[២២១] ខ្ញុំបានស្តាប់មកយ៉ាងនេះ។ សម័យមួយ ព្រះមហាមោគ្គល្លានដ៏មាន​អាយុ នៅក្នុងភេសកឡាវ័ន ជាទីឲ្យ​នូវអភ័យ ដល់ពួកសត្វម្រឹគ ជិតក្រុង​សុំសុមារគិរៈ ក្នុងភគ្គជនបទ។ លំដាប់នោះឯង ព្រះមហាមោគ្គល្លានដ៏មាន​អាយុ ហៅភិក្ខុទាំងឡាយ ដែលនៅក្នុងទីនោះឯងថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយដ៏មានអាយុ។ ភិក្ខុ​ទាំងនោះ បានទទួល​តបពាក្យព្រះមហាមោគ្គល្លានដ៏មាន​អាយុថា ព្រះករុណា។

[២២២] ព្រះមហាមោគ្គល្លានដ៏មាន​អាយុ បានពោលពាក្យនេះថា ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ បើភិក្ខុបវារណាថា សូមលោកដ៏មានអាយុទាំងឡាយ ប្រៀន​ប្រដៅខ្ញុំចុះ ខ្ញុំជាបុគ្គលដែលលោកដ៏មានអាយុទាំងឡាយ គួរស្តីថាបានដូច្នេះ តែភិក្ខុ​នោះ ទៅជាអ្នកដែលគេប្រដៅបានដោយក្រ ប្រកបដោយធម៌ដែល​ធ្វើឲ្យ​ជាអ្នក​ប្រដៅក្រ ជាអ្នកមិនចេះអត់ធន់ ជាអ្នកមិនកាន់យកនូវពាក្យ​ប្រដៅ ដោយចំណែក​ខាងស្តាំ កាលបើដូច្នោះ សព្រហ្មចារីបុគ្គលទាំងឡាយ តែងសំគាល់នូវភិក្ខុនោះថា ជាអ្នក​មិនគួរស្តីថាផង សំគាល់ថា មិនគួរប្រៀនប្រដៅផង សំគាល់ថា មិនគួរ​ដល់នូវ​សេចក្តីស្និទ្ធស្នាលក្នុងបុគ្គលនោះផង។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ចុះធម៌ដែលធ្វើឲ្យ​ជាអ្នកប្រដៅ​ក្រ តើដូចម្តេចខ្លះ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ (ធម៌ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នក​ ប្រដៅ​ក្រ នោះ មាន១៦យ៉ាងគឺ) ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ជាអ្នកមានសេចក្តីប្រាថ្នាលាមក លុះក្នុងអំណាច​នៃសេចក្តីប្រាថ្នាលាមក ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ជាអ្នកមានសេចក្តីប្រាថ្នាលាមក លុះក្នុងអំណាច នៃសេចក្តីប្រាថ្នាលាមក នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យជា​អ្នក​ប្រដៅ​ក្រ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជាអ្នកលើកខ្លួនឯង បន្តុះបង្អាប់​អ្នក​ដទៃ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ជាអ្នកលើកខ្លួនឯង បន្តុះបង្អាប់អ្នកដទៃ នេះឯង​ជាធម៌ ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅក្រ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជា​អ្នកក្រោធ ជាអ្នកមានសេចក្តីក្រោធ គ្របសង្កត់ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់​ដែល​ភិក្ខុ ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នកមានសេចក្តីក្រោធគ្របសង្កត់ នេះឯង​ជាធម៌ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ជា​អ្នកប្រដៅក្រ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នក​ចង​គំនុំ ព្រោះសេចក្តី​ក្រោធជាហេតុ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ជាអ្នក​ក្រោធ ជាអ្នកចងគំនុំ ព្រោះសេចក្តីក្រោធជាហេតុ នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យជា​អ្នក​ប្រដៅ​ក្រ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជា​អ្នក​ក្រោធ ជាអ្នកជេរប្រទេច ព្រោះសេចក្តីក្រោធជាហេតុ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ជាអ្នកក្រោធ ជា​អ្នក​ជេរប្រទេច ព្រោះ​សេចក្តីក្រោធ​ជាហេតុ នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នក​ប្រដៅ​ក្រ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នក​បញ្ចេញវាចាជិត​សេចក្តី​ក្រោធ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នកបញ្ចេញ​វាចា​ជិតសេចក្តីក្រោធ នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅក្រ១។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំង​ឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុដែល​ត្រូវ​ភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទហើយ ក៏ខឹងតបត នឹង​ភិក្ខុ​អ្នក​ចោទវិញ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ដែល​ត្រូវភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទហើយ ក៏ខឹង​តបត នឹងភិក្ខុអ្នកចោទវិញ នេះឯង​ជាធម៌ ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅក្រ១។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុដែលត្រូវភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទហើយ ក៏បណ្តេញ​ភិក្ខុ​អ្នក​ចោទវិញ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ​ត្រូវភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទហើយ ក៏បណ្តេញ​ភិក្ខុអ្នកចោទវិញ នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើ​ឲ្យជា​អ្នក​ប្រដៅ​ក្រ១។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុដែលត្រូវភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទហើយ និយាយ​គ្រប​សង្កត់​​ភិក្ខុ​អ្នកចោទវិញ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ​ត្រូវភិក្ខុ​អ្នកចោទ ចោទ​ហើយ ក៏និយាយគ្របសង្កត់ភិក្ខុអ្នកចោទវិញ នេះឯង​ជាធម៌ ដែលធ្វើ​ឲ្យ​ជាអ្នក​ប្រដៅ​ក្រ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុដែលត្រូវភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទ​ហើយ ក៏និយាយបន្លែបន្លប់ នូវភិក្ខុអ្នកចោទ ដោយ​ហេតុដទៃ ឬពាក្យ​ផ្សេងៗ និយាយ​គេច​កែ ដោយសំដីខាងក្រៅ ធ្វើសេចក្តីក្រោធ សេចក្តី​ប្រទូស្ត និងសេចក្តីអាក់អន់ចិត្ត ឲ្យ​ប្រាកដឡើង ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ​ត្រូវភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទហើយ ក៏និយាយ​បន្លែបន្លប់ នូវភិក្ខុអ្នកចោទ ដោយហេតុដទៃ ឬពាក្យផ្សេងៗ និយាយ​គេចកែ​ ដោយសំដីខាងក្រៅ ធ្វើសេចក្តីក្រោធ សេចក្តីប្រទូស្ត និងសេចក្តី​អាក់អន់ចិត្ត ឲ្យ​ប្រាកដ​ឡើង