[១១] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជនអ្នកមិនចេះដឹង តែងសោយនូវសុខវេទនាផង សោយនូវទុក្ខវេទនាផង សោយនូវអទុក្ខមសុខវេទនាផង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ អរិយសាវក អ្នកចេះដឹង តែងសោយ នូវសុខវេទនាដែរ សោយនូវទុក្ខវេទនាដែរ សោយ នូវអទុក្ខមសុខវេទនាដែរ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ចុះពួកជនទាំងពីរពួកនោះ មានសេចក្តីប្លែកគ្នា ដូចម្តេច មានអធិប្បាយ ដូចម្តេច។ ចុះអរិយសាវក អ្នកចេះដឹង និងបុថុជ្ជន ដែលជាអ្នកមិនចេះដឹង តើមានដំណើរផ្សេង ៗ គ្នា ដូចម្តេចខ្លះ។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ធម៌ទាំងឡាយ នៃយើងខ្ញុំព្រះអង្គ មានព្រះដ៏មានព្រះភាគ ជាប្រធាន។ បេ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជន អ្នកមិនចេះដឹង កាលបើទុក្ខវេទនាពាល់ត្រូវ តែងសោយសោក លំបាក ខ្សឹកខ្សួល គក់ទ្រូង កន្ទក់កន្ទេញ ដល់នូវការវង្វេង ងេងងោង បុថុជ្ជននោះ រមែងសោយ នូវវេទនាទាំងពីរ ប្រព្រឹត្តទៅក្នុងកាយ និងប្រព្រឹត្តទៅក្នុងចិត្ត។

[១២] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ដូចបុគ្គលចាក់បុរស ដែលមានដំបៅដោយសរ គប្បី ចាក់ទម្លុះទៅតាមដំបៅនោះ ដោយសរ ជាគម្រប់ពីរ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ តាមដែលពិត បុរសនោះ តែងសោយនូវវេទនាពីរយ៉ាង ដែលប្រព្រឹត្តទៅ ក្នុងកាយផង ប្រព្រឹត្តទៅក្នុង ចិត្តផង ព្រោះសរ មានឧបមាយ៉ាងណា។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជន អ្នកមិនចេះដឹង កាលបើទុក្ខវេទនាពាល់ត្រូវ រមែងសោយសោក លំបាក ខ្សឹកខ្សួល គក់ទ្រូង កន្ទក់កន្ទេញ ដល់នូវការវង្វេង ងេងងោង បុថុជ្ជននោះ តែងសោយនូវវេទនាទាំងពីរ ដែលប្រព្រឹត្តទៅ ក្នុងកាយផង ប្រព្រឹត្តទៅក្នុងចិត្តផង មានឧបមេយ្យ ដូច្នោះដែរ។ ឯបុថុជ្ជនមានសេចក្តីចង្អៀតចង្អល់ ដោយទុក្ខវេទនានោះឯងហើយ សេចក្តីចង្អៀតចង្អល់ ជាអនុស័យឯណា ដោយទុក្ខវេទនា សេចក្តីចង្អៀតចង្អល់ ជាអនុស័យនោះ តែងធ្វើបុគ្គល ដែលមានសេចក្តីចង្អៀតចង្អល់ ដោយទុក្ខវេទនានោះឯង ឲ្យត្រាំត្រែងនៅ បុគ្គលនោះ កាលបើទុក្ខវេទនាពាល់ត្រូវ ទើបរីករាយ ចំពោះសេចក្តីសុខ ក្នុងកាម។ ដំណើរនោះ ព្រោះហេតុអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រោះថា បុថុជ្ជន អ្នកមិនចេះដឹង ទុកជាវៀរចាកកាមសុខចេញហើយ ក៏មិនដឹងនូវឧបាយ ជាគ្រឿងរលាស់ចេញ នូវទុក្ខវេទនាបាន កាលបើបុថុជ្ជននោះ រីករាយ ចំពោះកាមសុខ អនុស័យ គឺតម្រេក ដោយសុខវេទនាឯណា អនុស័យ គឺតម្រេកនោះ រមែងឲ្យបុថុជ្ជនត្រាំត្រែងនៅ បុថុជ្ជននោះ មិនដឹងច្បាស់នូវហេតុ ដែលកើតឡើងផង នូវសេចក្តីវិនាសផង នូវអានិសង្សផង នូវទោសផង នូវឧបាយ ជាគ្រឿងរលាស់ចេញផង នូវវេទនាទាំងនោះ តាមពិត។ កាលបុថុជ្ជននោះ មិនដឹងច្បាស់ នូវហេតុដែលកើតឡើងផង នូវសេចក្តីវិនាសផង នូវអានិសង្សផង នូវទោសផង នូវឧបាយ ជាគ្រឿងរលាស់ចេញផង នូវវេទនាទាំងនោះ តាមពិត អនុស័យ គឺអវិជ្ជា ដោយអទុក្ខមសុខវេទនាឯណា អនុស័យ គឺអវិជ្ជានោះ តែងឲ្យបុថុជ្ជនត្រាំត្រែងនៅ បុថុជ្ជននោះ រមែងសោយនូវសុខវេទនា ជាអ្នកប្រកបដោយកិលេស សោយនូវវេទនានោះផង សោយនូវទុក្ខវេទនា ជាអ្នកប្រកបដោយកិលេស សោយនូវវេទនានោះផង សោយនូវអទុក្ខមសុខវេទនា ជាអ្នកប្រកបដោយកិលេស សោយនូវវេទនានោះផង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ បុថុជ្ជន អ្នកមិនចេះដឹងនេះ ហៅថា អ្នកប្រកបព្រម ដោយជាតិ ជរា មរណៈ សោកៈ បរិទេវៈ ទុក្ខៈ ទោមនស្សៈ ឧបាយាសៈ តថាគត ពោលថា ជាអ្នកប្រកបដោយទុក្ខ។

