[២០៩] ខ្ញុំបានស្តាប់មកយ៉ាងនេះ។ សម័យមួយ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់គង់​នៅក្នុងនិគ្រោធារាម ទៀបក្រុង​កបិលព័ស្តុ ក្នុងសក្កជនបទ។ លំដាប់នោះឯង សក្យរាជ ទ្រង់ព្រះនាមមហានាម ក៏ចូលទៅគាល់​ព្រះមានព្រះភាគ លុះចូល​ទៅ​ដល់​ហើយ ក៏ថ្វាយបង្គំព្រះមានព្រះភាគ ហើយគង់ក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះមហានាម​សក្យរាជ គង់ក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ ទើបក្រាបទូល​ព្រះមានព្រះភាគ​ យ៉ាងនេះថា បពិត្រ​ព្រះអង្គដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គ បានដឹងច្បាស់នូវធម៌ ដែល​ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់​សំដែង​អស់កាលជាយូរហើយ យ៉ាងនេះថា លោភៈ ជាគ្រឿង​សៅហ្មងរបស់ចិត្ត ទោសៈ ជាគ្រឿង​សៅហ្មងរបស់ចិត្ត មោហៈ ជាគ្រឿង​សៅហ្មងរបស់ចិត្ត ប៉ុន្តែ​ចួន​កាល ធម៌គឺលោភៈ គ្របសង្កត់​ចិត្ត របស់ខ្ញុំព្រះអង្គខ្លះ ចួនកាល ធម៌គឺទោសៈ គ្របសង្កត់​ចិត្ត របស់ខ្ញុំព្រះអង្គខ្លះ ចួនកាល ធម៌គឺមោហៈ គ្របសង្កត់​ចិត្ត របស់ខ្ញុំ​ព្រះអង្គខ្លះ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គនោះ ទើប​មាន​សេចក្តី​ត្រិះរិះយ៉ាងនេះថា ចុះធម៌អ្វីហ្ន៎ នៅខាងក្នុងសន្តាន ដែល​អាត្មាអញ មិនទាន់​លះបង់​អស់ បានជាចួន​កាល ធម៌គឺលោភៈ គ្របសង្កត់​ចិត្តរបស់អាត្មាអញខ្លះ ចួនកាល ធម៌គឺទោសៈ គ្រប​សង្កត់​​ចិត្តរបស់អាត្មាអញខ្លះ ចួនកាល ធម៌គឺមោហៈ គ្របសង្កត់​ចិត្តរបស់​អាត្មាអញ​ខ្លះ។

[២១០] ព្រះមានព្រះភាគត្រាស់ថា ថ្វាយព្រះពរមហានាម ធម៌គឺលោភៈ ទោសៈ មោហៈ ក្នុងសន្តាននោះឯង ដែលមហាបពិត្រ មិនទាន់​លះបង់អស់ បានជាចួនកាល ធម៌គឺលោភៈ គ្របសង្កត់​ចិត្តរបស់មហាបពិត្រខ្លះ ចួនកាល ធម៌​គឺទោសៈ គ្របសង្កត់​ចិត្តរបស់មហាបពិត្រខ្លះ ចួនកាល ធម៌គឺមោហៈ គ្របសង្កត់​ចិត្តរបស់មហាបពិត្រខ្លះ។ បពិត្រមហានាម បើធម៌ក្នុងសន្តាននោះ មហាបពិត្រ បាន​លះបង់​អស់ហើយ។ មហាបពិត្រ នឹងគប្បី​លែងនៅគ្រប់គ្រងផ្ទះ នឹងគប្បី​លែង​បរិភោគកាមទាំងឡាយ។ បពិត្រមហានាម ធម៌ខាងក្នុងសន្តាននោះឯង មហាបពិត្រ លះបង់​មិនទាន់បាន ព្រោះហេតុនោះ បានជាមហាបពិត្រនៅគ្រប់គ្រងផ្ទះ បរិភោគ​នូវ​កាមទាំងឡាយ។

[២១១] ថ្វាយព្រះពរមហានាម បើអរិយសាវ័ក បានឃើញច្បាស់ តាមសេចក្តីពិត ដោយប្រាជ្ញាដ៏ប្រពៃយ៉ាងនេះថា កាមទាំងឡាយ មានសេចក្តីសុខ​តិច មានទុក្ខច្រើន មានសេចក្តីចង្អៀតចង្អល់​ច្រើន ទោសក្នុងកាមទាំងឡាយនុ៎ះ មានច្រើនពេក។ អរិយសាវ័កនោះឯង បានវៀរចាកកាមទាំងឡាយ វៀរចាកអកុសល​ធម៌ទាំងឡាយហើយ តែមិនទាន់បាននូវបីតិ និងសុខ¹⁾ ឬគុណជាត​ដទៃដែលល្អិត²⁾ លើសជាង​បីតិ និងសុខនោះទេ កាលបើដូច្នេះ អរិយសាវ័កនោះ នឹងឈ្មោះថា មិនវិលត្រឡប់​មករកកាមទាំងឡាយវិញនោះ មិនមែនឡើយ។ បពិត្រមហានាម កាលណា​បើ​អរិយសាវ័ក