជនមាន​ត្រកូល​ដ៏អាក្រក់ ព្រោះ​ទោសាគតិ ភយាគតិ ឬត្រេកអរ​ដោយ​អំណាច​រាគៈ ជននោះ​ជាមនុស្ស​ល្ងង់ ឈ្មោះថា ភ្លាត់ហើយ​ដោយ​ឥតសង្ស័យ។ ជនណា​មានវាចា​ចេញទៅ​ខាងក្រៅ រាប់ចូល​ក្នុងពួក​អសប្បុរស កំចាយ​នូវពាក្យ (កំបាំង​របស់គេ) ក្នុងទី​ប្រជុំ អ្នកប្រាជ្ញ​ទាំងឡាយ ហៅជន​នោះថា ជាអ្នក​មានមាត់​អាក្រក់ ដូច​អាសីពិស បុគ្គល​គប្បី​ថយចាក​បុគ្គល​បែប​នោះ​ឲ្យឆ្ងាយ​ចេញអំពី​ចម្ងាយ។ យើងលះបង់​នូវកាម​ទាំងពួង គឺ​បាយ ទឹក សំពត់​ក្នុង​ដែនកាសី និង​ខ្លឹមចន្ទន៍ ពួកស្ត្រី​ជាទី​គាប់ចិត្ត កម្រងផ្កា និង​គ្រឿង​ប្រស់ព្រំ បពិត្រ​សុបណ្ណៈ យើងសូម​ដល់នូវលោក (ជាទីពឹង) ស្មើ​ដោយ​ជីវិត។

[៥១៧] (សុបណ្ណរាជសួរថា) ម្នាលនាគរាជ បណ្តាជន​ទាំង ៣ នាក់ ក្នុងទី​នេះ តើសត្វ​ណា គឺ​សមណៈ ឬគ្រុឌ ឬអ្នកឯង​គួរដល់​នូវ​សេចក្តីតិះ​ដៀល​បាន ក្នុងលោកនេះ ម្នាល​បណ្ឌរកៈ (អ្នកឯង​ត្រូវខ្ញុំ) ចាប់បាន ព្រោះ​ហេតុ​ដូចម្តេច។

[៥១៨] (បណ្ឌរកៈ…) អចេលជាសមណៈ ជាបុគ្គល​មានសភាព​ដែល​ខ្ញុំរាប់​អាន​ហើយ ជាទី​ស្រឡាញ់​ដោយចិត្ត​របស់ខ្ញុំ មានខ្លួន​ចំរើនហើយ ខ្ញុំប្រាប់​បើក​អាថ៌កំបាំង​ដល់​សមណៈ​នោះ ទើបខ្ញុំ​ជាបុគ្គល​មានប្រយោជន៍​កន្លង​ហួស កំព្រា ហើយទួញយំ។

[៥១៩] (សុបណ្ណរាជ…) ធម្មតា សត្វលើផែនដី ឈ្មោះថា​មិនស្លាប់ មិនមាន​ទេ ចំណែក​នៃបញ្ញា ជាធម្មជាតិ​ដែលបុគ្គល​មិនគួរ​តិះដៀល នរជន​ក្នុង​លោកនេះ រមែង​នាំមក​នូវគុណ​វិសេស​ដែលបុគ្គល​មិនគួរ​បាន ដោយ​វចីសច្ចៈ ១ ដោយ​សុចរិតធម៌ ១ ដោយ​ធិតិ គឺបញ្ញា ១ ដោយការ​ទូន្មាន​នូវ​ឥន្ទ្រិយ ១។ មាតាបិតា ជាបុគ្គល​ប្រសើរ​ជាង​ផៅពង្ស​ទាំងឡាយ សត្វជា​គំរប់ ៣ (ក្រៅ​អំពី​មាតាបិតា) ឈ្មោះថា​ជាអ្នក​អនុគ្រោះ​ដល់​បុគ្គលនោះ​មិនមាន​ទេ បុគ្គល​កាលរង្កៀស​នូវការ​បែកធ្លាយ​នៃមន្ត មិនគប្បី​ប្រាប់ការ​ស្ងាត់​កំបាំង​ក្រៃលែង​ដល់​មាតាបិតា។ មាតាបិតា បងប្អូនស្រ្តី បងប្អូន​ប្រុស និងសំឡាញ់ ឬញាតិ​ទាំងពីរ​ប៉ែក របស់​បុគ្គលនោះ បុគ្គល​កាល​រង្កៀស​នូវការ​បែកធ្លាយ​មន្ត មិនគប្បី​ប្រាប់​នូវការ​ស្ងាត់កំបាំង​ដ៏ក្រៃលែង ដល់​មាតាបិតា ជាដើម​នោះឡើយ។ បើទុក​ជាភរិយា ជាស្រី​ក្មេង ពោល​ពាក្យជាទី​ស្រឡាញ់ មាន​បុត្រមាន​រូបល្អ មានយស ដែលពួក​ញាតិ​ចោម​រោម ជាស្រ្តី​វៀរបុរស (ដទៃ) បុគ្គល​កាលបើ​វៀរនូវ​ការបែកធ្លាយ​នៃមន្ត មិនគប្បី​ប្រាប់នូវ​ការស្ងាត់​កំបាំង​ដ៏ក្រៃលែង​ដល់ភរិយា​នោះទេ។

[៥២០] បុគ្គលមិនគប្បីបើកនូវអាថ៌កំបាំងទេ គប្បីរក្សា​នូវ​អាថ៌កំបាំង ឲ្យ​ដូចជា​រក្សា​កំណប់ ដ្បិត​អាថ៌កំបាំង​ដែលបុគ្គល​អ្នកដឹង​ច្បាស់ មិន​ប្រាប់គេ ជាការ​ប្រពៃ។ អ្នកប្រាជ្ញ មិនគប្បី​និយាយ​ប្រាប់​អាថ៌កំបាំង​ដល់ស្រី្ត ដល់​ជនជា​សត្រូវ ដល់​ជន​រឡិបរឡប់​ដោយ​អាមិសៈ ដល់ជន​លួចគំនិត​គ្នា។ ជនណា​ញ៉ាំងគេ​ឲ្យដឹង​អាថ៌កំបាំង​ដែលគេ​មិនទាន់ដឹង អ្នកប្រាជ្ញ​តែងអត់​សង្កត់​មិនប្រាប់​ដល់​ជននោះ ព្រោះខ្លាច​បែកការ​ដែល​គិតទុក ដូច​មនុស្ស​ខ្ញុំ​គេ។ ជនទាំងឡាយ​មានចំនួន​ប៉ុន្មាននាក់ ដឹងនូវ​មន្តជា​អាថ៌កំបាំង​របស់​បុរស សេចក្តី​តក់ស្លុត​មានចំនួន​ប៉ុណ្ណោះ តែង​កើតឡើង​ដល់បុរស​នោះ ព្រោះ​ហេតុនោះ អ្នក​ប្រាជ្ញ​មិនគប្បី​ផ្សាយនូវ​អាថ៌កំបាំង​ឡើយ។

