[៤១] ខ្ញុំបានស្តាប់មកយ៉ាងនេះ។ សម័យមួយ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់គង់​នៅ​ក្នុង​កូដាគារសាលា នាព្រៃមហាវ័ន ទៀបក្រុង​វេសាលី។ សម័យនោះឯង ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និងព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈច្រើននាក់ ចូលទៅ​អាស្រ័យ​នៅក្នុង​ក្រុង​វេសាលី ដោយករណីយកិច្ច​ណានីមួយ។ ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និង​ព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈនោះ បានឮដំណឹងថា ព្រះសមណគោតម ជាសក្យបុត្ត ចេញ​ចាកសក្យត្រកូល ទ្រង់ព្រះផ្នួសហើយ ឥឡូវ មក​គង់​នៅក្នុងកូដាគារសាលា នា​ព្រៃ​មហាវ័ន ទៀបក្រុងវេសាលី កិត្តិសព្ទសរសើរ ព្រះគោតមដ៏ចំរើននោះ ពីរោះឮខ្ចរខ្ចាយ សុះសាយយ៉ាងនេះថា ព្រះមានព្រះភាគអង្គនោះ (ជាព្រះអរហន្ត)។បេ។ ព្រះអង្គ​បាន​ត្រាស់​ដឹង​នូវអរិយសច្ចធម៌ ព្រះអង្គ​លែងវិលត្រឡប់​មក​កាន់ភពថ្មីទៀត ព្រះមាន​ព្រះភាគ​នោះ ញុំាងលោកនេះ ព្រមទាំងទេវលោក និង​មារលោក។បេ។ ការដែលបានឃើញ បាន​ជួប​​នឹងព្រះអរហន្តទាំងឡាយ មានសភាព​យ៉ាងហ្នឹង (ជាការប្រពៃពេក)។ គ្រានោះឯង ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និង​ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈនោះ ក៏បាន​ចូល​សំដៅទៅកាន់កូដាគារសាលា ព្រៃ​មហាវ័ន។

[៤២] សម័យនោះឯង ព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុ ជាឧបដ្ឋាកព្រះមានព្រះភាគ។ គ្រានោះ ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និងពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈនោះ ចូលសំដៅទៅរកកន្លែង​ដែលព្រះ​នាគិតត្ថេរមានអាយុគង់នៅ លុះចូលទៅដល់ហើយ ទើប​​ពោលពាក្យ​នេះ នឹងព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុថា បពិត្រព្រះនាគិតៈដ៏ចំរើន ឥឡូវ​នេះ ព្រះគោតមដ៏ចំរើននោះ ព្រះអង្គគង់នៅទីណា ដ្បិតយើងខ្ញុំចង់ទៅគាល់​ព្រះគោតមដ៏​ចំរើន​​នោះ។ ព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុ ពោលថា ម្នាលអ្នកមានអាយុទាំងឡាយ កាលនេះ មិនមែនជាកាលគួរ នឹងទៅគាល់ព្រះមានព្រះភាគទេ (ព្រោះ) ព្រះមានព្រះភាគ កំពុង​សម្រាកព្រះអង្គ។ គ្រានោះ ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និងព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈនោះ អង្គុយនៅក្នុងទីសមគួរ ក្បែរកន្លែងនោះ ហើយប្រឹក្សាគ្នាថា យើង​ទាំងឡាយ ចាំគាល់​ព្រះគោតមដ៏ចំរើននោះឲ្យបាន ហើយសឹមទៅ។