បានឃើញច្បាស់ តាមសេចក្តីពិត ដោយបញ្ញាដ៏ប្រពៃយ៉ាងនេះថា កាមទាំងឡាយ មានសេចក្តីសុខ​តិច មានទុក្ខច្រើន មានសេចក្តីចង្អៀតចង្អល់​ច្រើន ទោសក្នុងកាមទាំងឡាយនុ៎ះ មានច្រើនក្រៃពេក។ អរិយសាវ័កនោះឯង បានវៀរ​ចាក​កាម​ទាំងឡាយ វៀរចាកអកុសល​ធម៌ទាំងឡាយ ហើយបាននូវបីតិ និងសុខ ឬគុណជាត​ដទៃដែលល្អិត លើសជាង​បីតិ និងសុខនោះ កាលបើដូច្នេះ អរិយ​សាវ័កនោះ ទើបឈ្មោះថា មិនវិលត្រឡប់​មករកកាមទាំងឡាយទៀតឡើយ។ បពិត្រមហានាម ប៉ុនអម្បាល​តថាគត កាលនៅជាពោធិសត្វ មិនទាន់បានត្រាស់ដឹង ក្នុងកាលមុន អំពីកាលត្រាស់ដឹងនៅឡើយ បានឃើញច្បាស់ តាមសេចក្តីពិត ដោយបញ្ញាដ៏ប្រពៃយ៉ាងនេះថា កាមទាំងឡាយ មានសេចក្តីសុខ​តិច មានទុក្ខច្រើន មានសេចក្តីចង្អៀតចង្អល់​ច្រើន ទោសក្នុងកាមទាំងឡាយនុ៎ះ មានច្រើនក្រៃពេក។ តថាគតនោះ វៀរ​ចាក​កាម​ទាំងឡាយ វៀរចាកអកុសល​ធម៌ទាំងឡាយហើយ តែ​មិនទាន់បាននូវបីតិ និងសុខ ឬគុណជាត​ដទៃដែលល្អិត លើសជាង​បីតិ និងសុខនោះ កាលបើដូច្នេះ តថាគតនោះ ក៏ដឹងប្រាកដថា អាត្មាអញ ត្រឡប់​មករកកាម​ទាំងឡាយវិញ ដោយពិត។ បពិត្រមហានាម លុះកាលណាតថាគត បានឃើញច្បាស់ តាមសេចក្តីពិត ដោយបញ្ញាដ៏ប្រពៃយ៉ាងនេះថា កាមទាំងឡាយ មានសេចក្តីសុខ​តិច មានទុក្ខច្រើន មានសេចក្តីចង្អៀតចង្អល់​ច្រើន ទោសក្នុងកាម​ទាំង​ឡាយនុ៎ះ មានច្រើនក្រៃពេក។ តថាគតនោះឯង បានវៀរ​ចាក​កាម​ទាំងឡាយ វៀរចាកអកុសល​ធម៌ទាំងឡាយ ហើយបាននូវបីតិ និងសុខផង ឬគុណជាត​ដទៃ​ដែល​ល្អិត លើសជាង​បីតិ និងសុខនោះផង កាលបើដូច្នេះ តថាគត ដឹងច្បាស់ថា មិន​វិល​ត្រឡប់​​មករកកាមទាំងឡាយវិញឡើយ។

[២១២] ថ្វាយព្រះពរមហានាម ចុះអ្វីជាតម្រេករបស់កាមទាំងឡាយ។ បពិត្រ​មហានាម កាមគុណទាំងនេះ មាន៥ប្រការ ចុះកាមគុណ៥​ប្រការ តើ​អ្វីខ្លះ គឺរូប​ទាំងឡាយ ដែលគប្បីដឹងច្បាស់បានដោយភ្នែក ជាទីប្រាថ្នា ជាទីត្រេកអរ ជាទី​គាប់​ចិត្ត ជាទីស្រឡាញ់ ត្រូវតាមចំណង់ ជាទីត្រេកត្រអាល១ សំឡេងទាំងឡាយ ដែល​គប្បី​ដឹងច្បាស់បានដោយត្រចៀក…១ ក្លិនទាំងឡាយ ដែលគប្បី​ដឹងច្បាស់បាន​ដោយច្រមុះ…១ រស​ទាំងឡាយ ដែលគប្បីដឹងច្បាស់​បាន​ដោយ​អណ្តាត​…១ ផ្សព្វទាំងឡាយ ដែល​គប្បីដឹងច្បាស់​បាន​ដោយកាយ ជាទីប្រាថ្នា ជាទីត្រេកអរ ជាទី​គាប់ចិត្ត ជាទីស្រឡាញ់ ត្រូវតាម​ចំណង់ ជាទីត្រេកត្រអាល១ បពិត្រមហានាម នេះឯង​ឈ្មោះថា កាមគុណ៥ ប្រការ។ បពិត្រមហានាម ត្រង់ដែលសេចក្តីសុខ សោមនស្ស កើតឡើងព្រោះអាស្រ័យ​កាមគុណទាំង៥នេះឯង ជាតំរេក​ របស់​កាម​ទាំងឡាយ។