នៅវេលា​ថ្ងៃ អ្នកប្រាជ្ញ​គប្បី​និយាយ​អាថ៌កំបាំង​ក្នុង​ទីដ៏ស្ងាត់ នៅ​វេលារាត្រី មិន​គប្បី​បញ្ចេញ​សម្លេង​ឲ្យហួស​កម្រិត ព្រោះថា ពួកជន​អ្នក​ឈ្លបស្តាប់ រមែង​ឮនូវមន្ត4) ព្រោះ​ហេតុនោះ មន្ត​ក៏រមែង​ដល់នូវ​ការបែក​ធ្លាយ​ដោយ​ឆាប់។

[៥២១] ក្រុងប្រកបដោយកំពែងដែក​ដ៏ធំ មិនមានទ្វារ (ចេញចូល​មិនបាន) ធ្វើអំពើ​ដែល​ប្រកប​ដោយ​សាលា គឺរានផ្សារ​ដ៏ល្អ ប្រកប​ដោយ​គូដែលគេ​ជីកដោយ​ជុំវិញ យ៉ាងណា បុរស​មានមន្ត​ដែលគួរ​លាក់ទុក​ក្នុង​លោកនេះ ប្រាកដ​ដល់ខ្ញុំ​យ៉ាងនោះ​ដែរ។ ម្នាល​អ្នកមាន​អណ្តាតពីរ ពួកជន​ណាជាអ្នក​មានមន្ត​គួរលាក់​ទុក មានវាចា​មិន​ល្ហល្ហាច ជាអ្នក​មាំមួន​ក្នុង​ប្រយោជន៍​របស់ខ្លួន សត្រូវ​ទាំងឡាយ​រមែងចៀស​ចេញឆ្ងាយ​អំពី​ពួកជននោះ ដូច​ពពួក​នៃសត្វ ចៀសចេញ​អំពី​អាសីពិស។

[៥២២] (បណ្ឌរកៈ…) អចេល ជាអ្នកបួសលះបង់​ផ្ទះ អាក្រាត ត្រងោល ប្រព្រឹត្ត ព្រោះហេតុ​តែអាហារ ខ្ញុំបើក​បង្ហាញនូវ​អាថ៌កំបាំង​ចំពោះ​អចេល​នោះឯង (ព្រោះ​ហេតុ​នោះ) បានជា​យើង​ឃ្លាតចាក​អត្ថ និងធម៌។ បពិត្រ​សុបណ្ណរាជ បុគ្គល​ធ្វើដូចម្តេច មាន​សីលធម៌​ដូចម្តេច ប្រព្រឹត្ត​វ័ត​ដូចម្តេច ឈ្មោះថា​សមណៈ ប្រព្រឹត្ត​លះបង់​នូវសេចក្តី​រាប់អាន (តណ្ហា) សមណៈ​នោះ ធ្វើដូចម្តេច ទើបទៅ​កាន់​ឋានសួគ៌។

[៥២៣] (សុបណ្ណរាជ…) បុគ្គលប្រកបដោយហិរិ ដោយខន្តិ គឺសេចក្តី​អត់​ធន់ ដោយ​ការទូន្មាន (នូវឥន្ទ្រិយ) ជាអ្នក​មិនខឹង លះបង់​នូវពាក្យ​ញុះញង់ ទើប​ឈ្មោះថា​សមណៈ ប្រព្រឹត្ត​លះបង់​នូវសេចក្តី​រាប់អាន ឯសមណៈ​នោះ ធ្វើយ៉ាង​នេះឯង ទើប​ចូលទៅ​កាន់​ឋានសួគ៌​បាន។

[៥២៤] (បណ្ឌរកៈ…) មាតាឃើញកូនខ្ចី​ដែលកើត​អំពីខ្លួន ហើយ​បបោស​អង្អែល​សព្វ​សព៌ាង្គកាយ យ៉ាងណាមិញ បពិត្រ​លោកជា​ធំជាង​បក្សី លោកជា​អ្នក​អនុគ្រោះ ប្រាកដ​ដល់ខ្ញុំ​ដូច​ជាមាតា (អនុគ្រោះ) នូវបុត្រ​យ៉ាងនោះ។

[៥២៥] (សុបណ្ណរាជ…) នែអ្នកមាន​អណ្ឌាតពីរ អ្នកចូរ​រួចអំពី​ការសម្លាប់​ក្នុងថ្ងៃ​នេះចុះ ព្រោះថា បុត្តមាន ៣ គឺ សិស្ស ១ កូនគេ​ឲ្យ ១ កូនកើត​អំពីខ្លួន ១ បុត្តក្រៅ​ពីនេះ​មិនមាន​ឡើយ អ្នកចូរ​ត្រេកអរ​ចុះ អ្នកទុក​ជាបុត្ត​ណាមួយ​របស់ខ្ញុំ​ហើយ។

[៥២៦] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) ស្តេចគ្រុឌមានកំណើតពីរ (លុះ​ពោលពាក្យ) យ៉ាង​នេះ​ហើយ ក៏ឋិតនៅ​លើផែនដី​ លែងសត្វ​មាន​អណ្តាតពីរ ដោយពាក្យ​ថា អ្នករួច​ក្នុងថ្ងៃនេះ កន្លង​នូវភ័យ​ទាំងពួង​ហើយ អ្នកត្រូវ​តែខ្ញុំ​គ្រប់គ្រង​ក្នុងទីគោគ និង​ទឹកហើយ។ ខ្ញុំជា​ទីពឹង​របស់អ្នក ដូចជា​ពេទ្យដ៏ឈ្លាស (ជា​ទីពឹង) របស់​ពួកអ្នក​មានជម្ងឺ ឬដូចជា​អន្លង់ទឹក​ត្រជាក់ (ជា​ប្រយោជន៍) របស់​ពួកអ្នក​ស្រេកទឹក ឬក៏​ដូចផ្ទះ (ជាទី​ត្រូវការ) របស់​ពួកបុគ្គល​ដែល​លំបាក​ដោយ​សន្សើម​ត្រជាក់។

[៥២៧] (សុបណ្ណរាជ…) ម្នាលអ្នកជាជលាពុជៈ អ្នកធ្វើ​សេចក្តី​ស្និទ្ធស្នាល ជាមួយ​នឹង​អណ្ឌជៈ​ជាសត្រូវ ហើយនៅ​បើក​បង្ហាញចង្កូម (ធ្វើ​អ្វីទៀត) ភ័យ​នឹងមក​ដល់អ្នក​អំពី​ទីណា។

[៥២៨] (បណ្ឌរកៈ…) បុគ្គលត្រូវតែរង្កៀស​ក្នុងបុគ្គល​ជាសត្រូវ មិនត្រូវ​ទុកចិត្ត​បុគ្គល​សូម្បី​ជាមិត្ត (ព្រោះ) ភ័យ​រមែង​កើតឡើង​អំពីបុគ្គល​ដែល​មិន​គួរភ័យ រមែងកាត់ សូម្បី​នូវ​ឫសគល់ (ជីវិត)។ បុគ្គល​ធ្វើនូវ​ជំលោះ​នឹង​ជនណា គប្បី​ទុកចិត្ត​ជននោះ​ដូចម្តេច​កើត បុគ្គល​គប្បីឋិតនៅ​ដោយ​ប្រុងប្រយ័ត្ន​ជានិច្ច បុគ្គល​នោះ រមែង​មិនត្រេកអរ​នឹង​សត្រូវ។