[៤៣] ឯក្សត្រិយ៍ឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវី¹⁾ បានចូលសំដៅទៅកាន់កូដាគារសាលា នាព្រៃមហាវ័ន ត្រង់​កន្លែងដែល​ព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុគង់នៅ ជាមួយនឹងលិច្ឆវិបរិសទ្យជាច្រើន លុះចូលទៅដល់ហើយ ថ្វាយបង្គំ​ព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុ រួចឋិតនៅក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះ​ក្សត្រិយ៍ឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវីឋិតនៅក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ បានពោលពាក្យនេះ នឹង​ព្រះនាគិតត្ថេរ​មាន​អាយុថា បពិត្រ​ព្រះនាគិតត្ថេរៈដ៏ចំរើន ឥឡូវនេះ ព្រះមានព្រះភាគ​ ជា​ព្រះអរហន្តសម្មាសម្ពុទ្ធ គង់ក្នុងទីណា ដ្បិតយើងខ្ញុំចង់ទៅគាល់​ព្រះមានព្រះភាគ ជាអរហន្ត​ សម្មាសម្ពុទ្ធនោះ។ ព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុ ពោលថា ម្នាលមហាលិ កាលនេះ មិនមែនជាកាលគួរនឹង​គាល់ព្រះមានព្រះភាគទេ ព្រោះព្រះមានព្រះភាគ កំពុង​សម្រាក​ព្រះអង្គ។ ក្សត្រិយ៍ឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវី ក៏គង់នៅក្នុងទីសមគួរ²⁾ ក្បែរ​កន្លែង​នោះ ហើយគិតថា អញចាំគាល់​ព្រះមានព្រះភាគ អរហន្តសម្មាសម្ពុទ្ធនោះឲ្យបាន ហើយ​សឹមទៅ។

[៤៤] គ្រានោះ សមណុទ្ទេសឈ្មោះសីហៈ ចូលសំដៅត្រង់​កន្លែងដែល​ព្រះនាគិតត្ថេរ​មានអាយុគង់នៅ លុះចូលទៅដល់ហើយ ថ្វាយបង្គំ​ព្រះនាគិតត្ថេរ​មាន​អាយុ រួចឋិតនៅក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះ​សីហសមណុទ្ទេស ឋិតនៅក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ បានពោលពាក្យនេះ នឹង​ព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុថា បពិត្រ​ព្រះកស្សប³⁾ ដ៏ចំរើន ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និងពួក​ព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈជាច្រើនទាំងនុ៎ះ ចូលមកក្នុងទីនេះ ដើម្បីគាល់​ ព្រះមានព្រះភាគ ក្សត្រិយ៍ឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវី ក៏ចូលមកក្នុងទីនេះ ជាមួយនឹង​លិច្ឆវិបរិសទ្យ​ជាច្រើន ដើម្បីគាល់​ព្រះមានព្រះភាគដែរ បពិត្រព្រះកស្សបដ៏ចំរើន សូមឲ្យ​ប្រជុំជន​ទាំង​នោះ បានគាល់ព្រះមានព្រះភាគផង។ ព្រះនាគិតត្ថេរពោលថា ម្នាលសីហៈ បើដូច្នោះ ចូរ​អ្នកក្រាបបង្គំទូល​ព្រះមានព្រះភាគខ្លួនឯងចុះ។ សីហសមណុទ្ទេស ទទួលពាក្យ​ព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុថា យ៉ាងហ្នឹងហើយ ព្រះករុណាដ៏ចំរើន ហើយចូល​សំដៅ​ទៅ​ត្រង់​កន្លែង ដែលព្រះមានព្រះភាគគង់នៅ លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏ថ្វាយបង្គំ​ព្រះមានព្រះភាគ រួចឋិតនៅក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះសីហសមណុទ្ទេស ឋិតនៅ​ក្នុងទី​ដ៏​សមគួរ​ហើយ បានក្រាបបង្គំទូលព្រះមានព្រះភាគដូច្នេះថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និងពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈច្រើននាក់ ទាំងនុ៎ះ ចូលមកក្នុងទីនេះ ដើម្បីគាល់ព្រះមានព្រះភាគ ទាំងក្សត្រិយ៍ឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវី ក៏ចូល​មកក្នុងទីនេះ ជាមួយនឹងលិច្ឆវិបរិសទ្យជាច្រើន ដើម្បីគាល់ព្រះមានព្រះភាគដែរ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន សូមឲ្យប្រជុំជន​នេះ បានគាល់ព្រះមានព្រះភាគផង។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលសីហៈ បើដូច្នោះ ចូរអ្នកក្រាលអាសនៈ ត្រង់ម្លប់​ខាង​មុខវិហារចុះ។ សីហសមណុទ្ទេស ទទួលព្រះពុទ្ធដីកាព្រះមានព្រះភាគថា ព្រះករុណា​ព្រះអង្គ ហើយក៏ក្រាលអាសនៈ ត្រង់ម្លប់ខាងមុខវិហារ។ គ្រានោះឯង ព្រះមានព្រះភាគ ស្តេចចេញអំពីវិហារ (ទៅ) គង់លើអាសនៈ ដែលគេក្រាល ត្រង់ម្លប់​ខាងមុខវិហារ។ លំដាប់នោះ ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និងពួក​ព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈទាំងនោះ ចូលសំដៅទៅត្រង់កន្លែង​ដែលព្រះមានព្រះភាគគង់នៅ លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏ពោលពាក្យរាក់ទាក់ សំណេះសំណាល ទៅរកព្រះមានព្រះភាគ លុះបញ្ចប់ពាក្យដែលគួររីករាយ និងពាក្យដែលគួររលឹកហើយ ក៏អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ។

[៤៥] ចំណែកខាងឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវី ព្រមទាំងលិច្ឆវិបរិសទ្យជាច្រើន ក៏ចូលទៅគាល់​ព្រះមានព្រះភាគដែរ លុះចូលទៅដល់ហើយ ថ្វាយបង្គំព្រះមានព្រះភាគ រួចគង់​ក្នុង​ទី​ដ៏​សមគួរ។ លុះក្សត្រិយ៍ឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវី គង់ស៊ប់ ក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ បានក្រាបបង្គំទូល​ព្រះមានព្រះភាគដូច្នេះថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលថ្ងៃមុនៗ សុនក្ខត្តលិច្ឆវិបុត្ត ចូល​មក​រកខ្ញុំព្រះអង្គ លុះចូលមកដល់ហើយ បានពោលពាក្យនេះ នឹងខ្ញុំព្រះអង្គថា ម្នាល​មហាលិ ខ្ញុំចូលទៅនៅអាស្រ័យ​នឹងព្រះមានព្រះភាគ រាប់តាំងពីថ្ងៃ​ខាងដើមមក មិនយូរ​ប៉ុន្មាន បានត្រឹមតែ​៣ឆ្នាំ ខ្ញុំបានឃើញ​រូបទិព្វទាំងឡាយ ដែលមានសភាពគួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល ទាស់តែស្តាប់សំឡេង​ទិព្វ ដែល​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល​មិនឮ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន សំឡេងទិព្វ មានសភាព​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល មានពិតមែន តែសុនក្ខត្តលិច្ឆវិបុត្តស្តាប់មិនឮ ឬក៏សំឡេង​ទាំងនោះ ពុំមានទេ។ ព្រះមានព្រះភាគ​ត្រាស់ថា ម្នាលមហាលិ សំឡេងទិព្វ ដែល​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល​ មានពិតមែន តែសុនក្ខត្តលិច្ឆវិបុត្ត ស្តាប់មិនឮ មិនមែនជាគ្មានទេ។ មហាលិក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន សំឡេងទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល​មានពិតមែន មិនមែនជាពុំមានទេ ចុះអ្វីជាហេតុ អ្វីជាបច្ច័យហ្ន៎ បានជាសុនក្ខត្តលិច្ឆវិបុត្តស្តាប់មិនឮ។

[៤៦] ព្រះមានព្រះភាគត្រាស់ថា ម្នាលមហាលិ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ បានចំរើន​សមាធិចំណែកមួយ ក្នុងទិសបូព៌ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល តែសមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលឡើយ កាលបើសមាធិ ដែល​ភិក្ខុនោះបានចំរើនក្នុងទិសបូព៌ ដើម្បីឃើញរូប​ដ៏ជាទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល តែសមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បី​ឮសំឡេងទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល (ដូច្នេះ) ភិក្ខុនោះ រមែង​ឃើញ​រូប​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលក្នុងទិសបូព៌បាន តែថា មិនឮសំឡេងទិព្វ មានសភាព​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលទេ ដំណើរ​នោះ ព្រោះហេតុអ្វី ម្នាលមហាលិ ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងនេះគឺ កាលបើសមាធិ ដែលភិក្ខុនោះ បានចំរើនហើយមួយចំណែក ក្នុងទិសបូព៌ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល (តែប៉ុណ្ណោះ) បានជាសមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ មានសភាព​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលបាន​ឡើយ។