[២១៣] ថ្វាយព្រះពរមហានាម ចុះអ្វីជាទោសរបស់កាមទាំងឡាយ។ បពិត្រមហានាម កុលបុត្រក្នុងលោកនេះ ចិញ្ចឹមជីវិតដោយសេចក្តី​ប្រឹងប្រែង ដោយ​សិល្បសាស្ត្រណានីមួយ ទោះបីដោយការរាប់ម្រាមដៃទទេក្តី ដោយការរាប់​លេខ​នព្វន្តក្តី ដោយការរាប់ប្រមូលក្តី ដោយកសិកម្មក្តី ដោយវាណិជ្ជកម្មក្តី ដោយ​គោរក្ខកម្ម​ក្តី ដោយភាវៈនៃខ្លួនជាខ្មាន់ធ្នូក្តី ដោយ​ភាវៈនៃខ្លួនជារាជបុរសក្តី ដោយ​សិល្បសាស្ត្រឯណានីមួយក្តី កុលបុត្រដែលអាស្រ័យ​នូវ​ការចិញ្ចឹមជីវិត ដោយការ​រាប់​ម្រាម​ដៃទទេ ជាដើមនោះ តែងមានត្រជាក់បៀតបៀន មានក្តៅបៀតបៀន ប៉ះពាល់​ដោយ​សម្ផស្សនៃរបោមមូស ខ្យល់ កំដៅថ្ងៃ និងពស់តូច​ ពស់ធំ ស្លាប់ខ្លួនដោយ​សេចក្តី​ស្រេកឃ្លាន បពិត្រមហានាម នេះឯងជាទោស​ របស់​កាមទាំងឡាយ ដែលបុគ្គល​​គប្បីឃើញទាន់ភ្នែក ជាគំនរនៃទុក្ខ មានកាម​ជាហេតុ មានកាម​ជា​គ្រឿង​ប្រគល់​ឲ្យនូវផល មានកាមជា​គ្រឿង​ផ្តួចផ្តើម ជាបច្ច័យ​នៃ​កាមទាំងឡាយមែនពិត។ បពិត្រមហានាម កាលបើកុលបុត្រនោះ ប្រឹងប្រែង​ ខ្នះខ្នែង ខ្មីឃ្មាត យ៉ាងនេះហើយ ភោគៈទាំងនោះ ក៏មិនបានសម្រេច កុលបុត្ត​នោះ តែងក្រៀមក្រំចិត្ត លំបាក ខ្សឹកខ្សួល គក់ទ្រូង ទ្រហោយំ ដល់នូវសេចក្តី​វង្វេង​ថា ឱ សេចក្តីប្រឹងប្រែង​របស់អញ អសារឥតការសោះ ឱ សេចក្តីព្យាយាមរបស់អញ ឥត​ផលប្រយោជន៍​សោះ។ បពិត្រ​មហានាម នេះឯងជាទោស របស់កាមទាំងឡាយ ដែលបុគ្គល​គប្បី​ឃើញទាន់ភ្នែក ជាគំនរនៃទុក្ខ មានកាមជាហេតុ មានកាមជាគ្រឿងប្រគល់ឲ្យនូវផល មានកាមជា​គ្រឿង​ផ្តួចផ្តើម ជាបច្ច័យ​នៃ​កាមទាំងឡាយមែនពិត។ បពិត្រមហានាម កាលបើកុលបុត្តនោះ ខំប្រឹងប្រែង ​ខ្នះខ្នែង ព្យាយាមយ៉ាងនេះហើយ ភោគៈ​ទាំង​​នោះ ក៏បានសម្រេច កុលបុត្ត​នោះ តែងរង​ទុក្ខទោមនស្ស ព្រោះហេតុ​នៃការរក្សានូវ​ភោគៈ​ទាំងឡាយនោះថា ធ្វើម្តេចហ្ន៎ កុំឲ្យព្រះរាជាទាំងឡាយ នាំយក​ភោគៈ​ទាំងឡាយរបស់​អាត្មាអញទៅបាន កុំឲ្យចោរទាំងឡាយលួចយកទៅបាន កុំឲ្យភ្លើង​ឆេះបាន កុំឲ្យទឹក​នាំយកទៅបាន កុំឲ្យអ្នកទទួល​មត៌កទាំងឡាយ ដែលមិនជាទី​ស្រឡាញ់ នាំយក​ទៅ​បាន។ កាលកុលបុត្តនោះ ខំរក្សា​គ្រប់គ្រងយ៉ាងនេះហើយ ក៏គង់តែ​ព្រះរាជា​ទាំង​ឡាយ រឹបយកនូវភោគៈទាំងនោះទៅក្តី ចោរទាំងឡាយ លួចយក​ទៅក្តី ភ្លើងឆេះអស់​ក្តី ទឹកបន្សាត់ទៅក្តី អ្នកទទួលមត៌កទាំងឡាយ មិនជាទីស្រឡាញ់ ទាមយកចំណែក​ទៅក្តី កុលបុត្តនោះ តែងក្រៀមក្រំចិត្ត លំបាក ខ្សឹកខ្សួល គក់ទ្រូង ទ្រហោយំ ដល់នូវសេចក្តី​វង្វេង​ថា ទ្រព្យណាបានកើតមានហើយ ដល់អាត្មាអញ ឥឡូវ​នេះ ទ្រព្យនោះឯង ត្រឡប់ជាមិនមានដល់អាត្មាអញវិញឡើយ។ បពិត្រមហានាម នេះឯងជាទោស របស់កាមទាំងឡាយ ដែលបុគ្គល​គប្បី​ឃើញទាន់ភ្នែក ជាគំនរនៃ​ទុក្ខ មានកាមជាហេតុ មានកាមជាគ្រឿងប្រគល់ឲ្យនូវផល មានកាមជា​គ្រឿង​ផ្តួច​ផ្តើម ជាបច្ច័យ​នៃ​កាមទាំងឡាយមែនពិត។

[២១៤] ថ្វាយព្រះពរ​មហានាម មួយទៀត ព្រោះតែមានកាមជាហេតុ មានកាម​ជា​គ្រឿងប្រគល់ឲ្យនូវផល មានកាមជា​គ្រឿង​ផ្តួចផ្តើម ជាបច្ច័យ​នៃ​កាមទាំង​ឡាយ​មែនពិត បានជាព្រះរាជា​ទាំងឡាយ ទាស់ទែង​គ្នា នឹង​ព្រះរាជាទាំងឡាយខ្លះ ក្សត្រ​ទាំង​ឡាយទាស់ទែងគ្នា នឹងក្សត្រទាំង​ឡាយខ្លះ ព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយ ទាស់ទែងគ្នា