បុគ្គលគប្បីធ្វើឲ្យគេទុកចិត្ត ប៉ុន្តែមិនត្រូវទុកចិត្តគេ បុគ្គល​ដែលគេ​មិន​រង្កៀស​ហើយ ប៉ុន្តែ​គប្បី​រង្កៀស​នឹងគេ បុគ្គលដទៃ​មិនដឹង​នូវភាព (របស់ខ្លួន) យ៉ាង​ណាៗ វិញ្ញូបុរស គប្បី​ប្រឹងប្រែង​ដោយប្រការ​យ៉ាងនោះៗ។

[៥២៩] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) បុរិសនាគទាំងពីរនោះ មានវណ្ណៈ​ដូចជា​ទេវតា មាន​សភាព​ជា​សុខុមាលជាតិ​ស្មើគ្នា មានវ័យ​ដ៏ល្អ មានគំនរ​នៃបុណ្យ កៀក​ដៃគ្នា ដូចជា​សេះគេ​ទឹម បានចូល​ទៅកាន់​សំណាក់​នៃ​អចេល ឯកំពង់​ករម្បិយៈ។

[៥៣០] លំដាប់នោះឯង បណ្ឌរកនាគរាជ បានចូលទៅ​កាន់​សំណាក់នៃ​អចេល​ដោយ​ខ្លួនឯង ហើយ​ពោលពាក្យ​នេះថា ខ្ញុំរួច (អំពី​ការសម្លាប់) កន្លង​នូវភ័យ​ទាំងពួង​ក្នុងថ្ងៃ​នេះហើយ យើងមិន​ជាទី​ស្រឡាញ់​របស់​លោកដោយ​ចិត្តពិត​ប្រាដកទេ។

[៥៣១] (អចេល…) សុបណ្ឌរាជ ជាទីស្រឡាញ់​របស់ខ្ញុំ ជាង​បណ្ឌរកនាគ​រាជមែន ឥត​សង្ស័យ (នេះ) ជាពាក្យ​ពិត ខ្ញុំនោះ​ជាអ្នក​ត្រេកអរ​ដោយរាគៈ ជាអ្នក​ដឹងច្បាស់ បានធ្វើ​នូវអំពើ​អាក្រក់នុ៎ះ មិនមែន​ព្រោះ​មោហៈទេ។

[៥៣២] (បណ្ឌរកៈ…) បព្វជិត កាលឃើញច្បាស់នូវលោកនេះ និង​លោក​ខាងមុខ រមែង​មិនមាន​គំនិតថា វត្ថុជាទី​ស្រឡាញ់ ឬ​មិនជាទីស្រឡាញ់​របស់​អញ​ដូច្នេះទេ អ្នកជា​បុគ្គល​មិន​សង្រួម ប្រព្រឹត្ត​ក្នុងលោក​នេះ ដោយ​ភេទ​របស់បុគ្គល​អ្នក​សង្រួមល្អ។ អ្នកឯង​បន្លំជា​អរិយៈ តែមិនមែន​ជា​អរិយៈ​ទេ អ្នកមិន​សង្រួម តែមាន​ភាពហាក់​ដូចជា​អ្នកសង្រួម មាន​ជាតិខ្មៅ មានសភាព​មិនប្រសើរ បានប្រព្រឹត្ត​នូវអំពើ​ដ៏លាមក​ទុច្ចរិត​ច្រើនយ៉ាង។

[៥៣៣] ម្នាលអ្នកប្រទូស្ត អ្នកជាបុគ្គលប្រទូស្តមិត្ត​ដែលមិន​បានប្រទូស្ត​វិញ​ផង ជាអ្នក​ញុះញង់ផង ដោយពាក្យ​សច្ចៈនេះ សូម​ឲ្យក្បាល​របស់​អ្នកឯង បែកជា ៧ ភាគ។

[៥៣៤] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) ព្រោះហេតុនោះ បុគ្គលមិន​ត្រូវប្រទូស្ត​មិត្តទាំង​ឡាយ​ឡើយ ព្រោះថា សភាវៈ​ដទៃ លាមក​ជាង​ការទ្រុស្តមិត្ត មិន​មានទេ អចេល​អ្នកសង្រួម ត្រូវសត្វ​អាសីពិស​ប្រទេច​ផ្តាសា ក៏ខ្ចាត់​ចេញអំពី​ផែនដី វិនាស​តាមពាក្យ​របស់​នាគរាជ​ដ៏ប្រសើរ។

ចប់ បណ្ឌរកជាតក ទី៨។

សម្ពុលាជាតក ទី៩

(៥១៩. សម្ពុលាជាតកំ (៩))

[៥៣៥] (ទានវៈ5) សួរថា) ម្នាលនាងមានភ្លៅមូល នាង​ឈ្មោះអ្វី រងាញ័រ​លើ​ជ្រោះនៃភ្នំ ឈរនៅ​តែម្នាក់ឯង ម្នាលនាង​មានអវយវៈ​ត្រង់​កណ្តាល​គួរ​វាស់​ដោយដៃ (ចង្កេះរៀវ) យើង​សួរហើយ នាងចូរ​ប្រាប់​នូវនាម និងផៅ​ពង្ស​ដល់យើង។ ម្នាល​នាង​កល្យាណី នាងជាអ្វី ម្នាលនាង​មានអវយវៈ​ពាក់​កណ្តាលដ៏ល្អ នាងជា​ធីតា​របស់​អ្នកណា នាងញ៉ាំង​ព្រៃជា​ទីរីករាយ ដែល​សីហៈ និងខ្លាធំ​អាស្រ័យនៅ ឲ្យភ្លឺ​រុងរឿង ម្នាល​នាង​ដ៏ចំរើន យើង​ឈ្មោះទានវៈ សូមសំពះនាង សូមគោរព​ចំពោះនាង។

[៥៣៦] (នាងសម្ពុលាឆ្លើយថា) អ្នកណាជាបុត្រ​របស់ព្រះរាជា​ក្នុងដែន​កាសី អ្នកផង​តែងស្គាល់​អ្នកនោះថា ព្រះនាម​សោត្ថិសេន ខ្ញុំឈ្មោះនាង​សម្ពុលា ជាភរិយា​របស់​ព្រះរាជបុត្ត​ព្រះនាម​សោត្ថិសេន​នោះ បពិត្រ​ទានវៈ លោកចូរ​ដឹងយ៉ាង​នេះចុះ បពិត្រ​លោក​ដ៏ចំរើន ខ្ញុំឈ្មោះ​សម្ពុលា សូមសំពះ សូមគោរព​ចំពោះ​លោក។ បពិត្រ​លោក​ដ៏ចំរើន ព្រះរាជបុត្រ​របស់​ព្រះរាជា​វិទេហៈ ប្រឈួន​ក្តៅក្រហាយ គង់នៅ​ក្នុងព្រៃ ខ្ញុំជា​ស្រ្តីម្នាក់​ឯង បំរើ​ព្រះរាជបុត្រ ដែលមាន​រោគបៀតបៀន​មួយអង្គ​ឯងនោះ។ មិន​តែប៉ុណ្ណោះ ខ្ញុំ (ត្រាច់ទៅ) ដើម្បី​ស្វែងរក​ផ្លែឈើ​ក្នុងព្រៃ នាំមក​នូវ​ទឹកឃ្មុំ និង​សាច់​ដែលជា​អម្ពា​របស់​ម្រឹគណា (ស្វាមី​របស់ខ្ញុំ) មានទឹកឃ្មុំ និងសាច់ ជាអម្ពា​របស់ម្រឹគ​នោះ ជា​អាហារ (កាលបើ​មិនមាន​អាហារ​ទេ សរីរៈ) របស់​ស្វាមីខ្ញុំនោះ នឹងទ្រាំទ្រ​មិនបាន ក្នុងថ្ងៃ​នេះ​ដោយពិត។

