[២០២] សម័យមួយ ព្រះកាមភូដ៏មានអាយុ គង់នៅក្នុងវត្តអម្ពាដកវន នាដងព្រៃមច្ឆិកា។ គ្រានោះ ចិត្តគហបតី ចូលទៅរកព្រះកាមភូដ៏មានអាយុ លុះចូលទៅដល់ ក៏ថ្វាយបង្គំព្រះកាមភូដ៏មានអាយុ ហើយអង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះចិត្តគហបតី អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ ក៏ពោលទៅនឹងព្រះកាមភូដ៏មានអាយុ ដូច្នេះថា បពិត្រព្រះករុណា ដ៏ចំរើន សង្ខារមានប៉ុន្មានទៅហ្ន៎។ ម្នាលគហបតី សង្ខារមាន ៣ គឺកាយសង្ខារ ១ វចីសង្ខារ ១ ចិត្តសង្ខារ ១។

[២០៣] ចិត្តគហបតី ត្រេកអរអនុមោទនានឹងភាសិត របស់ព្រះកាមភូដ៏មានអាយុថា ប្រពៃហើយលោកម្ចាស់ ហើយក៏សួរនូវប្រស្នា នឹងព្រះកាមភូដ៏មានអាយុ តទៅទៀតថា បពិត្រព្រះករុណាដ៏ចំរើន ចុះកាយសង្ខារ តើដូចម្តេច វចីសង្ខារ ដូចម្តេច ចិត្តសង្ខារ ដូចម្តេច។ ម្នាលគហបតី ខ្យល់ដង្ហើមចេញចូល ហៅថា កាយសង្ខារ សេចក្តីត្រិះរិះ និងសេចក្តីពិចារណា ហៅថា វចីសង្ខារ សញ្ញា និងវេទនា ហៅថា ចិត្តសង្ខារ។

[២០៤] ចិត្តគហបតីពោលថា ប្រពៃហើយលោកម្ចាស់ ហើយក៏សួរប្រស្នា តទៅទៀតថា បពិត្រព្រះករុណាដ៏ចំរើន ចុះព្រោះហេតុអ្វី បានជាខ្យល់ដង្ហើមចេញ ចូល ហៅថា កាយសង្ខារ ព្រោះហេតុអ្វី បានជាសេចក្តីត្រិះរិះ និងសេចក្តីពិចារណា ហៅថា វចីសង្ខារ ព្រោះហេតុអ្វី បានជាសញ្ញា និងវេទនា ហៅថាចិត្តសង្ខារ។ ម្នាលគហបតី ខ្យល់ដង្ហើមចេញចូល ប្រព្រឹត្តទៅក្នុងកាយ ធម៌ទាំងនុ៎ះ ជាប់ចំពោះ ដោយកាយ ព្រោះហេតុនោះ បានជាខ្យល់ដង្ហើមចេញចូល ហៅថាកាយសង្ខារ។ ម្នាលគហបតី បុគ្គលត្រិះរិះ ពិចារណាជាមុនហើយ ទើបបញ្ចេញ នូវវាចាជាខាងក្រោយ ព្រោះហេតុនោះ បានជាសេចក្តីត្រិះរិះ និងសេចក្តីពិចារណា ហៅថាវចីសង្ខារ។ សញ្ញា និង វេទនា ប្រព្រឹត្តទៅក្នុងចិត្ត ធម៌ទាំងនុ៎ះឯង ជាប់ចំពោះដោយចិត្ត ព្រោះហេតុនោះ បានជា សញ្ញា និងវេទនា ហៅថាចិត្តសង្ខារ។