[៤៧] ម្នាលមហាលិ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា កាលបើសមាធិ ដែលភិក្ខុនោះ បាន​ចំរើន​ដោយចំណែកមួយ ក្នុងទិសទក្សិណ។បេ។ ក្នុងទិសបស្ចិម។បេ។ ក្នុងទិសឧត្តរ។បេ។ ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសទទឹង គឺទិសតូចៗ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ ​មាន​សភាព​​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល តែមិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឮ​សំឡេង​ទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលឡើយ កាល​បើ​សមាធិ ដែល​ភិក្ខុនោះបានចំរើនមួយចំណែក ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិស​ទទឹង ដើម្បីឃើញរូប​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល មិនមែនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បី​ឮសំឡេងទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល (ដូច្នោះ) ភិក្ខុនោះ រមែង​ឃើញ​រូបដ៏ជា​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសទទឹងបាន តែមិនឮសំឡេងដ៏ជាទិព្វ មានសភាព​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល​បាន​ទេ ដំណើរ​នោះ ព្រោះហេតុអ្វី ម្នាលមហាលិ ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងនេះគឺ កាលបើសមាធិ ដែលភិក្ខុនោះ បានចំរើនមួយចំណែក ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសទទឹង ដើម្បី​ឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល (តែប៉ុណ្ណោះ) បានជាសមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ មានសភាព​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលបាន​ឡើយ។

[៤៨] ម្នាលមហាលិ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ចំរើន​សមាធិចំណែកមួយ ក្នុងទិសបូព៌ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល សមាធិ​នោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរ​ត្រេក​ត្រអាលឡើយ កាលបើសមាធិ ដែល​ភិក្ខុបានចំរើនមួយចំណែក ក្នុងទិសបូព៌ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល តែ​សមាធិ​នោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល (ដូច្នេះ) ភិក្ខុនោះ រមែងឮសំឡេង​ដ៏ជាទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលក្នុងទិសបូព៌បាន ទាស់តែមើលរូបទិព្វ មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលមិនឃើញ ដំណើរ​នោះ ព្រោះហេតុអ្វី ម្នាលមហាលិ ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងនេះគឺ កាលបើសមាធិ ដែលភិក្ខុនោះ បានចំរើន​មួយ​ចំណែក ក្នុងទិសបូព៌ ដើម្បីស្តាប់សំឡេងទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល (តែប៉ុណ្ណោះ) បានជាសមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ មានសភាព​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលបាន​ឡើយ។

[៤៩] ម្នាលមហាលិ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា កាលបើសមាធិ ដែលភិក្ខុនោះ បាន​ចំរើន​ចំណែកមួយ ក្នុងទិសទក្សិណ។បេ។ ក្នុងទិសបស្ចិម។បេ។ ក្នុងទិសឧត្តរ។បេ។ ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសបន្ទាប់ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ ​មាន​សភាព​​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល សមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឃើញរូប​ទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលទេ កាល​បើ​សមាធិ ដែល​ភិក្ខុនោះបានចំរើនមួយចំណែក ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសបន្ទាប់ ដើម្បីស្តាប់សំឡេង​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល ដូច្នោះ បានជាសមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បី​ឃើញរូបជាទិព្វ មាន​សភាព​​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលឡើយ ភិក្ខុនោះ រមែង​ឮសំឡេង​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលក្នុងទិសខាងលើ ទិស​ខាង​ក្រោម និងទិសបន្ទាប់បាន តែមិនឃើញរូបទិព្វ មានសភាព​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល ដំណើរ​នោះ ព្រោះហេតុអ្វី ម្នាលមហាលិ ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងនេះគឺ កាលបើសមាធិ ដែលភិក្ខុនោះ បានបំពេញមួយចំណែក ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសបន្ទាប់ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរ​ត្រេក​ត្រអាល (តែប៉ុណ្ណោះ) បានជាសមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលបាន។

[៥០] ម្នាលមហាលិ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ចំរើន​សមាធិទាំងពីរចំណែក ក្នុងទិសបូព៌ គឺដើម្បីឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាលផង ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាលផង កាល​បើសមាធិ ដែល​ភិក្ខុនោះ បានចំរើនទាំងពីរចំណែក ក្នុងទិសបូព៌ គឺ​ដើម្បីឃើញ​រូប​ទិព្វផង។បេ។ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វផង។បេ។ ភិក្ខុនោះ រមែងឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាលផង រមែង​ឮសំឡេង​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលផង ក្នុងទិសបូព៌ ដំណើរ​នោះ ព្រោះហេតុអ្វី ម្នាលមហាលិ ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងនេះគឺ ព្រោះតែសមាធិ ដែលភិក្ខុនោះ បានចំរើនទាំងពីរ​ចំណែក ក្នុងទិសបូព៌ គឺដើម្បីឃើញរូបទិព្វផង។បេ។ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលផង។