[៥៣៧] (ទានវៈ…) ម្នាលនាងសម្ពុលា នាងធ្វើ (នូវការ​មូលមិត្ត) នឹង​ព្រះរាជ​បុត្រ ប្រឈួន​ក្តៅក្រហាយ ដែលរោគ​ប៉ះពាល់​នៅក្នុង​ព្រៃធ្វើអ្វី ខ្ញុំសូមជា​ភស្តា​របស់នាង។

(នាងសម្ពុលា…) ខ្ញុំរាប់ថាមានរូបដូចម្តេចកើត ព្រោះខ្ញុំ​ជាស្ត្រីមាន​សេចក្តី​សោក​គ្រប​សង្កត់ មានខ្លួន​ដ៏លំបាក បពិត្រ​លោក​ដ៏ចំរើន លោកចូរ​ស្វែងរក​ស្ត្រីឯទៀត ដែល​ល្អជាង​ខ្ញុំចុះ។

(ទានវៈ…) នាងចូរមកចុះ ចូរឡើងកាន់ភ្នំនេះ ប្រពន្ធ​របស់ខ្ញុំ​មាន ៤០០ នាក់ នាងចូរ​ជាស្ត្រី​ដ៏ប្រសើរ​ជាង​ភរិយា​ទាំងនោះ ចូរសម្រេច​តាមសេចក្តី​ប្រាថ្នា​គ្រប់យ៉ាង។ ម្នាល​នាង​មានពន្លឺ​ដូចផ្កាយ នាងប្រាថ្នា​ក្នុងចិត្ត​ចំពោះ​វត្ថុ​ណាមួយ វត្ថុទាំង​អស់នោះ​របស់ខ្ញុំ​មាន​គរគោគ ចូរនាង​ត្រេកអរ​ជាមួយ​នឹងយើង​ក្នុងថ្ងៃ​នេះចុះ។ ម្នាលនាង​សម្ពុលា បើនាង​មិនធ្វើ​នូវភាពជា​មហេសី​របស់ខ្ញុំទេ នាងគួរ​ជាអាហារ​ក្នុង​ពេលព្រឹក នឹងជា​ចំណី​របស់ខ្ញុំ​អំពី​ព្រហាម។

ចំណែកទានវៈ មានភ្នួងសក់ ៧ ជាន់ ជាជាតិអាក្រក់ មាន​ចង្កូម ជាអ្នក​ស៊ីនូវបុរស បានចាប់​នាង​សម្ពុលានោះ​ត្រង់ដើមដៃ ដែលមិន​ឃើញនូវ​ទីពឹង​ក្នុងព្រៃ។ នាង​សម្ពុលា ដែល​បិសាច​អាក្រក់ មាន​ភ្នែកប្រកប​ដោយ​អាមិស​គ្របសង្កត់ ជាស្រ្តី​លុះក្នុង​អំណាច​នៃសត្រូវ​ហើយ ក៏សោកសៅ រកតែស្វាមី​ថា

យក្សស៊ីនូវខ្ញុំដោយហេតុណា ហេតុនេះ មិនមែនជា​ទុក្ខនៃ​ខ្ញុំទេ ក្រែងតែ​ព្រះហ្ឫទ័យ​នៃ​អយ្យបុត្ត​របស់ខ្ញុំ ទៅជា​បការៈ​ដទៃ (ប្រច័ណ្ឌ) ដោយ​ហេតុណា ហេតុនោះ (ទើបជា​ទុក្ខនៃខ្ញុំ)។ មិន​មាន​ពួកទេវតា​នៅគ្រប់គ្រង​ដោយពិត ទាំងពួក​ទេវតា អ្នក​រក្សាលោក ក្នុងលោកនេះ ក៏មិនមាន​ដោយពិត ទេវតា​ទាំងឡាយ អ្នកហាម​ឃាត់​នូវ​ពួកជន​ជាអ្នក​មិនសង្រួម ជាអ្នក​ធ្វើដោយ​ការកំហែង ក៏មិនមាន​ដោយ​ពិត។

[៥៣៨] (សក្កៈ…) ស្រ្តីនេះជាស្រ្តីមានយស ជាស្ត្រីប្រសើរ​ជាងស្រី្ត​ទាំង​ឡាយ ជាស្រ្តី​ស្ងប់ស្ងៀម មានកិរិយា​ដ៏ស្មើ មានតេជះ​រុងរឿង​ដូចជាភ្លើង បើអ្នក​ឯងស៊ី​នាង​កញ្ញានោះ ក្បាលអ្នក​ឯងនឹង​បែកជា ៧ ភាគ​មិនខាន អ្នក​ឯង​កុំកំដៅ (នូវនាង​សម្ពុលា) អ្នកឯង​ចូរលែង​នាងទៅ ព្រោះនាង​ជាស្រ្តី​គោរពប្តី។

[៥៣៩] (អភិសម្ពុទ្ធគាថា) នាងសម្ពុលា លុះរួចអំពីបោរិសាទ បានត្រឡប់​មកកាន់​អាស្រម​វិញ ដូចជា​មេបក្សី​បែកខ្ញែកកូន ហើរមក​កាន់ទ្រនំ ឬដូច​មេគោ មកកាន់​លំនៅ (ដែល​មានកូនទៅ​បាត់ហើយ)។ ព្រះរាជបុត្រី​នោះ ជា​ស្រ្តីមានយស ព្រះនាម​សម្ពុលា មានភ្នែក​ស្រទន់ ព្រោះរដូវ កាលមិន​ឃើញ​ព្រះស្វាមី​ជាទីពឹង​ក្នុងព្រៃ​ហើយ ក៏ទ្រង់​ព្រះកន្សែង​ក្បែរ​អាស្រម​នោះថា ខ្ញុំមិនឃើញ​ព្រះរាជបុត្រ សូមថ្វាយ​បង្គំពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍ និង​ឥសី​ទាំងឡាយ ដែលមាន​ការប្រព្រឹត្តិ​បរិបូណ៌ ខ្ញុំសូម​ដល់នូវ​លោក​ជា​ទីពឹង។ ខ្ញុំមិន​ឃើញ​ព្រះរាជបុត្រ សូមថ្វាយ​បង្គំនូវ​ពួកសីហៈ ខ្លាធំ និងពួកម្រឹគ​ដទៃ​ក្នុងព្រៃ ខ្ញុំសូម​ដល់នូវ​លោកជា​ទីពឹង។ ខ្ញុំមិនឃើញ​ព្រះរាជបុត្រ សូមថ្វាយ​បង្គំ​ស្មៅ វល្លិ៍ ឈើជា​ឱសធ​ភ្នំ និងព្រៃ​ទាំងឡាយ ខ្ញុំសូម​ដល់នូវ​លោកជា​ទីពឹង។ ខ្ញុំមិន​ឃើញ​ព្រះរាជបុត្រ សូមថ្វាយ​បង្គំនូវ​របៀបផ្កាយ​ក្នុងរាត្រី ដែលមាន​ពណ៌ដូច​ជាផ្កា​រាជព្រឹក្ស ខ្ញុំសូម​ដល់នូវ​លោកជា​ទីពឹង។ ខ្ញុំមិនឃើញ​ព្រះរាជបុត្រ សូមថ្វាយ​បង្គំនូវ​ស្ទឹង​ឈ្មោះ​ភគិរសី ជាទីទទួល​នូវស្ទឹង​ទាំងឡាយ​ដែល​ហូរមក ខ្ញុំសូម​ដល់នូវ​លោក​ជាទីពឹង។ ខ្ញុំមិន​ឃើញ​ព្រះរាជបុត្រ សូមថ្វាយ​បង្គំនូវ​ភ្នំហិមពាន្ត ជាស្តេចភ្នំ​ដ៏ប្រសើរ ខ្ញុំ​សូមដល់​នូវលោក​ជាទីពឹង។