នឹងព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយខ្លះ គហបតី​ទាំងឡាយ ទាស់ទែងគ្នា នឹងគហបតី​ទាំង​ឡាយ​ខ្លះ មាតាទាស់ទែងគ្នានឹងបុត្តខ្លះ បុត្រ​ទាស់​​ទែងគ្នានឹងមាតាខ្លះ បិតាទាស់ទែងគ្នានឹងបុត្តខ្លះ បុត្តទាស់ទែងគ្នានឹងបិតាខ្លះ បងប្អូនប្រុសគ្នាទាស់ទែងគ្នា នឹងបងប្អូនប្រុសខ្លះ បងប្អូនប្រុស​ទាស់ទែងគ្នា នឹង​បងប្អូនស្រី​ខ្លះ បងប្អូនស្រីទាស់ទែងគ្នា នឹង​បងប្អូនប្រុសខ្លះ សំឡាញ់​ទាស់ទែងគ្នា នឹងសំឡាញ់ខ្លះ។ ពួក​មនុស្ស​ទាំងនោះ ក៏ដល់​នូវសេចក្តី​ឈ្លោះ​ប្រកែក ប្រកាន់ខុស ទាស់ទែងគ្នា ក្នុងទី​នោះ ហើយប្រហារគ្នានឹងគ្នា ដោយដៃខ្លះ ប្រហារគ្នា​ដោយ​ដុំដីខ្លះ ប្រហារគ្នា ដោយ​ដំបងខ្លះ ប្រហារគ្នា ដោយគ្រឿងសស្ត្រាវុធខ្លះ ពួកមនុស្សទាំងនោះ ក៏ដល់​នូវ​សេចក្តី​ស្លាប់ខ្លះ ដល់នូវសេចក្តីទុក្ខ ស្ទើតែនឹងស្លាប់ខ្លះ ក្នុងទីនោះ។ បពិត្រមហានាម នេះឯង​ជាទោស របស់កាមទាំងឡាយ ដែលបុគ្គល​គប្បី​ឃើញទាន់ភ្នែក ជាគំនរ​នៃ​ទុក្ខ មាន​កាម​ជាហេតុ មានកាមជាគ្រឿង​ប្រគល់​ឲ្យនូវ​ផល មានកាមជា​គ្រឿង​ផ្តួច​ផ្តើម ជា​បច្ច័យ​​នៃ​កាមទាំងឡាយមែនពិត។

[២១៥] ថ្វាយព្រះពរមហានាម មួយទៀត ព្រោះ​តែ​មាន​កាមជាហេតុ មាន​កាម​ជា​គ្រឿងប្រគល់ឲ្យនូវផល មានកាមជា​គ្រឿង​ផ្តួចផ្តើម ជាបច្ច័យ​នៃ​កាមទាំងឡាយ​មែនពិត បានជាមនុស្សទាំងឡាយ កាន់យកនូវដាវ និងខែល កាន់យកនូវធ្នូ សៀត​បំពង់​ព្រួញ ចូលទៅកាន់សង្គ្រាម ដែលលើកជាក្បួនទ័ព មកទាំងសងខាង កាល​ដែល​គេបាញ់ព្រួញមកក្តី កាលដែលគេពួយលំពែងមកក្តី កាលដែល​គេងាដាវ​ឡើង​ក្តី ពួកមនុស្សទាំងនោះ ក៏បាញ់គ្នា ដោយព្រួញខ្លះ ចាក់គ្នា ដោយលំពែងខ្លះ កាប់​ក្បាល​គ្នា ដោយដាវខ្លះ ក្នុងសង្គ្រាមនោះ ពួកមនុស្សទាំងនោះ ដល់​នូវ​សេចក្តី​ស្លាប់​ខ្លះ ដល់នូវសេចក្តីទុក្ខ ស្ទើតែនឹងស្លាប់ខ្លះ ក្នុងសង្គ្រាមនោះ។ បពិត្រមហានាម នេះ​ឯង​​ជាទោស របស់កាមទាំងឡាយ ដែលបុគ្គល​គប្បី​ឃើញទាន់ភ្នែក មានកាមជាហេតុ មានកាមជាគ្រឿងប្រគល់ឲ្យនូវផល មានកាមជា​គ្រឿង​ផ្តួចផ្តើម ជាបច្ច័យ​នៃ​កាម​ទាំង​ឡាយ​មែនពិត។

[២១៦] ថ្វាយព្រះពរមហានាម មួយទៀត ព្រោះតែមានកាមជាហេតុ មានកាមជាគ្រឿងប្រគល់ឲ្យនូវផល មានកាមជា​គ្រឿង​ផ្តួចផ្តើម ជាបច្ច័យ​នៃ​កាមទាំងឡាយមែនពិត បានជាពួកមនុស្ស​ទាំងនោះ កាន់យកនូវដាវ និងខែល កាន់ធ្នូ សៀតបំពង់ព្រួញ ចូលទៅកាន់បន្ទាយ ដែល​លាបបូកដោយបាយអរ កាលដែលគេបាញ់ព្រួញមកក្តី កាលដែលគេពួយ​លំពែង​មកក្តី កាលដែល​គេងាដាវ​ឡើងក្តី ពួកមនុស្សទាំងនោះ ក៏បាញ់គ្នាដោយ​ព្រួញ​ខ្លះ ចាក់គ្នាដោយលំពែងខ្លះ បាចសាចដាក់គ្នាដោយអាចម៍គោជ្រាយខ្លះ ញាំញីគ្នាដោយ​រនាស់ដែកខ្លះ កាប់ក្បាលគ្នាដោយដាវខ្លះ ក្នុងបន្ទាយនោះ ពួកមនុស្សទាំងនោះ ដល់​នូវ​សេចក្តីស្លាប់ខ្លះ ដល់នូវសេចក្តីទុក្ខ ស្ទើតែនឹងស្លាប់ខ្លះ ក្នុងបន្ទាយនោះ។ បពិត្រមហានាម នេះឯង​ជាទោស របស់កាមទាំងឡាយ ដែលបុគ្គល​គប្បី​ឃើញទាន់ភ្នែក ជាគំនរ​នៃ​ទុក្ខ មានកាមជាហេតុ មាន​កាម​ជា​គ្រឿង​ប្រគល់ឲ្យនូវផល មានកាមជា​គ្រឿង​ផ្តួចផ្តើម ជាបច្ច័យ​នៃ​កាមទាំងឡាយមែន​ពិត។

[២១៧] ថ្វាយព្រះពរមហានាម មួយទៀត ព្រោះតែមានកាមជាហេតុ មាន​កាម​ជាគ្រឿង​ប្រគល់​ឲ្យនូវផល មានកាមជា​គ្រឿង​ផ្តួចផ្តើម ជាបច្ច័យ​នៃ​កាម​ទាំង​ឡាយ​មែនពិត មនុស្សទាំងឡាយ ក៏កាត់នូវជញ្ជាំង​ផ្ទះខ្លះ ប្លន់ខ្លះ កំហែង​យកទ្រព្យ​ក្នុង​ផ្ទះ​មួយៗខ្លះ ឈរស្កាត់ច្រកផ្លូវខ្លះ គប់រកនូវភរិយា ​របស់អ្នកដទៃខ្លះ ព្រះរាជា​ទាំង​ឡាយ ចាប់​មនុស្សទាំងនោះបានហើយ ត្រាស់បង្គាប់ឲ្យធ្វើ​កម្មករណ៍ទាំងឡាយ មានប្រការ​ផ្សេងៗ គឺឲ្យវាយដោយរំពាត់ខ្លះ ឲ្យវាយដោយផ្តៅខ្លះ ឲ្យវាយដោយ​ដំបង​ខ្លី​ខ្លះ។បេ។ ធ្វើ​នូវជោតិមាលិកកម្ម³⁾ គឺអំពើដែលធ្វើខ្លួន​មនុស្ស​ឲ្យដូចជាផ្កាភ្លើងខ្លះ ធ្វើនូវ​ហត្ថប្បជ្ជោតិកកម្ម⁴⁾ គឺអំពើដែល​គេដុតដៃខ្លះ ធ្វើនូវឯរកវត្តិកកម្ម⁵⁾ គឺអំពើដែលធ្វើដូចជា​ពន្លាត់ស្បែកពពែខ្លះ ធ្វើនូវចីរកវាសិកកម្ម⁶⁾ គឺអំពើដែលគេធ្វើ ឲ្យដូចជាស្លៀក​សំពត់សម្បកឈើខ្លះ ធ្វើនូវ​ឯណេយ្យកកម្ម⁷⁾ គឺអំពើដែលធ្វើ ឲ្យដូចជាជើង​សត្វទ្រាយខ្លះ ធ្វើនូវពលិសមំសិកកម្ម⁸⁾ គឺអំពើដែលគេថ្ពក់មាត់ដោយ​កាង ឬសន្ទូច​ខ្លះ ធ្វើនូវកហាបណកកម្ម⁹⁾ គឺអំពើដែលគេធ្វើឲ្យខូចសរីរៈប្រមាណ​ប៉ុន​កហាបណៈខ្លះ​ ធ្វើនូវខារាបដិច្ឆកកម្ម¹⁰⁾ គឺអំពើដែលគេយក​ទឹកផ្សា ស្រោចខ្លះ ធ្វើនូវ​បលិឃបរិវត្តិកកម្ម¹¹⁾ ​ គឺអំពើដែលគេ​ធ្វើ ឲ្យដូច​ជាបង្វិល​ជើងគុល ឬសសរគោលខ្លះ ​ធ្វើនូវបលាលបីឋកកម្ម¹²⁾ គឺអំពើដែលគេធ្វើ​ឲ្យដូចជាកណ្តាប់ចំបើងខ្លះ ស្រោចដោយប្រេងដែលក្តៅខ្លះ ឲ្យឆ្កែខាំខ្លះ ឲ្យដេកផ្ងារ​លើ​ឈើអណ្តោតទាំងរស់ខ្លះ កាត់ក្បាលដោយដាវខ្លះ មនុស្សទាំងនោះ ក៏ដល់នូវ​សេចក្តី​ស្លាប់ខ្លះ ដល់នូវសេចក្តី​ទុក្ខស្ទើរតែនឹងស្លាប់ខ្លះ ក្នុងទីនោះ។ បពិត្រ​មហានាម នេះឯងជាទោស របស់កាមទាំងឡាយ ដែលបុគ្គលគប្បី​ឃើញ​ទាន់ភ្នែក ជាគំនរ​នៃ​ទុក្ខ មានកាមជាហេតុ មានកាមជាគ្រឿង​ប្រគល់ឲ្យនូវផល មានកាម​ជាគ្រឿង​ផ្តួចផ្តើម ជាបច្ច័យនៃកាមទាំងឡាយ មែនពិត។

[២១៨] បពិត្រមហានាម មួយទៀត ព្រោះតែមានកាមជាហេតុ មានកាមជា​គ្រឿង​​ប្រគល់ឲ្យ​នូវផល មានកាម​ជាគ្រឿង​ផ្តួចផ្តើម ជាបច្ច័យនៃកាមទាំងឡាយ​មែនពិត បានជាជនទាំងឡាយ ប្រព្រឹត្ត​ទុច្ចរិតដោយកាយ ប្រព្រឹត្ត​ទុច្ចរិតដោយវាចា ប្រព្រឹត្ត​ទុច្ចរិតដោយចិត្ត ជនទាំងឡាយនោះ ប្រព្រឹត្ត​ទុច្ចរិតដោយកាយ ប្រព្រឹត្ត​ទុច្ចរិតដោយវាចា ប្រព្រឹត្ត​ទុច្ចរិតដោយចិត្តហើយ លុះដល់បែកធ្លាយរាងកាយ បន្ទាប់​អំពីមរណៈទៅ ក៏ទៅកើត​ឯអបាយ ទុគ្គតិ វិនិបាត នរក។ បពិត្រមហានាម នេះឯង ជាទោសរបស់កាម​ទាំងឡាយ ដែលប្រព្រឹត្តទៅក្នុងសម្បរាយិកភព ជាគំនរនៃទុក្ខ មានកាមជាហេតុ មានកាមជាគ្រឿង​ប្រគល់ឲ្យនូវផល មានកាម​ជាគ្រឿង​ផ្តួចផ្តើម ជាបច្ច័យនៃកាមទាំងឡាយ មែនពិត។