នេះឯង​ជាធម៌ ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅក្រ១។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំង​ឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុដែល​ត្រូវភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទហើយ មិនឆ្លើយ ក្នុងដំណើរ​របស់ខ្លួន ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ​ត្រូវភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទហើយ ក៏មិនឆ្លើយ ​ក្នុងដំណើររបស់ខ្លួន នេះឯង​ជាធម៌ ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅក្រ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជាអ្នកលុបគុណគេ ជាអ្នកប្រឡងវាសនា ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ​ជាអ្នកលុបគុណគេ ជាអ្នកប្រឡងវាសនា នេះឯង​ជាធម៌ ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅក្រ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុ​ជាអ្នកច្រណែន ជាអ្នកកំណាញ់ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ​ជាអ្នក​ច្រណែន ជាអ្នកកំណាញ់ នេះឯង​ជាធម៌ ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅក្រ១។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជាអ្នកអួតអាង ជាអ្នកមានពុត​មាយា ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ​ជាអ្នកអួតអាង ជាអ្នកមានពុតមាយា នេះឯង​ជាធម៌ ដែលធ្វើឲ្យជា​អ្នកប្រដៅក្រ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជា​អ្នក​រឹង​រូស ជាអ្នកមើលងាយគេ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ​ជាអ្នករឹងរូស ជា​អ្នក​មើលងាយគេ នេះឯង​ជាធម៌ ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅក្រ១។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជាអ្នកប្រកាន់តាមតែសេចក្តីយល់​ឃើញ​របស់ខ្លួន ជាអ្នក​ប្រកាន់មាំ លះបង់ទិដ្ឋិ​បានដោយក្រ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ​ជាអ្នក​ប្រកាន់តាមតែសេចក្តីយល់ឃើញរបស់ខ្លួន ជាអ្នកប្រកាន់មាំ លះបង់ទិដ្ឋិ​បាន​ដោយ​ក្រ នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅក្រ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ធម៌ទាំង (១៦) នេះ ព្រះមានព្រះភាគ ត្រាស់ហៅថា ទោវចស្សករណធម៌ គឺធម៌ដែលធ្វើ​ឲ្យជាអ្នកប្រដៅក្រ។

[២២៣] ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ បើភិក្ខុមិនបានបវារណាថា សូមលោក​ដ៏មាន​អាយុ​ទាំង​ឡាយ ប្រៀន​ប្រដៅខ្ញុំចុះ ខ្ញុំជាបុគ្គលគួរលោកដ៏មានអាយុទាំងឡាយ ស្តីថាបាន ដូច្នេះទេ តែភិក្ខុ​នោះឯង ជាអ្នកប្រដៅងាយ ជាអ្នកប្រកបដោយធម៌ ដែល​ធ្វើឲ្យ​ជាអ្នក​ប្រដៅងាយ ជាអ្នកចេះអត់ធន់ កាន់យកនូវពាក្យប្រៀន​ប្រដៅ ដោយចំណែក​ខាងស្តាំ កាលបើដូច្នេះ សព្រហ្មចារីបុគ្គលទាំងឡាយ តែងសំគាល់​ភិក្ខុនោះថា ជាអ្នក​គួរស្តីថាផង សំគាល់ថា គួរប្រៀនប្រដៅផង សំគាល់ថា គួរ​ដល់នូវ​សេចក្តី​ស្និទ្ធស្នាល ​ក្នុង​បុគ្គលនោះផង។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ចុះធម៌ដែលធ្វើឲ្យ​ជាអ្នក​ប្រដៅ​ងាយ តើដូចម្តេច។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ (ធម៌ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នក ប្រដៅ​ងាយ មាន១៦) គឺ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ជាអ្នកមិនមានសេចក្តីប្រាថ្នាលាមក មិនលុះក្នុងអំណាច ​នៃសេចក្តីប្រាថ្នាលាមក ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ជាអ្នកមិនមានសេចក្តីប្រាថ្នាលាមក មិនលុះក្នុងអំណាច នៃសេចក្តីប្រាថ្នាលាមក នេះឯង​ជាធម៌ ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅងាយ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជាអ្នកមិនលើកខ្លួនឯង មិនបន្តុះបង្អាប់អ្នកដទៃ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់​ដែល​​ភិក្ខុ ជាអ្នកមិនលើកខ្លួនឯង មិនបន្តុះបង្អាប់អ្នកដទៃ នេះឯង​ជាធម៌ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ជា​អ្នកប្រដៅងាយ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជាមិនអ្នកក្រោធ មិន​មាន​សេចក្តីក្រោធ គ្របសង្កត់ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ជាអ្នកមិន​ក្រោធ មិនមានសេចក្តីក្រោធគ្របសង្កត់ នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើ​ឲ្យជាអ្នក​ប្រដៅ​ងាយ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជាមិនអ្នកក្រោធ មិនចងគំនុំទុក ព្រោះសេចក្តី​ក្រោធជាហេតុ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ជាអ្នកមិនក្រោធ មិនចងគំនុំទុក ព្រោះសេចក្តីក្រោធ​ជា​ហេតុ នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យ​ជាអ្នក​ប្រដៅ​ងាយ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជា​អ្នកមិន​ក្រោធ មិនជេរប្រទេច ព្រោះ​សេចក្តីក្រោធជាហេតុ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ជាអ្នកមិនក្រោធ មិនជេរប្រទេច ព្រោះ​សេចក្តីក្រោធ​ជាហេតុ នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យ​ជាអ្នក​ប្រដៅ​ងាយ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជាអ្នកមិនក្រោធ មិនបញ្ចេញវាចា​ជិត​សេចក្តីក្រោធ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ជាអ្នកមិនក្រោធ មិន​បញ្ចេញ​វាចាជិតសេចក្តីក្រោធ នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យជា​អ្នក​ប្រដៅងាយ១។ ម្នាល​អាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុដែល​ត្រូវ​ភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទហើយ ក៏មិនខឹងតបត​ នឹងភិក្ខុអ្នកចោទវិញ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ដែល​ត្រូវភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទហើយ តែមិនខឹង​តបត នឹងភិក្ខុអ្នកចោទវិញ នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យជា​អ្នក​ប្រដៅងាយ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុដែលត្រូវភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទ​ហើយ ក៏មិនបណ្តេញ​ភិក្ខុអ្នកចោទ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ​ត្រូវភិក្ខុ​អ្នក​ចោទ ចោទហើយ តែមិនបណ្តេញ​ភិក្ខុអ្នកចោទ នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើ​ឲ្យជា​អ្នក​ប្រដៅ​ងាយ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុដែលត្រូវភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទ​ហើយ ក៏មិននិយាយគ្របសង្កត់​ភិក្ខុ​អ្នកចោទ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ​ត្រូវ​ភិក្ខុ​អ្នកចោទ ចោទហើយ តែមិននិយាយគ្របសង្កត់ភិក្ខុអ្នកចោទ នេះឯង​ជាធម៌​ដែល​ធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅងាយ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុដែល​ត្រូវ​ភិក្ខុ​អ្នកចោទ ចោទហើយ ក៏មិននិយាយបន្លែបន្លប់ នូវភិក្ខុអ្នកចោទ ដោយ​ហេតុដទៃ ឬហេតុ​ផ្សេងៗ មិននិយាយគេចកែ ដោយសំដីខាងក្រៅ មិនធ្វើសេចក្តីក្រោធ សេចក្តី​ប្រទូស្ត និងសេចក្តីអាក់អន់ចិត្ត ឲ្យប្រាកដឡើង ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែល​ភិក្ខុ​​ត្រូវភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទហើយ តែមិននិយាយបន្លែបន្លប់ នូវភិក្ខុអ្នកចោទ ដោយ​ហេតុ​ដទៃ ឬពាក្យផ្សេងៗ មិននិយាយគេចកែដោយសំដីខាងក្រៅ មិនធ្វើនូវសេចក្តីក្រោធ សេចក្តីប្រទូស្ត និងសេចក្តីអាក់អន់ចិត្តឲ្យប្រាកដឡើង នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅ​ងាយ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុដែល​ត្រូវភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទហើយ ក៏ឆ្លើយមិនទាល់ ក្នុងដំណើររបស់ខ្លួន ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ​ត្រូវភិក្ខុអ្នកចោទ ចោទហើយ ក៏ឆ្លើយ​មិន​ទាល់ ​ក្នុងដំណើររបស់ខ្លួន នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅងាយ១។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជាអ្នកមិនលុបគុណគេ មិនប្រឡងវាសនា ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ​ជាអ្នកមិនលុបគុណគេ មិនប្រឡងវាសនា នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅ​ងាយ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជា​អ្នកមិនច្រណែន មិនកំណាញ់ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ​ជាអ្នក​មិន​ច្រណែន មិនកំណាញ់ នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅងាយ១។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជាអ្នកមិនអួតអាង មិនមានពុត​មាយា ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ​ជាអ្នកមិនអួតអាង មិនមានពុតមាយា នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅ​ងាយ១។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជា​អ្នក​មិនរឹងរូស មិនមើលងាយគេ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ​ជាអ្នក​មិន​រឹង​រូស មិនមើលងាយគេ នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅងាយ១។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជាអ្នកមិនប្រកាន់យកតាមតែសេចក្តីយល់​ឃើញ​របស់ខ្លួន មិនប្រកាន់មាំ លះបង់ទិដ្ឋិ​បានដោយងាយ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ត្រង់ដែលភិក្ខុ ​ជាអ្នកមិនប្រកាន់យកតាមតែសេចក្តីយល់ឃើញរបស់ខ្លួន មិនប្រកាន់មាំ លះបង់​ទិដ្ឋិ​បាន​ដោយងាយ នេះឯង​ជាធម៌ដែលធ្វើឲ្យជាអ្នកប្រដៅងាយ១។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំង​ឡាយ ធម៌ទាំង (១៦) ប្រការនេះ ព្រះមានព្រះភាគ ត្រាស់ហៅថា សោវចស្សករណធម៌ គឺធម៌ជាទីធ្វើ​ឲ្យជាអ្នកប្រដៅងាយ។

[២២៤] ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុគួរពិចារណាខ្លួនដោយខ្លួនឯង ក្នុងធម៌​ទាំងឡាយ១៦នោះ យ៉ាងនេះថា បុគ្គលណា ជាអ្នកមានសេចក្តីប្រាថ្នាលាមក លុះក្នុង​​អំណាច នៃសេចក្តីប្រាថ្នាលាមក បុគ្គលនេះ មិនជាទីស្រឡាញ់ មិនជាទី​គាប់​ចិត្ត របស់​អាត្មាអញទេ បើប្រសិនជាអាត្មាអញ ជាអ្នកមានសេចក្តីប្រាថ្នាលាមក លុះក្នុង​​អំណាច នៃ​សេចក្តីប្រាថ្នាលាមកវិញ អាត្មាអញនឹងឯង ក៏មុខជាមិនជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់អ្នកដទៃ​ដែរ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ​ដឹង​យ៉ាង​នេះហើយ គប្បីញុំាងចិត្ត ឲ្យកើតឡើងថា អាត្មាអញ នឹងមិនត្រូវ​ជាអ្នកមាន​សេចក្តី​​ប្រាថ្នាលាមក មិនត្រូវ​លុះក្នុងអំណាច នៃសេចក្តីប្រាថ្នាលាមកឡើយ។ បុគ្គល​ណា ជាអ្នកលើកខ្លួនឯង បន្តុះបង្អាប់អ្នកដទៃ បុគ្គលនេះ មិនជាទីស្រឡាញ់ មិនជាទី​គាប់ចិត្ត របស់​អាត្មាអញទេ បើប្រសិនជាអាត្មាអញ ជាអ្នកលើកខ្លួនឯង បន្តុះបង្អាប់​អ្នក​ដទៃវិញ អាត្មាអញនឹងឯង ក៏មុខជាមិនជាទីស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់​អ្នក​ដទៃ​​ដែរ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុដឹងយ៉ាង​នេះហើយ គប្បីញុំាងចិត្ត ឲ្យកើត​ឡើងថា អាត្មាអញ នឹងមិនត្រូវ​ជាអ្នកលើកខ្លួនឯង មិនត្រូវ​បន្តុះបង្អាប់​អ្នក​ដទៃ​ឡើយ។ បុគ្គលណា ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នក​មានសេចក្តី​ក្រោធ​គ្របសង្កត់ បុគ្គលនេះ មិនជាទីស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់​អាត្មាអញទេ បើប្រសិនជាអាត្មាអញ ជាអ្នក​ក្រោធ ជាអ្នកមានសេចក្តីក្រោធគ្របសង្កត់វិញ អាត្មាអញ​នឹងឯង ក៏មុខជា​មិន​ជា​ទីស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់អ្នកដទៃ​ដែរ។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ​ដឹងយ៉ាង​នេះហើយ គប្បីញុំាងចិត្ត​ឲ្យកើត​ឡើង​ថា អាត្មាអញ នឹងមិនត្រូវ​ជាអ្នកក្រោធ មិនត្រូវជាអ្នកមានសេចក្តីក្រោធគ្របសង្កត់​បានឡើយ។ បុគ្គលណា ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នកចងគំនុំ ព្រោះសេចក្តីក្រោធជាហេតុ បុគ្គលនោះ មិនជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់​អាត្មាអញទេ បើប្រសិនជា​អាត្មាអញ ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នកចងគំនុំ ព្រោះសេចក្តីក្រោធជាហេតុវិញ អាត្មាអញ​ហ្នឹងឯង ក៏មុខជាមិនជា​ទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់អ្នកដទៃ​ដែរ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ​ដឹង​យ៉ាង​នេះហើយ គប្បីញុំាងចិត្តឲ្យកើតឡើងថា អាត្មាអញ នឹងមិនត្រូវ​ជាអ្នក​ក្រោធ មិនត្រូវចងគំនុំ ព្រោះសេចក្តីក្រោធជាហេតុ​ឡើយ។ បុគ្គលណា ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នកជេរប្រទេច ព្រោះសេចក្តីក្រោធជាហេតុ បុគ្គលនេះ មិនជាទីស្រឡាញ់ មិនជា​ទីគាប់ចិត្ត របស់​អាត្មាអញទេ បើប្រសិនជា​អាត្មាអញ ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នកជេរប្រទេច ព្រោះសេចក្តីក្រោធជាហេតុវិញ អាត្មាអញ​​ហ្នឹងឯង ក៏មុខជាមិនជាទីស្រឡាញ់ មិន​ជា​ទីគាប់ចិត្ត របស់អ្នកដទៃ​ដែរ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុដឹងយ៉ាង​នេះហើយ គប្បីញុំាងចិត្ត​ឲ្យកើតឡើង​ថា អាត្មាអញ នឹងមិនត្រូវ​ជាអ្នកក្រោធ មិនត្រូវ​ជាអ្នកជេរប្រទេច ព្រោះសេចក្តីក្រោធ​ជា​ហេតុ​ឡើយ។ បុគ្គលណា ជាអ្នកក្រោធ បញ្ចេញ​វាចាជិតសេចក្តីក្រោធ បុគ្គលនេះ មិនជាទីស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់​អាត្មាអញទេ បើប្រសិនជា​អាត្មាអញ ជាអ្នកក្រោធ បញ្ចេញវាចា​ជិតសេចក្តី​ក្រោធ​វិញ អាត្មាអញ​ហ្នឹងឯង ក៏មុខជា​មិន​ជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់អ្នកដទៃ​ដែរ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ​ដឹង​យ៉ាង​នេះហើយ គប្បីញុំាងចិត្តឲ្យ​កើត​ឡើង​ថា អាត្មាអញ នឹងមិនត្រូវ​ជាអ្នក​ក្រោធ មិនត្រូវជាអ្នក​បញ្ចេញ​វាចា ជិត​សេចក្តី​ក្រោធ​ឡើយ។ បុគ្គលណា ដែល​ត្រូវអ្នកចោទ ចោទហើយ ក៏ខឹងតបត ទៅនឹងអ្នក​ចោទ​វិញ បុគ្គលនេះ មិនជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់​អាត្មាអញទេ បើប្រសិន​ជា​អាត្មាអញ ត្រូវអ្នកចោទ ចោទហើយ ក៏ខឹងតបតទៅនឹង​អ្នកចោទវិញ អាត្មាអញ​ហ្នឹងឯង ក៏មុខជាមិន​ជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់អ្នកដទៃ​ដែរ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ​ដឹង​យ៉ាង​នេះហើយ ត្រូវញុំាងចិត្តឲ្យ​កើត​ឡើង​ថា អាត្មាអញ បើត្រូវអ្នកចោទ ចោទ​ហើយ នឹងមិនខឹងតបត ទៅនឹងអ្នក​ចោទ​វិញ​ឡើយ។ បុគ្គលណា​ ដែល​ត្រូវអ្នកចោទ ចោទហើយ ក៏បណ្តេញអ្នកចោទ បុគ្គលនេះ មិនជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់​អាត្មាអញទេ បើប្រសិនជា​អាត្មាអញ ដែលត្រូវអ្នកចោទ ចោទហើយ នឹង​បណ្តេញ​​អ្នកចោទវិញ អាត្មាអញ​ហ្នឹងឯង ក៏មុខ​ជា​មិន​ជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទី​គាប់​ចិត្ត របស់អ្នកដទៃ​ដែរ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ​ដឹង​យ៉ាង​នេះហើយ ត្រូវញុំាងចិត្តឲ្យកើតឡើងថា អាត្មាអញ បើត្រូវ​អ្នក​ចោទ ចោទ​ហើយ នឹងមិនបណ្តេញ​អ្នកចោទវិញឡើយ។ បុគ្គលណា ដែល​ត្រូវអ្នក​ចោទ ចោទហើយ ក៏និយាយគ្របសង្កត់ដល់អ្នកចោទវិញ បុគ្គលនេះ មិនជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទី​គាប់ចិត្ត របស់​អាត្មាអញទេ បើប្រសិនជា​អាត្មាអញ ដែលត្រូវ​អ្នក​ចោទ ចោទហើយ នឹងនិយាយគ្របសង្កត់ ដល់​អ្នកចោទវិញ អាត្មាអញ​ហ្នឹងឯង ក៏មុខ​ជាមិន​ជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់អ្នកដទៃ​ដែរ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំង​ឡាយ កាលបើភិក្ខុ​ដឹង​យ៉ាង​នេះហើយ ត្រូវញុំាងចិត្តឲ្យកើតឡើងថា អាត្មាអញ បើ​ត្រូវ​អ្នកចោទ ចោទ​ហើយ នឹងមិននិយាយគ្របសង្កត់ ដល់អ្នកចោទវិញឡើយ។ បុគ្គល​ណា ដែល​ត្រូវអ្នកចោទ ចោទហើយ ក៏និយាយបន្លែបន្លប់នូវអ្នកចោទ ដោយ​ហេតុ​​ដទៃ ឬ​ពាក្យផ្សេងៗ និយាយគេចកែដោយសំដីខាងក្រៅ ធ្វើសេចក្តីក្រោធ សេចក្តី​ប្រទូស្ត និងសេចក្តីអាក់អន់ចិត្ត ឲ្យកើតប្រាកដឡើង បុគ្គលនេះ មិនជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់​អាត្មាអញទេ បើប្រសិនជា​អាត្មាអញ ដែលត្រូវ​អ្នកចោទ ចោទហើយ នឹងនិយាយ​បន្លែបន្លប់នូវ​អ្នកចោទ ដោយហេតុដទៃ ឬពាក្យ​ផ្សេងៗ និងនិយាយគេចកែ ដោយសំដីខាងក្រៅ និងធ្វើសេចក្តីក្រោធ សេចក្តីប្រទូស្ត និង​សេចក្តីអាក់អន់ចិត្ត ឲ្យប្រាកដឡើង អាត្មាអញ​ហ្នឹងឯង ក៏មុខជាមិន​ជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់អ្នកដទៃ​ដែរ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ​ដឹង​យ៉ាង​នេះហើយ ត្រូវញុំាងចិត្តឲ្យកើតឡើងថា អាត្មាអញ បើត្រូវអ្នកចោទ ចោទ​ហើយ នឹងមិននិយាយបន្លែបន្លប់នូវអ្នកចោទ ដោយហេតុដទៃ ឬពាក្យផ្សេងៗ និង​មិន​​និយាយគេចកែ ដោយសំដីខាងក្រៅ និងមិនធ្វើ​សេចក្តីក្រោធ សេចក្តីប្រទូស្ត និង​សេចក្តីអាក់អន់ចិត្ត ឲ្យប្រាកដឡើងឡើយ។ បុគ្គលណា ដែល​ត្រូវអ្នកចោទ ចោទ​ហើយ ក៏មិនឆ្លើយ ក្នុងដំណើររបស់ខ្លួន បុគ្គលនេះ មិនជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទី​គាប់​ចិត្ត របស់​អាត្មាអញទេ បើប្រសិនជា​អាត្មាអញ ដែលត្រូវអ្នកចោទ ចោទហើយ នឹង​មិនឆ្លើយ ​ក្នុងដំណើររបស់ខ្លួន