[៥៤០] (សោត្ថិសេន…) រាជបុត្រី ជាស្រ្តីមានយស មកក្នុង​វេលា​ល្ងាចម្ល៉េះ តើថ្ងៃ​នេះ នាងជួប​ប្រទះនឹង​អ្នកណាហ្ន៎ អ្នកណា​ជាទី​ស្រឡាញ់​របស់នាង​ជាងខ្ញុំ។

[៥៤១] (នាងសម្ពុលា…) ខ្ញុំម្ចាស់ដែលសត្រូវ​នោះចាប់បាន ក៏បាន​ពោល​ពាក្យនេះ​ថា យក្សទំពា​ស៊ីខ្ញុំម្ចាស់​ដោយ​ហេតុណា ហេតុនោះ​មិនមែន​ជាទុក្ខ​នៃខ្ញុំម្ចាស់ទេ ក្រែងតែ​ព្រះហ្ឫទ័យ​ព្រះអយ្យបុត្រ​របស់ខ្ញុំ​ម្ចាស់ទៅ​ជា​បការៈដទៃ ដោយ​ហេតុណា ហេតុនោះ (ទើបជា​ទុក្ខនៃ​ខ្ញុំម្ចាស់)។

[៥៤២] (សោត្ថិសេន…) ពាក្យសច្ចៈក្នុងពួកស្រីចោរ មានមាយាច្រើន គេ​រកបាន​ដោយ​ក្រណាស់ ភាព គឺឫកមារយាទ​របស់ស្រ្តី​ទាំងឡាយ គេដឹង​បានដោយក្រ ដូច​ដំណើរ​នៃត្រី​ក្នុងទឹក។

[៥៤៣] (នាងសម្ពុលា…) ខ្ញុំម្ចាស់មិនធ្លាប់ស្គាល់នូវបុគ្គល​ដទៃ​ជាទី​ស្រឡាញ់​ជាង​ព្រះអង្គ​យ៉ាងណា បើ (ដំណើរ) របស់ខ្ញុំម្ចាស់ (នោះ) ជាសច្ចៈ យ៉ាងនោះ សូម​សច្ចៈ​រក្សា​ព្រះអង្គ ទាំងរក្សា​នូវខ្ញុំម្ចាស់ ដោយពាក្យ​សច្ចៈនេះ សូមព្យាធិ​របស់​ព្រះអង្គ​ស្ងប់រម្ងាប់។

[៥៤៤] (តាបស…) ដំរីទាំងឡាយច្រើនប្រមាណ ៧០០ មានអាវុធដែល​យោធា​ប្រកប​ហើយ ទាំងពួកខ្មាន់ធ្នូ​មួយពាន់​ប្រាំមួយរយ តែងរក្សា​ទាំង​យប់ទាំង​ថ្ងៃ ម្នាល​នាងដ៏ចំរើន តើនាង​នៅឃើញ​ពួកសត្រូវ​ដូចម្តេច។

[៥៤៥] (នាងសម្ពុលា…) ស្វាមីឃើញពួកស្រ្តី ដែលតាក់​តែងកាយ មាន​សម្បុរ​ស្បែកល្អ ដូចស្រទាប់​ផ្កាឈូក មាន​ចង្កេះរៀវ មានសំឡេង​ដូចហង្ស ទ្រង់​ព្រះសណ្តាប់​នូវចម្រៀង និងប្រគំ​ដែលគេ​គួររាប់ របស់​ពួកស្រ្តីទាំង​នោះ បពិត្រ​ព្រះបិតា ឥឡូវនេះ ព្រះស្វាមី​របស់​ខ្ញុំម្ចាស់ មិនប្រព្រឹត្ត​ដូចកាល​មុន យ៉ាងនោះ​ទេ។ បពិត្រ​ព្រះបិតា ពួក​ស្ត្រីមាន​រូបល្អ ទ្រទ្រង់​នូវប្រដាប់​សម្រាប់​រឹតដោះ ជាវិការៈ​នៃមាស តាក់តែង​ខ្លួន ជាស្រ្តី​មនុស្ស ដូចស្រ្តី​ទេព​អប្សរ ជាទីស្រឡាញ់​នៃ​ព្រះរាជា​ព្រះនាម​សោត្ថិសេន ជាស្រ្តី​មាន​រាងកាយ​តិះដៀល​មិនបាន ជា​ខត្តិយកញ្ញា តែងប្រលោម​ព្រះរាជា​នោះ។ បពិត្រ​ព្រះ​បិតា ប្រសិន​បើខ្ញុំម្ចាស់​ចិញ្ចឹម​ព្រះស្វាមី​នោះ ដោយការ​ស្វែងរក​នូវផ្លែឈើ​ក្នុងព្រៃ ដូចក្នុង​កាលមុន​យ៉ាងនោះ​ទៀត ព្រះស្វាមី​គប្បីរាប់​អានខ្ញុំម្ចាស់ ទាំងមិន​មើលងាយ​ខ្ញុំម្ចាស់ទេ បពិត្រ​ព្រះបិតា ព្រោះ​ហេតុនោះ (ព្រៃ) របស់​ខ្ញុំម្ចាស់ (នោះឯង) ប្រសើរ​ជាង​រាជសម្បត្តិ ក្នុង​ក្រុងពារាណសី​នេះ។ នារី​ណា (កើតក្នុង​ផ្ទះត្រកូល) មានបាយ និងទឹក​បរិបូណ៌ ដែលគេ​ចាត់ចែង​ហើយ ជាស្ត្រីមាន​គ្រឿងប្រដាប់​ដ៏ស្អាត​វិសេស តាក់តែង​ខ្លួន​ប្រកប​ដោយ​អង្គគ្រប់យ៉ាង តែមិន​ជាទី​ស្រឡាញ់​របស់ប្តី បាន​សំឡាប់ (ខ្លួន) ហើយ សេចក្តី​ស្លាប់​របស់​នារីនោះ ប្រសើរ​ជាងការ​រស់នៅ​ជាឃរាវាស​នោះទៅ​ទៀត។ បើស្ត្រីណា ទ័លក្រ កំព្រា មិនមាន​បបុស គឺមានះ មានតែ​កន្ទេល​ជាគំរប់​ពីរ តែស្ត្រីនោះ​ជាទី​ស្រឡាញ់​របស់ប្តី ស្រ្តីណា​ទោះកំព្រា តែជាទី​ស្រឡាញ់ (របស់ប្តី) ស្រ្តីនេះឯង​ប្រសើរ​ជាងស្ត្រី​ដែល​ប្រកប​ដោយអង្គ​គ្រប់យ៉ាង ដែលមិន​ជាទី​ស្រឡាញ់ (របស់ប្តី)។