[២១៩] មហាបពិត្រ មានកាលសម័យថ្ងៃមួយ តថាគត នៅឰដ៍ភ្នំគិជ្ឈកូដ ទៀបក្រុងរាជគ្រឹះ។ សម័យនោះឯង ពួកនិគ្រន្ថជាច្រើន ជាអ្នកឈរងើយលើ​ផ្ទៃ​កាឡសិលា ទៀបភ្នំឥសិគិលិ ជាអ្នកឃាត់អាសនៈ តែងទទួលនូវវេទនា ជាទុក្ខដ៏​ខ្លាំងក្លា ក្រហល់ក្រហាយ ដែលកើតអំពីសេចក្តីព្យាយាម។ បពិត្រមហានាម គ្រានោះ​ឯង តថាគតក្រោកអំពីទីសម្ងំ ក្នុងវេលាល្ងាច ហើយចូលទៅឯកាឡសិលា ខាងភ្នំឥសិគិលិ សំដៅទៅត្រង់ទីដែល​ពួកនិគ្រន្ថនៅ លុះចូលទៅដល់ហើយ បានសួរ​ពួកនិគ្រន្ថទាំងនោះ ដូច្នេះថា ម្នាលអាវុសោនិគ្រន្ថទាំងឡាយ ចុះព្រោះហេតុអ្វី បានជា​អ្នកទាំងឡាយ នាំគ្នាឈរងើយ ឃាត់អាសនៈ ទទួលនូវ​វេទនាជាទុក្ខដ៏ខ្លាំងក្លា ក្រហល់ក្រហាយ ដែលកើតអំពីសេចក្តីព្យាយាមដូច្នេះ។ បពិត្រមហានាម កាលតថាគត​សួរ​យ៉ាងនេះហើយ និគ្រន្ថទាំងនោះ បាននិយាយតបពាក្យ​នេះ នឹង​តថាគត​ថា ម្នាលអាវុសោ និគ្រន្ថនាដបុត្រ (ជាគ្រូយើង) ជាអ្នកដឹងសព្វ ឃើញសព្វ ប្តេជ្ញានូវញាណទស្សនៈ គឺការដឹង​ និងការឃើញ មិនមានសេសសល់ថា អាត្មាអញ កាលដើរក្តី ឈរក្តី ដេកលក់ក្តី ភ្ញាក់ឡើងក្តី ក៏មានញាណទស្សនៈតាំង​ស៊ប់ជានិច្ច មិនដែលដាច់ និគ្រន្ថនាដបុត្រនោះ ពោលយ៉ាងនេះថា ម្នាលនិគ្រន្ថទាំងឡាយដ៏​ចំរើន បាបកម្មដែលអ្នកទាំងឡាយ បានធ្វើហើយក្នុងកាលមុន ក៏មានដែរ អ្នកទាំង​ឡាយចូរញុំាងបាបកម្មនោះ ឲ្យសាបសូន្យទៅ ដោយអំពើកម្រដ៏ជាទុក្ខនេះ ក៏ការ​ដែល​អ្នកទាំងឡាយ សង្រួមដោយកាយ សង្រួមដោយវាចា សង្រួមដោយចិត្ត ក្នុង​អំពើ​ដ៏កម្រនុ៎ះ ក្នុងកាលឥឡូវនេះ នោះឈ្មោះថា មិនធ្វើនូវបាបកម្មតទៅ ព្រោះ​ហេតុនោះ កម្មចាស់ទាំងឡាយ ដែលវិនាសទៅ ដោយសារសេចក្តីព្យាយាម ទាំង​កម្មថ្មី​ទាំងឡាយដែល​មិនបានធ្វើ ឈ្មោះថា នឹងមិនមានការជាប់តាមតទៅ ព្រោះ​មិនមានការជាប់តាមតទៅ ឈ្មោះថា នឹង​អស់ទៅនៃកម្ម ព្រោះអស់ទៅនៃកម្ម ឈ្មោះថា នឹងអស់ទៅនៃទុក្ខ ព្រោះអស់ទៅនៃទុក្ខ ឈ្មោះថា នឹងអស់ទៅនៃ​វេទនា ព្រោះអស់ទៅនៃវេទនា ឈ្មោះថា ទុក្ខទាំងពួងនឹងសាបសូន្យទៅ ក៏ពាក្យនោះឯង តែង​គាប់ចិត្ត​ផង គួរផង ដល់យើងទាំងឡាយ យើងទាំងឡាយ ជាអ្នកមានចិត្តរីក​រាយ ដោយពាក្យនោះ។

[២២០] បពិត្រមហានាម កាលនិគ្រន្ថទាំងឡាយ ពោលយ៉ាងនេះហើយ តថាគត​ក៏បានសួរ​និគ្រន្ថទាំងនោះ ដូច្នេះថា ម្នាលអាវុសោនិគ្រន្ថទាំងឡាយ ចុះអ្នក​ទាំងឡាយដឹងថា យើងទាំងឡាយធ្លាប់កើត ក្នុងកាលមុន ឬមិនដឹងថា មិនធ្លាប់​កើត ក្នុងកាលមុនទេ។ និគ្រន្ថទាំងឡាយឆ្លើយតបថា ម្នាលអាវុសោ ដំណើរនេះ យើងខ្ញុំ​មិនបានដឹងទេ។ ម្នាលអាវុសោនិគ្រន្ថទាំងឡាយ ចុះអ្នកទាំងឡាយ ដឹងថា យើង​ទាំងឡាយ បានធ្វើនូវ​បាបកម្ម ក្នុងកាលមុន ឬមិនដឹងថា មិនបានធ្វើនូវបាបកម្ម​ក្នុង​កាលមុនទេ។ ម្នាលអាវុសោ ដំណើរនេះ យើងខ្ញុំ​មិនបានដឹងទេ។ ម្នាលអាវុសោនិគ្រន្ថទាំងឡាយ ចុះអ្នកទាំងឡាយ ដឹងថា យើង​ទាំងឡាយ បានធ្វើនូវ​បាបកម្ម មានសភាពយ៉ាងនេះខ្លះ យ៉ាងនោះខ្លះ ដូច្នេះដែរឬ។ ម្នាលអាវុសោ ដំណើរ​នេះ យើងខ្ញុំ​មិនបានដឹងទេ។ ម្នាលអាវុសោនិគ្រន្ថទាំងឡាយ ចុះអ្នកទាំងឡាយ ដឹងថា ទុក្ខមានប្រមាណប៉ុណ្ណេះ សាបសូន្យហើយឬ ទុក្ខមានប្រមាណប៉ុណ្ណេះ គប្បី​សាបសូន្យទៅឬ កាលបើទុក្ខមានប្រមាណប៉ុណ្ណេះសាបសូន្យហើយ ទុក្ខទាំង​អស់ នឹងសាបសូន្យទៅ ដូច្នេះដែរឬ។ ម្នាលអាវុសោ ដំណើរនេះ យើងខ្ញុំ​មិនបានដឹងទេ។ ម្នាលអាវុសោនិគ្រន្ថទាំងឡាយ ចុះអ្នកទាំងឡាយ ដឹងថា ក្នុងសាសនារបស់ពួក​អ្នក មានការលះបង់នូវធម៌ទាំងឡាយជាអកុសល ញុំាងធម៌ទាំងឡាយ ជាកុសល ឲ្យកើត​ឡើង​ក្នុងបច្ចុប្បន្ននេះ ដូច្នេះដែរឬ។ ម្នាលអាវុសោ ដំណើរនេះ យើង​មិនបានដឹងទេ។ ម្នាលអាវុសោនិគ្រន្ថទាំងឡាយ បានឮថា អ្នកទាំងឡាយ មិនដឹងថា យើង​ទាំងឡាយ ធ្លាប់កើតក្នុងកាលមុន មិនមែនថា មិនធ្លាប់កើតដូច្នេះទេ មិនដឹងថា យើងទាំងឡាយ បានធ្វើនូវ​បាបកម្ម ក្នុងកាលមុន មិនមែនថាមិនបានធ្វើដូច្នេះទេ មិនដឹងថា យើងទាំងឡាយបានធ្វើបាបកម្ម មានសភាព​យ៉ាងនេះខ្លះ យ៉ាងនោះខ្លះ ដូច្នេះទេ មិនបានដឹងថា ទុក្ខមានប្រមាណប៉ុណ្ណេះសាបសូន្យហើយ ឬទុក្ខមានប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះ គប្បីសាបសូន្យទៅ ឬក៏កាលបើទុក្ខ មានប្រមាណប៉ុណ្ណេះសាបសូន្យ​ទៅ​ហើយ ទុក្ខទាំងអស់ក៏នឹងសាបសូន្យទៅដូច្នេះទេ មិនបានដឹងថា ក្នុងសាសនា​របស់ពួកអ្នក មានការលះបង់នូវធម៌ទាំងឡាយ ជាអកុសល ញុំាងធម៌ទាំងឡាយ​ជាកុសល​ឲ្យកើតឡើង ក្នុងបច្ចុប្បន្ននេះ ដូច្នេះទេ ម្នាលអាវុសោនិគ្រន្ថទាំងឡាយ កាលបើ​យ៉ាងនេះ មានតែជនទាំងឡាយណាក្នុងលោក ដែលជាអ្នកមាន​មារយាទ​អាក្រក់ មានដៃប្រឡាក់ដោយឈាម មានការងារអាក្រក់ ជនទាំងនោះ លុះបាន​កើតមកជាមនុស្ស​ក្នុងកាលជាខាងក្រោយ ក៏បួសក្នុងពួកនិគ្រន្ថទៀតឬអ្វី។ ពួក​និគ្រន្ថ​ឆ្លើយតបថា អាវុសោគោតម បុគ្គលនឹងត្រូវបាននូវសេចក្តីសុខ ដោយសារសេចក្តី​សុខ​តែម្យ៉ាងក៏ទេ អាវុសោគោតម បុគ្គលនឹងត្រូវបាននូវសេចក្តីសុខ ដោយសារសេចក្តី​ទុក្ខ​ក៏មាន អាវុសោគោតម បុគ្គលនឹងត្រូវបាននូវសេចក្តីសុខ ដោយសារសេចក្តី​សុខក៏​មាន ដូចព្រះបាទ​មាគធសេនិយពិម្ពិសាររាជ ទ្រង់សោយនូវសេចក្តីសុខ ព្រះបាទ​មាគធសេនិយពិម្ពិសាររាជ ទ្រង់គង់នៅជាសុខ លើសលុបជាងព្រះគោតមដ៏​មានអាយុ។ តថាគតតបថា ពួកនិគ្រន្ថដ៏មានអាយុ មិនបានពិចារណា ហើយស្រាប់​តែ​ពោលវាចាដោយរហ័សថា អាវុសោគោតម បុគ្គលនឹងត្រូវបាននូវសេចក្តីសុខ ដោយសារសេចក្តី​សុខ​តែម្យ៉ាងក៏ទេ បុគ្គលនឹងត្រូវបាននូវសេចក្តីសុខ ដោយសារ​សេចក្តី​​ទុក្ខ​ក៏មាន អាវុសោគោតម បុគ្គលនឹងត្រូវបាននូវសេចក្តីសុខ ដោយសារ​សេចក្តី​សុខក៏​មាន ដូចព្រះបាទ​មាគធសេនិយពិម្ពិសាររាជ ទ្រង់សោយនូវសេចក្តីសុខ ព្រះបាទ​មាគធសេនិយពិម្ពិសាររាជ ទ្រង់គង់នៅជាសុខ លើសលុបជាងព្រះគោតមដ៏​មានអាយុ ដូច្នេះ ចំណែកខាងតថាគតឯង គង់មានគេសាកសួរ ក្នុងដំណើរនុ៎ះថា