[២០៥] ចិត្តគហបតីពោលថា ប្រពៃហើយ។ បេ។ ក៏សួរនូវប្រស្នាថា បពិត្រព្រះករុណាដ៏ចំរើន ចុះការចូលសញ្ញាវេទយិតនិរោធ¹⁾ ដោយប្រការដូចម្តេច។ ម្នាលគហបតី ភិក្ខុដែលចូលសញ្ញាវេទយិតនិរោធ មិនមានសេចក្តីត្រិះរិះ យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ ចូលនូវសញ្ញាវេទយិតនិរោធក្តី ថាអាត្មាអញ កំពុងចូលនូវសញ្ញាវេទយិតនិរោធក្តី ថាអាត្មាអញ បានចូលហើយ នូវសញ្ញាវេទយិតនិរោធក្តី។ ព្រោះថា ចិត្តឯណា តែងបង្អោនទៅ ដើម្បីជាបុគ្គលមានសភាព²⁾ ដូច្នោះ ចិត្តនោះឯង ភិក្ខុនោះ បានចំរើនហើយក្នុងកាលមុន។

[២០៦] ចិត្តគហបតីពោលថា ប្រពៃហើយ។ បេ។ ក៏សួរនូវប្រស្នាថា បពិត្រព្រះករុណាដ៏ចំរើន ចុះភិក្ខុ ដែលចូលកាន់សញ្ញាវេទយិតនិរោធ ធម៌ណារលត់មុន កាយសង្ខាររលត់មុន ឬវចីសង្ខារ ឬក៏ចិត្តសង្ខារ។ ម្នាលគហបតី ភិក្ខុដែលចូលកាន់សញ្ញាវេទយិតនិរោធ វចីសង្ខាររលត់មុន តអំពីនោះទៅ កាយសង្ខារ តអំពីនោះទៅ ចិត្តសង្ខារ។

[២០៧] ចិត្តគហបតីពោលថា ប្រពៃហើយ។ បេ។ ក៏សួរនូវប្រស្នាថា បពិត្រព្រះករុណាដ៏ចំរើន ភិក្ខុដែលស្លាប់ហើយ ធ្វើមរណកាលហើយ និងភិក្ខុ ដែលចូលកាន់សញ្ញាវេទយិតនិរោធ ភិក្ខុទាំងពីរពួកនេះ មានការផ្សេងគ្នា ដូចម្តេច។ ម្នាលគហបតី ភិក្ខុឯណា ដែលស្លាប់ហើយ ធ្វើមរណកាលហើយ កាយសង្ខារ របស់ភិក្ខុនោះរលត់ហើយ រម្ងាប់ហើយ វចីសង្ខារ ក៏រលត់ហើយ រម្ងាប់ហើយ ចិត្តសង្ខារ ក៏រលត់ហើយ រម្ងាប់ហើយ អាយុក៏អស់ហើយ ភ្លើងធាតុ ក៏រម្ងាប់ហើយ ឥន្រ្ទិយ ក៏បែកធ្លាយរាត់រាយហើយ។ ម្នាលគហបតី ភិក្ខុឯណា ដែលបានចូលកាន់សញ្ញាវេទយិតនិរោធហើយ ឯកាយសង្ខារ របស់ភិក្ខុនោះ រលត់ហើយ រម្ងាប់ហើយ វចីសង្ខារ ក៏រលត់ហើយ រម្ងាប់ហើយ ចិត្តសង្ខារ ក៏រលត់ហើយ រម្ងាប់ហើយ តែអាយុមិនអស់ ភ្លើងធាតុមិនទាន់រម្ងាប់ ឥន្រ្ទីយនៅស្រស់បស់នៅឡើយ។ ម្នាលគហបតី ភិក្ខុដែលស្លាប់ហើយ ធ្វើមរណកាលហើយ និងភិក្ខុដែលចូលកាន់សញ្ញាវេទយិតនិរោធហើយ នេះឯង ជាការផ្សេងគ្នា នៃភិក្ខុទាំងនោះ។

[២០៨] ចិត្តគហបតីពោលថា ប្រពៃហើយ។ បេ។ ក៏សួរនូវប្រស្នាតទៅទៀតថា បពិត្រព្រះករុណាដ៏ចំរើន ចុះការចេញចាកសញ្ញាវេទយិតនិរោធសមាបត្តិ ដោយប្រការដូចម្តេច។ ម្នាលគហបតី ភិក្ខុដែលចាកចេញសញ្ញាវេទយិតនិរោធសមាបត្តិ មិនមានសេចក្តីត្រិះរិះ យ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ នឹងចេញចាកសញ្ញាវេទយិតនិរោធសមាបត្តិក្តី ថាអាត្មាអញ កំពុងចេញចាកសញ្ញាវេទយិតនិរោធសមាបត្តិក្តី ថាអាត្មាអញ បានចេញហើយ ចាកសញ្ញាវេទយិតនិរោធសមាបត្តិក្តី។ ព្រោះថា ចិត្តឯណា បង្អោនទៅ ដើម្បីជាបុគ្គលមានសភាពដូច្នោះ ចិត្តនោះឯង ភិក្ខុនោះ បានចំរើនហើយ ក្នុងកាលមុន។