[៥១] ម្នាលមហាលិ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា សមាធិ ដែលភិក្ខុបាន​ចំរើនទាំងពីរ​ចំណែក ក្នុងទិសទក្សិណ។បេ។ ក្នុងទិសបស្ចិម។បេ។ ក្នុងទិសឧត្តរ។បេ។ ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសបន្ទាប់ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល និងដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ ​មាន​សភាព​​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល កាលបើសមាធិ ដែល​ភិក្ខុនោះបានចំរើនទាំង២ចំណែក ក្នុងទិស​ខាង​លើ ទិសខាងក្រោម និងទិសបន្ទាប់ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាលផង ដើម្បីឮសំឡេង​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាលផង (ដូច្នោះ) បានជាភិក្ខុនោះ ឃើញរូបទិព្វ មាន​សភាព​​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលផង ឮសំឡេង​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលបានផង ទាំងទិសខាងលើ ទិស​ខាង​ក្រោម និង​ទិស​បន្ទាប់ ដំណើរ​នោះ ព្រោះហេតុអ្វី ម្នាលមហាលិ ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងនេះគឺ ព្រោះតែភិក្ខុ បានចំរើនសមាធិ ទាំង២ចំណែក ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសបន្ទាប់ ដើម្បី​ឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល​ផង ដើម្បី​ឮ​សំឡេង​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរ​ត្រេក​ត្រអាលផង (នោះឯង) ម្នាលមហាលិ នេះជាហេតុ នេះជាបច្ច័យ ដែលសុនក្ខត្តលិច្ឆវិបុត្ត មិនបានឮសំឡេង​ទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល ដែលមានពិត មិនមែន​ជាមិនមាន (នោះ)ទេ។

[៥២] មហាលិ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់ព្រះមានព្រះភាគ គ្រាន់តែជាហេតុធ្វើឲ្យច្បាស់នូវសមាធិភាវនាប៉ុណ្ណោះ​ទេឬ។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលមហាលិ ពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុង​សំណាក់​តថាគត មិនមែនគ្រាន់តែជាហេតុធ្វើឲ្យច្បាស់ នូវសមាធិភាវនាប៉ុណ្ណោះទេ ម្នាល​មហាលិ នៅមានធម៌ដទៃទៀត ដែល​លើសលុបជាង ប្រសើរជាង​សមាធិភាវនា​ ដែលពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់តថាគត (អាច) ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់បាន។ មហាលិ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ចុះធម៌ដែល​លើសលុបជាង ប្រសើរជាង​សមាធិភាវនា​ ដែលពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់ព្រះមានព្រះភាគ (អាច) ធ្វើឲ្យ​ជាក់ច្បាស់បាន តើដូចម្តេច។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលមហាលិ ភិក្ខុក្នុង​សាសនា​នេះ ជាសោតាបន្នបុគ្គល មិនមានកិរិយាធ្លាក់ទៅក្នុងអបាយទាំង៤ ជាធម្មតា គឺលែង​ទៅ​កាន់អបាយ ជាបុគ្គលទៀងទាត់ មានកិរិយាត្រាស់ដឹងទៅខាងមុខ ព្រោះកិរិយាអស់ទៅ​នៃ​សំយោជនៈ៣ ម្នាលមហាលិ ធម៌នេះឯង ដែលឈ្មោះថា ​លើសលុបជាង ប្រសើរជាង​សមាធិភាវនា​ ដែលពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់តថាគត (អាច) ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​បាន។

[៥៣] ម្នាលមហាលិ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា ភិក្ខុជាសកទាគាមិបុគ្គល មកកាន់​លោក​នេះត្រឹមតែម្តងទៀត ក៏ធ្វើនូវទីបំផុតនៃទុក្ខបាន ព្រោះអស់ទៅនៃសំយោជនៈ៣ ព្រោះ​ស្រាលស្តើងនៃរាគៈ ទោសៈ មោហៈ ម្នាលមហាលិ ធម៌នេះឯង ឈ្មោះថា ​លើសលុបជាង ប្រសើរជាង ដែលពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់តថាគត (អាច) ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​បាន។