បណ្តាអ្នកដ៏មានអាយុទាំងឡាយ ចុះព្រះបាទ​មាគធសេនិយពិម្ពិសាររាជ និង ព្រះគោតមដ៏​មានអាយុ នរណានៅជាសុខជាង។ ពួកនិគ្រន្ថឆ្លើយតបថា អាវុសោ​គោតម ពួកយើងខ្ញុំ ពិតជាមិនបានពិចារណា ហើយស្រាប់តែពោលវាចា​ដោយរហ័ស​ថា អាវុសោគោតម បុគ្គលនឹងត្រូវបាននូវសេចក្តីសុខ ដោយសារសេចក្តី​សុខ​តែម្យ៉ាង​ក៏ទេ បុគ្គលនឹងត្រូវបាននូវសេចក្តីសុខ ដោយសារសេចក្តី​ទុក្ខ​ក៏មាន អាវុសោគោតម បុគ្គលនឹងត្រូវបាននូវសេចក្តីសុខ ដោយសារសេចក្តី​សុខក៏​មាន ដូចព្រះបាទ​មាគធ​សេនិយ​ពិម្ពិសាររាជ ទ្រង់សោយនូវសេចក្តីសុខ ព្រះបាទ​មាគធសេនិយពិម្ពិសាររាជ ទ្រង់គង់នៅជាសុខ លើសលុបជាងព្រះគោតមដ៏​មានអាយុ ដូច្នេះមែនហើយ តែថា ដំណើរនុ៎ះ ចូរលើកទុកសិនចុះ ឥឡូវនេះ ពួកខ្ញុំនឹងសូមសួរ​ព្រះគោតម​ដ៏មានអាយុ​ថា បណ្តាអ្នកដ៏មានអាយុទាំងឡាយ ចុះព្រះបាទមាគធសេនិយពិម្ពិសារាជ និង​ព្រះ​គោតមដ៏មានអាយុ នរណានៅជាសុខជាង។ តថាគតឆ្លើយថា ម្នាលអាវុសោនិគ្រន្ថ​ទាំងឡាយ បើដូច្នោះ តថាគត នឹងត្រឡប់សួរអ្នកទាំងឡាយ​ក្នុងរឿងនោះវិញ អ្នក​ទាំងឡាយ ចូលចិត្តយ៉ាងណា គប្បីព្យាកររឿងនោះ យ៉ាងនោះចុះ ម្នាលអាវុសោនិគ្រន្ថ​ទាំងឡាយ ចុះអ្នកទាំងឡាយសំគាល់សេចក្តីនោះ ថាដូចម្តេច ព្រះបាទមាគធសេនិយពិម្ពិសាររាជ ទ្រង់អាចមិនកំរើកព្រះកាយ មិនពោលព្រះវាចា ប្រថាប់នៅ សោយសេចក្តីសុខ​តែម្យ៉ាង អស់៧យប់ ៧ថ្ងៃបានឬទេ។ ពួកនិគ្រន្ថតប​ថា ម្នាលអាវុសោ មិនបានទេ។ តថាគតសួរថា ម្នាលអាវុសោនិគ្រន្ថ​ទាំងឡាយ អ្នកទាំងឡាយ សំគាល់សេចក្តីនោះ ថាដូចម្តេច ព្រះបាទមាគធសេនិយពិម្ពិសាររាជ ទ្រង់មិនអាចកំរើកព្រះកាយ មិនពោលព្រះវាចា ប្រថាប់នៅ សោយចំពោះ​នូវ​សេចក្តី​សុខ​​តែម្យ៉ាង អស់៦យប់ ៦ថ្ងៃ… អស់៥យប់ ៥ថ្ងៃ… អស់៤យប់ ៤ថ្ងៃ.. អស់​៣យប់ ៣ថ្ងៃ… អស់២យប់ ២ថ្ងៃ.. អស់១យប់ ១ថ្ងៃ បានឬទេ។ ពួកនិគ្រន្ថឆ្លើយតប​ថា ម្នាលអាវុសោ មិនបានទេ។ តថាគតពោលថា ម្នាលអាវុសោនិគ្រន្ថ​ទាំងឡាយ តថាគតហ្នឹងឯង ទើបអាចមិនកំរើកកាយ មិនពោលវាចា សោយចំពោះ​នូវសេចក្តី​សុខ​ អស់១យប់ ១ថ្ងៃបាន។ ម្នាលអាវុសោនិគ្រន្ថ​ទាំងឡាយ តថាគតហ្នឹងឯង ទើបអាចមិនកំរើកកាយ មិនពោលវាចា សោយចំពោះនូវសេចក្តីសុខ អស់២យប់ ២ថ្ងៃ.. អស់៣យប់ ៣ថ្ងៃ… អស់៤យប់ ៤ថ្ងៃ… អស់៥យប់ ៥ថ្ងៃ… អស់៦យប់ ៦ថ្ងៃ.. អស់​៧យប់ ៧ថ្ងៃបាន។ ម្នាលអាវុសោនិគ្រន្ថ​ទាំងឡាយ អ្នកទាំងឡាយ សំគាល់សេចក្តីនោះ ថាដូចម្តេច កាលបើហេតុ​យ៉ាងនេះ​មានហើយ ព្រះបាទមាគធសេនិយពិម្ពិសាររាជ និងតថាគត នរណា​នៅជាសុខជាង។ ពួកនិគ្រន្ថទាំងឡាយឆ្លើយតប​ថា កាលបើហេតុ​យ៉ាងនេះមានហើយ ព្រះគោតម​ដ៏មាន​អាយុ ព្រះអង្គតែងគង់នៅជាសុខ លើសលុបជា​ព្រះបាទ​មាគធសេនិយ​ពិម្ពិសារ​រាជ។ លុះព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់​នូវព្រះសូត្រនេះចប់ហើយ មហានាម​សក្យរាជ ក៏មានព្រះហឫទ័យទទួលអំណរ ត្រេកអរចំពោះ​ភាសិតនៃព្រះមានព្រះភាគ។