[២០៩] ចិត្តគហបតីពោលថា ប្រពៃហើយ លោកម្ចាស់។ បេ។ ក៏សួរនូវប្រស្នាតទៅទៀតថា បពិត្រព្រះករុណាដ៏ចំរើន ចុះភិក្ខុ ដែលចេញចាកសញ្ញាវេទយិតនិរោធ សមាបត្តិ ធម៌ណាកើតមុន កាយសង្ខារកើតមុន ឬវចីសង្ខារ ឬក៏ចិត្តសង្ខារ។ ម្នាលគហបតី ភិក្ខុដែលចេញចាកសញ្ញាវេទយិតនិរោធសមាបត្តិ ចិត្តសង្ខារកើតមុន តអំពីនោះទៅ កាយសង្ខារ តអំពីនោះទៅ វចីសង្ខារ។

[២១០] ចិត្តគហបតីពោលថា ប្រពៃហើយ។បេ។ ក៏សួរនូវប្រស្នាតទៅទៀតថា បពិត្រព្រះករុណាដ៏ចំរើន ផស្សៈប៉ុន្មាន ដែលពាល់ត្រូវភិក្ខុ ដែលចេញចាកសញ្ញាវេទយិតនិរោធសមាបត្តិរួចហើយ។ ម្នាលគហបតី ផស្សៈ ៣ គឺ សុញ្ញផស្សៈ ១ អនិមិត្តផស្សៈ ១ អប្បណិហិតផស្សៈ ១ តែងពាល់ត្រូវភិក្ខុ ដែលចេញចាកសញ្ញាវេទយិតនិរោធសមាបត្តិរួចហើយ។

[២១១] ចិត្តគហបតីពោលថា ប្រពៃហើយ។ បេ។ ក៏សួរនូវប្រស្នាតទៅទៀតថា បពិត្រព្រះករុណាដ៏ចំរើន ភិក្ខុដែលចេញចាកសញ្ញាវេទយិតនិរោធសមាបត្តិរួចហើយ មានចិត្តបង្អោនទៅរកអ្វី ទេរទៅរកអ្វី ជ្រេទៅរកអ្វី។ ម្នាលគហបតី ភិក្ខុដែលចេញចាកសញ្ញាវេទយិតនិរោធសមាបត្តិរួចហើយ មានចិត្តបង្អោនទៅរកវិវេក ទេរទៅរកវិវេក ជ្រេទៅរកវិវេក។

[២១២] ចិត្តគហបតី ត្រេកអរអនុមោទនានឹងភាសិត របស់ព្រះកាមភូដ៏មានអាយុថា ប្រពៃហើយ លោកម្ចាស់ ហើយក៏សួរនូវប្រស្នាតទៅទៀត នឹងព្រះកាមភូដ៏មានអាយុថា បពិត្តព្រះករុណាដ៏ចំរើន ចុះធម៌ប៉ុន្មាន ដែលមានឧបការៈច្រើន ដល់សញ្ញាវេទយិតនិរោធសមាបត្តិ។ ម្នាលគហបតី ពាក្យឯណា ដែលគេត្រូវសួរមុន ពាក្យនោះ អ្នកសួរក្រោយវិញ ណ្ហើយចុះ អាត្មា នឹងដោះស្រាយដល់អ្នក។ ម្នាលគហបតី ធម៌ ២ យ៉ាង គឺសមថ និងវិបស្សនា មានឧបការៈច្រើន ដល់សញ្ញាវេទយិតនិរោធសមាបត្តិ។