[៥៤] ម្នាលមហាលិ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា ភិក្ខុជាឧបបាតិកៈកំណើត ព្រោះអស់​ទៅ​នៃសំយោជនៈ ជាចំណែកខាងអាយ៥ ហើយបរិនិព្វានក្នុងភពនោះ មានកិរិយា​មិនត្រ​ឡប់មក អំពីលោកនោះវិញធម្មតា ម្នាលមហាលិ ធម៌នេះឯង ឈ្មោះថា ​លើសលុបជាង ប្រសើរជាង ដែលពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់តថាគត (អាច) ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​បាន។

[៥៥] ម្នាលមហាលិ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា ភិក្ខុដឹងច្បាស់ ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់ ដោយ​ខ្លួន​ឯង ហើយដល់ស៊ប់នូវចេតោវិមុត្តិ និងបញ្ញាវិមុត្តិ ដែលមិនមានអាសវៈ ព្រោះអស់​ទៅ​នៃអាសវៈទាំងឡាយ ក្នុងអត្តភាពនេះឯង ម្នាលមហាលិ ធម៌នេះឯង ឈ្មោះថា ​លើសលុប​​ជាង ប្រសើរជាង ដែលពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់តថាគត (អាច) ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​បាន ម្នាលមហាលិ ធម៌ទាំងនេះហើយ ដែលឈ្មោះថា ​លើស​លុប​ជាង ប្រសើរជាង ដែលពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់តថាគត (អាច) ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​បាន។

[៥៦] មហាលិ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ចុះមគ្គ និងបដិបទា សម្រាប់​ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ នូវធម៌ទាំងនុ៎ះ តើមានដែរឬទេ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាល​មហាលិ មគ្គ និងបដិបទា សម្រាប់​ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ នូវធម៌ទាំងនុ៎ះ មានជាប្រាកដ។ មហាលិ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើនចុះ មគ្គ និងបដិបទា សម្រាប់​ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ នូវធម៌ទាំងនុ៎ះ តើដូចម្តេចខ្លះ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា មគ្គប្រកបដោយ​អង្គ៨ ជាផ្លូវដ៏ប្រសើរនេះឯង គឺសេចក្តីឃើញត្រូវ១ ត្រិះរិះត្រូវ១ វាចាត្រូវ១ ការងារត្រូវ​១ ចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវ១ ព្យាយាមត្រូវ១ រលឹកត្រូវ១ តម្កល់ចិត្តត្រូវ១ ម្នាលមហាលិ នេះឯងឈ្មោះថា មគ្គ នេះឯងឈ្មោះថា បដិបទា សម្រាប់​ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ នូវធម៌ទាំងឡាយនុ៎ះ។