[៥៤៦] (តាបស…) ស្រ្តីណាជាគុណរបស់បុរស ស្ត្រីនោះគេ​រកបាន​ក្រក្រៃ​លែង ភស្តា​ណាជា​គុណ​របស់ស្ត្រី ភស្តានោះ​គេរក​បានដោយ​ក្រ ម្នាលបា ជាធំ​ជាងជន ភរិយា​របស់​អ្នក ជាគុណ (នៃអ្នក) ផង ជាស្ត្រី​មាន​សីលផង អ្នកចូរ​ប្រព្រឹត្ត​ធម៌ចំពោះ​នាង​សម្ពុលា។

[៥៤៧] (ព្រះរាជាសោត្ថិសេន…) ម្នាលនាងសម្ពុលា​មានភោគៈ​បានហើយ​ដ៏ច្រើន បើនាង​ឆ្លងផុត​ចាកសេចក្តី​ប្រាថ្នា ដល់នូវ​មរណៈ អញ និងពួករាជ​កញ្ញា​ទាំងអស់​របស់​នាងនេះ នឹងធ្វើ​តាមពាក្យ​របស់នាង។

ចប់ សម្ពុលាជាតក ទី៩។

ភណ្ឌុតិណ្ឌុកជាតក ទី១០

(៥២០. គន្ធតិន្ទុកជាតកំ (១០))

[៥៤៨] (ភណ្ឌុតិណ្ឌុកទេវតាពោធិសត្វពោលថា) សេចក្តី​មិនប្រហែស​ជា​ឧបាយ​ឲ្យបាន​នូវព្រះនិព្វាន ឈ្មោះអមតៈ សេចក្តី​ប្រហែស ជាផ្លូវ​នៃសេចក្តី​ស្លាប់ ពួកជន​អ្នកមិន​ប្រហែស ឈ្មោះថា​មិនស្លាប់ ពួកជន​ណា ជាអ្នក​ប្រហែស ពួកជន​នោះដូច​ជាស្លាប់​ហើយ។ សេចក្តី​ប្រហែស រមែងកើត​ឡើង ព្រោះ​សេចក្តី​ស្រវឹង ការអស់​ទៅ (នៃញាតិ​ជាដើម) រមែង​កើតឡើង ព្រោះ​សេចក្តី​ប្រហែស សេចក្តី​ប្រទូស្ត​ទាំងឡាយ រមែង​កើត​ឡើង ព្រោះ​ការអស់​ទៅ (នៃញាតិ​ជាដើម) បពិត្រ​ព្រះអង្គ​ដ៏ប្រសើរ មានភារៈ (ក្នុងដែន) ព្រះអង្គ​កុំប្រហែស​ឡើយ។ ពួកក្សត្រិយ៍​ច្រើនអង្គ មានសេចក្តី​ប្រហែស ញ៉ាំង​សេចក្តី​ចំរើន និង​ញ៉ាំងដែន​ឲ្យវិនាស ចំណែក​ពួកមេស្រុក អ្នកស្រុក អ្នកបួស គ្រហស្ថ ក៏វិនាស។ បពិត្រ​ព្រះរាជា ព្រះអង្គ​ញ៉ាំងដែន​ឲ្យចំរើន ភោគៈ​ទាំងអស់​ក្នុងដែន​របស់​ក្សត្រ​ជាអ្នក​ប្រហែស រមែងវិនាស សេចក្តី​វិនាស​នោះ ជាទុក្ខ​របស់​ព្រះរាជា។ បពិត្រ​មហារាជ សេចក្តី​ប្រហែស​នេះ មិនមែន​ជាធម៌ (របស់ពួក​ព្រះរាជា​បុរាណ​ទេ) ព្រះអង្គ​ប្រហែសហួស​ប្រមាណ ពួកចោរ​កំចាត់​នូវជនបទ​ដែល​សម្បូណ៌​ថ្កុំថ្កើងនោះ។ ពួកបុត្រ​របស់​ព្រះអង្គ​មិនមាន ទាំងប្រាក់​ក៏មិនមាន ទាំងទ្រព្យ​ក៏មិនមាន កាលបើ​ចោរប្លន់​រាស្រ្ត (យ៉ាងនេះ) ព្រះអង្គ​នឹងសាបសូន្យ​ចាកភោគៈ​គ្រប់យ៉ាង។ ពួកញាតិ​មិត្រ និង​សំឡាញ់ រមែង​មិនទទួល​ដឹង​នូវក្សត្រ​នោះ ដែលជា​ព្រះរាជា​សាបសូន្យ​ចាកភោគៈ​ទាំងពួង ជាបុគ្គល​ដែលគួរ​ទទួល​ដឹងទេ។ ពួក​ពលដំរី ពួកសេនា ពលរថ ពលថ្មើរជើង និងពួក​កម្មករ ដែល​អាស្រ័យ​ចិញ្ចឹមជីវិត​នឹង​ព្រះរាជា​នោះឯង ក៏មិន​ទទួលដឹង​នូវព្រះរាជា​ដែល​គួរទទួល​ដឹងនោះ។ សិរី គឺយសសម្បត្តិ រមែងលះបង់​នូវបុគ្គល​ពាល អ្នក​មិនចាត់​ចែងនូវ​ការងារ មាន​គំនិត​អាក្រក់ អាប់ឥត​ប្រាជ្ញា ដូចជា​ពស់លះបង់នូវ​សំណក​ចាស់។ ភោគៈ​ទាំងអស់ រមែង​ចំរើន​ដល់បុគ្គល​អ្នកចាត់​ចែងការ​ងារដោយ​ល្អ ក្រោកឡើង​ទាន់កាល ជាអ្នក​មិនខ្ជិល​ច្រអូល ដូចជាគោ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​មួយអន្លើ​ដោយ​គោឧសភ។ បពិត្រ​មហារាជ សូម​ព្រះអង្គ​យាងទៅ​កាន់ទី​ជាទី​ចាំស្តាប់ ក្នុងជនបទ ក្នុងដែន លុះទត​ឃើញ និងទ្រង់​ព្រះសណ្តាប់ ក្នុងដែន​នោះហើយ ក៏យក​ការណ៍ តាម​រាជកិច្ចនោះ តាម​ដំណើរ​នោះ។

[៥៤៩] (បុរសចាស់ម្នាក់ជេរថា) ខ្លួនអញត្រូវបន្លាមុតហើយ វេទនា​ក្នុងថ្ងៃ​នេះ​យ៉ាងណា សូម​ឲ្យព្រះបាទ​បញ្ចាល ត្រូវសរក្នុង​សង្គ្រាម ហើយវេទនា​យ៉ាងនោះដែរ។