[១៣] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ឯអរិយសាវកអ្នកចេះដឹង កាលបើទុក្ខវេទនាពាល់ត្រូវ រមែងមិនសោយសោក មិនលំបាក មិនខ្សឹកខ្សួល មិនគក់ទ្រូង កន្ទក់កន្ទេញ មិនដល់នូវសេចក្តីវង្វេង ងេងងោង អរិយសាវកនោះ តែងសោយនូវវេទនា ដែលប្រព្រឹត្តទៅ ក្នុងកាយតែម្យ៉ាង មិនសោយនូវវេទនា ដែលប្រព្រឹត្តទៅ ក្នុងចិត្តឡើយ។

[១៤] ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ដូចបុគ្គលចាក់បុរស ដែលមានដំបៅដោយសរ គប្បីចាក់ទម្លុះ តាមដំបៅនោះ ដោយសរ ជាគម្រប់ពីរ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ តាមដែលពិត បុរសនោះ សោយនូវវេទនា ដោយសរតែម្យ៉ាងនេះ មានឧបមាយ៉ាងណា។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ សេចក្តីឧបមេយ្យ ក៏ដូច្នោះដែរ អរិយសាវក អ្នកចេះដឹង កាលបើទុក្ខវេទនាពាល់ត្រូវ រមែងមិនសោយសោក មិនលំបាក មិនខ្សឹកខ្សួល មិនគក់ទ្រូង កន្ទក់កន្ទេញ មិនដល់នូវសេចក្តីវង្វេង ងេងងោង អរិយសាវកនោះ តែងសោយនូវវេទនា ដែលប្រព្រឹត្តទៅ ក្នុងកាយតែម្យ៉ាង មិនសោយនូវវេទនា ដែលប្រព្រឹត្តទៅ ក្នុងចិត្តឡើយ ទាំងមិនមានសេចក្តីចង្អៀតចង្អល់ ដោយទុក្ខវេទនានោះឯង អនុស័យ គឺសេចក្តីចង្អៀតចង្អល់ ដោយទុក្ខវេទនាឯណា អនុស័យ គឺសេចក្តីចង្អៀតចង្អល់នោះ រមែងធ្វើអរិយសាវកនោះ ដែលមានសេចក្តីចង្អៀតចង្អល់ ដោយទុក្ខវេទនា មិនឲ្យត្រាំត្រែងបាន អរិយសាវកនោះ កាលបើទុក្ខវេទនាពាល់ត្រូវហើយ ក៏មិនត្រេកអរនូវកាមសុខឡើយ។ ដំណើរនោះ ព្រោះហេតុអ្វី។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រោះថា អរិយសាវកនោះ ជាអ្នកចេះដឹង ទុកជាវៀរចាកកាមសុខហើយ ក៏ស្គាល់ច្បាស់ នូវឧបាយជាគ្រឿង រលាស់ចេញ នូវទុក្ខវេទនាបាន កាលបើអរិយសាវកនោះ មិនត្រេកអរ នឹងកាមសុខហើយ អនុស័យ គឺតម្រេក ដោយសុខវេទនាឯណា អនុស័យ គឺតម្រេកនោះ រមែងធ្វើមិនឲ្យអរិយសាវកត្រាំត្រែងនៅបាន អរិយសាវកនោះ រមែងដឹងច្បាស់នូវហេតុ ដែលកើតឡើងផង នូវសេចក្តីវិនាសផង នូវអានិសង្សផង នូវទោសផង នូវឧបាយ ជាគ្រឿងរលាស់ចេញផង នូវវេទនាទាំងនោះ តាមពិត។ កាលអរិយសាវកនោះ ដឹងច្បាស់ នូវហេតុជាទីកើតឡើងផង នូវសេចក្តីវិនាសផង នូវអានិសង្សផង នូវទោសផង នូវឧបាយ ជាគ្រឿងរលាស់ចេញផង នូវវេទនាទាំងនោះ តាមពិតហើយ អនុស័យ គឺអវិជ្ជា ដោយអទុក្ខមសុខវេទនាឯណា អនុស័យ គឺអវិជ្ជានោះ រមែងធ្វើមិនឲ្យអរិយសាវក ត្រាំត្រែងនៅបាន អរិយសាវកនោះ តែងសោយនូវសុខវេទនាដែរ តែមិនប្រកបដោយកិលេស សោយនូវវេទនានោះផង តែងសោយនូវទុក្ខវេទនាដែរ តែមិនប្រកបដោយកិលេស សោយនូវវេទនានោះផង រមែងសោយនូវអទុក្ខមសុខវេទនាដែរ តែមិនប្រកបដោយកិលេស សោយនូវវេទនានោះផង។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ អរិយសាវក អ្នកចេះដឹងនេះហើយ ដែលហៅថា ជាអ្នកមិនប្រកបដោយជាតិ ជរា មរណៈ សោកៈ បរិទេវៈ ទុក្ខៈ ទោមនស្សៈ ឧបាយាសៈ តថាគត ពោលថា ជាអ្នកមិនប្រកបដោយទុក្ខ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះជាសេចក្តីប្លែកគ្នា នេះជាសេចក្តីអធិប្បាយ នេះជាដំណើរផ្សេង ៗ គ្នា របស់អរិយសាវក អ្នកចេះដឹង និងបុថុជ្ជន អ្នកមិនចេះដឹង។

[១៥]

អរិយសាវកនោះ ប្រកបដោយបញ្ញា ជាពហុស្សូត រមែងមិនសោយវេទនា ជាសុខខ្លះ ជាទុក្ខខ្លះ មួយវិញទៀត អរិយសាវកនេះ ប្លែកចាកបុថុជ្ជន នេះជាសេចក្តីវិសេស របស់អ្នកប្រាជ្ញ ជាអ្នកឈ្លាសវៃ។ ធម៌ទាំងឡាយ ដែលជាទីប្រាថ្នា រមែងមិនញាំញីចិត្ត របស់អរិយសាវក ដែលមានធម៌បានពិចារណាហើយ ជាពហុស្សូត ឃើញច្បាស់នូវលោកនេះ និងលោកខាងមុខបាន កាលបើអរិយសាវកនោះ មិនប្រាថ្នាធម៌ទាំងឡាយ ក៏មិនកំចាត់បង់នូវចិត្តបាន។ អរិយសាវក អ្នកដល់នូវត្រើយនៃភព រមែងដឹងច្បាស់នូវសន្តិបទ ប្រាសចាកធូលី គឺកិលេស មិនមានសេចក្តីសោក ឈ្មោះថាដឹងដោយប្រពៃ ព្រោះសេចក្តីត្រេកអរក្តី មិនត្រេកអរក្តី នៃអរិយសាវកនោះ ព្រោះកំចាត់បង់ក្តី ព្រោះដល់នូវកិរិយាតាំងនៅមិនបានក្តី ក៏ពុំមែនឡើយ។