[៥៧] ម្នាលមហាលិ សម័យមួយ តថាគតនៅក្នុងឃោសិតារាម ទៀបនគរ​កោសម្ពី។ គ្រានោះ មានបព្វជិតពីររូប គឺមណ្ឌិយបរិព្វាជក១ ជាលិយ ជាអន្តេវាសិក​នៃ​ទារុបត្តិកបរិព្វាជក⁴⁾ ១ ចូលមករកតថាគត លុះចូលមកដល់​ហើយ ក៏ពោលពាក្យរាក់ទាក់ សំណេះសំណាលជាមួយនឹងតថាគត លុះបញ្ចប់ពាក្យ​ដែល​គួររីករាយ និងពាក្យដែល​គួររលឹក ល្មមឲ្យកើតសេចក្តីស្និទ្ធស្នាលហើយ ក៏ឈរ​នៅ​ក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះបព្វជិតទាំង២រូបនោះ ឈរនៅក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ បាននិយាយ​នឹង​តថាគត​ដូច្នេះថា អាវុសោគោតម ជីវៈនោះ​ ក៏គឺសរីរៈនោះឬ ៗជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ តថាគតប្រាប់ថា ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ បើដូច្នោះ ចូរអ្នកទាំងឡាយ​ចាំ​ស្តាប់ចុះ ចូរធ្វើទុកក្នុងចិត្ត​ដោយប្រពៃចុះ តថាគតនឹង​សំដែង។ ម្នាលអាវុសោ ព្រះតថាគត​កើតឡើងក្នុងលោកនេះ ជាអរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធ។បេ។ (បណ្ឌិតគប្បី​សំដែង​ឲ្យពិស្តារ​ដូចក្នុងសាមញ្ញផលសូត្រផងចុះ)។បេ។ ម្នាលអាវុសោ ភិក្ខុជាអ្នកបរិបូណ៌​ដោយ​សីល យ៉ាងនេះ។បេ។ បានដល់នូវបឋមជ្ឈាន។ ម្នាលអាវុសោ ភិក្ខុណាដឹងយ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និងការឃើញនុ៎ះ របស់ភិក្ខុនោះ តើគួរនឹងពោលថា ជីវៈនោះ ក៏​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ បរិព្វាជកទាំងពីររូប ប្រាប់​តថាគត​ថា អាវុសោ ភិក្ខុណាដឹងយ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និងការ​ឃើញ​នុ៎ះ របស់​ភិក្ខុ​នោះ មិនគួរពោលថា ជីវៈនោះ ក៏​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ លុះបរិព្វាជកទាំងពីររូប ពោលដូច្នោះហើយ តថាគតប្រាប់ថា ម្នាលអាវុសោ ចំណែកខាង​តថាគត ដឹងហេតុនេះយ៉ាងនេះ ឃើញហេតុនេះ​យ៉ាងនេះដែរ បានជាតថាគត មិនបាន​ពោលថា ជីវៈនោះ ក៏​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ ភិក្ខុបានដល់​នូវ​ទុតិយជ្ឈាន។ នូវតតិយជ្ឈាន។ នូវចតុត្ថជ្ឈាន។ ម្នាលអាវុសោ បើភិក្ខុណាដឹង​យ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និងការឃើញនុ៎ះ របស់ភិក្ខុនោះ តើគួរនឹងពោលថា ជីវៈនោះ គឺ​សរីរៈ​នោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ បរិព្វាជកទាំងពីររូបពោលថា អាវុសោ ភិក្ខុណាដឹង​យ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និងការឃើញនុ៎ះ របស់ភិក្ខុនោះ មិនគួរ​នឹង​ពោលថា ជីវៈនោះ ​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ លុះ​បរិព្វាជកទាំងពីររូប ពោលដូច្នោះហើយ តថាគតប្រាប់ថា ម្នាលអាវុសោ ចំណែកខាង​តថាគត ក៏ដឹងយ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះដែរ បានជាតថាគត មិនបាន​ពោលថា ជីវៈនោះ ក៏​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ ភិក្ខុតម្រង់ ផ្ចង់​បង្អោនចិត្ត ទៅ​ដើម្បី​ញាណទស្សនៈ។ ម្នាលអាវុសោ ភិក្ខុណា។បេ។ ដឹងច្បាស់ថា កិច្ចដទៃក្រៅពីនេះ​ទៀត មិនមានទេ។ ម្នាលអាវុសោ ភិក្ខុណាដឹង​យ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និង​ការឃើញនុ៎ះ របស់ភិក្ខុនោះ តើគួរនឹងពោលថា ជីវៈនោះ ក៏គឺ​សរីរៈ​នោះ ឬថាជីវៈ​ដោយ​ខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ បរិព្វាជកទាំងពីររូបពោលថា អាវុសោ ភិក្ខុណាដឹង​យ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និងការឃើញនុ៎ះ របស់ភិក្ខុនោះ មិនគួរ​នឹង​ពោលថា ជីវៈនោះ ​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ (លុះ​បរិព្វាជកទាំងពីររូប ពោល​ដូច្នោះ​ហើយ) តថាគតប្រាប់ថា ម្នាលអាវុសោ ​តថាគត ដឹងហេតុនោះយ៉ាងនេះ ឃើញ​ហេតុនោះ​យ៉ាងនេះដែរ បានជាតថាគត មិនបាន​ពោលថា ជីវៈនោះ ក៏​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់​ព្រះសូត្រ​នេះ (ចប់ហើយ)។ ឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវី ក៏មានចិត្តរីករាយ ត្រេកអរនឹងភាសិតរបស់ព្រះមានព្រះភាគ។