[៥៥០] (បុរោហិតសួរថា) អ្នកជាមនុស្សចាស់ មានភ្នែកទុព៌ល មើល​រូបមិន​ឃើញដោយ​ស្រួលទេ បន្លាមុត​អ្នកឯង ដោយ​ហេតុណា (ទោស) របស់​ព្រះរាជា​ព្រហ្មទត្ត​ចំពោះ​ហេតុនោះ តើ​ដូចម្តេច។

[៥៥១] (បុរសចាស់…) ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ក្នុងហេតុនេះ ទោសរបស់​ព្រះរាជា​ព្រហ្មទត្ត មានច្រើន (បានជា) ខ្ញុំនោះ (ធ្លាក់) ក្នុងផ្លូវ (មានបន្លា) ព្រោះពួក​អ្នកជនបទ ព្រះរាជា​មិនរក្សា ទ្រង់បៀតបៀន​ដោយ​ពលិកម្ម (សួយសារ​អាករ) មិនប្រកប​ដោយធម៌។ ក្នុង​វេលាយប់ ពួកចោរស៊ី (ប្លន់) ក្នុងវេលា​ថ្ងៃ ពួកអ្នក​រាជការ​បៀតបៀន​ស៊ី ក្នុងដែន​របស់​ព្រះរាជា​ខូចកាច ជនមិន​ប្រកប​ដោយធម៌ មានច្រើន។ ម្នាលអ្នក កាលបើ​ភ័យបែបនេះ កើត​ហើយ មនុស្ស​ទាំងឡាយ​ដែលត្រូវ​ភ័យគ្របសង្កត់ តែងនាំ​យកនូវ​បន្លាក្នុងព្រៃ មកធ្វើ​ជាទី​សម្រាប់​ពឹងពួន។

[៥៥២] (ស្ត្រីទុគ៌តម្នាក់ ជេរថា) ពួកកុមារីជាស្ត្រីគ្មានប្តី​រហូតចាស់ ក្នុង​ដែន​នៃ​ព្រះរាជា​ព្រហ្មទត្តណា កាលណាហ្ន៎ ព្រះរាជា​ព្រហ្មទត្ត​នេះ នឹងស្លាប់ទៅ។

[៥៥៣] (បុរោហិតឃាត់ថា) នែនាងលាមក ជាស្ត្រី​មិនឈ្លាស​ក្នុងឧបាយ​នៃសេចក្តី​ចំរើន ពាក្យនាង ជាពាក្យ​អាក្រក់ ព្រះរាជា​នឹងស្វែង​រកប្តី​ឲ្យពួក​នាងកុមារី​ក្នុងទីណា។

[៥៥៤] (ស្រ្តីចាស់…) នែព្រាហ្មណ៍ ពាក្យរបស់ខ្ញុំមិនអាក្រក់ទេ ខ្ញុំជាស្រ្តី​ឈ្លាសវៃ​ក្នុងផ្លូវ​ចំរើន ព្រោះពួក​អ្នកជនបទ សេ្តច​មិនរក្សា ទ្រង់បៀតបៀន​ដោយ​សារសួយអាករ មិន​ប្រកប​ដោយធម៌។ ក្នុងវេលាយប់ ពួកចោរស៊ី (ប្លន់) ក្នុងវេលាថ្ងៃ ពួកអ្នក​រាជការ​បៀតបៀន​ស៊ី​ក្នុងដែន​ព្រះរាជា​ខូចកាច ជនមិន​ប្រកប​ដោយធម៌​មានច្រើន កាលបើ​រាស្ត្ររស់​នៅដោយ​លំបាក ចិញ្ចឹម​ប្រពន្ធ​បានដោយ​លំបាក តើពួក​នាងកុមារី​បានប្តី​អំពីណា។

[៥៥៥] (អ្នកភ្ជួរជេរថា) គោឈ្មោះសាលិយៈនេះ ត្រូវផាលមុត​ហើយ ដេក​ស្រតឹក​យ៉ាងណា សូម​ឲ្យព្រះរាជា​ក្រុងបញ្ចាល ត្រូវគេ​សម្លាប់​ដោយ​លំពែងក្នុង​សង្គ្រាម ដេក​យ៉ាងនោះ​ចុះ។

[៥៥៦] (បុរោហិត…) នែបុរសលាមក អ្នកណា​ខុសខ្លួនឯង ហើយ​ផ្តាសា​ព្រះរាជា អ្នក (នោះ) ឈ្មោះថា​ ខឹងចំពោះ​ព្រះរាជា​ព្រហ្មទត្ត​ដោយហេតុ​មិន​ត្រូវតាម​ធម៌ទេ។

[៥៥៧] (អ្នកភ្ជួរ…) ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ខ្ញុំខឹងចំពោះ​ព្រះរាជា​ព្រហ្មទត្ត ដោយ​ហេតុត្រឹម​ត្រូវ​តាមធម៌ (ព្រោះថា) ពួកអ្នក​ជនបទ ស្តេច​មិនរក្សា ទ្រង់​បៀតបៀន ដោយ​សួយ​សារអាករ មិនប្រកប​ដោយធម៌។ ក្នុង​វេលាយប់ ពួកចោរស៊ី ក្នុងវេលាថ្ងៃ ពួកអ្នក​រាជការ​បៀតបៀន​ស៊ី​ក្នុងដែន​ព្រះរាជា​ខូចកាច ជនមិន​ប្រកប​ដោយធម៌​មានច្រើន។ ​ស្រ្តីជា​អ្នកនាំ​បាយមក​នោះ ប្រាកដជា​ដាំម្តងទៀត បានជា​នាំបាយ​មកក្នុង​វេលារសៀល ខ្ញុំកំពុង​រកមើល​នូវស្ត្រី​អ្នកនាំ​បាយមក គោឈ្មោះ​សាលិយៈ ក៏ត្រូវ​ផាលមុត។

[៥៥៨] (អ្នករូតទឹកដោះជេរថា) ក្នុងថ្ងៃនេះ ខ្លួនអញ (ត្រូវមេគោ) ធាក់ ទាំង​ទឹកដោះ​របស់អញ​កំពប់​ទៅយ៉ាងណា សូម​ឲ្យព្រះរាជា​បញ្ចាលនគរ ត្រូវ​គេសម្លាប់​ដោយ​ដាវក្នុង​សង្គ្រាម វិនាស​យ៉ាងនោះចុះ។

[៥៥៩] (បុរោហិត…) សត្វចិញ្ចឹមនេះ ចាក់ចោល​នូវទឹកដោះ សត្វចិញ្ចឹម​បៀត​បៀន​នូវផាល អ្នកដ៏ចំរើន​តិះដៀល​យើង ដោយ​ហេតុណា កំហុស​ដូចម្តេច របស់​ព្រះរាជា​ព្រហ្មទត្ត​ក្នុងហេតុ​នោះ។