អាត្មាអញ​ហ្នឹងឯង ក៏មុខជាមិន​ជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទី​គាប់ចិត្ត របស់អ្នកដទៃ​ដែរ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ​ដឹង​យ៉ាង​នេះហើយ ត្រូវញុំាងចិត្តឲ្យកើតឡើងថា អាត្មាអញ បើត្រូវអ្នកចោទ ចោទ​ហើយ នឹងត្រូវ​តែឆ្លើយ​ក្នុងដំណើរ​របស់ខ្លួន។ បុគ្គលណា ជាអ្នកលុបគុណគេ ជាអ្នក​ប្រឡង​វាសនា បុគ្គលនេះ មិនជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់​អាត្មាអញទេ បើប្រសិន​ជា​​អាត្មាអញ ជាអ្នកលុបគុណគេ ជាអ្នកប្រឡងវាសនា អាត្មាអញ​ហ្នឹងឯង ក៏មុខជា​មិន​​ជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់អ្នកដទៃ​ដែរ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ កាល​បើភិក្ខុ​ដឹង​យ៉ាង​នេះហើយ ត្រូវញុំាងចិត្តឲ្យកើតឡើងថា អាត្មាអញ នឹងមិន​ត្រូវ​ជា​អ្នកលុបគុណគេ មិនត្រូវជាអ្នកប្រឡងវាសនាឡើយ។ បុគ្គលណា ជាអ្នកច្រណែន មានសេចក្តីកំណាញ់ បុគ្គលនេះ មិនជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់​អាត្មា​អញ​ទេ បើប្រសិនជា​អាត្មាអញ ជាអ្នកច្រណែន មានសេចក្តីកំណាញ់ អាត្មាអញ​ហ្នឹងឯង ក៏មុខជាមិន​ជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់អ្នកដទៃ​ដែរ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំង​ឡាយ កាលបើភិក្ខុ​ដឹង​យ៉ាង​នេះហើយ ត្រូវញុំាងចិត្ត​ឲ្យកើតឡើង​ថា អាត្មាអញ នឹង​មិន​ត្រូវជាអ្នកច្រណែន មិនត្រូវមានសេចក្តីកំណាញ់ឡើយ។ បុគ្គលណា ជាអ្នកអួត​អាង ជាអ្នកមានពុតមាយា បុគ្គលនេះ មិនជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់​អាត្មា​អញទេ បើប្រសិនជា​អាត្មាអញ ជាអ្នកអួតអាង ជាអ្នកមានពុតមាយា អាត្មា​អញ​​ហ្នឹងឯង មុខជាមិន​ជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់អ្នកដទៃ​ដែរ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ​ដឹង​យ៉ាង​នេះហើយ ត្រូវញុំាងចិត្តឲ្យកើតឡើងថា អាត្មាអញ នឹងមិនត្រូវជាអ្នកអួតអាង មិនត្រូវ​ជាអ្នក​មានពុតមាយាឡើយ។ បុគ្គលណា ជាអ្នករឹងរូស ជាអ្នកមើលងាយគេ បុគ្គលនេះ មិនជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជា​ទីគាប់ចិត្ត របស់​អាត្មាអញទេ បើប្រសិនជា​អាត្មាអញ ជាអ្នករឹងរូស ជាអ្នក​មើល​ងាយ​គេ អាត្មាអញ​ហ្នឹងឯង ក៏មុខជាមិន​ជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់អ្នកដទៃ​ដែរ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ​ដឹង​យ៉ាង​នេះហើយ ត្រូវញុំាងចិត្តឲ្យ​កើត​ឡើង​ថា អាត្មាអញ នឹងមិនត្រូវជាអ្នករឹងរូស មិនត្រូវជាអ្នកមើលងាយគេឡើយ។ បុគ្គល​ណា ជាអ្នកប្រកាន់តាម​តែសេចក្តី​យល់ឃើញ​របស់ខ្លួនឯង ជាអ្នកប្រកាន់មាំ លះបង់ទិដ្ឋិបានដោយក្រ បុគ្គលនេះ មិនជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់​អាត្មា​អញទេ បើប្រសិនជា​អាត្មាអញ ជាអ្នកប្រកាន់តាមតែសេចក្តីយល់ឃើញ​របស់​ខ្លួនឯង ជាអ្នកប្រកាន់មាំ លះបង់​ទិដ្ឋិ​បានដោយក្រវិញ អាត្មាអញ​ហ្នឹងឯង ក៏មុខជាមិន​ជាទី​ស្រឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្ត របស់អ្នកដទៃ​ដែរ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ​ដឹង​យ៉ាង​នេះហើយ ត្រូវញុំាង​ចិត្តឲ្យកើតឡើងថា អាត្មាអញ នឹងមិនត្រូវជា​អ្នក​ប្រកាន់​តាមតែ​សេចក្តី​យល់​ឃើញរបស់ខ្លួនឯងឡើយ មិនត្រូវជាអ្នកប្រកាន់មាំ ត្រូវជា​អ្នកលះបង់​ទិដ្ឋិ​បានដោយងាយវិញ។

[២២៥] ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុត្រូវពិចារណាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង ក្នុងធម៌​ទាំង១៦នោះ យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកមានសេចក្តីប្រាថ្នាលាមក លុះក្នុង​អំណាច នៃសេចក្តីប្រាថ្នាលាមកឬទេ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ​ពិចារណា​ហើយ ដឹងយ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកមានសេចក្តីប្រាថ្នាលាមក លុះក្នុង​​អំណាច នៃ​សេចក្តីប្រាថ្នាលាមក ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ ត្រូវ​ព្យាយាម​​លះបង់ នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមក​ទាំងនោះចេញ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ តែកាលបើភិក្ខុពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ មិន​ជាអ្នកមានសេចក្តី​ប្រាថ្នាលាមក មិនលុះក្នុងអំណាច នៃសេចក្តីប្រាថ្នាលាមក​ទេ ម្នាលអាវុសោ​ទាំង​ឡាយ ភិក្ខុនោះ ត្រូវសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់​ និងថ្ងៃ ហើយនៅ​ដោយ​បីតិ និងបាមោជ្ជៈនោះតែមួយយ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុត្រូវពិចារណាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកលើកខ្លួនឯង បន្តុះបង្អាប់អ្នកដទៃឬទេ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ ពិចារណាហើយដឹង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកលើកខ្លួនឯង បន្តុះបង្អាប់អ្នកដទៃ ម្នាលអាវុសោ​ទាំង​ឡាយ ភិក្ខុនោះ ត្រូវព្យាយាមលះបង់ ​នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមកទាំងនោះចេញ។ ម្នាល​អាវុសោទាំងឡាយ តែបើភិក្ខុពិចារណា​ហើយ ដឹងយ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ មិន​ជាអ្នកលើកខ្លួនឯង មិនបន្តុះបង្អាប់​អ្នកដទៃទេ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ ត្រូវសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់​ និងថ្ងៃ ហើយនៅដោយបីតិ និងបាមោជ្ជៈ​នោះតែមួយយ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុត្រូវ​ពិចារណា​ខ្លួន ដោយខ្លួនឯង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នក​មានសេចក្តី​ក្រោធ​​គ្របសង្កត់ឬទេ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុពិចារណាហើយ ដឹង​យ៉ាង​នេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នក​មានសេចក្តីក្រោធគ្របសង្កត់ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ ត្រូវព្យាយាមលះបង់​ នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមក​ទាំងនោះ​ចេញ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ តែបើភិក្ខុពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាង​នេះ​វិញថា អាត្មាអញ មិន​ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នក​មិនមានសេចក្តីក្រោធ​គ្របសង្កត់ទេ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ ត្រូវសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់​ និងថ្ងៃ ហើយនៅដោយបីតិ និងបាមោជ្ជៈ​នោះតែ​ម្យ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុត្រូវពិចារណាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នកចងគំនុំ ព្រោះសេចក្តីក្រោធជាហេតុ​ឬទេ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ កាល​បើ​ភិក្ខុ ពិចារណាហើយដឹង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នកចងគំនុំ ព្រោះ​សេចក្តី​ក្រោធជាហេតុ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ ត្រូវព្យាយាមលះបង់​នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមក​ទាំងនោះចេញ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ តែបើភិក្ខុពិចារណា​ហើយ ដឹងយ៉ាងនេះវិញ​ថា អាត្មាអញ មិន​ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នកមិនចងគំនុំ ព្រោះ​សេចក្តីក្រោធជាហេតុទេ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ ត្រូវសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌​ទាំងឡាយ អស់យប់ ​និងថ្ងៃ ហើយនៅដោយបីតិ និងបាមោជ្ជៈនោះតែមួយយ៉ាង។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុត្រូវពិចារណាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នកជេរប្រទេច ព្រោះសេចក្តីក្រោធជាហេតុ​ឬទេ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ ពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នក​ក្រោធ ជាអ្នកជេរប្រទេច ព្រោះសេចក្តីក្រោធជាហេតុ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុ​នោះ ត្រូវព្យាយាមលះបង់​ នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមក​ទាំងនោះចេញ។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំង​ឡាយ តែបើភិក្ខុពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាងនេះ​វិញថា អាត្មាអញ ​ជាអ្នកមិន​ក្រោធ ជាអ្នកមិនជេរប្រទេច ព្រោះ​សេចក្តីក្រោធជាហេតុទេ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ ត្រូវសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់ ​និងថ្ងៃ ហើយនៅដោយបីតិ និងបាមោជ្ជៈនោះតែមួយយ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុត្រូវ​ពិចារណា​​ខ្លួន ដោយខ្លួនឯង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នកបញ្ចេញ​វាចាជិតសេចក្តីក្រោធឬទេ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ ពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកក្រោធ ជាអ្នកបញ្ចេញវាចាជិតសេចក្តី​ក្រោធ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ ត្រូវព្យាយាមលះបង់​ នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមក​ទាំងនោះចេញ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ តែបើភិក្ខុពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាងនេះ​ថា អាត្មាអញ ​ជាអ្នកមិនក្រោធ ជាអ្នកមិនបញ្ចេញវាចាជិតសេចក្តីក្រោធទេ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ ត្រូវសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់​និងថ្ងៃ ហើយនៅដោយបីតិ និងបាមោជ្ជៈនោះតែមួយយ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុត្រូវពិចារណាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ដែលត្រូវ​អ្នកចោទ គេចោទហើយ តែងខឹងតបនឹងអ្នកចោទវិញឬទេ។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ ពិចារណាហើយដឹង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ដែលត្រូវ​អ្នកចោទ គេចោទហើយ តែងខឹង​តបត នឹងអ្នកចោទវិញ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ ត្រូវព្យាយាមលះបង់​ នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមក​ទាំងនោះចេញ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ តែកាលបើភិក្ខុពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាងនេះ​ថា អាត្មាអញ ដែលត្រូវអ្នកចោទ គេចោទហើយ តែងមិនខឹងតបត នឹងអ្នកចោទវិញទេ ម្នាល​អាវុសោ​​ទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ ត្រូវសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់​ និងថ្ងៃ ហើយនៅដោយបីតិ និងបាមោជ្ជៈនោះតែមួយយ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុត្រូវពិចារណាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ដែលត្រូវ​អ្នក​ចោទ គេចោទហើយ តែងបណ្តេញអ្នកចោទវិញឬទេ។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ ពិចារណាហើយដឹង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ដែលត្រូវ​អ្នកចោទ គេចោទហើយ តែងបណ្តេញអ្នកចោទវិញ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ ត្រូវព្យាយាមលះបង់​ នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមក​ទាំងនោះចេញ។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ តែកាលបើភិក្ខុពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាងនេះ​ថា អាត្មាអញ ដែលត្រូវអ្នកចោទ គេចោទហើយ តែងមិនបណ្តេញអ្នកចោទវិញទេ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ ត្រូវសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់ ​និងថ្ងៃ ហើយនៅ​ដោយ​បីតិ និងបាមោជ្ជៈនោះតែមួយយ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុត្រូវ​ពិចារណាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញដែលត្រូវ​អ្នកចោទ គេចោទហើយ តែងនិយាយគ្របសង្កត់អ្នកចោទវិញឬទេ។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ ពិចារណាហើយដឹង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ដែលត្រូវ​អ្នកចោទ គេចោទ​ហើយ តែងនិយាយគ្របសង្កត់អ្នកចោទវិញ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គប្បី​ព្យាយាម​លះបង់​ នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមក​ទាំងនោះ​ចេញ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ តែកាលបើភិក្ខុពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាងនេះ​វិញថា អាត្មាអញ ដែលត្រូវអ្នកចោទ គេចោទហើយ មិននិយាយគ្របសង្កត់អ្នកចោទវិញទេ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គប្បីសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់ ​និងថ្ងៃ ហើយនៅដោយបីតិ និងបាមោជ្ជៈនោះតែមួយយ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុត្រូវ​ពិចារណា​ខ្លួន ដោយខ្លួនឯង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ដែលត្រូវ​អ្នកចោទ គេចោទ​ហើយ តែងនិយាយបន្លែបន្លប់​អ្នកចោទ ដោយហេតុដទៃ ឬពាក្យផ្សេងៗ និយាយ​គេច​កែ ដោយសំដីខាងក្រៅ ធ្វើសេចក្តីក្រោធ សេចក្តីប្រទូស្ត និងសេចក្តីអាក់អន់ចិត្ត ឲ្យប្រាកដឡើងដែរឬទេ។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ ពិចារណាហើយដឹង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ដែលត្រូវ​អ្នកចោទ គេចោទហើយ តែងនិយាយបន្លែបន្លប់​ ដោយហេតុដទៃ ឬពាក្យផ្សេងៗ និយាយគេចកែ ដោយសំដីខាងក្រៅ ធ្វើសេចក្តីក្រោធ សេចក្តីប្រទូស្ត និងសេចក្តីអាក់អន់ចិត្ត ឲ្យប្រាកដឡើង ដូច្នេះ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គប្បីព្យាយាមលះបង់​ នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមក​ទាំងនោះចេញ។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ បើកាលបើភិក្ខុពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាងនេះវិញ​ថា អាត្មាអញ ដែលត្រូវអ្នកចោទ គេចោទហើយ តែងមិននិយាយ​បន្លែបន្លប់​​អ្នកចោទ ដោយហេតុដទៃ ឬពាក្យផ្សេងៗ មិននិយាយគេចកែ ដោយសំដី​ខាង​ក្រៅ មិនធ្វើសេចក្តីក្រោធ សេចក្តីប្រទូស្ត និងសេចក្តីអាក់អន់ចិត្ត ឲ្យប្រាកដឡើង​ទេ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គប្បីសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់​និងថ្ងៃ ហើយនៅដោយបីតិ និងបាមោជ្ជៈនោះតែមួយយ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំង​ឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុត្រូវពិចារណាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ដែល​ត្រូវ​​អ្នកចោទ ចោទហើយ តែងមិនឆ្លើយ ក្នុងដំណើរ​របស់ខ្លួនឬទេ។ ម្នាលអាវុសោ​​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ ពិចារណាហើយដឹង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ដែលត្រូវ​អ្នក​ចោទ គេចោទហើយ តែងមិនឆ្លើយ ក្នុងដំណើរ​របស់ខ្លួនទេ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គប្បីព្យាយាមលះបង់​ នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមក​ទាំងនោះចេញ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ តែកាលបើភិក្ខុពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាងនេះ​វិញថា អាត្មាអញ ដែល​ត្រូវអ្នកចោទ គេចោទហើយ តែងឆ្លើយក្នុងដំណើរ​របស់ខ្លួន ម្នាលអាវុសោ​ទាំង​ឡាយ ភិក្ខុនោះ គួរសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់​និងថ្ងៃ ហើយនៅ​ដោយ​បីតិ និងបាមោជ្ជៈនោះ​តែមួយយ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុត្រូវ​ពិចារណាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញជាអ្នកលុបគុណគេ ជាអ្នក​ប្រឡង​វាសនាឬទេ។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ ពិចារណាហើយដឹង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកលុបគុណគេ ជាអ្នកប្រឡងវាសនា ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គួរព្យាយាម​លះបង់​ នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមក​ទាំងនោះចេញ។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ តែកាលបើភិក្ខុពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាងនេះវិញ​ថា អាត្មា​អញ មិនជាអ្នកលុបគុណគេ ជាអ្នកមិនប្រឡងវាសនាទេ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គួរសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់​និងថ្ងៃ ហើយនៅដោយបីតិ និងបាមោជ្ជៈនោះតែមួយយ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុត្រូវ​ពិចារណា​ខ្លួន ដោយខ្លួនឯង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកច្រណែន ជាអ្នក​មាន​សេចក្តី​​កំណាញ់ឬទេ។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ ពិចារណាហើយ​ដឹង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកច្រណែន ជាអ្នក​មានសេចក្តីកំណាញ់ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គួរព្យាយាមលះបង់​ នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមក​ទាំងនោះចេញ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ តែកាលបើភិក្ខុពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាងនេះ​វិញថា អាត្មាអញ មិនជាអ្នកច្រណែន មិនជាអ្នក​មានសេចក្តី​កំណាញ់​ទេ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គួរសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់​និងថ្ងៃ ហើយនៅដោយបីតិ និងបាមោជ្ជៈនោះតែមួយយ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុត្រូវពិចារណាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកអួតអាង ជាអ្នកមានពុតមាយាឬទេ។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ ពិចារណាហើយដឹង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នកអួតអាង ជាអ្នកមានពុត​មាយា ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គួរព្យាយាមលះបង់​ នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមក​ទាំងនោះចេញ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ តែកាលបើភិក្ខុពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាង​នេះ​​វិញថា អាត្មាអញ មិនជាអ្នកអួតអាង មិនជាអ្នកមានពុតមាយាទេ ម្នាលអាវុសោ​​ទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គួរសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់​ និងថ្ងៃ ហើយនៅ​ដោយ​បីតិ និងបាមោជ្ជៈនោះតែមួយយ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុត្រូវ​ពិចារណាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នករឹងរូស ជាអ្នក​មើល​ងាយគេឬទេ។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ ពិចារណាហើយដឹង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នករឹងរូស ជាអ្នកមើលងាយគេ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គួរព្យាយាមលះបង់​ នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមក​ទាំងនោះចេញ។ ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ តែកាលបើភិក្ខុ ពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាង​នេះវិញ​ថា អាត្មាអញ មិនជាអ្នករឹងរូស មិនជាអ្នកមើលងាយគេទេ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គួរសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់​និងថ្ងៃ ហើយនៅដោយបីតិ និង​បាមោជ្ជៈនោះ​តែមួយយ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុត្រូវពិចារណាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នក​ប្រកាន់​តាម​សេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្លួនឯង ជាអ្នកប្រកាន់មាំ លះបង់ទិដ្ឋិបានដោយ​ក្រឬ​ទេ។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ កាលបើភិក្ខុ ពិចារណាហើយដឹង យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ជាអ្នក​ប្រកាន់​តាមសេចក្តីយល់ឃើញ​របស់ខ្លួនឯង ជាអ្នកប្រកាន់មាំ លះបង់ទិដ្ឋិ​បាន​ដោយ​​ក្រ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គួរព្យាយាមលះបង់​ នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏​លាមក​​ទាំងនោះចេញ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ តែកាលបើភិក្ខុ​ពិចារណាហើយ ដឹងយ៉ាងនេះ​ថា អាត្មាអញ មិនជាអ្នក​ប្រកាន់​តាមសេចក្តីយល់​ឃើញ ​របស់ខ្លួនឯង មិនជាអ្នកប្រកាន់មាំ ជាអ្នកលះបង់ទិដ្ឋិបានដោយងាយ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គួរសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់​និងថ្ងៃ ហើយនៅដោយបីតិ និងបាមោជ្ជៈនោះតែមួយយ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ បើភិក្ខុពិចារណា​ហើយ ឃើញច្បាស់ ​នូវអកុសលធម៌ ដ៏លាមក​ទាំងអស់នេះក្នុងខ្លួន ដែលខ្លួនមិនទាន់លះបង់​បាន ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គួរព្យាយាមលះបង់​ នូវ​អកុសលធម៌ ដ៏លាមក​​ទាំងអស់នេះចេញ។ ម្នាល​អាវុសោទាំងឡាយ បើភិក្ខុពិចារណាហើយ ឃើញច្បាស់ នូវអកុសលធម៌ ​ដ៏លាមកទាំងអស់នេះក្នុងខ្លួន ដែលខ្លួនលះបង់បាន​ហើយ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គួរសិក្សា ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់ ​និងថ្ងៃ ហើយនៅដោយបីតិ និងបាមោជ្ជៈនោះតែមួយយ៉ាង។ ម្នាលអាវុសោ​ទាំងឡាយ ដូចជាស្រី ឬប្រុស ដែលនៅ​ក្មេងជំទង់ ប្រកបដោយជាតិ ជាអ្នកស្អិតស្អាង កាលឆ្លុះមើលស្រមោល​មុខ ​របស់ខ្លួន ក្នុងកញ្ចក់ដ៏ស្អាត​ផូរផង់ ឬក្នុងភាជន៍ទឹកដ៏ថ្លា បើឃើញ​ធូលី ឬមុន ត្រង់មុខ​នោះ តែងព្យាយាម​ជម្រះ​ធូលី ឬមុន នោះចេញ បើមិន​ឃើញធូលី ឬមុន នោះទេ រមែង​ជាអ្នកមានចិត្តត្រេកអរ ដោយហេតុនោះថា អើហ្ន៎ អញមានលាភហើយតើ អើហ្ន៎ អញស្អាតណាស់តើ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ កាល​បើ​ភិក្ខុពិចារណា ហើយឃើញច្បាស់ នូវអកុសលធម៌ ​ដ៏លាមកទាំងអស់នេះ ក្នុងខ្លួន ដែលខ្លួន​មិនទាន់លះបង់បាន ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គួរព្យាយាម លះ​បង់​​នូវអកុសលធម៌ ដ៏លាមកទាំងអស់នេះចេញ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ តែកាល​បើភិក្ខុ ​ពិចារណាហើយ ឃើញច្បាស់​ នូវអកុសលធម៌ ដ៏លាមកទាំងអស់នេះ ​ក្នុងខ្លួន ដែលខ្លួន​បានលះបង់អស់ហើយ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះ គួរសិក្សា ក្នុង​កុសលធម៌ទាំងឡាយ អស់យប់ ​និងថ្ងៃ ហើយនៅដោយបីតិ និងបាមោជ្ជៈនោះ តែ​មួយ​យ៉ាង។ លុះព្រះមហាមោគ្គល្លានដ៏មានអាយុ បានសំដែង ​នូវព្រះសូត្រ​នេះចប់​ហើយ ភិក្ខុទាំងឡាយនោះ ក៏មានអំណរ ត្រេកអរ ចំពោះ​ភាសិត នៃ​ព្រះមហាមោគ្គល្លាន ដ៏មានអាយុ។