[៥៦០] (អ្នករូតទឹកដោះ…) ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ព្រះរាជាបញ្ចាលនគរ​របស់រាជ​ត្រកូល​ព្រហ្មទត្ត គួរអ្នក​ផងតិះដៀល​ហើយ ព្រោះថា ពួកអ្នក​ជនបទ ព្រះ​រាជា​មិនរក្សា ទ្រង់​បៀត​បៀន ដោយសួយ​អាករ មិនប្រកប​ដោយធម៌។ ក្នុងវេលាយប់ ពួកចោរស៊ី ក្នុង​វេលាថ្ងៃ ពួកអ្នក​រាជការ​បៀតបៀន​ស៊ី​ក្នុង​ដែន​ព្រះរាជា​ខូចកាច ជនមិន​ប្រកប​ដោយ​ធម៌មាន​ច្រើន។ មេគោ​កាច ផ្លាង យើងមិន​បានរូតនូវ​ទឹកដោះ​ណា ក្នុងកាលមុន ​ក្នុង​ថ្ងៃនេះ ឥឡូវនេះ ពួកយើង​ក៏ត្រូវ​ពួករាជបុរស​អ្នកប្រាថ្នា​នូវទឹកដោះ​មក​រឹបជាន់ ទើបរូត​នូវ​ទឹកដោះ​នោះ។

[៥៦១] (ពួកក្មេងអ្នកស្រុកជេរថា) មេគោកំព្រា ជាសត្វព្រាត់ប្រាសនេះ ស្ទុះ​ឆ្លេឆ្លា​យ៉ាងណា សូម​ឲ្យព្រះរាជា​បញ្ចាលនគរ ព្រាត់ប្រាសនិរាស រីងស្ងួត កន្ទក់កន្ទេញ យ៉ាង​នោះចុះ។

[៥៦២] បុរោហិត…) សត្វចិញ្ចឹមរបស់អ្នក​រក្សានូវ​សត្វចិញ្ចឹម ស្ទុះឆ្លេឆ្លាក្តី ស្រែកក្តី ដោយ​ហេតុណា កំហុស​ដូចម្តេច​របស់​ព្រះរាជា​ព្រហ្មទត្ត ក្នុង​ហេតុ​នេះ។

[៥៦៣] (ពួកក្មេងអ្នកស្រុក…) បពិត្រមហាព្រាហ្មណ៍ កំហុស​របស់​ព្រះរាជា​ព្រហ្មទត្ត (មានពិត) ព្រោះថា ពួកអ្នក​ជនបទ ព្រះរាជា​មិនរក្សា ទ្រង់​បៀត​បៀន ដោយសួយ​សារអាករ មិនប្រកប​ដោយធម៌។ ក្នុងវេលា​យប់ ពួកចោរ​ស៊ី ក្នុងវេលាថ្ងៃ ពួកអ្នក​រាជការ​បៀតបៀន​ស៊ី​ក្នុង​ដែន​ព្រះរាជា​ខូច​កាច ជន​មិនប្រកប​ដោយធម៌​មានច្រើន ហេតុដូច​ម្តេចហ្ន៎ កូនគោ​របស់​យើងកំពុង​បៅដោះ មានប្រយោជន៍​ដល់​ស្រោមដាវ ត្រូវ​រាជបុរស​សម្លាប់។

[៥៦៤] (កង្កែបជេរថា) អញជាសត្វកើតក្នុងព្រៃ ត្រូវពួកក្អែក​ក្នុង​ស្រុកចឹក​ស៊ីក្នុងថ្ងៃ​នេះ​យ៉ាងណា សូម​ឲ្យស្តេច​បញ្ចាលនគរ ព្រមទាំង​បុត្រ ត្រូវគេ​កាប់ក្នុង​ចម្បាំង​ដាច់ខ្ទេចខ្ទី យ៉ាងនោះ​ចុះ។

[៥៦៥] (បុរោហិត…) នែដង្កែប ព្រះរាជាទាំងឡាយ ក្នុងមនុស្សលោក មិន​ចាត់ចែង​នូវការ​រក្សាក្នុង​ពួកសត្វ​ទាំងពួងទេ ពួកក្អែក​ស៊ីនូវ​សត្វទាំងរស់​ដូចជា​ឯង ដោយ​ហេតុណា ព្រះរាជា​មិនឈ្មោះ​ថាមិន​ប្រព្រឹត្តធម៌ ដោយហេតុ​មានប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះ។

[៥៦៦] (កង្កែប…) ឱអ្នកជាព្រហ្មចារី តែមានសភាព​មិនប្រកប​ដោយធម៌​សោះ ពោលនូវ​ពាក្យសរសើរ​ចំពោះ​ក្សត្រិយ៍ កាលបើ​ប្រជាជន​ជាច្រើន ដែល​ព្រះរាជា​រឹបជាន់ អ្នកនៅ​តែបូជា​ចំពោះ​ព្រះរាជា ជាអ្នក​មានវាទៈ​ដ៏ក្រៃ​លែង។ នែព្រហ្មណ៍ ប្រសិនបើ​ដែននេះ​មានអ្នក​រាជការ​ល្អ រមែង​ជាដែន​ស្តុកស្តម្ភ មានរាស្ត្រ​រីករាយ​ជ្រះថ្លា ទាំងពួង​ក្អែក ក៏ស៊ី​នូវដុំបាយ​ដ៏ប្រសើរ ជាគ្រឿង​បូជា (របស់​មនុស្ស) ពួកក្អែក​មិនគប្បី​ស៊ីសត្វ​ទាំងរស់​ប្រាកដ​ដូច​ជាខ្ញុំទេ។

ចប់ ភណ្ឌុតិណ្ឌុកជាតក ទី១០។

ឧទ្ទាននៃតឹសនិបាតនោះគឺ

និយាយអំពីកឹឆន្ទជាតក ១ កុម្ភជាតក ១ ជយទ្ទិសជាតក ១ ឆទ្ទន្តជាតក ១ សម្ភវជាតក ១ មហាកបិជាតក ១ ទករក្ខសជាតក ១ នាគដ៏ប្រសើរ​ឈ្មោះ​បណ្ឌរកៈ ១ សម្ពុលាជាតក ១ តិណ្ឌុកជាតក ១។

ចប់ តឹសនិបាត។

 

លេខយោង

1)
មនុស្ស​ដែលយក្សិណី​ចាប់យក​ទៅចិញ្ចឹម ប្រព្រឹត្ត​ស៊ីសាច់​មនុស្ស​ដូចយក្ស។
2)
ប្រហែល​”ងៀតម្រឹគ”។
3)
គឺ មាតា១ នាងនន្ទាទេវី១ តិខិណមន្តីកុមារ១ សំឡាញ់ឈ្មោះ​ធនុសេក្ខៈ១ បុរោហិត១ មហោសធ១ ស្តេចចូឡនី១។ អដ្ឋកថា។
4)
ពាក្យថា មន្ត ក្នុងទីនេះ សំដៅយក​ការប្រឹក្សា​គ្នាអំពី​កិច្ចការ​ស្ងាត់​កំបាំង ឬសំដៅយក​មន្តអាគម ដែលគេ​ចេះដឹង​ហើយ​គួរលាក់ទុក។ អដ្ឋកថា។
5)
អសុរសាមួញ្ញ។
km/tipitaka/sut/kn/jat/sut.kn.jat.v16.txt · ពេលកែចុងក្រោយ: 2023/04/02 02:18 និពន្ឋដោយ Johann